به گزارش خبرگزاری ایمنا، پیشرفت بهداشت و علم پزشکی و فناوری نسبت به گذشته چشمگیر بوده و روزبه‌روز منابع بیشتری از طبیعت به سود انسان تسخیر شده و بسیاری از عرصه‌های طبیعی در اختیار انسان قرار گرفته است؛ همچنین کنوانسیون‌های گوناگون از جمله سایتیس برای حفاظت از محیط زیست و موجودات طبیعی تشکیل شده‌اند تا شاید با انجام اقداماتی سرعت نابودی محیط زیست و حیات وحش را کمی کمتر کنند، اما متخصصان و پژوهشگران معتقدند؛ فاضلاب‌های صنعتی مجموعه‌ای از آب‌های آلوده حاصل از فعالیت‌های صنعتی و تولیدی، خطرات قابل توجهی برای محیط‌زیست به همراه دارند. تخلیه بدون تصفیه این فاضلاب‌ها می‌تواند به آلودگی آب، آسیب به حیات وحش و زیستگاه‌های آبی، و خسارات جدی برای انسان‌ها منجر شود، این فاضلاب‌ها که به طور معمول مواد آلی، شیمیایی، فلزات سنگین، ترکیبات نفتی، رنگ‌ها، مواد رادیواکتیو و میکروارگانیسم‌ها هستند، حاوی مواد آلاینده متنوعی هستند که تخلیه آنها می‌توانند به طور جدی به محیط‌زیست آسیب برسانند.
دانشمندان با ارزیابی داده‌های اذعان دارند؛ ورود پساب‌های صنعتی، کشاورزی، بیمارستانی و شهری از مهمترین خطرات ذخایر هستند، نفوذ عمودی پساب در لایه‌های زمین، ذخایر آب را آلوده خواهند کرد برای مثال مواد شوینده در پساب تا یکهزار و ۲۰۰ متر، مواد آلی و معدنی تا چهار هزار و ۵۰۰ متر و مواد نفتی تا سه هزار متر در زمین نفوذ کرده و در سر راه خود مخازن آبی و خاکی را آلوده می‌کنند، البته این فاجعه وقتی به اوج خود می‌رسد که عوامل بیماری‌زا و فلزات سنگین مثل کروم، مس و نیکل نیز به آب‌های زیرزمینی نفوذ کند.
بر این اساس از آنجا که آب‌های سطحی منابع اصلی تأمین کننده آب برای مصارف مختلف خانگی، شهری، کشاورزی و صنعتی را تشکیل می‌دهند، بنابراین آلودگی این منابع توسط انواع آلاینده‌ها از قبیل زه آب‌های اراضی کشاورزی، پساب‌های صنعتی، شهری و خانگی اثرات سو و جبران ناپذیری بر منابع حیاتی مزبور وارد می‌کند و از طرفی سلامتی و بهداشت جوامع را به خطر می‌اندازد، اگر چه تصفیه و سالم ساختن مجدد آن باعث صرف هزینه گزافی خواهد شد.
آن‌گونه که محمد حسین محمدی یک کارشناس مسائل زیست محیطی اظهار کرده است؛ از مهمترین اثرات ورود پساب به رودخانه می‌توان به کاهش اکسیژن محلول، پیدایش بوهای زننده در اثر اکسیداسیون غیرهوازی، مهاجرت یا مرگ‌ومیر آبزیان، ممانعت از نفوذ نور خورشید برای انجام عمل فتوسنتز، ورود مقادیر زیادی مواد مغذی مانند ترکیبات ازته و فسفاته و همچنین ورود عوامل بیماری‌زا به آب را اشاره کرد، لذا اجرای طرح‌های توسعه کشاورزی و صنعتی در پیرامون و اطراف رودخانه‌ها بدون در نظر گرفتن اثرات زیست محیطی منجر به افزایش روزافزون ورود بی رویه حجم پساب‌های صنعتی، شهری و زه‌آب‌های کشاورزی به رودخانه‌ها می‌شود، از این‌رو تخلیه بی‌رویه فاضلاب‌های صنعتی به رودخانه‌ها اثرات زیانباری را به محیط‌زیست به ویژه زمین‌های کشاورزی که با این منابع آبیاری می‌شوند، وارد خواهد ساخت.
