به گزارش خبرگزاری ایمنا، شهرهای مردم‌محور یا شهرهای انسان‌محور به محیط‌های شهری اشاره دارد که طراحی و توسعه آن‌ها بر اساس نیازهای انسان‌ها، به‌ویژه عابران پیاده و دوچرخه‌سواران انجام شده است؛ هدف این نوع شهرها ایجاد محیط‌هایی است که بیشتر به نفع ساکنان و کاربران انسانی باشد تا خودروها و ماشین‌آلات و این ایده به مرور زمان و با افزایش مشکلات ناشی از رشد شهرنشینی و تمرکز بر وسایل نقلیه موتوری به‌وجود آمده است.
در شهرهای مردم‌محور، چند اصل کلیدی از جمله فضای عمومی، پیاده‌محوری، حمل‌ونقل عمومی کارآمد، دوچرخه‌سواری، کاهش تراکم خودروها و زیست‌پذیری و محیط زیست مورد توجه قرار می‌گیرد.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این شهرها، ایجاد فضاهای عمومی باکیفیت است؛ این فضاها می‌تواند شامل پارک‌ها، میدان‌ها، پیاده‌روهای گسترده و فضاهای تفریحی باشد که شهروندان بتوانند از آن‌ها برای فعالیت‌های روزمره، تفریح و تعامل اجتماعی استفاده کنند.
در شهرهای مردم‌محور، پیاده‌روها و مسیرهای پیاده‌روی به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که راحت، ایمن و دلپذیر باشد و عابران پیاده احساس امنیت و آرامش می‌کنند و به‌جای استفاده از خودرو، از پیاده‌روی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین روش‌های جابه‌جایی استفاده می‌کنند.
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم این شهرها، داشتن سیستم حمل‌ونقل عمومی قوی و کارآمد است؛ این سیستم باید به‌گونه‌ای باشد که مردم ترجیح دهند از آن به‌جای خودروهای شخصی استفاده کنند و ایجاد دسترسی آسان به مترو، اتوبوس و سایر وسایل نقلیه عمومی از جمله عواملی است که می‌تواند میزان استفاده از حمل‌ونقل عمومی را افزایش دهد.
در کنار پیاده‌محوری، فراهم‌کردن زیرساخت‌های مناسب برای دوچرخه‌سواران نیز یکی از اصول اساسی در شهرهای مردم‌محور است؛ مسیرهای دوچرخه‌سواری امن و گسترده، به شهروندان این امکان را می‌دهد که بدون نگرانی از تصادفات و مشکلات ترافیکی، از دوچرخه به‌عنوان یک وسیله حمل‌ونقل روزانه استفاده کنند.
یکی از چالش‌های اصلی شهرهای مدرن، تراکم بالای خودروها و ترافیک سنگین است؛ شهرهای مردم‌محور به‌دنبال کاهش تعداد خودروها در مناطق شهری و ایجاد خیابان‌هایی با فضای کمتر برای وسایل نقلیه و بیشتر برای انسان‌ها است و این هدف با محدود کردن ورود خودروها به بعضی مناطق، افزایش هزینه‌های پارکینگ و ایجاد خیابان‌های ویژه عابران و دوچرخه‌سواران تحقق پیدا می‌کند.
این شهرها به‌دنبال بهبود کیفیت زندگی ساکنان از طریق کاهش آلودگی هوا، آلودگی صوتی و بهبود وضعیت زیست‌محیطی هستند و فضای سبز بیشتر و تمرکز بر روی راهکارهای پایدار همچون استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و مدیریت بهتر پسماندها از دیگر ویژگی‌های شهرهای مردم‌محور است.
شهرهای مردم‌محور نه‌تنها به بهبود کیفیت زندگی ساکنان کمک می‌کنند، بلکه از نظر زیست‌محیطی نیز پایدارتر هستند؛ این شهرها می‌توانند به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، بهبود سلامت عمومی از طریق تشویق به فعالیت‌های بدنی و کاهش نابرابری‌های اجتماعی از طریق ایجاد دسترسی برابر به فضاهای عمومی و حمل‌ونقل کمک کنند.
شهرهای مردم‌محور موجب کاهش مشکلات مدیریت شهری می‌شود
فریاد پرهیز، رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: شیوه‌های مناسب مدیریت شهری می‌تواند ضمن اداره شهرها به‌تدریج از حجم مشکلات کم کند و شرایط بهتری را برای یک زندگی شهری فراهم کند.
