جراحت بدون مرهم

‌به گزارش خبرگزاری ایمنا، سقط جنین، انتخابی دردناک و پیچیده است که سایه‌ای سنگین از غم و اندوه را بر دوش زنانی که با آن روبه‌رو می‌شوند، می‌گذارد، این تصمیم دشوار نه تنها جسم زن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه روح و روان او را نیز به شدت متأثر می‌کند، تا جایی که به یاد آوردن روز و ساعتی که این تصمیم نابجا گرفته شده است، در وجود یک زن یا بهتر بگوییم یک مادر احساس گناه و حسرت را به یادگار می‌گذارد و مانند غباری سیاه بر روح زن می‌نشیند و با گذر زمان، رنج عمیقی را در اعماق وجود او به جای می‌گذارد.

سقط جنین، زنان را با چالش‌های بسیاری مواجه می‌کند و عوارضی دارد که می‌تواند زندگی را برای زنانی که آن را تجربه می‌کنند، دشوار و پر از درد و رنج کند، با وجود اینکه در بسیاری از موارد، سقط جنین به عنوان یک امر اجتناب ناپذیر شناخته می‌شود، باید از مخاطرات و عوارض این عمل آگاه بود تا بتوان با صراحت در مورد آن تصمیم گرفت.

انتخاب سقط جنین، گاه چنان دردناک است که زن، خود را در چنگال تناقضِ عشق و ناچاری می‌بیند، از یک سو دلش می‌خواهد آن موجود کوچک را در آغوش بکشد و از سوی دیگر با آگاهی از عواقب احتمالی از تصمیمی که می‌گیرد، هراسان است، سقط جنین، غم و اندوهی عمیق را در دل زن به جای می‌گذارد، غم فقدان فرزندی که هرگز متولد نمی‌شود، غم از دست دادن ثمره زندگی که با آن خواب می‌دید و غم و حسرت آرزوهای ناتمام و سایه سنگین انتخاب و عواقب آنکه برای همیشه در ذهن او می‌ماند و همچون کوله‌باری از اندوه بر شانه زنی که قرار بوده مادر شود، سنگینی می‌کند و در نهایت سقط جنین گاه همچون زخمی عمیق بر روح زن می‌نشیند و با گذر زمان، به جای اینکه بهبود یابد، عمیق‌تر می‌شود.

ترس از قضاوت، غم و اندوه، حس گناه و حسرت و ترس از آینده، به طور مکرر او را آزار می‌دهد و مادری که تصمیم به سقط گرفته است، مدام با خود می‌پرسد: «آیا من درست عمل کردم؟ آیا می‌توانستم کار دیگری انجام دهم؟ آیا می‌توانستم فرزندم را نجات دهم؟» این سوالات بدون پاسخ، او را در میان اندوه تنها می‌گذارد، چرا که سقط جنین، انتخابی دشوار و تلخی است که ممکن است تا آخر عمر سایه آن بر زندگی بماند.

به طور کلی، سقط جنین، انتخابی است که باید با دقت و آگاهی کامل در مورد عوارض آن انجام گیرد، با توجه به اهمیت سلامت جسمی و روانی زن و عواقب احتمالی این عمل، لازم است تا با صراحت در مورد آن صحبت و اطلاعات کافی در مورد آن به زنان ارائه شود تا افراد بدانند که سقط جنین نه در لفظ و نه در عمل آسان نیست و گرفتن این تصمیم همچون راه رفتن بر لبه شمشیر است که تنها یک گام اشتباه می‌تواند دشواری‌های بی‌پایان و جبران ناپذیری را رقم زند، علاوه‌بر این مطرح کردن و بررسی علل پزشکی در این راستا از جهت آگاهی‌بخشی به پدران و مادرانی که به هر دلیلی در مسیر تصمیم‌گیری برای این اقدام هستند، خالی از لطف نیست.

