اصفهان را نیمه خوانند از جهان / ‏صد جهان من دیده‌ام در اصفهان

به گزارش خبرگزاری ایمنا، «اصفهان را نیمه خوانند از جهان / ‏صد جهان من دیده‌ام در اصفهان»؛‬ وجب به وجب این خاک یادآور بخشی از این کره خاکی است و گزاف نیست اگر بگوییم این دیار و مردمانش در هر عرصه‌ای که ورود پیدا کردند، خوش درخشیدند و نام اصفهان را تا قله‌ها کشاندند.

هرچند که عده‌ای تصور می‌کنند این نقش‌آفرینی و درخشش محدود و محصور به دوران شکوهمند انقلاب اسلامی و پس از آن است، اما بر خلاف این تصور باید گفت که اصفهان یکی از مراکز فرهنگی و علمی بسیار مهم در تاریخ اسلام و شیعه بوده است؛ این شهر به‌عنوان مرکز فرهنگی و علمی ایران در دوره‌های مختلف تاریخی، نقش مهمی در رواج مکتب شیعه داشته و بر همین اساس به‌عنوان مرکزی برای تدریس و انتقال علوم اسلامی و شیعه به دیگر نقاط ایران و جهان شناخته می‌شد.

در دوره صفویه، اصفهان به‌عنوان مرکز فرهنگی و علمی بسیار مهمی شناخته می‌شد و میزبان بسیاری از علمای شیعه و مکتب‌های مذهبی و علمی زیادی در آن ایجاد شده بود؛ از جمله مکتب‌های معروف اصفهان می‌توان به مکتب میرداماد، شیخ بهایی و شیخ مفید اشاره کرد که تأثیر بسیاری بر روی تفکرات و عقاید شیعه داشتند؛ به علاوه، اصفهان به‌عنوان مرکزی برای تألیف کتب و نشر آثار علمی و دینی شناخته می‌شد و بسیاری از علمای شیعه و فقها در اصفهان زندگی می‌کردند و آثار بسیاری را در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی و شیعه تألیف که به ترویج و رواج مکتب شیعه کمک بسیاری می‌کردند.

از سویی اصفهان یکی از شهرهایی بود که نقش بسیار مهمی در دوران انقلاب اسلامی ایران داشته و به‌نوعی در این عرصه پیشگام نیز بوده است، تا آنجا که اولین حکومت نظامی کشور پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در این شهر برقرار شده است؛ این شهر به‌عنوان یکی از مراکز فعالیت‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در دوران انقلاب اسلامی شناخته می‌شد و نقش بسیار مهمی در انقلاب اسلامی و پیروزی آن داشت.

در دوران انقلاب اسلامی، اصفهان به‌عنوان یکی از شهرهایی که مردمش فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی فراوانی داشتند، به یکی از مراکز اصلی اعتراضات و حرکت‌های انقلابی تبدیل شد و مردم اصفهان با شجاعت و اقدامات خود، نقش بسیار مهمی در پیشبرد انقلاب اسلامی داشتند و از این شهر به عنوان یکی از پایگاه‌های اصلی انقلاب اسلامی یاد می‌شد، همچنین این شهر نقش بسیار مهمی در ترویج ایدئولوژی انقلاب اسلامی و انتقال آن به نسل‌های جوان داشت؛ مراکز آموزشی، مساجد و حوزه‌های علمی اصفهان به‌عنوان مکان‌هایی برای آموزش و ترویج اصول انقلاب اسلامی شناخته می‌شدند.

صحبت از دفاع مقدس هم که می‌آید باید تنها، هزاران خط نام شهیدان نصف‌جهان را گفت و نوشت؛ مردم شهیدپرور اصفهان، در تجربه حیات اجتماعی و به‌ویژه در سیر و سلوک عظیم تاریخی و معنوی خود در انقلاب اسلامی، سال‌های دفاع مقدس و دوران دفاع از حَرَم و کیان تشیّع نشان داده‌اند، مردمانی شهادت طلب و ایثارگر هستند و آمار و ارقام موجود نیز نشان‌دهند همین امر است؛ در دفاع مقدس ۱۹۶۸۳۷ تن از هموطنانمان به شهادت رسیدند که بیشترین تعداد شهدا مربوط به استان‌های اصفهان با ۲۱۸۰۷ شهید، تهران ۲۰۳۱۵ شهید و خراسان رضوی با ۱۵۱۳۸ شهید بودند و این یعنی اصفهان و اصفهانی‌ها در خط نبرد با دشمن بعثی نیز پیش قراول بوده‌اند.

البته که این پیشگامی تا امروز و در جبهه مقاومت نیز امری قابل توجه است نزدیک‌ترین مصداق برای این امر سردار شهید محمدرضا زاهدی بود که مدتی قبل پس از عمری مجاهدت در راه دفاع از حرم اهل‌بیت (ع) به شهادت رسید.

علاوه بر این‌ها نباید این توصیف را نادیده گرفت که اصفهان شهر فرهنگ و هنر است و این فرهنگ و هنر در تمام کوچه پس کوچه‌های شهر، از خانه‌های قدیمی تا میدانی به عظمت نقش‌جهان خودنمایی می‌کند و آوازه این این سخن نیز در جهان پیچیده است تا آنجا که تنها از شهر اصفهان ۳ اثر تاریخی شامل میدان امام (ره)، چهلستون و مسجد جامع در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

آنچه که بیان شد، تنها قطره‌ای از دریای فرهنگ و هنر نصف‌جهان بود که قرن‌های قرن است به‌عنوان نگین جهان خوش درخشیده و نقش‌آفرینی‌های فراوانی در عرصه‌های مختلف داشته است؛ این درخشش تا آنجاست که بسیاری از سفرنامه‌نویسان خارجی در وصف اصفهان و جاذبه‌های آن تعابیر بلندی نوشته‌اند و بر این اساس جملی کارری (Gemelli Careri) مسافر ایتالیایی، که در سال ۱۰۷۲ خورشیدی (۱۶۹۳ میلادی) به اصفهان وارد شد، میدان نقش جهان را به شرح زیر توصیف می‌کند:

«این میدان و اغلب عماراتی که در اطراف آن دیده می‌شوند به حکم شاه عباس روی ویرانه‌های یک میدان قدیمی، که سابقاً مقر یکی از شاهزادگان ایرانی و سپس فرمانداری شهر بود بنا شده است. گویا میدان قدیمی کوچک‌تر از میدان کنونی بوده است. دیر پرتغالی‌ها، که من نیز اکنون ساکن آن هستم، در نزدیکی این میدان قرار گرفته است. زیبایی وضع میدان، تناسب ستون‌ها، طاق‌ها، مغازه‌ها، درها و پنجره‌های این میدان را با بزرگ‌ترین میدان‌های اروپا قابل مقایسه می‌سازد.

با توجه به عظمت و ظرافت معماری می‌توان گفت این میدان از میدان سنت مارکو ونیز باشکوه‌تر است. طاق‌های میدان سنت مارکو به‌وسیله‌ی دیوارهایی بسته شده در صورتی که طاق‌های این میدان راه‌های مساجد و عمارات اطراف‌اند. بالای مغازه‌ها به‌طرز جالبی بنا شده‌اند که عموماً منزل و محل سکونت هنرمندان است. در اطراف میدان جوی‌های باریکی از سنگ تعبیه شده اما به‌ندرت آب در آن‌ها جریان دارد.» و این صحبت‌ها سندی است بر آنکه اصفهان، آینه تمام‌نمای فرهنگ و میراث این کره خاکی است.