به گزارش خبرگزاری ایمنا، مسعود پزشکیان روز گذشته تهران را به منظور شرکت در هفتادونهمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد ترک کرد و راهی نیویورک شد. او قرار است روز سه‌شنبه، سوم مهر در مجمع عمومی سازمان ملل به سخنرانی بپردازد.
رئیس‌جمهور پیش از سفر در تشریح برنامه‌ها و اهداف حضور خود، با اشاره به اینکه سعی خواهد کرد صدای مردم کشورمان و بیان‌کننده مواضع حق‌طلبانه و عدالت‌خواهانه جمهوری اسلامی ایران در منظر جهانیان باشد، تصریح کرد: سازمان ملل متحد به عنوان یکی از سازمان‌های مهم و دستاورد بزرگ بشری، جایگاهی برای حضور همه رؤسای جمهور و تلاش برای ایجاد و ارتقای صلح، آرامش و حل اختلافات و مشکلات است.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه اگر وظایف و رسالت این سازمان مهم بین‌المللی به‌درستی انجام شود دیگر نباید یک رژیم به‌خاطر قدرت و توانمندی‌های علمی و تکنولوژیک به‌راحتی زنان و کودکان را در بیمارستان‌ها و مدارس و پناهگاه‌ها مورد هدف قرار دهد و بکشد، افزود: امروز یک رژیم جنایتکار به‌راحتی دست به جنایت می‌زند و هر جا را می‌خواهد، بمباران می‌کند و بعد برای توجیه جنایت خود می‌گوید که در این مراکز اقدامات تروریستی انجام می‌شده است و بدتر اینکه برخی کشورهای مدعی حقوق بشر نیز ادعاهای وی را قبول و تکرار می‌کنند.
سخنرانی در اجلاس جانبیِ مجمع عمومی تحت عنوان «سران برای آینده»، دیدار با ایرانیان مقیم آمریکا، گفت‌وگو با رهبران ادیان الهی، نشست با مدیران رسانه‌ها، اندیشکده‌ها و دیگر دیدارهای دوجانبه با برخی سران کشورهای اروپایی، آسیایی و جهان اسلام از جمله برنامه‌های احتمالی مسعود پزشکیان است.
نخستین سفر رئیس‌جمهور به نیویورک در شرایطی رقم می‌خورد که حدود یک سال از آغاز جنگ غزه می‌گذرد و سطح تنش‌ها در منطقه غرب آسیا به دلیل اقدامات متجاوزانه و جنایت‌کارانه رژیم صهیونیستی دائم در حال افزایش است. با توجه به این وضعیت به نظر می‌رسد حضور رئیس‌جمهور ایران در همنشینی رهبران سیاسی منطقه و جهان، فراهم‌کننده فرصت ویژه‌ای در توسعه همکاری‌های بین‌المللی و جامعه جهانی است تا بلکه در این روند، گشایشی برای گره‌های کور و مزمن خاورمیانه پدیدار شود و با توجه به نقش بارز و مقتدرانه ایران در برقراری صلح و امنیت در منطقه، فرصتی است تا زیر سایه دیپلماسی فهم مشترکی میان ایران و دیگر کشورهای جهان برای خنثی کردن نقشه‌های تل‌آویو شکل بگیرد.
حضور فعال مقامات ایران در سازمان ملل پس از انقلاب
سازمان ملل متحد دارای ۶ رکن است که یکی از ارکان آن مجمع عمومی است. دیگر ارکان سازمان ملل متشکل از شورای امنیت، دبیرخانه، شورای اقتصادی-اجتماعی و دیوان بین‌الملل دادگستری است. رکن اجرایی سازمان ملل، شورای امنیت است و می‌توان گفت مجمع بیشتر مکانی برای بحث و تبادل نظر سران کشورهای عضو است.
در مجمع عمومی همه کشورهای عضو سازمان ملل حضور دارند و هر کدام از کشورها یک حق رأی دارند. مجمع، سالانه یک اجلاس در سپتامبر و اکتبر برگزار می‌کند که سران کشورها در آن به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود می‌پردازند.
