به گزارش خبرگزاری ایمنا، دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان که دولت وفاق ملی نام دارد، از ابتدای شهریور ۱۴۰۳ پس از دریافت رأی اعتماد کامل همه وزرای پیشنهادی از مجلس دوازدهم کار خود را آغاز کرد. اتفاقی کم سابقه که پس از آن، بحثهای مختلفی در خصوص علل و پیامدهای آن شکل گرفته است. برای مثال در حالی که عدهای این رأی اعتماد بالا را به عنوان یک نکته مثبت و نشانهای از وفاق دولت و مجلس تلقی میکنند برخی در نقد آن، رأی به کل وزرای پیشنهادی با وجود سوالاتی درباره سوابق برخی از آنان را دادن چک سفید امضا به دولت عنوان کرده و آن را محل انتقاد میدانند.
همچنین به دلیل اینکه فراکسیون انقلاب اسلامی با ۲۱۲ عضو، با نام بردن از اسامی ۴ وزیر پیشنهادی میراث فرهنگی، اقتصاد، کار و تعاون و بهداشت پیش از رأی اعتماد، این ۴ فرد را فاقد صلاحیت لازم برای جایگاه وزیر دانسته بود، تصور میشد که این افراد نتوانند از مجلس رأی اعتماد بگیرند اما به عقیده برخی نطق رئیس جمهور در دفاع از کابینه موجب شد تا نمایندگان قانع شوند.
علاوه بر این در امتداد مسیر تعامل مجلس و دولت، این روزها بحث انتخاب استانداران که نمایندگان دولت در استانها محسوب میشود یکی از موضوعات مورد توجه مردم و رسانهها است و این پرسش وجود دارد که وزیر کشور به عنوان مسئول انتخاب استانداران، با چه فرایندی دست به انتخاب گزینههای مطلوب برای تصدی این جایگاه میزند و اساساً یک فرد در جایگاه استاندار با در نظر گرفتن تمام مسائل و چالشهای ریز و درشت یک استان، بهتر است واجد چه صفاتی برای تصدی این مسئولین باشد.
در همین راستا با حسینعلی حاجی دلیگانی، نایب رئیس کمیسیون اصل نود و نماینده مردم شاهینشهر، برخوار و میمه در مجلس دوازدهم به گفتوگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه میخوانید.
ایمنا: امسال در فرایند رأی اعتمادها شاهد بودیم که وزرا برای بررسی به تمام کمیسیونها رفتند و حضور وزرا محدود به کمیسیونهای تخصصی نشد، بعد از آن وزرا به صحن آمدند اما در نهایت خروجی کار حداقل با جلسه فراکسیون انقلاب اسلامی متفاوت بود و قرار بود دست کم ۴ نفر از وزرا رأی اعتماد نگیرند اما دفاعیه آقای پزشکیان و ماجراهای دیگری فضا را تغییر داد، از روزهای رأی اعتماد به ما بگویید، چه شد که علیرغم برخی مخالفتها با برخی از وزرا مجلس به این جمع بندی رسید که به همه کابینه رأی اعتماد بدهد؟
حاجی دلیگانی: تجربه اخیر، برای دومین بار در کشور اتفاق افتاد، در اوایل انقلاب نیز ما همزمانی مجلس و دولت را داشتیم تا اینکه بحث شهادت شهیدان رجایی و باهنر اتفاق افتاد و مباحث دیگری رخ داد که باعث شد نیمی از مجلس با نیمی از دولت از لحاظ زمانی متفاوت بشود، مجدداً با شهادت آیت الله رئیسی نیز این هم زمانی دولت و مجلس اتفاق افتاد، البته مجلس دو سه ماه زودتر کار خود را شروع کرد و آقای پزشکیان اعلام کرد که من آمادگی رئیس جمهور شدن را نداشتم؛ در این زمان یکی از ظرفیتهایی که وجود دارد این است که اگر مجلس بتواند به واسطه قانون برنامه، گفتمان غالب را داشته باشد و با نگاه به درون یک جمع بندی از گفتمان مورد نیاز کشور ارائه بدهد، دولتی که اعلام میکند من برنامهای ندارم میتواند در این ریل ایجاد شده توسط مجلس حرکت کند، به نظر من این یک فرصتی بود که من به آقای قالیباف گفتم و بسیاری از صاحب نظران هم به آن معتقدند اما اینکه در عمل چقدر اجرایی شود بحث دیگری است.