در این میان نتایج تحقیقات نشان داده است که یکی از مخاطرات جدی که هم‌اکنون سلامت اکوسیستم دریای خزر را تهدید می‌کند، ورود ۷۰ درصد فاضلاب تصفیه نشده به آن است، به طوری که امید صدیقی سوادکوهی سرپرست دفتر بررسی و مقابله با آلودگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست توضیح داده است: دریای خزر به دلیل بسته بودن این محیط آبی و نبود ارتباط و تبادل آب با آب‌های باز اقیانوسی، توان پالایش کمتری نسبت به دریاهای نیمه بسته مانند خلیج فارس و دریاهای باز مانند دریای عمان دارد، به همین دلیل انباشت آلاینده‌ها در این محیط شدیدتر بوده و محیط‌زیست این دریاچه منحصربه‌فرد را به‌شدت آسیب‌پذیر کرده است، با این وجود، دریای خزر یکی از منحصربه‌فردترین اکوسیستم‌های آبی و دریایی جهان و ارزشمندترین منابع زیستی محسوب می‌شود.
تهدید تنوع زیستی با ورود عناصر سنگین به آب و خاک
بر این اساس علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست طی سوم دی امسال در حاشیه بازدید میدانی از سیستم تصفیه پساب کارخانه کانسار خزر، اظهار می‌کند: به طور معمول کانساراهای گلستان با آلودگی‌های عناصر سنگین همراه هستند، اگر این عناصر سنگین در منابع آب و خاک تزریق شود، تنوع زیستی منطقه را با مشکل مواجه می‌کنند، فرایند استخراج ید با آلودگی آب و خاک همراه است، در این مجموعه پیش‌تر پساب به سمت تالاب اینچه رها می‌شد.
وی می‌گوید: کانساراهای این منطقه با آلودگی‌های عناصر سنگین همراه هستند و اگر این عناصر سنگین در منابع آب و خاک تزریق شود، تنوع زیستی منطقه را با مشکل مواجه می‌کنند و زمانی که هم بارش‌ها کافی نباشد و بستر تالاب خشک باشد، برخاستن این عناصر که پیش‌تر وارد تالاب شده، خطر گردوغبار را افزایش می‌دهد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست می‌افزاید: اداره کل محیط‌زیست استان گلستان در همکاری با مجموعه کانسار خزر اقدامات مربوط به بخش شورابه ید را انجام دادند و با یک انتقال حدود ۱۱ کیلومتری، پسابی که مقدار آن ۱۶۰ لیتر بر ثانیه بوده را در چاه‌های تزریقی به اعماق زمین تا حدود ۱۰۰۰ متر عمق تزریق می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: در نتیجه روش‌های فنی که استفاده کرده‌اند، حدود هشت چاه تزریق در این مجموعه وجود دارد که این پساب ۱۶۰ لیتری جذب می‌کند، از نظر ریالی نیز حدود ۲۰۰ میلیارد تومان هزینه کرده‌اند که اقدامات مثبتی است، از این‌رو اقداماتی را با کمک دانشگاهیان شروع کرده‌اند که البته می‌طلبد کارهای علمی بیشتری در اینجا به صورت پهنه‌بندی انجام شده و سفره‌های آب زیرزمینی به طور کامل مشخص شود. اگر چاه‌های پیزومتریک در این مناطق ایجاد شود، می‌تواند به موضوع پهنه‌بندی کمک کند، البته از طریق همین چاه‌هایی که حفر شده است نیز می‌توان با روش علمی پهنه‌بندی را از نظر کمی و کیفی و جهت سفره‌های آب زیرزمینی را مشخص کرد.
سلاجقه تصریح می‌کند: در مجموع ۲۴۰ لیتر بر ثانیه باقی مانده، مجموعه کانسار خزر باید هرچه سریع‌تر کارش را انجام دهد، این میزان اکنون به تالاب اینچه رهاسازی می‌شود که باید در یک بازه زمانی مشخص ساماندهی شود. با توجه به رویکردی که اکنون در سرمایه‌گذار می‌بینم با استفاده از روش‌های علمی این کار نیز به‌زودی انجام خواهد شد.
تخلیه روزانه ۴۰۰ تانکر فاضلاب در کشف‌رود مشهد
بد نیست در اینجا به یکی از آلودگی‌هایی که در سال‌های اخیر موجب پریشانی خاطر معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست اشاره کنیم که یکم دی سال ۱۴۰۱؛ علی سلاجقه با انتقاد از تخریب محیط‌زیست در مشهد که تخلیه روزانه ۴۰۰ تانکر فاضلاب در کشف‌رود آن را به فاضلاب‌رود تبدیل کرده است؛ تاکید می‌کند: به شهرداری مشهد اعلام می‌کنیم هر چه زودتر ساماندهی کشف‌رود را انجام دهند، مسائل اعتباری وجود دارد و شهرداری نیز وضعیت مالی خوبی دارد و اگر نمی‌تواند از منابع ملی استفاده کند.