مقامات و رؤسای جمهور ایران پس از انقلاب اسلامی حضور فعالی در جلسات مجمع عمومی سازمان داشته‌اند. نخستین مقامی که بعد از انقلاب اسلامی در جلسات مجمع شرکت کرد شهید محمدعلی رجایی بود و پس از وی، آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، سیدمحمد خاتمی، محمود احمدی‌نژاد، حسن روحانی و شهید آیت‌الله رئیسی در قامت رؤسای جمهور ایران، در جلسات مجمع عمومی سخنرانی کرده‌اند که در ادامه به بررسی نکات برجسته سخنان هر یک می‌پردازیم.
رؤسای جمهور و مقامات ایرانی در سازمان ملل چه گفتند؟
شهید رجایی و داستان پای برهنه روی میز
شهید محمد علی رجایی نخست‌وزیر وقت، نخستین مقام رسمی ایرانی بود که مهر ۱۳۵۹ به نیویورک رفت. بر اساس خاطرات نزدیکان شهید رجایی قرار بود ابوالحسن بنی صدر، رئیس‌جمهور وقت ایران عازم نیویورک شود، اما با نظر امام خمینی (ره) و به دلیل درگیری رئیس‌جمهور با مسائل مربوط به جنگ که فرمانده کل قوای مسلح بود، محمدعلی رجایی برای حضور در مجمع عمومی سفری کوتاه به نیویورک داشت.
شهید رجایی در نشست مجمع سخنرانی خود را با آیه «لایحب الله الجهر بالسوء من القول الامن ظلم: خداوند دوست ندارد کسی سخن درشت را فریاد بکشد مگر وقتی که مورد ستم قرار گرفته باشد»، از جایگاه هیئت ایرانی آغاز کرد و از نظام حاکم بر کشورهای جهان سخن گفت و به موضوعاتی مانند جنگ سرد، درگیری‌های آمریکا و شوروی، حمله عراق به ایران و انفعال نهادهای بین‌المللی پرداخت. محمدعلی رجایی عنوان کرد کشورهای غربی با حمایت از صدام حسین در پی از بین بردن انقلاب اسلامی هستند. تصویری که از آن زمان به یادگار ماند و همان موقع سر و صدای فراوانی ایجاد کرد، نشان دادن کف پا توسط شهید رجایی بود که آثار شکنجه ساواک بر آن مشهود بود. این عکس بعدها به یکی از ماندگارترین تصاویر حضور هیئت‌های ایرانی در مجمع عمومی سازمان ملل تبدیل شد.
آیت‌الله خامنه‌ای و تشبیه صدام به هیتلر
پس از شهید رجایی، علی‌اکبر ولایتی به مدت ۷ سال و به عنوان وزیر امور خارجه در جلسات مجمع عمومی سازمان ملل شرکت می‌کرد. این دوران مصادف با جنگ تحمیلی بود و به همین دلیل نیز موضوع اصلی سخنرانی‌های ولایتی، به دفاع مقدس و کمک کشورهای غربی به صدام حسین برمی‌گشت.
۳۰ شهریور ۱۳۶۶ آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان رئیس‌جمهور ایران اسلامی در چهل‌ودومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد شرکت کرد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی خود با اشاره به جنگ تحمیلی اعلام داشتند که ملت ایران در پی تنبیه متجاوز است. ایشان همچنین از کمک کشورهای غربی به رژیم صدام حسین انتقاد کرد و وی را با هیتلر مقایسه کرد و در ادامه از رویکرد تبعیض‌آمیز سازمان ملل سخن گفت.
