به گزارش خبرگزاری ایمنا، قرار است موزه تاریخ شهرداری اصفهان، همان بلدیه سابق، مجموعه‌ای کم‌نظیر از صدها هزار سند چاپی و فیزیکی، هزاران فایل دیجیتالی اسناد و مجموعه‌ای از ده‌ها هزار محتوا و منبع چند رسانه‌ای و هزاران نقشه جغرافیایی مرتبط با تاریخ، تحولات و توسعه شهری، معماری و شهرسازی اینجا احداث شود.
فاز نخست این موزه که این روزها با رویداد «باغ هزار داستان» برپا است تا هفتم تیر میزبان علاقه‌مندان و بازدیدکنندگان است؛ تماشای این نمایشگاه می‌تواند برای هر اصفهانی جالب توجه باشد، چراکه درک تاریخ و جریان روایتگری و ایجاد چشم‌اندازی برای آینده از کارکردهای موزه است و بی‌شک اصفهان و اصفهانی‌ها با مرور حافظه تاریخی شهر، تجربه‌ای ارزنده برای زیست بهتر در این دیار تاریخی مدرنیزه شده، خواهند داشت.
مهدی وفامهر، نمایشگاه‌گردان و عضو شورای راهبردی موزه تاریخ شهرداری اصفهان با اشاره به اینکه رویداد «باغ هزار داستان» آغاز شکل‌گیری عملی موزه تاریخ شهرداری اصفهان است، اظهار می‌کند: مهم‌ترین هدف این نمایشگاه روایت دو سال گذشته و فعالیت و اقداماتی که انجام شده است، همچنین چشم‌انداز آتی را برای مخاطب تعریف کند.
وی با بیان اینکه نمایشگاه رویداد «باغ هزار داستان» به صورت گروهی طراحی و اجرا شده است، می‌افزاید: زمانی که ایده کلی مطرح شد، گروهی به سرپرستی بنده مسؤول طراحی و ایده‌پردازی این رویداد شدند؛ مونا آقابابایی (هنرمند و مجسمه‌ساز) پریناز شفیع‌زاده (هنرمند و نقاش) و مهدی نصیری (مرمتگر و هنرمند) به همراه هم فرایند اجرایی را آغاز کردیم و نمایشگاه رویداد برآیند ایده گروهی همه این دوستان است که من در اینجا به نمایندگی از جمع گفت‌وگو می‌کنم.
عضو شورای راهبردی موزه تاریخ شهرداری اصفهان در خصوص تأسیس موزه تاریخ شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: حدود ۱۲۰ سال از زمان تأسیس شهرداری می‌گذرد که نهادی برای مدیریت شهر است، این نهاد در مقطعی حدود ۲۰ و چند ساله با نام بلدیه فعالیت می‌کرده است و از حدود سال ۱۳۰۹ با تأسیس قانون شهرداری‌ها، نام این نهاد شهرداری می‌شود، بنابراین این موزه با نام تاریخ شهرداری فعالیت خود را آغاز می‌کند.
وفامهر درباره روند ایجاد این موزه می‌گوید: اسناد، مدارک و گنجینه‌ای از اشیا از ابتدای تأسیس شهرداری وجود داشته که باید تصمیم گرفته می‌شد، این موضوعات و اشیا چگونه به نمایش دربیاید، در این راستا شورای راهبردی موزه تاریخ شهرداری اصفهان، شامل افرادی با تخصص‌های مختلف و مرتبط با این موضوع شکل گرفت.
وی ادامه می‌دهد: متخصصانی در زمینه پژوهش‌ها، اسناد تاریخی و دسته‌بندی آن‌ها، موزه‌داری، مرمت آثار هنری و تاریخی، نمایشگاه‌گردانی و هنرهای تجسمی این شورا را تشکیل دادند که همکاری من نیز با گروه از آن زمان آغاز شد.