سقط جنین مسئله‌ای جهانی است

محمدحسین نصر اصفهانی، جنین‌شناس بالینی و عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بررسی مسئله سقط جنین از دیدگاه پزشکی اظهار می‌کند: سقط‌های قانونی در کشور به دلایل پزشکی صورت می‌گیرد، سقط‌های عمدی نیز به صورت غیرقانونی اتفاق می‌افتد که خارج از قواعد پزشکی است.

وی علل سقط جنین غیر قانونی را روابط نامتعارف، در اختیار بودن داروی سقط جنین در بازار آزاد بیان می‌کند و می‌افزاید: باید شرایط را به گونه‌ای مهیا کرد که روابط افراد به ویژه جوانان به حالت شرعی و فقهی بازگردد تا با چالش‌های متعدد در سقط جنین مواجه نشویم، همچنین مهم است که وسایل جلوگیری با قیمت مناسب در دسترس باشد که منجر به باروری ناخواسته نشود.

بنیان‌گذار و عضو هیئت مدیره مرکز باروری و ناباروری اصفهان و پویش با بیان اینکه مسئله سقط جنین مسئله‌ای جهانی است و کشورهای مختلفی با آن درگیر هستند، ادامه می‌دهد: اگر در خانواده‌ای، فرزندی متولد می‌شود که با مشکلات جسمی جدی روبه‌رو و نگهداری از آن با دشواری‌های متعددی همراه است، بهتر است بیمه‌ها و مراکز ذی‌ربط تمام هزینه‌های نگهداری این فرزند را بپردازند و از چنین خانواده‌هایی حمایت لازم مالی صورت گیرد، بدین ترتیب امکان سقط چنین فرزندانی به علل مشکلات جسمی نیز کاهش پیدا می‌کند.

زنان به دوره طلایی باروری توجه کنند

نصر اصفهانی در پاسخ به این سوال که چه زمانی بیان می‌شود که سقط انجام شده است؟ عنوان می‌کند: پس از زناشویی و لقاح، حدود چند روز طول می‌کشد تا جنین خود را از لوله‌های فالوپ به رحم مادر برساند و این جنین در این چند روز تنها سلول‌هایی است که توانایی تبدیل شدن به انسان را دارد، تا زمانی که جنین خود را در رحم جایگزین کند هنوز بارداری صورت نگرفته است و در حالت طبیعی بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد از جنین‌ها لانه‌گزینی نمی‌کنند و خود به خود از بین می‌روند، بر این اساس برخی افراد معتقد هستند تا روز نهم جنین به عنوان موجود زنده و انسان محسوب نمی‌شود و از آنجایی که لانه‌گزینی صورت نگرفته، بارداری محسوب نمی‌شود، بنابراین روش‌های جلوگیری تا این زمان نباید به عنوان روش سقط در نظر گرفته شود.

وی اضافه می‌کند: پس از هفته دوم، جنین خود را در دیواره رحم جایگزین و از خون مادر تغذیه می‌کند، در هفته سوم نیز لایه‌های اصلی جنین که پیش‌ساز پوست، گوشت و اندام‌های اوست به وجود می‌آید؛ میان هفته‌های سوم تا هشتم جنین شروع به تشکیل اعضای خود می‌کند، اما مغز همچنان به طور کامل تشکیل نشده است و جنین حسی ندارد، بر این اساس محققان معتقد هستند حلول روح در بدن جنین از ماه چهارم به بعد صورت می‌گیرد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان یکی از علل سقط جنین خودبه‌خودی را عوامل ژنتیکی، به خصوص آناپلوئیدی ذکر کرد که با افزایش سن مادر افزایش پیدا می‌کند و به همین علت در سن ۴۵ سالگی شانس سقط خودبه‌خودی جنین حدود ۵۰ درصد است و از آنجایی که شانس بارداری به علت تشکیل جنین‌های آناپلوئیدی طی بارداری طبیعی با افزایش سن مادر افزایش پیدا می‌کند، به زنان توصیه کرد سن بهار بارداری را رعایت کنند.