نکته دیگر این است که ما در شرایط خاصی قرار گرفتیم و اصل ۱۳۱ قانون اساسی اجرا شد، این اصل یکی از مترقیترین اصول قانون اساسی است که کشور را بدون صاحب نگذاشت، به واسطه همین اصل انتخابات بلافاصله باید انجام میشد و در دولت نیز خوشبختانه آقای پزشکیان به موقع حرکت کرد و به موقع اسامی را فرستاد اما چند مشکل وجود داشت، اول اینکه همان زمان همه برنامهها و اطلاعات مورد نیاز در مورد کابینه به مجلس نیامد، در حالی که در گذشته این اتفاق میافتاد و همچنین اصول و خط مشی کلی دولت که باید مشخص میشد، همزمان نیامد و همان روزی که رأی اعتماد در صحن مجلس قرار بود انجام شود، دو ساعت قبل از آن برنامههای کلی دولت به مجلس رسید و بارگذاری شد. لذا بسیاری از همکاران نتوانستند صحبتهایشان را دقیقاً منطبق بر نقد برنامه دولت تعیین بکنند.
حسن کار این بود که همه گزینهها به همه کمیسیونها آمدند، من خودم حداقل با ۱۹ گزینه صحبت کردم و از همگی سوال پرسیدم و صوت حرفهای خودم را دارم، همچنین جلسات دیگری که به صورت مجمع استانی با این گزینهها برگزار شد، یا جلسات فراکسیونها، سبب شد تجزیه و تحلیل خوبی نسبت به افراد اتفاق بیفتد و به اعتقاد من هیچ ابهامی نسبت به افراد و برنامههایشان باقی نماند. اما نقش فراکسیون انقلاب اسلامی خیلی ضعیف بود و این فراکسیون مانند مجلس قبل در این دوره هم بیمار متولد شد و هنوز هم بیمار است، لذا اگرچه رأیگیری انجام شد اما وقتی فراکسیون نتوانسته باشد جایگاه خودش را به درستی درون افراد پایدار کند، در چنین مواقعی که اصلیترین مرحله نظارتی مجلس است، نقش خود را به خوبی ایفا نمیکند.
من برای صحبت در مورد اکثر وزرا و برنامه دولت به عنوان موافق یا مخالف ثبت نام کردم اما به دلیل الکترونیکی شدن ثبت نام، اکثر افراد ثبت نام میکنند و به همین دلیل شانس درآمدن اسم پایین است، من در بحث کلیات با رعایت ادب و شئونات لازم، کاستیهای برنامه دولت را گفتم و خودم هم به ۴ نفر از وزرا رأی اعتماد ندادم.
ایمنا: به همان ۴ نفری که فراکسیون انقلاب اسلامی رأی نداده بود؟
حاجی دلیگانی: خیر، افراد دیگری بودند که به جمع بندی رسیدم مناسب وزارت نیستند. از گفتن اسم آنها معذورم چون این نگرانی وجود دارد که در مواردی تقوا رعایت نشود و این رأی ندادن تأثیر بدی روی امورات استان بگذارد.
ایمنا: در نهایت به نظر شما چه شد که خروجی صحن با جلسه فراکسیون متفاوت شد؟
حاجی دلیگانی: به نظر من چند علت وجود داشت، اول اینکه این مجلس از نظر تحلیلی حدود ۱۰۰ نماینده اصلاح طلب دارد که در مواضعشان بسیار محکم و اصولی تصمیمگیری میکنند و رأی میدهند اما تعدادی هم هستند که رایشان بستگی به شرایط دارد و ممکن است رایشان تغییر کند که نوع صحبت و ورود آقای پزشکیان هم در این موضوع مقداری اثرگذار بود، همچنین برای اولین بار بود که حدود ۲۰ نفر از وقت آقای رئیس جمهور در دفاع از گزینههای پیشنهادی دولت صحبت کردند که این نیز یک امر استثنایی بود، در گذشته نهایتاً ۲ نفر نماینده صحبت میکردند اما اینجا ۲۰ نفر حرف زدند و وقتی دیدند رئیس جمهور وقت ندارد، از وقت وزرا ذخیره کردند و در ادامه آقای رئیس جمهور از وقت آنها استفاده کرد، نوع ورود ایشان به صحن، رفتارشان و مراوداتی که با نمایندگان داشتند در نهایت باعث شد که آرا تغییر کند و به اعتقاد من بین ۸۰ تا ۱۰۰ رأی تفاوت ایجاد شد.
