سفر به سرزمین مفاخر ایران

به گزارش خبرگزاری ایمنا از مرکزی، استان مرکزی در قلب ایران دارای بناهای منحصربه‌فرد است که ساخت هرکدام از آن‌ها داستانی دارد؛ وجود این بناها در کنار طبیعت چشم‌نواز و محل زندگانی بسیاری از مفاخر تأثیرگذار تاریخ ایران، این استان را نسبت به سایر استان‌های کشور متمایز کرده است.

با وجود اینکه اراک در میان شهرهای ایران شهری جوان به‌شمار می‌رود و کمی بیش از دو قرن قدمت دارد، دارای مراکز متعدد گردشگری است که برای بسیاری از گردشگرانی که به این شهر سفر می‌کنند، جالب توجه است، زیرا این شهر هم در مسیر جاده خوزستان قرار دارد و هم جاذبه‌های طبیعی زیبایی دارد که در فصل بهار تماشایی است.

بازار اراک

اگر علاقه‌مند به گشت و گذار در بازارهای قدیمی و خرید کردن هستید، مجموعه تاریخی بازار اراک را از دست ندهید.

این بازار مکانی سرپوشیده به طول یک کیلومتر با دیوارهایی بلند است و راه‌های خروجی و ورودی متعددی در آن تعبیه شده است.

این بازار که در میدان شهدا اراک قرار دارد در زمان فتحعلی شاه قاجار احداث شده است و در آن زمان شامل حمام، مدرسه، مسجد و سقاخانه بوده و در حال حاضر تنها مسجد و سقاخانه آن باقی مانده است.

در انتهای این بازار موزه‌ای با نام سلطان‌آباد قرار دارد که مجموعه نفیسی از آثار هنری خوشنویسان، تابلوهای نقاشی و کتیبه‌های اسلامی را در خود جای داده است و یکی از مکان‌های پربازدید شهر اراک به شمار می‌آید.

حمام تاریخی چهارفصل

بنای حمام چهارفصل اراک را می‌توان یکی از زیباترین آثار معماری و کاشی کاری در دوره قاجار نامید.

این بنا متعلق به دوران سلطنت احمدشاه است و نام چهار فصل برگرفته از تابلوهای کاشی کاری شده در چهار جهت حمام و در بخش سربینه مردانه است، این تابلوها چهار فصل سال را به تصویر کشیده‌اند.

مساحت این حمام تاریخی حدود ۱۶۰۰ مترمربع بوده و شامل چهار بخش زنانه، مردانه، حمام ویژه اقلیت‌های دینی و حمام خصوصی است.

حمام چهارفصل بزرگترین حمام ایران شناخته می‌شود و در حال حاضر بخشی از آن به موزه‌ای اختصاص یافته است که اشیای به دست آمده از دوران پیش از اسلام و پس از اسلام در آن نگهداری می‌شود.

مدرسه و مسجد سپه داری

این مجموعه یکی از بناهای تاریخی و مذهبی شهر اراک است که متعلق به دوران فتحعلی شاه قاجار بوده و در بافت قدیمی و مرکزی شهر و در مجاورت بازار ساخته شده است.

این مدرسه که به مدرسه علمیه سپه‌داری شهرت یافته، نخستین مرکز علوم دینی در اراک است که به دستور یوسف خان گرجی و بر اساس سبک معماری مدارس دوره صفویه بنا شد.

این بنا در سال ۱۳۳۳ هجری قمری توسط آیت‌الله حائری یزدی به یکی از بزرگترین مدارس علمیه کشور تبدیل شد.

ارگ حکومتی اراک (برج شیشه‌ای)

مجموعه تاریخی ارگ حکومتی شهر که امروزه چیزی به جز منزل سپهدار از آن چیزی باقی نمانده است از بناهای دوره قاجار است که به مباشرت یوسف خان گرجی و به عنوان مرکز حکومتی شهر و اقامت حاکم، بنا شد.

در طوق‌های بنای ارگ از کاشی کاری‌های معلق با طرح لوزی استفاده شده بود که هنگام تابیدن آفتاب می‌درخشید و این درخشش عجیب سبب شد بنای ارگ را برج شیشه‌ای بنامند.

