به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، تحقیقات جدید نشان می‌دهد که خشونت بر سر منابع آبی در سال ۲۰۲۳ افزایش چشمگیری داشته است و روند رشد شدید این حوادث در دهه جاری در سطح جهانی همچنان ادامه دارد. این رویدادهای خشونت‌آمیز شامل حمله به سیستم‌های آبی، ناآرامی و اختلافات بر سر کنترل و دسترسی به آب و همچنین استفاده از آب به‌عنوان سلاح جنگی است.
مطالعه اندیشکده جهانی آب اقیانوس آرام، حوادث در سال ۲۰۲۳ را حدود ۳۴۷ رویداد ثبت کرده که در مقابل ۲۳۱ رویداد در ۲۰۲۲ با رشد ۱۵۰ درصدی مواجه بوده است. این در حالی است که تعداد رویدادهای ثبت‌شده در سال ۲۰۰۰ تنها ۲۲ مورد بود.
بزرگترین کنفرانس بین‌المللی آب جهان در آگوست سال جاری در استکهلم برگزار شد که موضوع آن «پل زدن روی مرزها» بود و بر تلاش مشترک مورد نیاز جوامع و دولت‌ها برای دستیابی به آینده‌ای صلح‌آمیز و پایدار و همچنین پیشگیری از مبارزات و حوادث مرتبط با آب تأکید داشت.
افزایش خشونت‌های مرتبط با آب
قطعنامه سازمان ملل در سال ۲۰۱۰، حق اساسی انسان برای آب و بهداشت را به رسمیت شناخت و از همان زمان تأثیر آب‌وهوای شدید نظیر خشکسالی و سیل بر سیستم‌های آبی در سراسر جهان پذیرفته شد.
خشونت مبتنی‌بر آب مفهوم جدیدی نیست و گاه‌شمار حوادث آب توسط مؤسسه اقیانوس آرام در دهه ۱۹۸۰ ایجاد شد و موارد تأیید شده‌ای را ثبت می‌کرد که در آنها آب و سیستم‌های آبی یک ماشه، هدف، تلفات یا سلاحی برای خشونت بودند. با وجود اینکه پایگاه داده حدود ۴۰ سال قدمت دارد، اما تاریخ این خشونت‌ها به بیش از ۴۵۰۰ سال قبل بازمی‌گردد. کارشناسان این مؤسسه حوادث را از منابع معتبری همچون گزارش‌های خبری، شاهدان عینی و سایر پایگاه‌های اطلاعاتی درگیری شناسایی می‌کنند.
با توجه به نتایج گزارش‌های سال ۲۰۲۳، مؤسسه اقیانوس آرام به‌روزرسانی عمده‌ای در گاه‌شماری درگیری‌های آبی انجام داد که جامع‌ترین پایگاه داده منبع باز جهان در مورد خشونت‌های مرتبط با آب است. این پایگاه داده با قدمت بیش از ۴۰ سال، گزارشی مبنی‌بر وخیم شدن وضعیت خشونت‌های آشکار مرتبط با آب را در دهه اخیر منتشر کرده است که دلایل آن می‌تواند تغییرات اقلیمی، جنگ و افزایش جمعیت در سراسر جهان باشد.
مناطق پرخطر
افزایش قابل‌توجه خشونت بر سر منابع آب منعکس‌کننده تضادها بر سر کنترل و دسترسی به منابع آب، اهمیت آب برای جامعه امروزی، فشار فزاینده بر منابع آبی به‌دلیل رشد جمعیت، تغییرات شدید آب‌وهوایی و حملات مداوم به سیستم‌ها و زیرساخت‌های آبی در شرایط جنگ است.
گزارش‌ها حاکی از آن است که خشونت‌ها به‌ویژه در خاورمیانه و اوکراین گسترده‌تر است و درگیری‌های آبی در خاورمیانه ۳۸ درصد از کل درگیری‌های سال گذشته را تشکیل می‌دهد که به‌طور عمده ناشی از حملات به منابع آب و زیرساخت‌های فلسطین در سرزمین‌های اشغالی است.
از دیگر مناطقی که خشونت‌های آبی در آن با جهش عمده مواجه است می‌توان به آمریکای لاتین و دریای کارائیب اشاره کرد که تحت تأثیر خشکسالی و دسترسی نابرابر به منابع آبی قرار گرفته‌اند، تعداد حوادث ثبت‌شده در این منطقه بیش از سه برابر افزایش داشته و در سال ۲۰۲۳ به ۴۸ مورد رسیده است. در بولیوار کلمبیا، پلیس برای متفرق کردن ساکنان معترض به قطعی آب ۱۰ روزه که منجر به زخمی شدن چهار نفر شده بود، از اسلحه و گاز اشک‌آور استفاده کرد.
در هند نیز خشکسالی شدید و اختلافات اجتماعی بر سر دسترسی به آب برای آبیاری زمین‌های کشاورزی باعث افزایش ۱۵۰ درصدی درگیری‌های آبی در سال گذشته شد و ۲۵ حادثه شامل درگیری بین جوامع در ایالت‌های جنوبی بر سر رودخانه کووری ثبت شد.
