به گزارش خبرگزاری ایمنا، پیش‌بینی تولید ۱۲۰ هزار دستگاه خودرو مازاد بر ظرفیت، شرکت ایران خودرو را بر آن داشت که در آخرین هفته مرداد و پس از گذشت یک سال و نیم، از متقاضیان خرید این محصولات ثبت‌نام کند.
پیش‌فروش خودرو به قیمت کارخانه از سال ۱۳۹۷ تاکنون اجرا شده که همواره با استقبال متقاضیان در هنگام ثبت‌نام و بدقولی شرکت‌های خودروساز در هنگام تحویل محصول همراه بوده است. در این دوره از پیش‌فروش ایران‌خودرو نیز ۱۲ محصول شامل ری‌را، پژو ۲۰۷ دستی، تارا، رانا پلاس، سورن‌پلاس و محصولات خانواده هایما و دو خودروی برقی لونا GRE و FAW Bestune NAT به صورت طرح پیش‌فروش و فروش فوق‌العاده و طبق اولویت‌بندی و در چارچوب مصوبات شورای رقابت و دستورالعمل تنظیم بازار خودروی سواری عرضه شده است.
داشتن ۱۸ سال سن، خریداری نکردن از خودروساز سایپا و ایران خودرو در مدت ۴۸ ماه و دیگر خودروسازان طی ۲۴ ماه اخیر و ممنوعیت ثبت‌نام برای دارندگان پلاک فعال با عمر خودرو زیر پنج سال از شرایط متقاضیان برای ثبت‌نام خرید محصولات این شرکت بود.
کم‌هزینه‌ترین روش خرید خودرو صفر کیلومتر
طرح‌های پیش‌فروش کم‌هزینه‌ترین روش برای خرید خودرو صفر کیلومتر به شمار می‌آیند، زیرا در این روش از قیمت‌های نجومی خودرو در بازار آزاد خبری نیست، همچنین در طرح پیش‌فروش، خودرو به‌طور کامل در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد و لازم نیست منتظر فک رهن بمانند. خودروهایی که در این طرح تحویل داده می‌شوند را می‌توان در همان روز به افراد دیگر فروخت و همین‌طور شانس برنده شدن در قرعه‌کشی طرح‌های پیش‌فروش خودرو بیشتر از طرح‌های فروش فوق‌العاده است.
البته ایراداتی نیز به این طرح وارد است از جمله اینکه ثبت‌نام‌کنندگان باید نصف پول خودرو را علی‌الحساب پرداخت کنند تا در صف خرید خودرو قرار گیرند و پس از شش تا ۹ ماه که موعد تحویل خودرو فرا برسد باید اختلاف مبلغ پیش‌پرداخت و قیمت روز خودرو را پرداخت کنند، اما مهم‌ترین ایراد پیش‌فروش‌های خودرو، قطعی نبودن قیمت آن است و بارها اتفاق افتاده که ثبت‌نام‌کنندگان در طرح پیش‌فروش خودرو ناگزیر به پرداخت مبلغی سه تا چهار برابر پیش‌پرداخت شدند، زیرا در غیر این صورت پول آن‌ها با سود ناچیز بازگردانده می‌شود. انتظار طولانی مدت برای تحویل گرفتن خودرو و تغییر مدل خودرو به‌دلیل نداشتن موجودی در کارخانه از دیگر معایب این طرح است.
تقاضا ۲۰ برابر عرضه
بر اساس آخرین آمار بیش از دو و نیم میلیون نفر برای خرید محصولات ایران خودرو ثبت‌نام کرده‌اند که از این آمار نزدیک به یک میلیون نفر با تشکیل حساب وکالتی در طرح عادی و بقیه در قالب طرح جوانی و خودروی فرسوده پیش ثبت‌نام را انجام داده‌اند.