این اثر جزو آثار ملی به‌شمار می‌رفت، اما در سال ۱۳۶۱ برخلاف قانون آن را تخریب کردند.

در حال حاضر نمادی کوچکی از برج را به عنوان یادبود ساخته‌اند و در میدان سردار شهر نصب کرده‌اند تا یاد برج شیشه‌ای را زنده نگه دارند.

کلیسای مسروپ اراک

کلیسای مسروپ مقدس یکی دیگر از جاهای دیدنی اراک است که در سال ۱۹۱۴ میلادی به کمک ارامنه در این شهر احداث شد.

این مجموعه تاریخی شامل بخش‌های مختلفی همچون مدرسه مختص ارامنه، تالار اجتماعات، منزل کشیش و اقامتگاه سرایدار است.

پلان کلیسا بازیلیک مستطیل شکل و شرقی و غربی است. کلیسای مسروپ دارای نورگیرهای متعددی در چهار جهت بنا است، برج ناقوس کلیسا در جلوی ورودی غربی واقع شده است و دو ورودی در قسمت‌های جنوبی و غربی دارد.

این بنا در سال ۱۳۷۹ به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسید.

یک شرکت تجاری انگلیسی به نام زیگلر، اواخر دوره قاجاریه، بنایی شامل حیاط، ایوان، شبستان و بالاخانه در محوطه‌ای به مساحت ۳۸۰۰ متر مربع احداث کرده است.

پس از منحل شدن شرکت، یکی از متمول‌ترین افراد شهر اراک به نام حاج محمد حسین میثمی وکیل، آن را خریداری کرد و از آن پس به نام قلعه حاج وکیل معروف شد.

قسمت شمالی عمارت کلاه فرنگی وکیل اراک برون‌گرا و بخش جنوبی آن نیمه درون‌گرا است.

ستون‌ها و بخش‌هایی از خارج عمارت با کاشی‌های لعاب‌دار مزین شده است، اما در داخل بنا تزئینات خاصی دیده نمی‌شود.

پنجره‌های قلعه نیز از شبکه‌های چوبی زیبا است و در بالای طبقه همکف این بنا کلاه فرنگی زیبایی دیده می‌شود.

مساحت کل عمارت حدود ۹۰۰ مترمربع است. این بنا در حال حاضر دانشگاه جامع علمی کاربردی صنایع‌دستی اراک است.

خانه حاج حسین خاکباز

خانه حاج حسین خاکباز در خیابان بهشتی اراک قرار دارد و در زمینی به مساحت ۳۰۰۰ متر مربع ساخته و با تزئینات دوره قاجار آراسته شده است.

این بنای دو طبقه از دو ایوان شرقی و غربی و ۱۱ اتاق، حمام خصوصی قدیمی و دو قنات به نام‌های قنات ده و قنات خان تشکیل شده است.

خانه حاج‌حسین خاکباز از سال ۱۳۸۸ تبدیل به موزه مفاخر شده است و در آن شخصیت‌های تأثیرگذار در تاریخ سیاسی، علمی و فرهنگی معاصر ایران معرفی می‌شوند.

خانه حسن‌پور اراک

این خانه از بناهای قدیمی اراک است و در مجموعه بافت قدیمی شهر قرار دارد.

بنیان‌گذار خانه حسن‌پور حاج علی مشیریه بود که بعدها به مالکیت آقای حسن‌پور درآمد.

این بنای زیبا در زمینی به مساحت ۶۰۰ متر و در دو طبقه احداث شد. طبقه همکف اتاق‌های زمستان‌نشین و در طبقه دوم اتاق‌های شاه‌نشین و تابستان‌نشین قرار دارد.

همچنین حیاط مرکزی خانه از سه جهت دارای بناهایی است که به سمت این حیاط زیبا باز می‌شود. سازه بنا خشتی است و پی‌ها از سنگ و دوغاب ساخته شده‌اند.