در موزه‌های جدید، روایت سبب جذب مخاطب می‌شود
وفامهر با بیان اینکه ابتدا برای برگزاری این رویداد ایده‌پردازی کردیم، سپس جزئیات روند تهیه محتوای موردنظر، مطالب، تصاویر، اسناد و نحوه ارائه آن را مورد بررسی قرار دادیم، می‌گوید: مطالعات در خصوص نوع موزه بیش از یک سال به طول انجامید و در این مدت بحث شد که موزه‌ها در گذشته شیء‌محور بودند، اما با گذشت زمان موزه‌های شیء‌محور جذابیت خود را از دست داده‌اند، چراکه در جهان معاصر روایت و داستان‌ها مورد توجه هستند، یعنی با رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و در دسترس بودن تصاویر، صرف تماشای اشیا و اسناد، دیگر جذابیتی ندارند و آن روایت و داستانی که پشت آن‌ها است سبب جذب مخاطب می‌شود، بنابراین تصمیم گرفته شد که در این موزه، روایت‌ها عرضه شود.
این پژوهشگر هنری با اشاره به تعریف موزه از نظر ایکوم ادامه می‌دهد: شورای بین‌المللی موزه‌ها که به اختصار ایکوم نامیده می‌شود و زیر نظر یونسکو فعالیت می‌کند در تعاریف قبلی خود از موزه می‌گوید، موزه مکانی برای گردآوری و عرضه اشیا در حوزه‌های مختلف است، اما در جدیدترین تعریف ایکوم، «موزه» نهادی است که به تحقیق، گردآوری، حفاظت، تفسیر و به نمایش گذاشتن میراث ملموس و ناملموس می‌پردازد، نهادی در دسترس و جهان شمول که درهای آن به روی همه باز است و تنوع و پایداری را پرورش می‌دهد.
وفامهر خاطرنشان می‌کند: بر اساس تعریف جدید، میراثی که ممکن است ملموس یا ناملموس باشد در موزه به نمایش می‌گذاریم، این میراث فقط شیء نیست، ممکن است داستان یا روایت باشد و در اینجا ما نیز روایت مدیریت شهری را به مخاطب عرضه می‌کنیم.
وی با اشاره به روش‌های مرسوم در نحوه برپایی چنین موزه‌هایی اظهار می‌کند: یک روش مرسوم این است که ایده موزه مطرح و افرادی روی نحوه ارائه آن، شکل دادن محتوا، ایجاد ساختمان یا کالبد کار می‌کنند و پس از آن موزه ساخته و افتتاح می‌شود، اما در اینجا به این جمع‌بندی رسیدیم که اگر قرار است در این موزه روایت گفته شود، بنابراین می‌توان هم‌زمان با پیشرفت کار، فرایند شکل‌گیری را نیز به مخاطب عرضه کرد، از این‌رو پیشنهاد برگزاری رویداد باغ هزار داستان مطرح شد.
عضو شورای راهبردی موزه تاریخ شهرداری اصفهان می‌گوید: مهم‌ترین هدف این نمایشگاه نیز همین است که داستان و روایت دو سال گذشته، فعالیت و اقداماتی که انجام شده است و چشم‌انداز آینده را برای مخاطب تعریف کند، به این ترتیب در اینجا ما با موزه‌ای مواجه هستیم که رویداد باغ هزار داستان آغاز شکل‌گیری عملی آن است.
ایجاد فضای تعاملی و پویا در موزه تاریخ شهرداری اصفهان
وفامهر در تبیین فضای موزه‌ها در دوران معاصر به نقل قول از یک متخصص موزه‌داری می‌گوید: در فضای موزه‌های اولیه‌ای که در قدیم به طور مثال ۱۵۰ سال پیش فعالیت می‌کرده‌اند، بوی نفتالین می‌آمده که این نفتالین برای حفاظت از اشیا استفاده می‌شده است، اما زمانی که موزه‌ها مدرن‌تر شدند و نحوه ارائه با ویترین‌ها و تکنولوژی جدیدتری تغییر کرد، بوی پلاستیک و مواد صنعتی در موزه‌ها جریان پیدا کرد، این در حالی است که در موزه‌های جدید بوی قهوه می‌آید.
وی تاکید می‌کند: منظور از رونق فضای کافه‌ای موزه جایی است که افراد دور هم می‌نشینند و با یکدیگر تعامل می‌کنند، کودکان بازی می‌کنند و برای تمام گروه‌ها چیزی برای عرضه وجود دارد، به بیان دیگر موزه‌های امروزی دارای فضایی پویا، گرم و تعاملی برای همه گروه‌ها است.