با توجه به اینکه میزان ظرفیت در نظر گرفته شده برای این دوره عرضه، حدود ۱۲۰ هزار دستگاه است، ایران خودرو اعلام کرد تخصیص بر اساس فرایند قرعه‌کشی و اولویت‌بندی متقاضیان خواهد بود؛ بنابراین ۴۸ ساعت پس از پایان مهلت ثبت‌نام، فرایند قرعه‌کشی برای تعیین منتخبان و نوبت‌دهی ثبت‌نام‌کنندگان در حضور نهادهای نظارتی انجام و نتایج آن نیز از طریق پیامک و سایت گروه صنعتی ایران‌خودرو اطلاع‌رسانی می‌شود.
بر اساس آخرین آمار بیش از دو و نیم میلیون نفر برای خرید محصولات ایران خودرو ثبت‌نام کرده‌اند که از این آمار نزدیک به یک میلیون نفر با تشکیل حساب وکالتی در طرح عادی و بقیه در قالب طرح جوانی و خودروی فرسوده پیش ثبت‌نام را انجام داده‌اند
یکی از موارد مهم در مرحله جدید ثبت‌نام ایران خودرو میزان تخصیص خودروها است که ۵۰ درصد ظرفیت این ثبت‌نام به طرح جوانی جمعیت و ۲۰ درصد به طرح نوسازی خودروهای فرسوده اختصاص دارد، بنابراین تنها ۳۰ درصد خودروهای عرضه شده برای ثبت‌نام ایران خودرو به متقاضیان عادی تعلق می‌گیرد به همین دلیل شانس مشتریان عادی برای برنده شدن محدود به ۳۰ درصد باقی‌مانده یعنی کمتر از ۳۶ هزار خودرو است. به این ترتیب تقاضای خودرو ۲۰ برابر عرضه برآورد می‌شود بر این اساس متقاضیان عادی احتمال بسیار ضعیفی برای برنده شدن دارند که کمتر از نیم درصد برآورد می‌شود.
۲۵۷ هزار میلیارد تومان در حساب‌های وکالتی
متقاضیان عادی برای پیش‌ثبت‌نام ملزم به مسدود کردن ۲۳۰ میلیون تومان در حساب بانکی خود بودند که این موضوع با در نظر گرفتن امتیازهای جدیدی از سوی بانک‌ها به متقاضیان و سپرده‌گذاران شده و رقابت میان تعدادی از بانک‌ها برای جذب سپرده‌های حساب‌های وکالتی حواشی را به وجود آورد، زیرا این بانک‌ها اعلام کردند که بخشی از ۲۳۰ میلیون تومان که به‌عنوان پشتوانه برای خرید ثبت‌نام خودرو مورد نظر را به‌عنوان اعتبار و تسهیلات به متقاضیان پرداخت می‌کنند تا با این اقدام جریان سپرده‌ها به سوی بانک آن‌ها جذب شود.
برخی از متقاضیان نیز انتقاداتی درباره بلوکه شدن پیش‌پرداخت خود در بانک‌ها و پرداخت نشدن سود به سپرده‌گذاران حساب وکالتی از سوی بانک‌های عامل مطرح کردند، زیرا این سپرده تا پایان مهلت مشخص شده در حساب شخص مسدود است.
شرکت ایران خودرو در واکنش به این موضوع، اطمینان داد که این شرکت به‌هیچ‌عنوان امکان استفاده از وجوه بلوکه شده در طرح فروش خودرو را ندارد و این اقدام تنها برای اطمینان از آمادگی خریدار و پیش‌گیری از حضور واسطه‌گران پیش‌بینی شد.
طبق اطلاعات به دست آمده تاکنون بیش از ۲۵۷ هزار میلیارد تومان معادل ۴.۴ میلیارد دلار از نقدینگی کشور در حساب این خودروساز بلوکه شده است که پس از پایان زمان ثبت‌نام، در مرحله بعد قرعه‌کشی انجام شده و برندگان مشخص می‌شوند که بر اساس اعلام این خودروساز، زمان قطعی قرعه‌کشی تا نیمه شهریور مشخص شده و اولویت برندگان مشخص می‌شود.