وی با بیان اینکه امروزه ضرورت مشارکت شهروندان در بهبود وضعیت کالبدی و اجتماعی شهرها بر کسی پوشیده نیست، ادامه می‌دهد: تجربه کشورهای مختلف جهان در اداره شهرها نشان می‌دهد، اداره شهرها به‌نحو مطلوب در بسیاری موارد از توان دولت خارج است.
دکترای برنامه‌ریزی شهری تاکید می‌کند: آگاهی از نیازها و مسائل مردم و بررسی نگرش آن‌ها در میزان نقشی که می‌توانند برای رفع مشکلات شهری داشته باشند، زمینه مساعدی برای برقراری ارتباط منطقی و صحیح بین نهادهای خدمت‌رسان به شهروندان و شهروندان فراهم می‌سازد و اعتماد میان شهروندان و مدیریت شهری برقرار می‌شود.
پرهیز می‌گوید: مسائل اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و فرهنگی در شهرها بر پیچیدگی موضوع افزوده است، از این‌رو در شهرهای کشورهای در حال توسعه و به‌طور خاص در کلان شهرها مشکلات عمده‌ای همچون مهاجرت روستاییان به شهر، ترافیک، آلودگی هوا، مسکن، آب و فاضلاب، کمبود سرانه‌ها و بسیاری از فاکتورهای دیگر، بر معضلات اداره شهرها افزوده است.
وی اضافه می‌کند: آنچه امروزه توسعه و بهره‌وری خدمات شهری را تضمین می‌کند، مشارکت تمام شهروندان در فعالیت‌های شهری است.
رشد شتابان شهرنشینی و شهرگرایی، اداره شهرها را با مشکلات جدی روبه‌رو کرده است
رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: حضور شهروندان در عرصه تصمیم‌گیری و نزدیکی آن‌ها با مسئولان و متخصصان و دستیابی هرچه سریع‌تر به خواسته‌ها و نیازهایشان مطابق با شرایط زندگی و ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی از طریق فرایند شهرسازی مشارکتی میسر می‌شود.
پرهیز می‌گوید: نبود مشارکت شهروندان در اداره امور شهر نیز پیامدهای منفی از جمله افزایش محدودیت‌ها و مشکلات مدیریت شهری به دلیل افزایش هزینه‌ها و صرف انرژی زیاد و کاهش علاقه عاطفی شهروندان به محل زندگی خود برای مدیریت شهری و ساکنان شهر ایجاد خواهد کرد.
وی ادامه می‌دهد: موفقیت در این امر در گرو مشارکت مردم و نهادهای محلی است و تنها با جلب اعتماد عمومی، تشویق مردم در مراحل مختلف و استفاده از مشاوره عمومی، موجب می‌شود مدیریت شهرها تا حدود زیادی در تدوین اهداف و قابلیت‌های اجرایی با موفقیت همگام باشد و در نهایت بتوانند با تکیه بر داده‌های موثق و با اتکا به پشتوانه مردم، موفقیت خود را تضمین کنند.
رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: اگر بخواهیم در توسعه شهرهای امروزی، پاسخگوی احتیاجات باشیم و سهم نسل‌های آینده از منابع را در نظر بگیریم، باید اداره خردمندانه شهرها را بر پایه شهرسازی مشارکتی و مشارکت آگاهانه شهروندان تعریف و برنامه‌ریزی کنیم.
پرهیز می‌گوید: جلب مشارکت شهروندان در اداره شهر از نظر اجتماعی نیز موجب افزایش همکاری‌های اجتماعی می‌شود و پایه‌های جامعه مدنی را تقویت می‌کند.
وی اضافه می‌کند: رشد شتابان شهرنشینی و شهرگرایی به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، اداره شهرها را با مشکلات جدی روبه‌رو کرده است.
به گزارش ایمنا، برای کمک به ارتقای شاخص‌های کیفیت زندگی، باید به سمت شهر انسان محور حرکت کرد زیرا این شهرها می‌توانند با تغییر تمرکز از خودروها به انسان‌ها، نه‌تنها شرایط زندگی شهری را بهتر کنند، بلکه به محیط زیست و سلامت جامعه نیز کمک شایانی کنند.
نظر شما