خانه حسن‌پور در سال ۱۳۷۴ از مالک آن خریداری شد و در همان سال کار مرمت آن آغاز شد و در تاریخ ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی قرار گرفت.

این بنا پس از سال‌ها مرمت، به صورت موزه صنایع‌دستی در معرض بازدید عموم قرار گرفت.

تالاب میقان اراک

تالاب میقان یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری و طبیعی استان مرکزی است.

این تالاب از تالاب‌های کویری ایران بوده و در گذشته به نام نمکزار فراهان مشهور بوده است.

این تالاب نه‌تنها گردشگران و طبیعت را مجذوب خود می‌کند، بلکه برای پرندگان مهاجری همچون درنا نیز زیستگاه محبوبی به‌شمار می‌رود.

حضور درناها در این منطقه اواسط آبان به اوج خود می‌رسد، به همین دلیل ۱۵ آبان به نام «روز درنا» نام‌گذاری شده است.

این تالاب یک دریاچه و سه جزیره دارد که به نام‌های کریستالین یک، دو و سه شناخته می‌شود.

روستای تاریخی هزاوه

این روستای زیبا با قدمتی که به پنج هزار سال قبل می‌رسد، روستایی پلکانی است که با بافت پیچیده و جالب خود نظر گردشگران را به خود جلب می‌کند.

بافت روستای هزاوه به دلیل کوهپایه‌ای بودن، پلکانی شکل است و بیشتر خانه‌های این روستا از سنگ، گل و چوب ساخته شده‌اند.

این روستا را زادگاه مردان تاریخ نیز نامیده‌اند، چراکه مردان بزرگی همچون، امیرکبیر و قائم مقام فراهانی در آن به دنیا آمده‌اند.

منطقه حفاظت شده هفتاد قله

هفتاد قله منطقه حفاظت شده و زیبایی در ۲۵ کیلومتری اراک است که از زمان‌های قدیم به عنوان تفرجگاه مورد توجه بوده و در دوران قاجار نیز شکارگاه پادشاهان قاجاریه به‌شمار می‌رفته است.

حدود ۶۲ کتیبه در کوه‌های هفتاد قله حک شده که قدمت آن‌ها به ۴۰۰ سال می‌رسد.

ترکیب کوه‌ها و دره‌های چشم‌نواز، مناظر و چشم‌اندازهای زیبا، چشمه، آبشخور و آب و هوای مناسب، این منطقه را به زیستگاهی باارزش برای جانوران و گیاهان تبدیل کرده است.

دره چکاب و دره سیبک در این منطقه، زیستگاه‌های مناسبی برای حیات وحش است و چشمه و پوشش گیاهی دره چکاب آن را به دیدنی‌ترین نواحی این منطقه تبدیل کرده است.

روستای انجدان

انجدان روستایی بی‌نظیر که طبیعت زیبا، غارهای عجیب و قدمت تاریخی آن، موجب شهرتش شده است.

قدمت این روستا به هزار سال پیش بازمی‌گردد و در حمله مغول دچار آسیب‌های فراوانی شده است.

در روستای انجدان قلعه‌ها و کاروانسراهای زیادی ساخته شده بود که در حال حاضر بیشتر آن‌ها از بین رفته‌اند.

بعد از قرن ۹ هجری قمری این روستا خاستگاه ادیبان زیادی همچون شاه طاهر دکنی و ملأ داعی انجدانی بوده است.

وجود چشمه‌های فراوان در اطراف و داخل روستا، طبیعت آن را بسیار با طراوت و شاداب کرده است، همچنین وجود غارهای فراوان در اطراف روستای انجدان، غارنوردان زیادی را به این منطقه می‌کشاند که از میان آن‌ها می‌توان به غار گیوه‌کش، غار کبوتر، غار آسیلی و غار طاق رجه اشاره کرد.

از دیگر مکان‌های دیدنی اراک که در ۲۰ کیلومتری روستا قرار دارد، غار سفیدخانی یا غار «عین هو» است که در کوه سفید خانی واقع شده است.