این خودروساز در تازه‌ترین اطلاعیه خود مهلت شش روزه‌ای برای تعیین روش فروش توسط متقاضیان به صورت فروش فوق‌العاده و پیش‌فروش در نظر گرفته است که از یکشنبه چهارم شهریور آغاز می‌شود و مسدودی حساب‌های بلوکه شده متقاضیان عادی نیز روز دوشنبه پنجم شهریور ۱۴۰۳ رفع و مبالغ قابل برداشت خواهد بود.
جذابیت اختلاف قیمت کارخانه و بازار
اسد کرمی، رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودروی تهران در گفت‌وگو با ایمنا اظهار کرد: کارخانه تولید خودرو در این دور از ثبت‌نام پیش‌فروش خودرو مبالغ زیادی از پول مردم را جمع‌آوری کرد، زیرا مردم می‌بینند که قیمت یک خودرو در کارخانه تا بازار آزاد ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان اختلاف دارد و در این شرایط عقل سلیم حکم می‌کند که برای حفظ ارزش پول خود افراد دست به چنین اقدامی بزنند تا از تورم جا نمانند.
وی با انتقاد از توقف واردات و انحصاری بودن بازار خودرو افزود: در این بازار سود اصلی به جیب افرادی می‌رود که از واسطه‌گری در بازار خودروهای داخلی و مونتاژی سودهای قابل توجهی به دست می‌برند و به‌دلیل منافع شخصی خود با آزاد شدن واردات مخالف هستند.
رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران با اشاره به تجربه تلخ متقاضیان از پیش‌فروش خودرو در دوره‌های گذشته خاطرنشان کرد: محدودیت ظرفیت ثبت‌نام این شائبه را ایجاد کرده که افراد می‌توانند با ثبت‌نام یک خودرو و انتظار چند ماهه، به سود قابل توجهی دست پیدا کنند در حالی که تجربه دوره‌های قبلی نشان داد خودروسازان به بعضی از تعهدات خود جامه عمل نپوشاندند که تغییر قیمت نهایی محصول یا تحول مدل‌های دیگری به جز خودروهای انتخابی مشتریان برخی از این موارد بود.
تبدیل خودرو به کالای تجاری و سرمایه‌ای
کرمی رقابتی نبودن بازار را موجب به هم خوردن تعادل در عرضه و تقاضا دانست و گفت: در چنین شرایطی مصرف‌کنندگان تلاش می‌کنند با استفاده از فرصت‌هایی همچون پیش‌فروش از تورم جا نمانند و سوار بر موج‌های هیجانی شوند، اما به این موضوع توجهی ندارند که آیا خودروساز امکان انجام تعهدات خود را دارد یا قیمت اعلام شده همان هزینه نهایی خرید محصولات است یا خیر؟
وجود رقابت در بازار موجب تعدیل و واقعی شدن قیمت محصولات داخلی، مونتاژی و حتی وارداتی می‌شود
وی وجود رقابت در بازار را موجب تعدیل و واقعی شدن قیمت محصولات داخلی، مونتاژی و حتی وارداتی عنوان کرد و ادامه داد: بعضی از خودروهای وارداتی همچون بنز ۲۵۰ مدل ۲۰۱۷ در حال حاضر در کشور ما به قیمت بیش از ۱۸ میلیارد تومان خرید و فروش می‌شوند در این شرایط طبیعی است که با اعلام خبر پیش فروش خودرو افراد تلاش کنند با سرمایه ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومانی یک خودرو به ارزش ۷۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان خریداری کنند.
رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران با اشاره به تبدیل خودرو از یک کالای مصرفی به تجاری و سرمایه‌ای تاکید کرد: بسیاری از خریداران خودروهای صفرکیلومتر داخلی با این هدف در سامانه‌های فروش تولیدکنندگان ثبت‌نام می‌کنند که پس از تحویل محصول آن را در بازار آزاد به فروش برسانند به همین دلیل است که روزبه‌روز بر تعداد فروشندگان غیرصنفی خودرو افزوده می‌شود.