آیت‌الله خامنه‌ای در چهل‌ودومین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک به عنوان دومین سخنران جلسه، در جمع نمایندگان ۱۵۰ کشور جهان اظهار کرد: «نظام سلطه به خود حق می‌دهد که سازمان‌های بین‌المللی را زیر فشار قرار دهد؛ نمونه حاضر آن فشار آمریکا بر شورای امنیت و یونسکو است. نظام سلطه منافع سلطه‌گران را مطلق و موجب نادیده انگاشتن منافع دیگران می‌شمارد؛ نمونه آن حضور تشنج‌زا و خطرآفرین ناوهای آمریکا در خلیج‌فارس است که به استدلال حفظ منافع آمریکا و بدون توجه به منافع کشورهای منطقه انجام گرفته است و خلاصه نظام سلطه تبلیغات جهانی را در دست می‌گیرد و به کمک آن همه حقایق را واژگونه و همه این شیطنت‌ها را خدمت جلوه می‌دهد و راه مقابله با خود از سوی افکار عمومی عالم را می‌بندد. پیام ما به همه ملت‌ها و دولت‌های جهان سوم و نیز به ملت‌هایی که دولت‌های آنان خود به وجود آورندگان نظام سلطه‌اند این است که دنیا بیش از این نباید این وضع ناهنجار را تحمل کند. باید به قدرت‌ها و دولت‌های بزرگ از سوی همه گفته شود در خانه‌های خودتان بنشینید و دنیا را به همه مردم دنیا بسپارید، شما قیّم آن‌ها نیستید. در سازمان ملل دو تبعیض ناروا هست؛ حق وِتو و عضویت دائم در شورای امنیت؛ این دو تبعیض باید برداشته شود.»
آیت‌الله هاشمی و حضور کم‌رنگ در سازمان ملل
پس از آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور ایران شد که گویی یک سفر به نیویورک داشته است. ظاهراً این سفر در سال ۷۰ اتفاق افتاده که دومین سال نخستین دوره ریاست‌جمهوری اوست. از متن سخنرانی هاشمی در این اجلاس، در منابع فارسی یا انگلیسی چیزی پیدا نمی‌شود اما اظهارنظری از هاشمی در مورد سخنرانی خودش در دست است. هاشمی می‌گوید زمانی که سخنرانی را آغاز کرده احساس کرده جو کنفرانس قبضه شده است. او می‌گوید پس از پایان سخنرانی هم دست زدن حضار آغاز شد به نوعی که «پایان دست زدن‌ها مشکل به‌نظر می‌رسید.» هاشمی این مطلب را بیست‌ونهم آذر ۷۰ بیان کرده است.
در مدت ریاست‌جمهوری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، علی‌اکبر ولایتی، وزیر امور خارجه وقت در نشست‌های مجمع شرکت می‌کرد.
سیدمحمد خاتمی و گفت‌وگوی تمدن‌ها
سیدمحمد خاتمی، رئیس‌جمهور ایران در سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ دو بار در جلسات مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کرد. خاتمی در نخستین حضور خود و در شهریور ۱۳۷۷ در سخنرانی که ایراد کرد ایده گفت‌وگوی تمدن‌ها را مطرح کرد که مورد استقبال قرار گرفت و سال ۲۰۰۱ به نام سال گفت‌وگوی تمدن‌ها نام‌گذاری شد.
این سخنرانی مصادف با دوران بیل کلینتون در آمریکا بود و از این زمان بود که زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال دیدار رؤسای جمهوری آمریکا و ایران توسط رسانه‌ها مطرح شد.
سیدمحمد خاتمی سال ۱۳۷۹ نیز در مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کرد و از ایده گفت‌وگوی تمدن‌های خود دفاع کرد، اما با سر کار آمدن جورج بوش پسر توجهی به چنین ایده‌هایی نمی‌شد و در سال ۲۰۰۱ با حمله به برج‌های دوقلوی تجارت جهانی، حمله نظامی آمریکا به افغانستان و عراق آغاز شد.
محمود احمدی‌نژاد و حضور هر ساله در نیویورک
محمود احمدی‌نژاد در دوره هشت‌ساله ریاست‌جمهوری هر سال به نیویورک رفت و در مجمع عمومی سازمان ملل به سخنرانی پرداخت، اما نخستین و آخرین حضورهای وی بسیار جنجالی و پر سر و صدا شد. نخستین باری که محمود احمدی‌نژاد به سازمان ملل رفت پس از بازگشت عنوان کرد که هنگام سخنرانی هاله‌ای از نور اطراف او وجود داشته و حاضران جلسه نیز آن‌قدر مشتاق سخنان وی بوده‌اند که پلک نزده‌اند.