ایمنا: شما در مجلسهای یازدهم، دهم و نهم هم حضور داشتید و ما شاهد بودیم کابینه آقای رئیسی علیرغم اینکه همسو با مجلس یازدهم بود اما وزیر آموزش و پرورش ایشان رأی اعتماد نگرفت و این به معنای عدم تعامل با دولت تلقی نشد، به نظر شما اگر برخی از گزینههای کابینه دولت چهاردهم رأی اعتماد نمیگرفتند به معنای عدم تعامل با دولت بود؟ نظر خود رئیس مجلس در مورد کابینه چطور بود؟
حاجی دلیگانی: من نمیتوانم نظر خوانی کنم اما اگر مجلس به دو سه نفری که بخشی از مجلس در مورد آنها به جمع بندی نرسیده بودند رأی اعتماد نمیداد، مجلس در جایگاه بهتری واقع میشد. الان هم میتوان اینطور تحلیل کرد که از هر جهت مجلس حجت را تمام کرد و این دولت است که باید پاسخگو باشد.
ایمنا: اما ممکن است برخی این تصور را داشته باشند که مجلس با دادن رأی اعتماد به تمام وزرا، چک سفید امضا به دولت داده است. مجلس تا چه میزان از ظرفیت خود برای نظارت بر روند کار وزرای دولت استفاده میکند؟
حاجی دلیگانی: به نظر من اینطور نیست و این تعارفات و تشریفات هم که دیده میشود نهایتاً یک ماه دیگر تمام میشود، یکی از دلایل این تعارفات این است که مجالس قبلی، دو سال ورزیده شده بودند و معمولاً در سال سوم رأی اعتماد میدادند اما این مجلس، هنوز خودش را پیدا نکرده است، کمیسیونها تازه شکل گرفتهاند و فراکسیونها هنوز فعال نشده است.
ایمنا: مسیر تعامل مجلس با دولت را که ادامه بدهیم به تعامل نمایندگان با استاندار میرسیم که نماینده عالی دولت است و امروز هم بحث داغ انتخاب استاندار مطرح است. به نظر شما شاخصههای یک استاندار خوب چیست؟
حاجی دلیگانی: تعامل میان نمایندگان و استاندار بسیار مهم است، من معتقدم این تعامل اگر از جهت حل مشکلات مردم و ارتقای کار مردم و کشور باشد، بسیار سازنده است اما اگر به معنای قاطی شدن، هوای همدیگر را داشتن و کوتاه آمدن در مقابل کم کاریها باشد، از هر پدیده زشتی، زشتتر است زیرا باعث کاهش سرمایه اجتماعی میشود.
نکته دیگر این است که ما در استان شهری به نام اصفهان داریم اما علاوه بر آن شهرستانهایی هم در کنار شهر اصفهان داریم که مجموعاً ۵ میلیون جمعیت دارند و تقریباً جمعیت شهرستانها اندکی بیش از مرکز استان است، از استاندار و مدیران استان انتظار میرود که همه استان و همه مسائل را ببیند. برای فردی که به من مراجعه میکند و آسفالت کوچه آنها مشکل دارد، این آسفالت شدن کوچه به معنای حل کل مسائل کشور است، ما نباید تصور کنیم که این آسفالت چیزی نیست. همین مثال در مورد یک شهرستان هم هست و ممکن است یک پل یا یک جاده برای مردم آنجا همتراز با یک مسئله مهم ملی باشد. اما ما کمتر دیدهایم که به این مسائل توجه شود، باید استانداری داشته باشیم که اولاً دید او وسیع و دربرگیرنده کل استان باشد، همه مسائل شهرستانها و روستاها را مهم بداند، به معنای واقعی کلمه مدیر باشد. یکی از دلایل موفقیت برخی از استانها در پیشبرد امورشان این است که استاندار و نمایندگان، همگی به یک دستگاه اجرایی میروند. من بارها دیدهام نمایندگان استان همجوار همراه با استاندار به سازمان برنامه و بودجه میروند و وقتی این اتفاق میافتد آن مسئول با خودش میگوید این فرد که نماینده دولت است و اینها هم که نمایندگان مجلس هستند پس من حتماً باید فلان کار را انجام بدهم یا فلان تصمیم را بگیرم.