وی تصریح می‌کند: هدف از ایجاد موزه تاریخ شهرداری این است که در این موزه نیز چنین فضایی شکل گیرد و ایده‌های مورد نظر با روش‌های جدید چند رسانه‌ای و متنوع عرضه شود تا بتواند بیشترین مشارکت مخاطب را به خود جذب کند.
عضو شورای راهبردی موزه تاریخ شهرداری اصفهان در ارتباط با مخاطبان این موزه بیان می‌کند: مخاطبان موزه در دو سطح هستند، نخست مخاطبان عمومی که از سر علاقه یا برای سرگرمی به موزه مراجعه می‌کنند و بخش دیگر، مخاطبان متخصص هستند، افرادی که با یک پرسش مشخص یا برای اهداف پژوهشی به این موزه مراجعه می‌کنند که هر دو سطح مخاطب در این رویداد، همچنین در موزه نهایی دیده شده است.
نمایش تحولات شهر در موزه تاریخ شهرداری
وفامهر با اشاره به روند تغییرات شهری و لزوم نمایش این تحولات در موزه تاریخ شهرداری اصفهان می‌گوید: شهر و کالبد آن طی سال‌ها در حال تغییر بوده است که این تغییرات به لحاظ شکل و فرمی، همچنین از نظر محتوا بسیار زیاد و سریع بوده است.
وی ادامه می‌دهد: زمانی که بلدیه تشکیل شد، شهر اصفهان در شمال زاینده‌رود جریان داشته است و در جنوب رودخانه چند محله پراکنده شامل حسین‌آباد، جلفا و سیچان بوده است؛ در نقشه‌ای که سال ۱۳۰۲ توسط سیدرضا خان تهیه شده و ما در این رویداد آن را معرفی می‌کنیم، این موضوع قابل مشاهده است.
هنرمند پژوهشگر می‌گوید: این شهر در آستانه تغییر بوده و آخرین تصویر از اصفهان کهن و قبل از مدرن شدن را در این نقشه مشاهده می‌کنیم، پس از آن شاهد تحولات زیادی در شهر شامل خیابان‌کشی‌ها و افزایش جمعیت هستیم.
وفامهر اضافه می‌کند: این گسترش وسیع و سریع در روند خود اسناد و مکاتبات و تصاویری دارد که مجموعه آن‌ها در نهادهای شهری مرتبط مانند شهرداری، استانداری و سازمان آب نگهداری می‌شدند، بنابراین لزوم نهادی همچون موزه برای حفظ، مطالعه و انتشار چنین مدارکی ضروری به نظر می‌رسد و موزه تاریخ شهرداری این رسالت را در مورد گنجینه اسناد شهری و شهرداری بر عهده دارد.
حافظه تحولات شهری با موزه تاریخ شهرداری به صدا درمی‌آید
پژوهشگر حوزه هنر خاطرنشان می‌کند: زمانی که موزه‌ای با موضوع تاریخ تحولات شهری تأسیس و در آن چنین اسنادی ارائه می‌کنیم، این حافظه را به نحوی به صدا درمی‌آوریم و این تغییرات را یادآوری و بررسی می‌کنیم.
نمایشگاه‌گردان رویداد «باغ هزار داستان» با اشاره به بخش‌های مختلف موزه می‌گوید: این موزه یک بخش دائمی دارد که روایتی از حدود ۳۵ سال نخست تأسیس بلدیه و شهرداری ارائه می‌کند، همچنین یک بخش رویداد محور داریم که پیوسته و به صورت ادواری محتوای آن تغییر می‌کند و هر بار با یک موضوع جدید به‌روزرسانی می‌شود.
وفامهر می‌گوید: در بخش رویدادمحور، روایات مربوط به تاریخ شهرداری و موضوعاتی که با حال و آینده اصفهان در ارتباط است را موضوع قرار خواهیم داد، موضوعاتی که شهرداری در ایجاد یا حل آن‌ها درگیر است.
وی ادامه می‌دهد: رویداد باغ هزار داستان نیز در جریان و سیر خود، اتفاقات و فعالیت‌هایی که طی دو سال قبل انجام شده را برای مخاطب تبیین می‌کند که برای این رویداد مطالعات و کنکاش‌های زیادی صورت گرفته است و بخشی از بستر خیابان چهارباغ بالا آغاز می‌شود.