دولت باید تنظیم گر بازار باشد
کرمی خواستار تغییر عملکرد دولت در تنظیم بازار خودرو شد و گفت: واسطه‌گری در بازار خودرو موجب رونق خرید و فروش محصولات از سوی افرادی شده که مجوز فعالیت در این زمینه را ندارند، تعداد اپلیکیشن‌های فروش خودرو رو به افزایش است و گاهی افراد با خرید یک خط اعتباری برای تعداد زیادی خودرو آگهی فروش منتشر می‌کنند که در صورت تخلف، قابل پیگیری نیستند.
وی با تاکید بر لزوم کاهش اختلاف قیمت بین کارخانه‌های خودروساز و بازار اظهار کرد: در صورتی که دولت وظیفه تنظیم‌گری بازار عرضه، تقاضا و رصد عملکرد شرکت‌های تولیدی را به درستی انجام دهد مصرف‌کنندگان ناگزیر نخواهند بود برای خرید خودروهایی که شش ماه بعد، با قرعه‌کشی و به قیمت روز اما کیفیت نامناسب در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد، در صف انتظار بمانند.
رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران درباره تأثیر پیش‌فروش خودرو روی بازار آزاد افزود: این موضوع تأثیری روی قیمت خودروهای داخلی در بازار نداشته است و تنها به سود افرادی است که خودرو ندارند یا قصد به روز نگه داشتن سرمایه کمتر از یک میلیارد تومان خود را دارند.
کرمی اجرای خصوصی‌سازی خودروسازان به معنای واقعی را نخستین گام برای ایجاد فضای رقابتی در بازار اعلام کرد و گفت: این روند در نهایت منجر به افزایش کیفیت خودروها و ایجاد تحول در صنعت خودرو خواهد شد، زیان خودروسازان با واگذاری به بخش خصوصی کاهش پیدا کرده است و این امر در کل به نفع بازار داخلی تمام می‌شود.
رکود چند ماهه معاملات
وی ادامه انحصار در بازار خودرو را موجب افزایش تورم دانست و ادامه داد: خصوصی‌سازی خودروسازان به معنای واقعی موجب ایجاد فضای رقابتی در بازار خواهد شد که افزایش کیفیت خودروها و ایجاد تحول در صنعت خودرو را به‌دنبال دارد.
رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران با اشاره به وضعیت بازار خودرو در ماه‌های اخیر بیان کرد: وضعیت بازار نشان‌دهنده ادامه رکود در این بازار است که وضعیت ناخوشایندی برای نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو ایجاد کرده است.
استقبال از سرمایه‌گذاری در بازار خودرو
میلاد بیگی، کارشناس صنعت خودرو نیز در گفت‌وگو با ایمنا اظهار کرد: پیش‌فروش ایران خودرو بنا به وضع ایجاد شده برای این شرکت است، زیرا مثل هر تولیدکننده دیگری علاقه‌مند به فروش محصولات خود است اما به‌دلیل تصمیم‌گیری‌های حوزه قیمت‌گذاری خودرو از سوی مراجع بالادستی از جمله شورای رقابت و سازمان حمایت، شرکت‌های خودروسازی مجاز به رعایت سقف مشخص برای فروش محصولات خود هستند.
وی با اشاره به اشکالات موجود در حوزه قیمت‌گذاری و ضوابط قیمت‌گذاری خودرو اعلام شده از سوی شورای رقابت افزود: در نتیجه این ایرادات، اختلاف قیمت فروش خودرو در کارخانه تا بازار به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرده است و در شرایطی که با ریسک و نااطمینانی‌هایی در فضای اقتصاد و بین‌الملل روبه‌رو هستیم، استقبال برای خرید خودرو به انگیزه سرمایه‌گذاری تا اندازه زیادی افزایش پیدا کرده است.
کارشناس صنعت خودرو ثبت‌نام بیش از یک میلیون نفر برای خرید ۱۲۰ هزار دستگاه خودروی اعلام شده تولیدکنندگان را در همین راستا دانست و یادآور شد: آمار پول‌های بلوکه شدن در حساب‌های بانکی نشان‌دهنده اقبال مصرف‌کنندگان به سرمایه‌گذاری در این بخش است و این تصمیمی نیست که ایران‌خودرو یا هر تولیدکننده دیگری علاقه‌مند به گرفتن آن باشد، زیرا هدف خودروسازان فروش محصول است.