سال ۱۳۹۰ نیز تعداد هیئت ایرانی شرکت‌کننده در سازمان ملل جنجال‌برانگیز شده بود. این سفر بیشتر از آنکه سفر یک هیئت دیپلماتیک باشد به سفری خانوادگی تشبیه شد.
احمدی‌نژاد در هشت سالی که در سازمان ملل شرکت کرد از مسائلی همچون هولوکاست، ساختار نامناسب نهادهای بین‌المللی، حق وتو، حق ایران در برنامه هسته‌ای، لزوم تشکیل کمیته حقیقت‌یاب پیرامون ۱۱ سپتامبر سخن گفت.
حسن روحانی و حضوری پررنگ مانند احمدی‌نژاد
حسن روحانی نیز در دوره ریاست‌جمهوری خود، سالانه در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرده است که البته این نشست‌ها پس از فراگیری ویروس کرونا به صورت مجازی برگزار شد.
نخستین بار حسن روحانی در سال ۱۳۹۲ و در اجلاس شصت‌وهشتم به نیویورک رفت. او در آن سال به ارائه طرح «جهان علیه خشونت و افراطی‌گری» و «ائتلاف برای صلح پایدار» پرداخت. روحانی همچنین در سخنرانی خود به تحریم‌های غیرعادلانه علیه ایران، نفی خشونت و تعامل سازنده بر اساس احترام متقابل اشاره داشت.
روحانی که با ایده مذاکره برای رفع تحریم‌ها راهی پاستور شده بود، در بخشی از سخنانش در شصت‌وهشتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل گفت: ملت ایران برای همکاری با جامعه جهانی و همه بازیگران منطقی بر اساس گام‌های برابر و احترام متقابل آماده است. رئیس‌جمهور ایران خطاب به باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا گفت اگر خواهان «حل اختلاف‌ها» با تهران است، باید «منافع کوته‌بینانه گروه‌های فشار جنگ‌طلب» را نادیده بگیرد.
طرح روحانی با عنوان جهان عاری از خشونت در شورای امنیت سازمان ملل به اتفاق آرا رأی آورد و توانست به لایحه‌ای در این شورا تبدیل شود.
دیگر واقعه مهم در این سفر که با بازتاب‌های فراوانی داخل و خارج از کشور مواجه شد، گفت‌وگوی تلفنی باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا با حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران پیش از ترک نیویورک و عزیمت به تهران بود. دو طرف در این تماس بر اراده سیاسی برای حل سریع مسئله هسته‌ای تاکید کردند و زمینه را برای حل موضوعات دیگر و همکاری در مسائل منطقه‌ای مورد توجه قرار دادند.
در این گفت‌وگوی تلفنی رؤسای جمهوری ایران و آمریکا، وزرای امور خارجه خود را مأمور کردند تا زمینه همکاری‌های لازم را هرچه زودتر فراهم آورند.
این گفت‌وگو که برای نخستین‌بار صورت پذیرفت، در تاریخ ایران و ایالات متحده ماندگار شد و در رسانه‌ها مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
این درحالی است که در سال‌های آخر ریاست‌جمهوری روحانی و پس از خروج آمریکا از برجام و ترور شهید سلیمانی، سخنان روحانی رنگ و بوی انتقاد از سیاست‌های هژمونیک ایالات متحده به خود گرفت.
شهید رئیسی و ثبت ۲ قاب ماندگار در سازمان ملل
نخستین حضور شهید آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در سازمان ملل به سال ۱۴۰۱ مربوط می‌شود؛ البته سال ۱۴۰۰ نشست مجمع عمومی به‌علت همه‌گیری ویروس کرونا در دنیا، به‌صورت ارتباط تصویری (ویدیوکنفرانسی) برگزار شد و رئیس‌جمهور ایران از این طریق سخنرانی کرد.
