به گزارش خبرگزاری ایمنا، یکی از عوامل مهم و ارزشمند در ارتباط با شهرها، بافت تاریخی آن‌ها است؛ اجزای بافت تاریخی، ساختمان‌ها و الگوهای شکل‌گیری و تراکم‌ها در هر بافت تاریخی، نشان‌دهنده نحوه زندگی اجتماعی ساکنان آن شهر است و بر این اساس نادیده گرفتن یک بافت تاریخی به مرور زمان و با توجه به ارزش بالای ساختمان‌های آن، ممکن است منجر به از دست رفتن و نابودی هویت اصلی آن شهر شود.
با توجه به اینکه صنعت گردشگری به‌طور گسترده توسعه پیدا کرده و رشد کرده است، می‌توان با حفظ بافت‌های تاریخی شهرها، به تقویت اقتصاد گردشگری کمک کرد چراکه بافت‌های تاریخی ایران دارای ظرفیت بسیار زیادی هستند که موجب جذب گردشگر می‌شود.
اروپایی‌ها با مرمت و بازسازی این بافت‌ها توانسته‌اند جذابیت بیشتری برای گردشگران ایجاد کنند، در ایران نیز بافت‌های تاریخی نه‌تنها یک اثر مهم از گذشته هستند، بلکه نماینده‌ای از تاریخ و فرهنگ اهالی آن شهرها نیز هستند که حفظ و مرمت این بناها و بافت‌ها می‌تواند به طول عمر آن‌ها کمک چشم‌گیری کند و شهرها را زیباتر و جذاب‌تر نشان دهد، اما باید به این نکته توجه داشت که مرمت بناها نیز دارای شرایط و ضوابط ویژه خود است که در صورت توجه نکردن به آن‌ها، نه‌تنها اثر مذکور حفظ و مرمت نمی‌شود، بلکه با مشکلات فراوانی نیز مواجه خواهد شد.
آثار و بناهای تاریخی باید با همان مصالحی که ساخته شدند، مرمت شوند
بر همین اساس رجبعلی لباف خانیکی باستان‌شناس و فعال حوزه میراث فرهنگی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در مورد عواملی که موجب تخریب یک بنا می‌شود، اظهار می‌کند: آثار تاریخی یا هر بنای دیگری به مرور زمان تخریب می‌شود و در این مسیر جاذبه زمین، عوامل انسانی و فرونشست‌ها از دیگر دلایلی هستند که باعث تخریب می‌شوند.
وی می‌افزاید: بسیاری از نقاط در بناها آسیب‌پذیرتر هستند و باید ابتدا نقاط خراب شده را مشخص و مرمت کرد، بر این اساس بعضی اوقات با کمک توناژ های داخل دیوار لاین کار انجام می‌شود ولی از یک سری مصالح همچون بتون، سیمان و آجر نباید استفاده شود، زیرا در گذشت زمان خیلی زود خراب می‌شوند و موجب آسیب رساندن به یک بنا می‌شوند.
این فعال و کارشناس حوزه میراث فرهنگی درباره مواردی که مرمت کارها باید در دستورکار قرار دهند، تاکید کرد: ارزش‌های واقعی یک بنا بعد از ترمیم باید حفظ شود و مرمت‌کاران باید آثار و بناهای تاریخی را با همان مصالحی که در گذشته ساخته شدند، مرمت کنند.
لباف خانیکی در مورد روش‌های جدید مرمت کردن تصریح می‌کند: روش‌های جدید مرمت با استفاده از تکنولوژی پیش‌رفته، آسیب‌شناسی و جنس‌شناسی انجام می‌شود که این مسائل کمک فراوانی به مرمت‌کاران می‌کند و سختی کار آن‌ها را کاهش می‌دهد.