هنرمند و پژوهشگر حوزه هنر با بیان اینکه مکانی که قرار است موزه در آن تأسیس شود، پیشینه تاریخی جذابی دارد، اضافه می‌کند: این مکان در خیابان چهارباغ بالا و در جایی قرار دارد که مجموعه‌ای از باغ‌های سلطنتی در اطراف آن قرار داشته که یکی از مهم‌ترین آن‌ها باغ زرشک بوده است؛ سردر این باغ در دوره صفوی ساخته شده، جلوی آن یک حوض یا آبگیر قرار داشته و وسط خیابان چهارباغ بوده است؛ منشأ این آبگیر یا حوض، جوی آبی بوده که از سمت چهارباغ بالا یا دروازه شیراز کنونی آمده و روبه‌روی عمارت باغ زرشک به صورت یک آبشار می‌ریخته که تصاویر آن در نمایشگاه عرضه شده است.
وی ادامه می‌دهد: برای درک موقعیت مکانی این آبگیر می‌توانیم مشاهده کنیم که در محل ایستگاه متروی سی‌وسه‌پل، خیابان یک شیب دارد و آن حاصل همان اختلاف سطح در حدود ۱۲ پله‌ای بوده که خیابان داشته است؛ جلوی این سردر چناری کهن قرار داشته که در عکس‌های ارنست هولتسر این سردر و چنار دیده می‌شود که با مطالعات انجام شده مکان این سردر و چنار پیدا شده و مجموعه این اسناد در نمایشگاه ارائه شده، همچنین در این مطالعات یک مقاله در مجله منظر بسیار کمک‌رسان بوده است.
وفامهر خاطرنشان می‌کند: سردر مذکور توسط ظل‌السلطان تخریب و باغ زرشک کمی پس از آن فروخته می‌شود، سپس کارخانه صنایع پشم در این باغ تأسیس و در مقابل آن، در سمت دیگر خیابان، کارخانه ریسباف ساخته می‌شود؛ سردر کارخانه صنایع پشم در کنار ایستگاه متروی سی‌وسه‌پل وجود داشته که بخش‌های مختلف این سردر هم اکنون با چیدمان‌ها و رویدادهای متنوعی عرضه شده است.
عضو شورای راهبردی موزه تاریخ شهرداری اصفهان می‌گوید: در واقع رویداد باغ هزار داستان از خیابان چهارباغ و محل قدیمی چنار باغ زرشک، سپس ماکت سردر از سر کوچه یحیی‌خان آغاز و به سردر کارخانه می‌رسد و در چند نقطه سردر، محتواهایی به علاقه‌مندان عرضه شده، سپس مخاطب وارد نمایشگاه می‌شود. در این نمایشگاه مطالب، نقشه‌های قدیمی، اسناد و تصاویر و بُردار زمانی روایت و صحنه‌های آن عرضه شده است که این روایت به صورت مبسوط و جذاب در موزه نهایی به شکل تعاملی و بروز با انواع رسانه‌های جدید ارائه خواهد شد.
گنجینه جذاب موزه و رویدادهای جانبی ویژه برای مخاطبان
پژوهشگر حوزه هنر اظهار می‌کند: گنجینه موزه نیز بسیار پربار و شامل نمونه‌های پر ارزشی از اسناد، نامه‌ها، تصاویر و فیلم‌های بسیاری است، همچنین سایت اینترنتی موزه در این نمایشگاه رونمایی شد و در بخش دیگری از رویداد کل فعالیت‌ها، فراخوان، مسابقه و فرایندی که برای انتخاب معمار انجام شده، معرفی شده است.
وفامهر می‌افزاید: پروسه‌ای طی یک سال گذشته انجام شد که سه گروه معمار در آن حضور داشتند و در نهایت پس از داوری یک تیم معماری و طرح آن‌ها انتخاب شد که همه این جزئیات و طرح‌ها در محل موزه ارائه می‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: نمایش فیلم مستند، افکارسنجی با هدف ارتباط با مخاطب و مشارکت دادن آن‌ها در فرآیند شکل‌گیری موزه، کارگاه چاپ دستی و سرگرمی‌های تعاملی برای گروه‌ها و سنین مختلف برای ارتباط برقرار کردن با موضوع موزه از دیگر بخش‌هایی است که در موزه شاهد خواهیم بود.
نظر شما