رئیس‌جمهورِ شهید بیست‌وهشتم شهریور ۱۴۰۱ عازم نیویورک شد. سخنرانی آیت‌الله رئیسی در مجمع عمومی سازمان ملل را می‌توان از مهم‌ترین بخش‌های این سفر اعلام کرد. وی در نشست با اشاره به ترور سردار شهید قاسم سلیمانی به‌دستور رئیس‌جمهور آمریکا و توسط نیروهای این کشور، عکس این شهید را به‌روی دست گرفت؛ قابی که در تاریخ سازمان ملل و تاریخ کشورمان ماندگار شد و با واکنش‌های مختلفی در رسانه‌های داخل و خارج کشور مواجه شد.
شهید رئیسی در میان سخنرانی خود گفت: فرماندهی و قهرمان جنگ علیه تروریسم و نابودکننده داعش کسی نبود جز سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی. کسی که در راه آزادی ملت‌های منطقه به شهادت رسید و رئیس‌جمهور سابق آمریکا سند این جنایت را به اسم خود زد.
محاکمه قاتلان شهید سلیمانی و رسیدگی عادلانه قضائی به جنایتی که رئیس‌جمهور آمریکا به آن اعتراف کرده از مهم‌ترین مطالبات شهید رئیسی در این نشست بود.
این سفر رئیس‌جمهور ایران با اغتشاشات و آشوب‌های سال ۱۴۰۱ به بهانه درگذشت مهسا امینی هم‌زمان بود. رئیسی پس از این سخنرانی، از ساختمان مجمع عمومی تا محل اقامت خود به‌صورت پیاده و از خیابان گذر کرد، این در حالی بود که پیش از سفر شهید رئیسی به نیویورک، گروه‌های ضدانقلاب در کمپین‌های مختلفی از مخالفان جمهوری اسلامی دعوت کرده بودند تا با تجمع در محل حضور رئیس‌جمهور ایران، علیه وی شعار دهند. رئیسی در مسیر از بین خبرنگاران حاضر در محل نیز عبور کرد و در راه به خوش و بش با آن‌ها پرداخت.
دومین قاب ماندگار شهید رئیسی در سازمان ملل زمانی رقم خورد که وی در پاسخ به موج قرآن‌سوزی و اهانت به قرآن کریم در برخی کشورهای اروپایی، قرآن را به دست گرفت و به نمایندگان کشورهای جهان نشان داد و با محکوم کردن قرآن‌سوزی در کشورهای غربی گفت: قرآن کلام خداوند و کتابی است که انسان را به عقلانیت، معنویت، عدالت، اخلاق و حق‌باوری دعوت می‌کند. سه رکن اساسی در قرآن، توحید، عدالت و کرامت انسانی است که تأمین‌کننده سعادت بشر است. مگر قرآن چه فرموده است که کینه‌های مستکبرین و ارباب قدرت و ثروت را برانگیخته است؟ قرآن می‌فرماید ای بشر؛ ستم و تفرقه را نپذیر؛ با این رهنمود می‌توان جهانی از کرامت و عظمت ساخت.
او در ادامه با لحنی پرصلابت تاکید کرد: این مفاهیم وحدت‌بخش و تعالیم متعالی، الهام‌بخش، انسان‌ساز، جامعه‌ساز و تمدن‌ساز انبیا برای جوامع بشری، ابدی‌اند و هرگز نمی‌سوزند. آتش توهین و تحریف، هرگز حریف «حقیقت» نخواهد شد.
این سخنرانی با استقبال بالای کشورهای اسلامی مواجه شد و فیلم این سخنرانی بازتاب زیادی در رسانه‌های جهان پیدا کرد.
به گزارش ایمنا، حالا مسعود پزشکیان نهمین رئیس‌جمهور ایران، در دومین سفر خارجی خود راهی نیویورک شده است و تریبونی در اختیار دارد تا با توجه به اوضاع پرتنش منطقه خاورمیانه، علاوه بر تلاش برای رساندن صدای مردم ایران به جهان، جنگ‌افروزی و جنایت‌های بی‌سابقه رژیم صهیونیستی را به جهان یادآور شود و برای اجماع جهانی علیه این رژیم منحوس که بزرگترین تهدید علیه صلح جهانی و امنیت ملی کشورهای منطقه محسوب می‌شود، تلاش کند.
نظر شما