نصر اصفهانی با تاکید به اینکه زنان برای بارداری خود اقدام به‌هنگام داشته باشند تا شانس سلامت جنین افزایش پیدا کند، می‌افزاید: در هر سلول انسان ۲۳ جفت کروموزوم داریم که همچون کدهایی در بدن اطلاعات وراثتی افراد را در خود ذخیره دارند، بنابراین مهم است که زنان به دوره طلایی باروری توجه کنند و ازدواج به‌هنگام داشته باشند، چراکه هرچه سن مادر افزایش پیدا کند، احتمال بروز ناهنجاری‌ها در فرزند نیز بیشتر می‌شود؛ ازدواج به موقع سبب سلامتی جنین و هوش بیشتر خواهد شد و هرچه سن بیشتر باشد سلامتی جنین در مخاطره خواهد بود.

سقط جنین چه عوارضی به همراه دارد؟ / ‏پاسخ مثبت غربالگری به تنهایی دلیلی برای سقط نیست

فاطمه بحرینی، متخصص زنان و زایمان و عضو هیئت مدیره انجمن متخصصان زنان و زایمان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: با استناد به آمار اعلام شده توسط پزشکی قانونی، تعداد سقط‌های قانونی انجام شده طی ۱۰ سال اخیر به حدود ۱۵۰۰ سقط در سال می‌رسد، اما تعداد سقط‌های غیرقانونی بسیار بیشتر است، مادرانی که به روش‌های مختلف دارویی یا جراحی اقدام به سقط جنین می‌کنند، علاوه‌بر مشکلات روحی و روانی که بدان دچار می‌شوند، در معرض آسیب‌های جسمی متعددی قرار می‌گیرند.

وی با اشاره به عوارض سقط جنین برای زنان می‌افزاید: اگر سقط غیرمجاز با روش‌های دارویی رخ دهد، عوارضی همچون تپش قلب، اختلالات قلبی و عوارض متعدد دارویی را به همراه خواهد داشت و اگر به روش جراحی سقط جنین انجام شود، به علت آنکه به طور معمول توسط افرادی انجام می‌شود که احاطه به این مسئله ندارند و ممکن است موجب پارگی رحم، عفونت‌های شدید، چسبندگی، ناباروری و حتی مرگ مادر شود، برخی افراد نیز بر اثر دستکاری‌های غیرمجاز به پارگی روده، مثانه و رحم دچار شده‌اند.

این متخصص زنان و زایمان درباره تأثیر تشخیص‌های اشتباه بر افزایش سقط جنین ادامه می‌دهد: افرادی که به علت تشخیص‌های اشتباه تصمیم به سقط جنین می‌گیرند، هنوز بررسی‌هایشان تکمیل نشده است، افرادی که در آزمایش‌های غربالگری پاسخ مثبت دریافت می‌کنند، باید با انجام آزمایش‌های تکمیلی صحت آزمایش اولیه را بررسی کنند و به تشخیص صحیح‌تری برسند و اگر تشخیص اولیه صحیح باشد، می‌توانند با مراجعه به مراجع قانونی و محرز شدن ناهنجاری جنین، اقدام به سقط آن کنند.

لزوم پیگرد قانونی افرادی که سقط غیرقانونی انجام می‌دهند

بحرینی عنوان می‌کند: افرادی با انجام غربالگری به وجود ناهنجاری در جنین شک می‌کنند و مایل نیستند، مراحل بعدی را انجام دهند، با تشخیص اولیه غربالگری اقدام به سقط جنین می‌کنند که تصمیمی اشتباه است، این افراد باید آزمایش‌های تکمیلی را انجام دهند تا متوجه سلامت جنین شوند، بنابراین پاسخ مثبت غربالگری به تنهایی دلیلی برای سقط نیست، مگر اینکه فرد آزمایش‌های تکمیلی را انجام دهد و ناهنجاری جنین برای او محرز شده باشد.