ایمنا: در گفتوگو با برخی از نمایندگان، برخی از اسامی به عنوان گزینههای پیشنهادی مجمع نمایندگان مطرح شده است، از سوی دیگر گمانهزنیهایی مبنی بر رایزنی ستاد انتخاباتی آقای پزشکیان یا مجموعههای دیگر برای انتخاب استاندار وجود دارد. نظر شما در این رابطه چیست؟
حاجی دلیگانی: نکته اولی که در خصوص انتخاب استاندار باید به آن توجه داشت این است که میزان آرا دو نامزد نهایی انتخابات ریاست جمهوری در استان اصفهان تفاوت معناداری داشته است و چند صد هزار اختلاف رأی وجود داشت که این نکته برای رئیس جمهور هم روشن است. نکته دوم این است که مجموعه افرادی که برای ستاد رئیس جمهور فعلی تلاش کردند اسامی را به وزارت کشور ارائه کردند که من تاکنون دو لیست از آنها دیدهام، مجمع نمایندگان هم در جلسه خود در مورد سه نفر به جمع بندی رسید و اسامی را اعلام کرد، غیر از این دو مجموعه رسمی که اسامی پیشنهادی را دادند، من مطلعم که مجموعهها و افراد دیگری نیز، گزینههای خود را مطرح کردهاند تا فرد مورد نظرشان را به وزارت کشور معرفی کنند.
ایمنا: به نظر شما بهتر است استانداری داشته باشیم که کفه سیاسی بودن او سنگینتر باشد یا کفه توانمند بودن او؟
حاجی دلیگانی: من فکر میکنم بهتر است کفه توانمند بودن استاندار سنگین باشد و این به نفع استان است. ما میدانیم که رئیس جمهوری با سلیقه سیاسی خاص خود سرکار آمده ست اما اگر به سراغ افرادی برویم که از نظر بنیان فکری و اعتقادی درست باشند و همان ملاکهایی که مقام معظم رهبری در مورد وزرا بیان کردند را داشته باشند بهتر است زیرا استاندار نماینده دولت محسوب میشود. برای استان اصفهان بحث توانمند بودن استاندار اولویت بیشتری دارد زیرا مسائل بسیاری روی زمین مانده و عقب افتادگیهای بسیاری را در این سالها شاهد بودهایم. واقعیت این است که باید کسی بیاید که خودش از عقب ماندگیهای استان مطلع باشد تا بتواند حرکتهای لازم را انجام بدهد، اگر ما به اشتباه باورمان شد که اصفهان یک استان برخوردار و پیشرفته است، دنبال رفع کاستیهای آن نمیرویم اما اگر احساس کردیم که در بسیاری از بخشها عقب تر از استانهای دیگر هستیم برای رفع آنها تلاش میکنیم.
ایمنا: بخشی از مشکلات حوزه انتخابیه شما در سالهای اخیر تبدیل به مشکلات ملی شده است از جمله مباحث مربوط به حوزه آب و فرو نشست زمین که امروز به معضلات اصلی استان تبدیل شده است، همچنین امروز پروژههای انتقال آب نیازمند پیگیری است، در مورد این معضلات بیشتر توضیح بدهید.