بیگی تقاضا زیاد و عرضه کمتر از آن را موجب شکل‌گیری فرایندی همچون قرعه‌کشی عنوان کرد و گفت: این تصمیمات سیاست‌گذار از جمله شیوه قیمت‌گذاری خودروها بوده که در نهایت چنین وضعی را رقم زده است، البته ضوابط قیمت‌گذاری توسط شورای رقابت اعلام می‌شود و این شورا سال گذشته تفسیری از فصل ۹ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ ارائه داد که بر اساس قانون تنها دستورالعمل و ضوابط قیمت‌گذاری را ارائه می‌دهد و محاسبه قیمت را به سازمان حمایت از مصرف‌کننده واگذار کرد، به همین دلیل در حال حاضر با چنین شرایطی در حوزه قیمت‌گذاری روبه‌رو هستیم.
ضرورت بازنگری ضوابط پس‌نگر
وی درباره راهکار از بین بردن قیمت کارخانه و بازار آزاد توضیح داد: مهم‌ترین دلیل این فاصله قیمت، ایراد در ضوابط قیمت‌گذاری است که حتی همین ضوابط نیز به درستی انجام نمی‌شود. ضوابطی که شورای رقابت برای حوزه قیمت‌گذاری تعیین کرده پس‌نگر است که قیمت خودرو را بر اساس صورت‌های مالی حسابرسی شده خودروسازان تعیین می‌کند در حالی که صورت‌های مالی این شرکت‌ها دو بار در سال و با فاصله حدود شش ماه یک بار منتشر می‌شود.
کارشناس صنعت خودرو قیمت‌های تعیین شده برای فروش خودروهای داخلی را بر اساس نرخ شش ماه پیش خودروسازان دانست و گفت: نکته بعدی این است که همین ضوابط نیز به درستی اجرا نمی‌شود، زیرا خودروساز بر اساس این ضوابط مجاز است که هر شش ماه یک بار قیمت خودرو را به روز کند، اما بنا به دلایل مصلحت اندیشی وزارت صنعت و شرکت‌های خودروسازی، جمع‌بندی دولت بر این بوده که در سال‌های گذشته قیمت خودرو افزایش نیابد.
بیگی تصریح کرد: در اردیبهشت سال ۱۴۰۲ به شرکت ایران خودرو مجوز افزایش قیمت در محدوده تعیین شده شورای رقابت داده شد سپس در اردیبهشت سال جاری تنها نرخ خودروی پژو پارس افزایش پیدا کرد و قیمت بقیه محصولات ایران خودرو ثابت مانده به همین دلیل یکی از دلایل مهم فاصله قیمت کارخانه با بازار را می‌توان ایراد در ضوابط و ایراد در اجرا و اشتباه در اجرای ضوابط دانست.
وی اظهار امیدواری کرد که دولت با تصمیمات درست وضعیت بازار خودرو را بهبود دهد و ادامه داد: امیدوارم این آخرین دوره قرعه‌کشی باشد، درباره سرنوشت تعهدات خودروسازان نیز تجربه نشان داده که خودروسازان دیر یا زود به تعهدات خود عمل کرده‌اند.
به گزارش ایمنا، پیش‌فروش محصولات ایران‌خودرو در مرداد ۱۴۰۳، نخستین عرضه بزرگ خودروسازان بعد از حذف سامانه یکپارچه فروش خودرو به شمار می‌آید و با ابهام‌هایی همچون نحوه تخصیص خودرو به متقاضیان، نوع مدل‌های عرضه‌شده در طرح پیش‌فروش و شرایط شرکت در طرح برای متقاضیان روبه‌رو است، به‌ویژه آنکه داده‌های رسمی نشان می‌دهد اگر ایران‌خودرو با همان سرعت چهار ماه ابتدایی سال جاری به تولید ادامه دهد، تا پایان ۱۴۰۳ باید انتظار عرضه نزدیک به نیم میلیون سواری را داشته باشیم در حالی که در این پیش‌فروش نیز شاهد پیشی گرفتن تقاضا از عرضه هستیم.
نظر شما