به گزارش خبرگزاری ایمنا، در دنیای کنونی نقش صنایع دستی در صنعت گردشگری بسیار مشهود است و یکی از منابع درآمدی کشورها محسوب می‌شود، در آن‌سوی ماجرای خرید صنایع دستی نیز می‌تواند در توسعه توریسم و مبادلات فرهنگی مؤثر باشد، طبق این استدلال یکی از بخش‌های مهم اقتصادی و فرهنگی در ایران، حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی است که ابزاری قابل توجه برای صادرات کالا، اشتغال‌زایی، جذب توریسم و بالا بردن سطح تولید ملی به‌شمار می‌رود.
کشور ایران از اقوام و آداب و رسوم مختلف تشکیل شده است و هر کدام از این اقوام با توجه به تاریخ و فرهنگ خود، در صنایع دستی و هنرهای سنتی استعداد و پتانسیل‌های ویژه‌ای دارند، در واقع صنایع دستی پلی میان اقتصاد و فرهنگ است که با توسعه آن، نه‌تنها به اشتغال‌زایی و اقتصاد کمک کرده‌ایم، بلکه گام بلندی در جهت معرفی فرهنگ اصیل ایرانی برداشته‌ایم.
صنایع دستی از یک‌سو فعالیت و حوزه‌ای اقتصادی است که هم می‌تواند بر رشد صادرات غیرنفتی کشور تأثیر بسزایی می‌گذارد و زمینه اشتغال فراوانی را ایجاد کند و هم از سوی دیگر بستری برای معرفی بهتر فرهنگ و هنر باشد؛ در میان انواع جاذبه‌های توریستی نقش و اهمیت صنایع دستی به‌عنوان هنری مقدس، صنعتی مستقل، بومی و اصیل با جنبه‌های قوی کاربردی از جهات هنری، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی بر همه به ویژه محققان و اهالی فرهنگ آشکار است.
اکبر شهنواز، از هنرمندان حوزه معرق و منبت که بیش از ۳۰ سال در این عرصه مشغول به فعالیت است، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: عمده خریداران آثارم را فروشندگان و مصرف‌کنندگان داخلی تشکیل می‌دهند و تاکنون با گردشگران خارجی به‌طور مستقیم در تعامل نبوده‌ام، اگر هم اثری از من به دست خریداران خارجی رسیده از طریق واسطه‌ها بوده است؛ فروش صنایع دستی به گردشگران خارجی نیازمند زیرساخت‌هایی است که عمده تدارک آن‌ها به عهده دولت‌ها است و بر این اساس شاهدیم که در دولت سیزدهم در حوزه صنایع دستی و میراث فرهنگی اقدامات خوبی صورت گرفت، اما از این حیث در کشور همچنان نیاز به اقدامات اساسی داریم.
صنایع دستی و هنر یک ادبیات گویای تمدنی است
وی می‌افزاید: صنایع دستی و هنر یک ادبیات زنده و گویای تمدنی است که می‌تواند فرهنگی که از آن برخاسته را با خود به نقاط مختلف دنیا ببرد، به همین دلیل با جذب گردشگر صنایع دستی می‌توانیم گفتمان خود را به نقاط دیگر جهان بفرستیم، در این راستا از اقداماتی که برای دیده شدن هنر و صنایع دستی توسط دولت انجام گرفته، برپایی نمایشگاه‌های صنایع دستی در کشورهای مختلف است؛ این کار اگرچه موجب بیشتر دیده شدن آثار هنرمند می‌شود، اما هزینه‌های زیادی را برای هنرمند به دنبال دارد که اکثر هنرمندان از عهده تأمین آن برنمی‌آیند و به همین دلیل از شرکت در بازارهای جهانی و ارائه آثار خود بازمی‌مانند.
هنرمند حوزه صنایع دستی تسهیلگری مالی دولت برای شرکت هنرمندان در نمایشگاه‌های بین‌المللی را بهترین راهکار جذب گردشگر بین‌المللی از طریق صنایع دستی می‌داند و تصریح می‌کند: در نتیجه حضور هنرمندان ایرانی در نمایشگاه‌های بین‌المللی با اختصاص بودجه دولتی علاوه بر حمایت از هنرمند، صنایع دستی ایران به طور فراگیرتری دیده می‌شود و می‌تواند علاقه‌مندان این حوزه را به مهد آن آثار هنری به‌منظور آشنایی با فرهنگ و فرایند تهیه آن و در نهایت خرید و فراگیری متوجه سازد.
شهنواز خاطرنشان می‌کند: گاهی گردشگران و خریداران خارجی با دیدن صنایع دستی ایران فکر می‌کنند هنرمندان با استفاده از دستگاه یا ابزار خاصی آثاری تا این حد دقیق و بی‌نقص خلق کرده‌اند، در حالی که هنرمندان ایرانی روزها و ساعت‌ها در هر لحظه به فعالیت هنری و تفکر پرداخته‌اند تا توانسته‌اند آن آثار را پدید بیاورند، به همین خاطر حضور هنرمند در نمایشگاه و دیدن مراحل آفرینش صنایع دستی توسط افراد خارجی می‌تواند قابل توجه باشد، در نتیجه این حمایت دولت از هنرمندان در بازارهای خارجی، جوانان بیشتری به اشتغال و فراگیری هنرهای اصیل ایرانی جذب می‌شوند موجب می‌شود این حرفه علاوه بر حفظ شدن ارتقا پیدا کند و افراد بیشتری در داخل کشور در مسیر احیای هنرهای اصیل گام بردارند.
