به گزارش خبرگزاری ایمنا، صنعت خودروسازی ایران با وجود حمایت‌های گسترده دولت‌ها و غیاب رقابت جدی در بازار، همواره با مشکلات متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کند. زیان‌ده بودن دو شرکت بزرگ خودروسازی سایپا و ایران‌خودرو و اذعان مدیران این شرکت‌ها به فروش خودروها با ضرر و زیان، در کنار شیوه‌های قرون وسطایی عرضه و کیفیت پایین محصولات که همواره مورد انتقاد مصرف‌کنندگان و کارشناسان بوده است، این سوال را به ذهن متبادر می‌کند که صنعت خودروسازی در ایران چه مزیت اقتصادی دارد و چرا با وجود چالش‌های جدی پیش‌رو، این صنعت همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد؟
در کنار تمامی انتقاداتی که به کیفیت پایین خودروهای داخلی، قیمت‌های نامتناسب و شیوه‌های فروش نامناسب داریم، به بررسی قیمت تولیدات کارخانه‌های خودروسازی و تأثیر نوسانات اقتصادی و به‌ویژه رشد دلار بر بهای تمام شده محصولات پرداختیم.
مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا به‌تازگی در گفت‌وگویی تاکید کرده بود که با اصلاح قیمت کارخانه‌ای محصولات و نزدیک‌تر کردن آن به نرخ بازار آزاد، بسیاری از مشکلات صنعت خودروسازی برطرف شده و این شرکت‌ها در مسیر صحیح توسعه و پیشرفت قرار خواهند گرفت.
وی به خودروی کوییک اتومات اشاره می‌کند که با قیمت کارخانه‌ای ۲۹۴ میلیون تومان عرضه می‌شود، در حالی که بهای تمام شده آن حدود ۳۳۰ میلیون تومان بوده و این به معنی فروش خودروی مذکور با زیان حدود ۳۶ میلیون تومانی است.
این درخواست مدیرعامل سایپا در حالی مطرح می‌شود که چنین درخواستی در سال‌های گذشته نیز مطرح و به آن عمل شد، اما شاهد بودیم که این اقدام نه‌تنها درمانی برای صنعت خودرو محسوب نشد، بلکه جیب دلالان را پرتر کرد و شاهد رشد مجدد قیمت خودرو در بازار آزاد بودیم.
وی تأکید کرد که بخش عمده‌ای از مواد اولیه خودروها از بورس کالا و بعضی قطعات وارداتی با ارز تهیه می‌شود و به همین دلیل خودروسازان نمی‌توانند قیمت‌گذاری را به‌صورت مستقل انجام دهند. او حتی تاکید می‌کند که خرید مواد اولیه حتی بدون تولید خودرو نیز برای این شرکت زیان بار است.
بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که افزایش قیمت خودروهای داخلی حتی با نرخ دلار آزاد نیز هم‌خوانی ندارد. برای مثال، قیمت کارخانه‌ای پراید وانت سایپا ۱۵۱ که در مهر ۱۳۹۸ حدود ۴۰ میلیون تومان بوده، اکنون با حدود ۶۸۰ درصد افزایش به ۳۱۵ میلیون تومان رسیده است، ارزان‌ترین مدل کوییک اتومات در سال ۹۸ حدود ۶۹ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده و اکنون با رشدی حدود ۴۰۸ درصدی به ۳۵۱ میلیون تومان رسیده است، پایین‌ترین مدل ساینا در سال ۹۸ با قیمت کارخانه‌ای حدود ۵۶ میلیون تومان به فروش می‌رسید و اکنون با رشدی حدود ۵۱۷ درصد به ۳۴۵ میلیون تومان رسیده است؛ در حالی که نرخ دلار از ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان در مهر ۱۳۹۸ با رشد حدود ۴۳۸ درصدی به حدود ۶۲ هزار تومان در مهر ۱۴۰۳ رسیده است.
این بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت بسیاری از خودروها نه‌تنها بر اساس نرخ دلار بلکه بیش از رشد قیمت ارز، گران شده است. تمامی این موارد در شرایطی مطرح می‌شود که این خودروها تولید داخلی بوده و مهمترین مزیت تولید خودرو در داخل کشور را باید کمترین وابستگی به نرخ ارز و حتی ارز بر نبودن تولیدات دانست، بنابراین داده‌ها نشان‌دهنده سبقت چشمگیر قیمت خودروها از نرخ دلار است.
حتی اگر خودروسازی را به‌طور کامل وابسته به نرخ ارز بدانیم، باز هم خودروسازان از قیمت‌های فعلی راضی نیستند. آن‌ها با کیفیت پایین محصولات، در بازاری که به‌دلیل محدودیت‌های وارداتی، حق انتخاب از مصرف‌کنندگان سلب شده، همچنان به‌دنبال افزایش قیمت هستند. این وضعیت با توجه به دریافت یارانه‌های دولتی و پرداخت هزینه‌های نیروی کار به ریال، نارضایتی بیشتری در بین مصرف‌کنندگان ایجاد کرده است.
در نهایت، این سوال مطرح می‌شود که دولت چه حمایت بیشتری می‌تواند از خودروسازان داخلی به عمل آورد تا آن‌ها بتوانند خود را به مردم ثابت کرده و چشم‌اندازی روشن برای تولید محصولاتی با کیفیت و فناوری بالا ارائه دهند، البته اهمیت به توسعه صنعت خودرو در داخل کشور، وسعت اشتغال‌زایی و تأکید می‌شود، اما به‌دلیل هوشمند نبودن حمایت‌های دولتی از خودروسازان، این کارخانه‌ها از مسیر و هدف اصلی خود فاصله گرفته و به‌دلیل اعمال سلیقه‌های مختلف در شرایط بسیار نامطلوبی قرار گرفته و هر چه سریع‌تر باید برای درمان بیماری بدخیمی که صنعت خودروسازی کشور را درگیر کرده فکری کنیم.
نظر شما