وی در ادامه یادآور شده است؛ مهر ماه ۱۴۰۰ که از این محل بازدید کردیم قرار بود تا ۲۲ بهمن این سال ساماندهی شود، اما تاکنون هیچ اتفاقی نیفتاده است و جان انسان‌ها با مشکل روبه‌رو می‌شود. در حاشیه کشف‌رود؛ چهار هزار هکتار از اراضی با فاضلاب آبیاری و غذای مسموم به مردم تحویل داده می‌شود که این را نمی‌پذیریم، وزارت بهداشت و جهاد کشاورزی باید ورود کنند. در بازدیدهای امروز هر چه دیدیم آلایندگی و تخریب بود و برای کلانشهر مشهد که پایتخت فرهنگی جهان اسلام است، زیبنده نیست.
ماده مربوط به مدیریت پساب و فاضلاب به کمیسیون تلفیق ارجاع شد
لازم است به این نکته اشاره کنیم که با تصمیم رئیس مجلس شورای اسلامی طی مهر سال جاری؛ ماده مربوط به مدیریت پساب و فاضلاب و ممنوعیت رهاسازی آب‌های آلوده برای بررسی بیشتر و رفع ابهام به کمیسیون تلفیق ارجاع شد. در زمان بررسی این ماده، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس ابهاماتی درباره این ماده مطرح کرد لذا مقرر شد این ماده با تبصره‌ها و بند الحاقی برای بررسی بیشتر به کمیسیون تلفیق ارجاع شود.
بنابراین ماده ۴۱ به این شرح است: «ماده ۴۱- رهاسازی آب آلوده و آلوده کردن منابع آب سطحی و زیرزمینی ممنوع است. مرتکب به مجازات مقرر در ماده ۶۸۸ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) مصوب ۱۳۷۵/۳/۲ محکوم می‌شود.
شهرداری‌ها، دهیاری‌ها از طریق بخش خصوصی، شهرک‌های موضوع قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن مصوب ۱۳۵۳/۴/۱۶، شهرک‌های صنعتی و کشاورزی، مجتمع‌های تولیدی، صنعتی، نظامی، تصفیه خانه‌های شهری و روستایی و سایر واحدهایی که دارای آلایندگی بیش از حد مجاز هستند، با همکاری وزارت نیرو ملزم به جمع‌آوری، تصفیه، بازچرخانی و مدیریت پساب و فاضلاب تولیدی خود هستند.
در صورت عدم اقدام مشمولان این ماده، وزارت نیرو موظف است از طریق شرکت‌های تابعه ذیربط، هزینه کاهش آلایندگی تا سطوح استاندارد و جریمه آن را اخذ و برای اجرای طرح‌های پایش و حفاظت کیفی منابع آب و جمع‌آوری و تصفیه آب‌های آلوده صرف نماید. وزارت نیرو ملزم به جمع‌آوری، تصفیه و رفع آلودگی‌های مزبور است. آئین‌نامه اجرایی این ماده مشتمل بر ساز و کارها و تعرفه هزینه رفع آلودگی و جریمه‌های آن، ظرف شش ماه از لازم‌الاجرا شدن این قانون، توسط وزارت نیرو و با همکاری وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت، کشور، جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست تهیه می‌شود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
تبصره ۱- به منظور کاهش آلودگی، تمامی واحدهای تولیدی، صنعتی، عمرانی، خدماتی، زیربنایی و معدنی موظفند نسبت به پایش آلودگی سطحی و زیرزمینی و خاک، اقدام و نتیجه را در چهارچوب خوداظهاری پایش محیط زیست به سازمان حفاظت محیط زیست ارائه نمایند. سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است با هماهنگی دستگاه‌های مربوط نام واحد مستنکف پرخطر را در صورت عدم جبران، در فهرست واحدهای مشمول عوارض سبز موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۰/۳/۲ قرار دهد.
تبصره ۲- وزارت کشور با هماهنگی شهرداری‌ها و دهیاری‌ها مکلف است با مدیریت صحیح پسماندهای شهری و روستایی از نشت و نفوذ پسماند و انتشار شیرابه به منابع آب و خاک جلوگیری کند.
تبصره ۳- به منظور صیانت و حفاظت کنی و کیفی منابع آب با توجه به وظایف قانونی، وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست و واحدهای تابعه آنها در تمامی مراحل رسیدگی به پرونده‌ها و دعاوی حقوقی و کیفری در تمامی مراجع قضائی، از پرداخت هزینه‌های دادرسی معاف هستند.
