به گزارش خبرگزاری ایمنا از ایلام، در استان ایلام بیش از ۱۰۰۰ گونه گیاهی شناسایی شده که خاصیت درمانی و خوراکی ۳۲۵ گونه از این گیاهان به صورت علمی اثبات شده است. بدون شک استان ایلام از نظر گیاهان دارویی و کوهی در کشور یک ذخیره‌گاه مهم به‌شمار می‌رود.
اکنون آغاز فصل بهار است و گونه‌های مختلف گیاهان کوهی و خوراکی همچون قارچ، کَنگر، پنیرک، کله شنگ، تره، پاغازه، شنگ، پیازکوهی، سیرکوهی و بسیاری از انواع گیاهان دارویی را می‌توانید در طبیعت منحصربه‌فرد عروس زاگرس مشاهده کنید.
هر سال با آمدن فصل زیبای بهار، برداشت گیاهان خوراکی از دل طبیعت بی‌نظیر ایلام آغاز می‌شود و مناطق بسیاری از شهرستان‌های سیروان، دره‌شهر، بدره و ایلام پذیرای روستاییان و مردم و طبیعت‌گردانی می‌شود که برای تفریح و برداشت این گیاهان کوهی برای مصرف شخصی و فروش این گیاهان روانه طبیعت زیبای این مناطق می‌شوند.
برداشت بی‌رویه گیاهان گونه‌های گیاهی را با خطر انقراض روبه‌رو کرده است
برداشت بی‌رویه گیاهان در این شهرها این گونه‌های گیاهی را با خطر انقراض روبه‌رو کرده است.
مرتضی سبحانی، یکی از شهروندان ایلامی که در بازار میوه و تره‌بار مشغول خریدن گیاه پیچک بود، می‌گوید: گیاهانی همچون پیچک همیشه طرفداران خاص خود را در میان مردم ایلام و غرب کشور داشته‌اند. گیاه پیچک تنها در فصل بهار می‌روید و به صورت خام همراه غذاهایی همچون آبگوشت و کباب مصرف می‌شود و طعم خاصی به انواع غذاها می‌دهد.
وی ادامه می‌دهد: از پیچک غذایی به نام آش ماسوا تهیه می‌شود که با پیچک و دوغ ترش و برنج محلی درست می‌شود و طرفداران زیادی دارد.
حسن درویشی یکی دیگر از شهروندان که در همان نزدیکی مشغول خرید است، ادامه می‌دهد: ایلامی‌ها به مصرف گیاهان کوهی به دلیل تازگی و عطر و طعم غذاهایی که از این گیاهان تهیه می‌شود، علاقه‌مند هستند.
وی اضافه کرد: غذاهایی همچون پاغازه، ماسوا و غذاهایی که با کَنگر درست می‌شود از جمله غذاهای محبوب مردم ایلام در فصل بهار است. پاغازه و شنگ اواخر زمستان و اوایل فروردین به وفور اطراف زمین‌های کشاورزی ایلام پیدا می‌شود.
علی واحد، یکی از فروشندگان که در گوشه‌ای از بازار میوه ایلام مشغول فروش پیچک و کنگر است، عنوان می‌کند: این گیاه را از شخص دیگری خریداری کرده‌ام و با مقداری سود می‌فروشم، بعضی فروشندگان خودشان به کوهستان می‌روند، این گیاه را می‌چینند و در بازار به فروش می‌رسانند.
وی در مورد قیمت این گیاهان می‌افزاید: قیمت هر کیلو کنگر ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان است و بستگی به تمیزی و تازگی آن دارد، اما پیچک گران‌تر است و معمولاً دسته‌ای ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد و هر دسته هم حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم وزن دارد.
فروشنده تاکید می‌کند: علاوه بر مردم محلی افراد زیادی در فصل بهار از استان‌های اطراف به مناطق کوهستانی ایلام می‌آیند. این افراد به صورت بی رویه این گیاه را از ریشه و پیاز اصلی آن می‌چینند و به گیاه صدمه می‌زنند، اگر پیاز گیاه برچیده شود دیگر رشد نخواهد کرد.
واحد می‌گوید: روستاییان، مردم محلی و فروشندگان محلی مراقب هستند که گیاهان از ریشه قطع نکنند چون می‌دانند این کار چه صدمه‌ای به طبیعت خواهد زد و موجب نابودی این گیاهان می‌شود.
خواص دارویی خوراکی و صنعتی ۳۲۵ گونه در استان به اثبات رسیده است
حجت‌الله فتحی، معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: استان ایلام به دلیل تنوع اقلیمی و شرایط توپوگرافیک از غنای رویشی خوبی برخوردار است، به نحوی که زمینه رویش بیش از هزار گونه گیاهی در پهنه آن فراهم شده که تاکنون خواص دارویی خوراکی و صنعتی نزدیک ۳۲۵ گونه در استان به اثبات رسیده است.
