به گزارش خبرگزاری ایمنا، تکیه خاتونآبادی یکی از تکایای اواخر دوران صفوی منسوب به علامه میرمحمداسماعیل خاتونآبادی است که در دوران حیات او بهعنوان مدرسه علمیه از آن استفاده میشده است و با مرگ او و دفنش داخل مدرسه این محل به تکیه تبدیل میشود.
این تکیه در شمال تختفولاد، در کنار کوچه واله، مقابل غسالخانه سابق که امروزه ساختمان مخابرات است، قرار دارد و ساختار آن عبارت است از یک صحن با ورودی اصلی مستقیم به صحن از طرف شمال صحن، سردر و سکوهای خستهنشین است.
جبهه غربی صحن دارای یک ایوان در گوشه شمالغربی است که مَدرَس و مدفن میرسیدمحمداسماعیل خاتونآبادی در پشت این ایوان قرار دارد که این مدرس به شکل چهار صفه است؛ قبر خاتونآبادی در صفه جنوبی آن قرار گرفته و در زیر مدرس نیز سردابی است که محل عبادت و ریاضت خاتونآبادی بوده و بالای مدرس اتاقی کوچک مانند است که روی آن اتاق گنبدی نار با کاشیکاری معرق و با طرح اسلیمی زیبا و با رنگ غالب لاجوردی و سفید بر زمینه فیروزهای است.
در کل، معماری بنا، به شیوه اصفهان بسیار خوش تناسب و زیبا است؛ در اطراف صحن اتاقهایی است که محل سکونت طلاب بوده و بعداً محل دفن بزرگانی از خاندان خاتونآبادی شده است؛ جنوبی صحن فضای یک مسجد کوچک تابستانی است و محراب گچی ساده و مقرنسهای ظریف و زیبا در این مکان نظرها را به خود جلب میکند، همچنین در جبهه شرقی یک دالان ارتباطی به صحن تکیه آغاباشی قرار دارد.
این بنا در تاریخ ۱۰/۰۳/۱۳۸۲ شمسی با شماره ۹۰۶۸ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
تعمیر تکیه خاتون آبادی
آخوند گزی در تذکرةالقبور مینویسد: «گویند نانوایی از دست فراشهای حاکم گریخته در این تکیه آمده و این تکیه مخروبه بوده با خود نیت میکند که اگر این مرد بزرگوار و صاحب مقامات است فراشهای حاکم مرا نمیبینند تعمیر این گنبد و اینجا را میکنم بعد فراشهای حاکم آمده توی همانجا را گشته نانوا و را ندیدند بعد آن مرد نانوا تعمیر آنجا را نموده و رفع خرابی آنجا را کرده.»
تزئینات بنا
مفصلترین تزئین، کاشی کاری گنبد تکیه است که به روش معرق یا نقوش اسلیمی آراسته شده است؛ در قسمت بالا کتیبهای به خط ثلث با مضمون آیاتی از قرآن به شیوه کاشی هفت رنگ خشتی وجود دارد و در زیر آن نیز از خط کوفی ساقهبندی استفاده شده که به تسبیحات اربعه و اسامی امامان اشاره میکند و به روش معقلی در زمینه کاشی فیروزهای کار شده است.
از موارد دیگر کاشیکاری میتوان نمای شمالی تکیه اشاره کرد که نقوش آن در قسمت بزرگتر است و سرمهدان با کاشی معقلی فیروزهای و خطوط بنایی اسماالله و محمد و علی با کاشی سیاه است و در لچکیهای کوچکتر از کاشی مشکی استفاده شده و مربعهای بالای دارای نقوش صابونکی ساده است.
افراد شاخص مدفون در تکیه خاتونآبادی
میر سید محمداسماعیل خاتونآبادی:
فرزند سید محمدباقر، عالم فاضل، عابد زاهد فقیه و مفسر قرآن کریم. از شاگردان ملأ محمدتقی مجلسی، میرزا رفیعا نایینی و ملارجبعلی تبریزی است که سالها امام جماعت و مدرس جامع جدید عباسی (مسجد امام) بوده است.
در اواخر عمر، در تختفولاد مدرسهای بنا کرد و به تدریس، تألیف و عبادت در آن مدرسه مشغول بود و بالغ بر ۳۵ تألیف داشته که از آن جمله «شرح اصول کافی»، «اعتقادیه» و «تفسیر قرآن» در چهارده مجلد است؛ وی ریاضیدان، مهندس و ستاره شناس برجستهای بود که شهرت ویژهای به تدریس و تعلیم علوم ریاضی داشت. او همچنین عارفی زاهد و پرهیزکار بود که به نقد تصوف عملی و متمایز نمودن عرفان صحیح شرعی از عرفان غیر شرعی همت گمارد.
در مورد وی گفته میشود که برای خود قبری در حجرهای در همین تکیه آماده کرده بود، شبها بعد از فریضه مغرب و عشا در میان آن قبر رفته و تهجد در قبر گذاشته و بعد از آن از قبر بیرون میآمده، مشغول تألیف کتب از جمله تفسیر قرآن میشده است.
میر سید محمدباقر خاتونآبادی:
فرزند میر محمداسماعیل، عالم فاضل، فقیه محقق و ادیب، معروف به ملاباشی، نزد جمعی از علما از جمله محمدباقر محقق سبزواری، آقا حسین خوانساری به تحصیل پرداخت؛ میر محمدباقر، دانشمندی مورد توجه شاه سلطان حسین بود و عنوان معلمی او را داشت که پس از اتمام بنای مدرسه چهارباغ در سال ۱۱۱۸ قمری تدریس در این مدرسه به وی واگذار شد و پس از پدرش نیز مقام امامت و مدرسی مسجد جامع عباسی را برعهده داشت. از آثارش «آثار علوی»، «آداب دعا» و «ترجمه مکارم الاخلاق» است.
سید محمدحسین خاتونآبادی:
فرزند میرزا محمود، شاعر و ادیب و خوشنویس دانشمند، متخلص به «آزاد»، تحصیلاتش را در اصفهان و نجف به اتمام رسانیده، به تدریس در مدارس اداره فرهنگ مشغول شد؛ وی متبحر در علم الانساب، علوم غریبه، تاریخ، ادبیات نقاشی و طراحی بوده، خطوط ثلث، نسخ و کوفی را خوش مینوشت و در اصفهان در مدارس حقایق، جده کوچک و در تهران مدرسه شیخ عبدالحسین، آصفیه، سیروس و در نجف اشرف در مدرسه علمیه نجف تحصیل کرد.
مسلط به زبان عربی و آشنا با زبانهای روسی، فرانسه و انگلیسی بود و خدمت فرهنگی او در مدارس شهرهای ساوجبلاغ تهران، ابرقو یزد، شهرضا، اردکان، اصفهان و مدرسه چهارباغ بوده و دارای مدال علمی درجه اول از وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه است.
نظر شما