وی با اشاره به راهکار کاهش سقط جنین در جامعه اضافه می‌کند: سقط جنین در جامعه علل مختلفی دارد و باید با علت‌یابی این مسئله برای رفع چالش‌ها و مشکلات تلاش شود، همچنین مادران باید آموزش‌های لازم را دریافت کنند؛ مادرانی که قصد سقط کردن جنین را دارند با اهداف مختلفی همچون حاملگی نامشروع، عوامل اقتصادی، تعداد زیاد فرزندان، راحت‌طلبی معیشتی یا عواملی از این قبیل دست به چنین کاری می‌زنند، اما مهم‌ترین وظیفه مسئولان جلوگیری از سقط‌های غیرمجاز و غیرقانونی است تا شاهد کاهش سقط جنین در سطح جامعه باشیم.

عضو هیئت مدیره انجمن متخصصان زنان و زایمان خاطرنشان می‌کند: زنان به علت‌های مختلفی تصمیم به سقط کردن جنین می‌گیرند و برای آن اقدام می‌کنند، اما فردی که سقط جنین را به صورت غیرقانونی انجام می‌دهد، فردی شیاد و کلاهبردار است؛ طبق قانون افرادی که تصمیم به سقط می‌گیرند به همراه افرادی که سقط را انجام می‌دهند، مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرند، بنابراین به طور معمول شخصی افراد سقط‌کننده را گزارش نمی‌دهد، بر این اساس شاید نیازی نباشد مادری که برای سقط اقدام کرده مورد پیگرد قانونی قرار گیرد، بلکه نیاز است با تمرکز و شناسایی افرادی که به صورت غیرقانونی سقط را انجام می‌دهند، بتوانیم با پیگرد قانونی آن‌ها آمار سقط را کاهش دهیم.

بر اساس آنچه گفته شد، سقط جنین، تصمیمی دردناک است که رنجی درونی را به زنان تحمیل می‌کند و شاید هیچ‌گاه نتوان مرهمی کارساز برای این غم پنهان در نظر گرفت، در این میان اگر بخواهیم به عواقب این اقدام بیندیشیم، باید بدانیم عوارض سقط جنین می‌تواند به دو دسته جسمی و روانی تقسیم شود که از جمله عوارض جسمی می‌توان به عفونت، آسیب به رحم و حتی ناباروری اشاره کرد و اما از عوارض روانی سقط جنین می‌توان به غم و اندوه عمیق، احساس گناه و حسرت، اختلال در خواب و اشتها، اضطراب و افسردگی اشاره داشت که شاید برای همیشه در وجود یک زن باقی بماند و روح او را آزرده کند و جراحات ایجاد شده هیچ‌گاه التیام پیدا نکند.

باید بدانیم انجام سقط جنین عمدی که بنا به تقاضا و مصرف داروهایی برای سقط جنین توسط مادر انجام می‌شود، علاوه بر آسیب‌های جسمی و روحی که به همراه دارد، امری غیرقانونی به حساب می‌آید و مهم است که برای کاهش آسیب‌های ناشی از این اقدام نادرست با متخلفان به جد برخورد شود.

در نهایت عوارض سقط جنین شامل عوارض جسمی و روانی همچون عفونت‌های داخلی و افزایش خطر التهاب رحم، آسیب به رحم یا دیگر اعضای داخلی، افسردگی و اضطراب می‌شود، این عوارض در صورتی که در محیط ناشی از سقط غیرقانونی انجام شود، جدی‌تر خواهد بود و نیاز به مداخله پزشکی فوری دارد، بنابراین قبل از گرفتن هر تصمیمی بهتر است با مشاوران زبده و پزشک متخصص مشورت شود تا تصمیمی صحیح برای آینده گرفته شود.