حاجی دلیگانی: همین نقدی که ما نسبت به برخی از دستگاههای کشور در مورد استان اصفهان داریم که میگوییم چرا شما واقعیتها را نمیبینید، با درجه حساسیت بیشتری در مورد مسئولین استان نسبت به مسائل استان وجود دارد. اگر میگوئیم احیای زاینده رود امروز اهمیت دارد این موضوع فقط مربوط به شهر اصفهان نیست بلکه ۷ شهرستان مستقیم تحت تأثیر آن هستند و آب شرب ۱۶ شهرستان وابسته به آن است. برخی شناخت ندارند و نمیدانند نادیده گرفتن این نیاز چقدر آسیبزا است و به همین دلیل ممکن است گاهی موضع گیری های غیرواقعی داشته باشند. همین مسئله در حوزه انتخابیه نیز وجود دارد. برای مثال در دهه ۷۰ طرحی از طرف جهاد کشاورزی و وزارت نیرو برای تغذیه آبهای زیرزمینی دشت برخوار آمده است، این دشت از لحاظ حوزه آبهای زیرزمینی با اصفهان یکی است و مثل یک کاسه است که گودترین نقطه آن در حبیب آباد برخوار است، هدف از شبکه برخوار تغذیه آبهای زیر زمینی بوده است و بر همین اساس به مردم ۷۶ میلیون متر مکعب در سال آب فروختند. حالا اگر میزانی که از سال ۷۵ تا الان آب داده نشده و میزانی که آب داده شده را حساب کنیم، ۵ درصد این عدد هم محقق نشده است و به همین دلیل ما با پدیده فرونشست مواجه هستیم. گودترین نقطه این سفره که حبیب آباد است تا سنگ بستر ۲۸۰ متر فاصله دارد اما الان حتی تا ۲۵۰ متری هم آبی وجود ندارد و در نتیجه این امر فرونشست از دشت برخوار شروع شده و امروز به ورزشگاه نقش جهان رسیده است و در حال جلو آمدن است. این در حالی است که ما میراث دار آثار ارزشمندی مانند میدان امام، مسجد شیخ لطف الله، عالیقاپو، چهل ستون، پل خواجو، سیوسه پل و بسیاری آثار دیگر هستیم و اگر اتفاقی برای این آثار بیفتد، که متأسفانه افتاده است، چطور باید پاسخگو باشیم؟
ایمنا: بحث برخوار را اشاره کردید، امروز بحث فرونشست برخوار بسیار داغ شده است و برخی از کارشناسان معتقد هستند که آن منطقه به دلیل فرونشستهای گسترده غیرقابل سکونت است، برای ما توضیح بدهید که اوضاع چگونه است؟
حاجی دلیگانی: فرونشست فقط محدود به برخوار نیست، مطابق گزارشی که نوسازی مدارس تهیه کرده است تقریباً ۶ مدرسه در حوزه ما و چند مدرسه در فلاورجان و حدود ۲۰ مدرسه در خود شهر اصفهان بر اثر فرونشست شکسته شده و دیگر قابلیت اینکه دانشآموز داخل آن برود وجود ندارد. همچنین درمانگاهی در دستگرد داشتیم که یک سال و نیم قبل دیدیم شکاف برداشت، خراب شد و خوشبختانه در سفر رئیس جمهور شهید قول بازسازی آن را دادند که انجام شد، اما این اتفاق در حال حاضر برای بسیاری از اماکن عمومی و خانههای مردم رخ میدهد و باید چارهای برای آن اندیشید. حتی ممکن است به نقطهای برسیم که خود اصفهان غیرقابل سکونت شود زیرا ۱۶.۵ سانتی متر در سال فرونشست رخ میدهد و زمین پایین میرود.
ایمنا: از نظر کارشناسان پروژه انتقال آب دریا که الان در دست اجرا است و بخش زیادی از آن هم انجام شده، به تنهایی برای احیای زاینده رود و حل مشکل فرونشست کافی نیست و یک نگرانی که در حال حاضر وجود دارد این است که حتی همین طرح هم با تغییر دولت زمین بماند، فکر میکنید این اتفاق چقدر محتمل است و این پروژه چقدر کمک کننده خواهد بود؟
حاجی دلیگانی: به اعتقاد من این پروژه از دستور کار خارج نمیشود زیرا بخش زیادی از آن اجرا شده و اعتبارات آن هم دولتی نیست بلکه مربوط به واحدهای صنعتی بزرگ استان است. این پروژه کار خوبی است که اتفاق افتاده است اما آب آن به واحدهای صنعتی بزرگ میرود که در حال حاضر هزینه کردهاند و مالک این آب هستند و ما به ازای آبی که از این پروژه دریافت میکنند به آبهای زیرزمینی یا زاینده رود که الان برداشت میشود، برمیگردد. این آب در دشت برخوار یا غیره نه نفوذ میکند و نه رها میشود، بنابراین این طرح تنها یک طرح کمک کننده است و میزان نیاز آبی که استان دارد بیشتر از اینها است. این پروژه حرکت خوبی است اما کافی نیست.
