به گزارش خبرگزاری ایمنا از فارس، شهر شیراز را سومین حرم اهل بیت (ع) می‌دانند که بعد از شهرهای مشهد و قم، امامزادگان واجب‌التعظیم فراوانی در این شهر به شهادت رسیده‌اند، به همین دلیل مساجد و اماکن مذهبی فراوانی در شیراز مشاهده می‌شوند که از لحاظ قدمت و معماری بی‌نظیر هستند، مساجدی که از دوره زندیه و پیش‌تر از آن تا به امروز همچنان مرکز توجه هستند.
مساجد تاریخی شیراز، اماکن مذهبی هستند که با معماری خاص حکایت از دوران طلایی طراحی و ساخت خود دارند، برخی از این مساجد همچنان فعال هستند و محلی برای عبادت، راز و نیاز، تجمع و انجام امور فرهنگی و خیریه محسوب می‌شوند، اما برخی دیگر با نظارت سازمان میراث فرهنگی به اماکنی دیدنی و گردشگری تبدیل شده‌اند که با رعایت آداب و رسومی ویژه، بازدید از آن‌ها امکان‌پذیر است.
فارغ از فضای معنوی و سراسر آرامش مساجد، معماری و طراحی‌های به کار رفته در نمای مساجد نیز برای گردشگران جالب توجه خواهد بود و در حقیقت، نشانگر هنر و خلاقیت گران‌مایه هنرمندان و معماران ایرانی است، خصوصیات و ویژگی‌های بنای اغلب مساجد شیراز همچون کاشی‌کاری‌های زیبا، آجرکاری‌های بی‌نظیر، پنجره‌های مشبک رنگین، ستون‌های بلند و پیچ‌دار که در مساجد مختلف به شیوه‌ها و الگوهای مختلف تکرار شده‌اند، یکسان و مشابه است.
وجه تمایز اصلی مساجد تاریخی شیراز با سایر مساجد کشور در طراحی‌ها و نبوغ هنری به کار گرفته شده در این مساجد باشکوه است که مساجد عتیق، نصیرالملک، وکیل، مشیر و بغدادی به‌عنوان پنج اماکن مذهبی و تاریخی شیراز هستند که همواره مورد بازدید و استقبال بسیار زیاد گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته‌اند.
مسجد نصیرالملک؛ رنگین‌ترین مسجد جهان
مسجد نصیرالملک از مشهورترین مساجد شیشه رنگی شیراز است که به واسطه تابش نور خورشید از میان شیشه‌های رنگی این مسجد و تصویر بی‌نظیری که خلق می‌کنند در کنار کاشی‌کاری‌های خاص آن، به مسجد صورتی نیز شهره است، مسجد صورتی شیراز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی شیراز معرفی می‌شود و میراث دوره قاجار است.
این بنای باشکوه و مملو از حس آرامش، به سفارش میرزا حسن علی‌خان، حاکم شیراز که با عنوان نصیرالملک نیز خطاب می‌شد در سال ۱۲۵۵ هجری قمری ساخته شد، جالب است بدانید که تکمیل ساخت این مسجد زیبا حدود ۱۲ سال زمان برد، بعد از تمام شدن بنای این مسجد، شوریده شیرازی شاعر معروف اهل شیراز ابیاتی را به خاطر تکمیل ساخت آن سروده که به شکل قاب سنگی در بالای درِ اصلی مسجد نصب شده است.
مسجد عتیق، مهم‌ترین مساجد تاریخی شیراز
مسجد خارق‌العاده عتیق را یکی از کهن‌ترین و مهم‌ترین مساجد تاریخی شیراز و مسلمانان می‌دانند که به آن مسجد جامع، مسجد جمعه یا مسجد آدینه نیز گفته می‌شود، مکان‌یابی دقیق این مسجد قدیمی درست در جهت شرقی حرم حضرت شاهچراغ (ع) است و و قدمتی بسیار بالا دارد، این مسجد را به دوره حکومت ۲۰۰ ساله عمرولیث صفاری نسبت داده‌اند و به روایتی در سال ۲۸۱ هجری قمری سنگ بنای آن گذاشته و ساخته شده است.
این مسجد شش در ورودی و خروجی دارد، همچنین در قسمت ورودی ضلع شمالی آنکه به دروازه امام شهرت دارد، کتیبه‌ای قرار گرفته که منسوب به سال ۱۰۳۱ قمری و دوران صفویه است، در این بنای تاریخی که یکی از مساجد تاریخی شیراز به حساب می‌آید و درست در میانه صحن، شما با بنایی مکعب شکل همچون خانه کعبه روبه‌رو هستید که از سنگ و گچ ساخته شده است و به طور تقریبی یک متر از سطح زمین فاصله دارد، گرداگرد این بنا را یک ایوان با عرض دو متر محصور کرده است، این قسمت به دستور شاه شیخ ابواسحاق این جو در سال ۷۵۲ قمری بنا شده و حاکم فارس این قسمت از بنا در مسجد جامع عتیق را بیت‌المصحف، دارالمصحف یا خدای خانه نامیده است.
علت نام‌گذاری و ساخت این بنا به منظور نگهداری کردن از قرآن‌های تاریخی با خط متبرکه حضرت علی (ع)، امام حسن (ع)، امام صادق (ع) و چند تن از یاران رسول‌الله و پیروان ایشان در این محل است، ضمن اینکه در آن تلاوت آیات نورانی قرآن نیز انجام می‌شده است.