از جاذبه‌های این غار دودکشی است که در ورودی آن قرار گرفته و به طور کاملاً طبیعی و بر اثر فرسایش باد و آب به وجود آمده است و مانند آن را تنها می‌توان در کاپادوکیا ترکیه و تخت دیو زنجان یافت.

مقبره‌های تاریخی اراک

اگر سری به گورستان قدیمی اراک بزنید مقبره‌ای را خواهید دید که از دوران قاجار به یادگار مانده است.

این مقبره متعلق به یکی از علمای پرآوازه اراک با نام آقا نورالدین عراقی بوده است.

مقبره آقا نورالدین عراقی در بین اهالی اراک از اهمیت و جایگاه بالایی برخوردار است.

همچنین بقعه پیر مرادآباد در ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی اراک، د‏ر روستای مرادآباد، بنای تاریخی پیر مرادآباد قرار دارد که قدمت بنای اصلی آن مربوط به قرن هفتم و هشتم هجری است.

بقعه پیر مرادآباد عمارتی چند ضلعی منتظم روی دوازده پایه با ارتفاع ۱۴ متر است و گنبد دواری از جنس گل با ارتفاع پنج متر جلوه خاصی به این عمارت می‌بخشد.

از ویژگی‌های خاص معماری آن می‌توان به طاق‌نماهایی با گره چینی و تزئینات آجرنما اشاره کرد. موزه این مجموعه نیز بسیار دیدنی است.

کاروانسرای شاه عباسی در کناره غربی رشته کوه‌های هفتاد قله، در ۳۵ کیلومتری شهرستان اراک، کاروانسرایی قدیمی با سبک معماری چهار ایوانی وجود دارد.

این بنا یکی از مکان‌های دیدنی اراک و متعلق به دوران حکومت صفویان است.

این کاروانسرا به صورت مربع با چهار ایوان در چهار جهت اصلی است و یک حیاط مرکزی دارد.

نمای داخلی کاروانسرا به نحوی است که در هر ضلع اصلی، در وسط، یک ایوان رفیع تعبیه شده و در دو طرف آن سه حجره با ایوان‌های کوچک در نظر گرفته شده است.

خصوصیات منحصربه‌فرد کاروانسرای شاه عباسی اراک، موجب شده است این بنا به عنوان یکی از آثار ملی ایران در سال ۱۳۷۸ به ثبت برسد.

باغ وحش و پارک جنگلی اراک

باغ وحش و پارک جنگلی شهید باهنر اراک در حاشیه جنوب شرقی شهرستان، در ابتدای جاده تهران واقع شده است.

باغ‌وحش اراک در مساحتی حدود ۳۲ هکتار، حدود ۴۵ گونه از جمله شیر، خرس، روباه، شغال، کفتار، درنا، عقاب، جغد، سگ پاکوتاه، اردک، غاز، طاووس، خرگوش و حیوانات دیگر را در خود جای داده است.

فضای سبز این پارک با گونه‌های مناسب و سازگار با اقلیم اراک به زیبایی آراسته شده است.

در پارک جنگلی اراک امکان کمپ‌زدن و تجربه لحظاتی شاد با خانواده و دوستان وجود دارد.

آبشار مزرعه در شمال غرب اراک

یکی از جاهای دیدنی اراک با دامنه‌های سرسبز و جنگلی و استپ کوهی با چشمه‌های فراوان و دره‌های متعدد، آبشار مزرعه است.

در این منطقه بخش کوهستانی از بخش فلات، در ارتفاعی حدود ۱۹۰۰ متری جدا شده و همین خط ارتفاعی، آبشار و چشمه‌های زیادی را به وجود آورده است.

یکی از زیباترین این آبشارها، آبشار مزرعه است. برای رسیدن به این آبشار باید از باغ‌های روستای کیشان و روستای مزرعه عبور کنیم.

دیدن آبشارهای متعدد و باغ‌های زیبا به علاوه نحوه زندگی روستاییان و مردمان باصفای این منطقه لذت فوق‌العاده‌ای دارد.

قنات ابراهیم‌آباد

یکی دیگر از مکان‌های دیدنی اراک قنات ابراهیم‌آباد است. این قنات یکی از قدیمی‌ترین قنات‌های ایران محسوب می‌شود که ۱۱ کیلومتر طول دارد.