ظرفیت بالای فرهنگ و هنر برای جذب گردشگران
عبدالله عطایی، از هنرمندان رشته قلمزنی به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: عمده گردشگرانی که به ایران سفر می‌کنند خواستار آشنایی با تاریخ، فرهنگ و هنر ایران هستند و صنایع دستی، به‌عنوان عضو جدانشدنی این حوزه‌ها ظرفیت بالایی را برای جذب گردشگران بین‌المللی فراهم می‌کند، من و اکثر هنرمندان به‌طور حداقلی در مواجهه مستقیم با گردشگران خارجی هستیم و عمده تبادلات آثار ما به واسطه ایرانیان مقیم خارج از کشور و واسطه‌ها انجام می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: امروزه اقتصاد گردشگری یکی از مباحثی است که کشورهای پیشرفته دنیا برای آن برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری می‌کنند، در اقتصاد گردشگرمحور، علاوه بر افزایش آبادانی یک کشور، گردشگر خارجی با حداقل هزینه‌ها از آثار طبیعی و تاریخی بازدید می‌کند، در آن کشور هزینه می‌کند و در ضمن آن بدون زحمت چندانی انتقال فرهنگ و اندیشه نیز صورت می‌پذیرد؛ این در حالی است که در سایر فعالیت‌های اقتصادی که بر مبنای استخراج و استفاده از منابع یک کشور استوارند با خطر کاهش و پایان آن منابع و صرف هزینه‌های زیادی برای فرایند استخراج و بهره‌وری اقتصادی مواجه می‌شویم.
سرمایه‌گذاری فرهنگی راهکار رونق بازار صنایع دستی
هنرمند رشته قلمزنی می‌گوید: با کاهش هزینه شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاری فرهنگی روی کشورهای دوست و علاقه‌مند به فرهنگ و تمدن ایران می‌توان تا حد زیادی بازار گردشگران بین‌المللی صنایع دستی را رونق بخشید، همچنین از دیگر راهکارهای آشنا کردن توریست‌ها با صنایع دستی ایران این است که گردانندگان تورهای گردشگری علاوه بر نشان دادن مکان‌های تاریخی و تفریحی به گردشگران، بازدید از کارگاه‌های آثار هنری و آشنایی به فرایند تولید آن‌ها را نیز در دستور کار قرار دهند؛ تولید مستندها و محتواهای رسانه‌ای به زبان اصلی هر کشور هم با هزینه‌ی بسیار کم می‌تواند در جذب گردشگران خارجی به سفر تأثیر زیادی داشته باشد.
عطایی با بیان اینکه ارزش افزوده تولیدات صنایع دستی برای یک کشور بسیار زیاد است تا جایی که برای مثال یک بشقاب قلمزنی شده که حدود ۲۰۰ گرم نقره صرف ساختن آن شده است پس از تبدیل شدن به اثر هنری قیمتی تا ۳ برابر بیشتر از ماده سازنده‌اش پیدا می‌کند که این می‌تواند برای یک کشور ارزآوری زیادی داشته باشد، تصریح می‌کند: گاهی مشاهده می‌کنیم که کشورهای دیگری همچون هند، ترکیه، پاکستان، چین، ژاپن و سایر اقدام به ساخت صنایع دستی مشابه کرده‌اند که فرسخ‌ها با هنر و اصالت ایرانی فاصله دارد و تنها با مقاصد تجاری به‌صورت بسیار سطحی طراحی و عرضه می‌شوند و بازار مصرف را حتی در داخل کشور در دست می‌گیرند، این فرصتی است که می‌تواند برای هنرمندان داخلی که آثارشان از عمق، پیچیدگی و روح‌افزایی بیشتری برخوردار است ظرفیت‌های زیادی را به دنبال داشته باشد.
به گزارش ایمنا، امروزه تولید صنایع دستی در دستور کار صنعتگران جهان قرار دارد و تلاش می‌شود که حتی بخشی از اینگونه آثار با قیمت‌های ارزان در اختیار توریست‌ها قرار گیرد، چرا که در عمل و تجربه دریافته‌اند که صنایع دستی یکی از عوامل بسیار مؤثر در جلب و جذب گردشگر در تمام گرایش‌های ملی، منطقه‌ای و داخلی است و از سویی صنعت گردشگری می‌تواند به رشد، توسعه و گسترش صنایع دستی و بهبود کیفیت آن کمک کند و بر پایه این اعتقاد و تجربیات به‌دست آمده تشکیلات صنایع دستی و گردشگری در بسیاری از کشورها در هم ادغام یا در رابطه‌ای هماهنگ و منسجم با هم دیده شده‌اند، در کشور ما نیز گام‌هایی در این زمینه برداشته شده است، اما همچنان نیاز است که برای رونق هرچه بیشتر این امر تسهیلات و امکانات بیشتری در اختیار هنرمندان قرار بگیرد تا شاهد رونق هرچه بیشتر گردشگری و اقتصاد باشیم.
نظر شما