وی در مورد مهم‌ترین عامل تخریب مرمت یک بنا توضیح می‌دهد: مهم‌ترین چیزی که مرمت را از بین می‌برد، عوامل طبیعی است؛ به‌عنوان مثال در مدرسه قیاسیه بعضی حفره‌ها ایجاد شده که کارشناسان دلیل اصلی این تخریب را بادهای شدید تأیید کردند یا درجه حرارت بالا موجب خرابی بناها می‌شود، اغلب کاشی‌های گنبد مسجد گوهر شاد به‌دلیل گرمای زیاد موجب انبساط یا جمع شدن شده است، همچنین آب در بعضی از بناها موجب خرابی شده و خیلی از بناها با زلزله، برف و باران از بین رفتند.
تخریب آثار تاریخی؛ از بودجه تا حوادث طبیعی
علیرضا اشرفی پژوهشگر و مرمتگر بناهای تاریخی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در مورد عوامل تخریب یک بنا اظهار می‌کند: زمانی که بنا خالی از سکنه می‌شود، تخریب آن آغاز شده و عوامل مختلفی همچون آب‌وهوا و گیاهان روبه‌رشد موجب می‌شود بنا تخریب شود.
وی درباره مرمت آثار باستانی می‌افزاید: یک سری اشخاص نظریات مختلفی بیان کردند که بناهای تاریخی نباید مرمت شوند و بر این اساس معتقدند حتی تار عنکبوتی هم که در کنار دیوار است نباید از بین برود، زیرا موجب آسیب به بنا می‌شود، اما برخی مرمتگران معتقدند که با احیای دوباره آثار و بناها جان دوباره به تاریخ یک کشور داده می‌شود و بناها جزو میراث فرهنگی یک کشور هستند که باید حفظ شوند.
این مرمت‌کار در مورد احیا کردن یک بنا می‌گوید: چگونگی مرمت یک بنا به‌صورت طرح احیا انجام می‌شود، یعنی وابسته به اتفاقی که ممکن است برای یک اثر تاریخی انجام شود مرمت انجام می‌شود، به‌عنوان مثال یک نفر می‌خواهد خانه خود را هتل کند و یا یک نفر قصد دارد بنای خود را رستوران کند که بر اساس این موارد مرمت انجام می‌شود.
اشرفی درباره مرمت آثار باستانی تصریح می‌کند: مرمت کردن آثار به چند دسته تقسیم می‌شود که در این راستا ارزش و حساسیت کار کردن در برخی بناهای تاریخی خیلی بیشتر از بناهای دیگر است؛ به‌عنوان مثال مرمت بناهایی همچون عالی‌قاپو و چهل‌ستون اصفهان حساسیت بیشتری نسبت به آثاری که در دوره پهلوی هستند، نیاز دارد.
وی در مورد عواملی که موجب تخریب بناها می‌شود، می‌گوید: از مواردی که می‌تواند آثار باستانی و مرمت آن‌ها را از بین ببرد بودجه و مباحث مالی است و در بعضی بناها عوامل طبیعی همچون سیل و زلزله موجب خرابی بناها می‌شوند.
به گزارش ایمنا، اگر چه مرمت از ابعاد گسترده‌ای برخوردار بوده و شرط آن در گرو طرح‌های جامع و توسعه شهری است و ضرورت تهیه طرح تفصیلی برای شهر قدیمی یک امر اجتناب ناپذیر است، اما در شهرهای قدیمی که در برگیرنده عناصر ارزشمند تاریخی است، در نظر داشتن هر کدام از ارزش‌های ابنیه از قبیل ارزش تاریخی، هنری، عملکردی و فرهنگی واجد اهمیت می‌شود و بر این اساس مقایسه تاریخ بناها و بخش‌های مختلف آن الزامی می‌شود، بنابراین در روند مرمت، ضمن ارجح شمردن اصل نگهداری, حفاظت و باز گرداندن تصویر و شکل بنا، اصل نگهداری و حفظ شمایل شهر را نیز عهده‌دار می‌شود.
نظر شما