ایمنا: ما شاهد بودهایم که گاهی طرحهایی در استان ۲۰ سال زمین مانده است، نمایندگان استان چقدر پای کار طرحهای انتقال آب ایستادهاند؟
حاجی دلیگانی: مطمئن باشید که نمایندگان اصفهان کاملاً پای کار معضل آب استان ایستادهاند. واقعیت این است که من دورههای نهم، دهم، یازدهم و دوازدهم مجمع نمایندگان را دیدهام و انصافاً هیچ دورهای به اندازه الان، همگرایی و وفاق میان نمایندگان استان وجود نداشته است، از این جهت اتفاق خوبی افتاده است. من علیرغم تمام نقدهایی که به استانداری دارم، پروژه انتقال آب دریا و پروژه ماندگان را حرکتهای خوبی میدانم.
ایمنا: جلسه با وزیر نیرو و کشاورزی درباره مسائل آبی استان داشتید، چطور بود؟
حاجی دلیگانی: انصافاً الان در این دوره در استان اصفهان و در استانهای دیگر نوعی فهم مشترک شکل گرفته است. همچنین مهمترین و دقیقترین جلسه مجمع نمایندگان با آقای علی آبادی، وزیر نیروی دولت چهاردهم در مورد آب بود که وقتی وضعیت تشریح شد، بسیار برای ایشان جدید بود. آقای علی آبادی در جریان پروژه انتقال آب دریا هم قرار دارد و در زمان تصدی وزارت صمت از آن بازدید داشته است، اما در مورد کلیت وضعیت آب در استان در جلسه ابتدایی شناخت خوبی پیدا کرد. همچنین وزیر جهاد کشاورزی نیز در حال حاضر مسئولیت بسیار مهمی در زمینه تأمین امنیت غذایی برعهده دارد و نیاز است تا در بحث آب تعامل خوبی میان وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو اتفاق بیفتد و مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی مورد توجه قرار بگیرد.
ایمنا: ابزار نظارتی مجلس تا چه میزان در روند عملکرد نمایندگان مؤثر است؟ آیا گزارشات تحقیق و تفحص پس از ابلاغ به قوه قضائیه پیگیری میشود؟
حاجی دلیگانی: این موضوع یکی از مباحثی است که من در مخالفت با وزیر دادگستری مطرح کردم و گفتم آماری بدهید که چه تعداد استنکاف از اجرای قانون یا حتی تحقیق و تفحص و یا تبصره یک ماده ۴۵ ممکن است اتفاق بیفتد، یعنی در چه تعداد از مواد آئین نامه هست که اگر خلاف آئین نامه اتفاق بیفتد یا نقض قانون رخ دهد و یا خلاف قانون اتفاق بیفتد، آن هم خلاف قانون است و جرم تلقی میشود، یکی از نقدهای من به قوه قضائیه همین بود که این را ارائه بدهید که هنوز هم ارائه ندادهاند. این باعث میشود که اثرگذاری نظارت کاهش پیدا کند و بازدارندگی آن را کاهش میدهد.
البته یک اشکالی که وجود دارد این است که برخی تصور میکنند نظارت مجلس یعنی نظارت نماینده، در حالی که اینگونه نیست، نماینده از طریق مجلس و با استفاده از ابزارهای شفاف و روشن قانون اساسی و یا قوانین دیگر میتواند نظارت کند نه اینکه ما فکر کنیم هر نمایندهای هر جا که هست ناظر است، او به عنوان یک شهروند ممکن است مواردی را مشاهده کند اما همان جا فیالمجلس ناظر نیست و اختیاری ندارد که بگوید آقای فلانی این اشکال به شما وارد است، اگر اشکالی به یک دستگاه وارد است نماینده باید بررسی کند در قانون اساسی کجا به مجلس اختیار داده شده است.
نظر شما