در حالی که خشونت بر سر آب در خاورمیانه، آسیای جنوبی و آفریقای جنوب صحرا همچنان در ردیف بیشترین رویدادها ثبت می‌شد، اروپا شاهد کاهش جزئی در خشونت‌های مربوط به آب بود، هرچند در بعضی بخش‌ها همچنان درگیری وجود داشت. برای مثال، در اواخر مارس ۲۰۲۳ در فرانسه حدود ۲۰۰ معترض و ۵۰ افسر پلیس در تظاهراتی در سنت سولین زخمی شدند. درخواست تظاهرکنندگان توقف ساخت «حوض‌های آبی» غول‌پیکر برای آبیاری محصولات بود و برای بیان اعتراض خود مواد منفجره دست‌ساز را به سوی پلیس پرتاب کردند و پلیس نیز با گاز اشک‌آور، ماشین‌های آب‌پاش و گلوله‌های لاستیکی پاسخ داد.
همه این موارد جنبه‌های مختلف بحران رو به رشد آب شامل ناتوانی در اجرا و احترام به قوانین بین‌المللی، کمبود و ضعف در تأمین آب سالم و بهداشت برای همه و تهدید فزاینده تغییرات اقلیمی و خشکسالی شدید را برجسته می‌کند.
در بسیاری از موارد درگیری‌های خشونت‌آمیز داخل یک کشور رخ می‌دهد. به‌عنوان مثال، درگیری‌های محلی بین کشاورزان و دامداران در آفریقا و همچنین در میان مصرف‌کنندگان آب شهری و روستایی، گروه‌های مذهبی و قبیله‌های خانوادگی در سال ۲۰۲۳، ۶۲ درصد از کل رویدادها را تشکیل می‌داد که در مقایسه با آن، رویدادهای فرامرزی و درگیری بین دو یا چند ملت فقط ۳۸ درصد بود.
پشت پرده افزایش حوادث مرتبط با آب
افزایش این رویدادها نشان‌دهنده این است که اقدامات لازم برای اطمینان از دسترسی عادلانه به آب سالم و کافی انجام نشده است و ویرانی‌هایی را که جنگ و خشونت بر جمعیت غیرنظامی و زیرساخت‌های اساسی آب وارد می‌آورد نتایج گسترده‌ای به دنبال خواهد داشت.
داده‌ها و تحلیل‌های به‌روزرسانی شده، خطر فزاینده‌ای را نشان می‌دهد که تغییرات اقلیمی به موقعیت‌های سیاسی شکننده می‌افزاید، چراکه دسترسی عادلانه به آب سالم را در مناطق درگیری در سراسر جهان کمتر می‌کند.
چگونه می‌توان به خشونت‌های آبی پایان داد؟
مؤسسه اقیانوس آرام علاوه بر تعیین و ثبت وقایع خشونت‌آمیز، بر شناسایی و درک استراتژی‌هایی تمرکز دارد که می‌تواند به کاهش خطرات ناشی از آن وقایع کمک کند. بهترین راه برای انجام این کار، حرکت به سمت سیاست‌های پایدار و مؤثر است که دسترسی به آب سالم و بهداشتی را برای همه افراد تضمین می‌کند، توافق‌نامه‌ها و قوانین بین‌المللی را در مورد منابع آبی مشترک تقویت و اجرا می‌کند و به تهدیدات ناشی از خشکسالی شدید و سیل که به‌دلیل تغییرات اقلیمی شدت پیدا کرده‌اند، رسیدگی می‌کند.
در واقع راه‌حل‌های مقابله با خشونت‌ها در دسترس هستند، اما تا به امروز به اندازه کافی استفاده نشده‌اند. پرداختن به مشکلات و درگیری‌های مربوط به آب، نیازمند طیف وسیعی از رویکردها و استراتژی‌ها در جهت ایجاد انعطاف‌پذیری در برابر آب و مقابله با علل اساسی است. به‌عنوان مثال، در مکان‌هایی که خشکسالی و تغییرات اقلیمی به تنش‌ها بر سر آب می‌افزاید، می‌توان سیاست‌هایی را برای توزیع عادلانه‌تر و تقسیم آب بین مصرف‌کنندگان اعمال کرد.
استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای شناسایی مؤثرتر منابع موجود آب و ترکیب روش‌های مدیریت هوشمند آب با سیاست‌های تغییر اقلیم می‌تواند نقش مهمی در کاهش درگیری‌ها ایفا کند. علاوه بر این، اجرای قوانین بین‌المللی جنگ که از زیرساخت‌های غیرنظامی نظیر سدها، خطوط لوله و تأسیسات تصفیه آب محافظت می‌کند، ضروری است و می‌تواند حمایت‌های اساسی از حقوق اساسی انسان در مورد آب را ارائه دهد. استفاده از رویکردهای ذکرشده در کنار شیوه‌های بهبودیافته امنیت سایبری که خطر حملات سایبری را کاهش می‌دهد، در آینده نزدیک به خشونت‌های مبتنی‌بر آب پایان خواهد داد.
نظر شما