قنات ابراهیم‌آباد از کوه‌های هفتاد قله سرچشمه می‌گیرد و تا روستای ابراهیم‌آباد ادامه دارد.

سال ۱۳۹۳، این قنات را در فهرست آثار ملی ایران قرار دادند. قنات ابراهیم‌آباد هنوز هم سالم است و امکان بازدید از آن وجود دارد.

گنجینه موزه مفاخر

موزه مفاخر یکی از مکان‌های جذاب گردشگری اراک است. در اسناد تاریخی، نام حدود ۴۵۰۰ نفر به‌عنوان مفاخر ایران به چشم می‌خورد، از تعداد حدود ۱،۱۰۰ نفر یعنی تقریباً یک چهارم آن‌ها، به استان مرکزی تعلق دارند.

بسیاری از چهره‌های مهم و تأثیرگذار ایران، زاده استان مرکزی و شهر اراک بوده‌اند و به همین دلیل یکی از بناهای قدیمی اراک که به دوران قاجار تعلق دارد را به موزه مفاخر این شهر تبدیل کرده‌اند.

نکته جالب توجه اینجا است که خانه موزه مفاخر به‌حدی زیبایی دارد که نمی‌دانید باید به‌دنبال شناسایی چهره‌های شاخص ایرانی باشید یا از معماری تماشایی ساختمان موزه لذت ببرید.

معماری این ساختمان از نوع امارت فرنگی به حساب می‌آید و رگه‌هایی از هنر معماری روسی در آن به چشم می‌خورد.

در این موزه می‌توانید شاهد سردیس‌های مختلف از چهره‌های شاخص و تأثیرگذار ایرانی باشید که اصالت آن‌ها به استان مرکزی بازمی‌گردد. بازدید از این موزه برای هر ایرانی واجب است.

پیست اسکی پاکل شازند

اگر به اسکی و برف بازی علاقه مند هستید پیست اسکی پاکل شازند شهر اراک را از دست ندهید.

این پیست در ۲۵ کیلومتری شهر شازند و ۵۵ کیلومتری شهرستان اراک قرار دارد و با نام شهدای سربند نیز شناخته می‌شود.

شما می‌توانید در این پیست از تمام امکانات رفاهی، خدماتی و ورزشی بهره‌مند شوید.

همچنین علاوه بر اسکی می‌توانید از سایر ورزش‌های زمستانی نیز استفاده کنید.

غذاهای محلی اراک

استان مرکزی تنوع غذایی بسیار بالایی دارد و ویژگی شاخص آن‌ها بهره‌گیری از روش‌های طبخ سالم است.

طمع و مزه غذاهای سنتی و محلی شهرستان اراک خاص و زبانزد است.

از جمله معروف‌ترین غذاهای محلی در شهر اراک می‌توان به پتله پلو، خورشت فسنجان و کشک کباب ته تالی، کوفته اراکی، گوش تابه اراک، کله جوش، آش آلو، آش ترخینه، آش جو، آش انار، آش اشکنه اراک و حلیم اراکی اشاره کرد.

رستوران‌ها و هتل‌های معروف اراک

رستوران بانی جو، ژیوان، ما سه نفر، فست‌فود برگرتین، کافه تریال، کافه رستوران B&B، رستوران عالی‌جناب، فست‌فود ورونا، کافه رستوران برگ، فست‌فود سیب، کافه مفاخر و فست‌فود آبتین از بهترین و محبوب‌ترین رستوران‌ها و فست‌فودهای مشهور شهرستان اراک به‌شمار می‌آید.

شاید نخستین سوالی که پیش از سفر به شهر اراک لازم است از خود بپرسید این است که قصد دارید در طول سفر کجا اقامت داشته باشید.

بهترین هتل‌های شهر اراک هتل امیرکبیر اراک، زاگرس، هتل آفتاب اراک، اقامتگاه بوم‌گردی، خانه نخجیر و هتل پیام اراک است که می‌توانید اوقات خوشی را در آنجا تجربه کنید.