در حال حاضر برخی از این قرآن‌ها در موزه پارس شهر شیراز حفاظت و نگهداری می‌شوند.
مسجد وکیل، نگین انگشتری شهر شیراز
در میان آثار برجای مانده از دوره زندیه و اَرسَن باشکوه وکیل، مسجد از ابهت و شکوه بی‌نظیری برخوردار است، این بنا که یکی دیگر از مساجد تاریخی شیراز محسوب می‌شود، در جهت شرقی عمارت کلاه فرنگی واقع شده و بین بازار وکیل و حمام قرار دارد و این بنا شاهکار دوران زندیه در شیراز است.
مسجد وکیل به دستور مستقیم کریم خان زند و به سال ۱۳۸۷ هجری قمری بنا شد و ساختمان اصلی مسجد مساحتی تقریبی معادل ۱۱ هزار متر مربع دارد که با سر دری بسیار مجلل و باشکوه، در کنار ایوان‌های جنوبی و شمالی، شبستان‌های شرقی و جنوبی، رواق‌های غربی و شرقی و حیاط بسیار کوچک کناری بنا، همچون نگینی بر انگشتری شهر شیراز می‌درخشد.
شبستان این مسجد از کاشی‌کاری‌های بسیار جذاب در کنار منبر ۱۴ پله یک‌پارچه از سنگ مرمر و ستون‌های بسیار زیبای حجاری شده تشکیل شده است که همه از شاهکارهای بی‌بدیل دوران باشکوه زندیه محسوب می‌شوند، منبر با عظمت مسجد وکیل به نشان ۱۴ معصوم، ۱۴ پله سنگی دارد که سنگ آن از مراغه به شیراز منتقل شده است.
مسجد مشیرالملک، آینه تاریخ شهر شیراز
مسجد مشیرالملک را می‌توان در فهرست معروف‌ترین آثار تاریخی شیراز قرار داد که سابقه تاریخی آن به دوران قاجارباز می‌گردد و در واقع در یکی از محله‌های قدیمی شیراز به نام (سنگ سیاه)، در خیابان قاآنی قرار دارد، دستور ساخت این مسجد از سمت حاج‌میرزا ابوالحسن‌خان مشیرالملک (والی فارس) صادر و ساخت و بنای این مسجد در سال ۱۲۶۴ هجری قمری آغاز شد و ۱۰ سال یعنی تا سال ۱۲۷۴ هجری قمری به طول انجامید.
این مسجد را از لحاظ استحکام و معماری می‌توان مشابه با مسجد وکیل دانست، درون این مسجد، تعدادی شبستان و چند حجره دو طبقه ساخته شده است، همچنین در ضلع غربی مسجد، سازه‌ای طاق‌مانند و بلند، تعبیه شده است که در پشت آن، شبستان اصلی مسجد قرار گرفته است.
قدیمی‌ترین ساعت موجود در شیراز در مسجد مشیرالملک قرار گرفته است، از مهم‌ترین ویژگی‌های این ساعت این است که ساخت انگلستان بوده، اما همه عددهای داخل آن به فارسی نوشته شده است و هر یک ربع ساعت به صدا در می‌آید و سر هر یک ساعت هم به میزان عدد آن ساعت زنگ می‌خورده است.
مسجد بغدادی، بنایی به قدمت تاریخ
مسجد بغدادی شیراز واقع در محله قدیمی سردزک، یکی از جاذبه‌های گردشگری استان فارس است که قدمتی به درازای تاریخ دارد، این مسجد با بیش از ۷۰۰ سال قدمت در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
داستان ساخت مسجد بغدادی شیراز که بین مردم محلی به مسجد بغدادی‌ها هم معروف است، از این نقطه شروع می‌شود که والی بغداد، مبلغی را برای ساخت مسجدی در شیراز برای والی فارس حواله می‌کند، اما این مبلغ برای خرید زمین و ساخت مسجدی جدید کافی نبوده است، به همین علت، والی فارس نامه‌ای به بغدادی می‌نویسد و پیشنهاد می‌کند تا بودجه مربوط صرف بازسازی مسجدی نیمه مخروبه شود، در نهایت والی بغداد موافقت خود را اعلام می‌کند و ساخت مسجد جدید آغاز می‌شود.
طبق سنگ نوشته‌های موجود در محراب، مسجد بغدادی شیراز در سال ۷۶۸ هجری قمری تعمیر و مورد بهره‌برداری مجدد قرار گرفته است، اما کسی از تاریخ ساخت مسجد اولیه خبر ندارد، مقداری از سکه‌ها در جریان ساخت مسجد اضافی می‌آید و آن‌ها را زیر یکی از ستون‌ها دفن می‌کنند، در نهایت بعد از چندین بار تخریب و بازسازی مجدد، مسجد بغدادی شیراز در دی سال ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۹۶۱ به فهرست آثار ملی ایران اضافه می‌شود.
به گزارش ایمنا، مساجد، ضمن درک زیبایی هنر ایرانی که آمیخته به دین و معنویات ایرانیان بوده است، از لمس توأمان هنر و تاریخ در قلب باورهای دینی مردم ایجاد شده‌اند و در شهر شیراز تعداد بسیار زیادی مساجد تاریخی پابرجا هستند که در زمره دیدنی‌های زیبای این شهر قرار گرفته‌اند.
نظر شما