وی می‌افزاید: گونه‌هایی همچون بنه، بلوط، بادام، زالزالک، آویشن، بابونه، گل گاوزبان، مرزه، نرگس، کنگر، والک، تره کوهی، بومادران، اسفند، کتیرا، شیرین‌بیان، مریم‌گلی، علف چای، گل میمونی، سماق و ریواس نمونه‌ای از این دست گیاهان هستند.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام ادامه می‌دهد: این گونه‌های گیاهی سال‌های متوالی توسط ساکنان برداشت می‌شده و مورد استفاده قرار می‌گرفته است یا برای کسب درآمد به فروش می‌رسیده‌اند.
فتحی اضافه می‌کند: این گونه‌های گیاهی در صنایع مختلف دارویی و غذایی به عنوان مکمل‌ها و انواع چاشنی‌های غذایی به‌ویژه در غذاهای سنتی، صنایع بهداشتی، آرایشی، عطر و ادکلن، پرورش آبزیان و زنبور عسل و تولید و کنترل فرسایش خاک کاربرد زیادی دارند.
وی تاکید می‌کند: هرکدام از این گیاهان ویژگی‌های خاص خود را دارند؛ بنابراین بهره‌برداری از آن‌ها باید به میزانی باشد که به اصل، منبع و پایه آن آسیبی وارد نشود و رویش گیاهان دچار خدشه نشود و به زادآوری آن‌ها آسیب نرسد.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام با تاکید بر اینکه بر اثر بهره‌برداری‌های بی‌رویه و غیرمتعارف طی سال‌های گذشته مشکلاتی برای بقای بعضی گونه‌ها به وجود آمده است، تصریح می‌کند: با بهره‌برداری بی‌رویه از رویشگاه‌های این گونه‌های گیاهی تخریب و نسل آن‌ها در معرض انقراض قرار گرفته است و این برداشت‌های بی‌رویه علاوه بر تخریب عرصه‌های منابع طبیعی در نهایت تنوع زیستی را به خطر خواهد انداخت.
گشت‌زنی و استقرار کشیک شبانه‌روزی در رویشگاه‌های گیاهان
فتحی کاهش و حذف گونه‌های در حال انقراض گیاهی را از نتایج افزایش بی‌رویه برداشت‌ها و بهره‌برداری‌ها از منابع طبیعی می‌داند و می‌افزاید: طی سال‌های گذشته این گیاهان دارویی و کوهی مورد هجمه مردم قرار گرفته است و این هجمه‌ها نابودی پایه‌های مادری و کاهش تنوع زیستی را به دنبال خواهد داشت.
وی تاکید می‌کند: به منظور جلوگیری از تخریب رویشگاه‌های این گیاهان، سازمان جنگل‌ها و مراتع هر سال اقدام به تنظیم سیاست‌ها و ضوابط حفظ و احیا، اصلاح، توسعه بهره‌برداری و صادرات محصولات و فراورده‌های جنگلی و مرتعی با استناد به قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع، قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، قانون حفاظت و بهره‌برداری از ذخایر ژنتیکی کشور و سایر قوانین مرتبط را به استان‌ها ابلاغ می‌کند.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام اظهار می‌کند: اداره کل شهرستان‌های تابعه به طور مستمر اقدام به گشت‌زنی و استقرار کشیک شبانه‌روزی در رویشگاه‌های این گیاهان و کنترل مبادی ورودی و خروجی کرده است و متخلفان و قاچاقچیان این گونه‌های باارزش را از طریق مراجع قانونی اعمال قانون می‌کند.
وی خاطرنشان می‌کند: از عموم مردم به ویژه بهره‌برداران، دامداران و روستاییان تقاضا داریم از هرگونه برداشت و حمل این محصولات به ویژه به قصد فروش و معامله (بدون مجوز) خودداری کنند و در صورت مشاهده هرگونه برداشت غیرمجاز مراتب را به واحدهای منابع طبیعی مستقر در بخش‌ها و ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان‌ها اعلام کنند یا با شماره تلفن ۱۵۰۴ و ۱۳۹ به واحد خبری یگان حفاظت استان و سازمان اطلاع دهند.
حفاظت از منابع طبیعی در راستای حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری از مهم‌ترین اقداماتی است که طی سال‌های اخیر مورد توجه فعالان حوزه محیط زیست بوده و حمایت از آن‌ها نیازمند تدوین دستورالعملی مشخص است.
نظر شما