بند الحاقی- به شوراهای اسلامی شهر و روستا اجازه داده می‌شود بر اساس پیشنهادات شرکت‌های آب و فاضلاب، مبالغی را به منظور اجرا، توسعه و تکمیل طرح‌های آب و فاضلاب و همچنین اصلاح و بازسازی شبکه‌های فرسوده، مصوب نمایند تا پس از تأیید طرح‌های مذکور توسط شوراهای اسلامی شهر و روستا و تصویب و ابلاغ وزیر نیرو، وجوه مصوب طی قبوض مربوط از اشخاص حقیقی و حقوقی (اعم از مشترکین و دریافت‌کنندگان و متقاضیان خدمات آب و فاضلاب) توسط شرکت‌های آب و فاضلاب وصول و در چهارچوب این طرح‌ها هزینه شود. این منابع جزئی از حقوق عمومی مانند حق انشعاب است و قابل تبدیل به سرمایه یا تقسیم بین سهامداران و قابل هزینه برای جبران زیان عملیاتی شرکت‌های آب و فاضلاب نیست.»
حدود ۴۰۰ شهرک صنعتی در کشور تصفیه‌خانه فاضلاب ندارد
تورج فتحی، معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه بالاترین آمار پراکنش صنایع کشور در مجموعه شهرک‌های صنعتی استقرار دارند، می‌گوید: اگر نگاهی به چگونگی وضعیت مدیریت فاضلاب این شهرک‌ها داشته باشیم، تمام موضوع کامل به دستمان می‌آید، چرا که شرکت شهرکت‌های صنعتی که زیر نظر معاونت‌های وزارت صمت قرار دارند، بر اساس آمارها کمتر از ۱۰ درصد آنها دارای تصفیه‌خانه فاضلاب متعارف هستند و به لحاظ آماری، بی‌گمان نزدیک به ۴۰۰ شهرک صنعتی در کشور، فاقد تصفیه‌خانه فاضلاب شهرک صنعتی هستند.
وی اظهار می‌کند: در حالی که شهرک‌های در زمان مراجعه به سازمان حفاظت محیط‌زیست برای اخذ مجوزهای قانونی متعهد می‌شوند که همزمان با آغاز استقرار صنایع، تفکیک اراضی، فروش و واگذاری اراضی به صنایع مختلف، شبکه جمع‌آوری فاضلاب و اجرای تصفیه‌خانه فاضلاب را بر اساس قوانین عملیاتی کنند.
معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران ادامه می‌دهد: چنین مسئله مهمی جزو تعهدات اساسی آنها است، اما بدون اجرای این التزامات، درصد بالایی از شهرک‌های صنعتی در کشور شبکه جمع‌آوری فاضلاب و تصفیه‌خانه فاضلاب ندارند و تعداد محدودی هم با دارا بودن شرایط متعارف فاضلاب، اغلب بیش از ۷۰ درصد، تخلیه فاضلاب‌های این شهرک‌ها برای محیط‌زیست آلاینده است، چراکه بدون دستگاه‌های بای‌پس فاضلاب، رله بی‌متال یا اورلود هستند یا به صورت ناقص و ناصحیح تصفیه شده‌اند و به جز آلایندگی‌های زیست محیطی نتایج دیگری تاکنون نداشته‌اند.
وی بیان می‌کند: بر اساس قوانین و مقررات، شهرک‌های صنعتی از تیم مدیریتی، هیئت مدیره و مدیرعامل شهرک صنعتی تشکیل شده است، از این‌رو به لحاظ قانونی و حقوقی به هیچ‌وجه امکان برخورد با تک تک صنایع در یک شهرک صنعتی نیست و باید برای مدیران مجموعه در صورت کوتاهی آلایندگی‌های زیست محیطی اخطاریه صادر شود که چنین اقدامات قانونی توسط سازمان محیط‌زیست و ادارات تحت‌نظر آن برای تمام شهرک‌های صنعتی دارای معضل آلایندگی اجرا می‌شود، اما قوانین فعلی با مشکلاتی روبه‌رو است که نیازمند اصلاح آنها از سوی مسئولان وزارت صمت هستیم.
وی با بیان اینکه طی دهه‌های اخیر به‌رغم پیگیری‌ها و اعتراضات، سازمان محیط‌زیست نتوانسته به لحاظ قانونی به نتایج مطلوب در جهت کاهش تأثیرات فاضلاب‌های صنعتی بر محیط‌زیست گام بردارد، می‌افزاید: صنایع یا صنایع بزرگی که خارج از شهرک‌های صنعتی مستقر هستند، مشکل خاصی نداریم، زیرا سازمان محیط‌زیست به لحاظ حقوقی می‌تواند در صورت آلایندگی‌های زیست محیطی با آنها طبق مقررات برخوردهای قانونی را اجرایی کند.
فتحی معضلات فاضلاب‌های کشور را در دو بخش نواحی صنعتی و شهرک‌های صنعتی می‌داند و اظهار می‌کند: فرض کنید سازمان محیط‌زیست ضمن صدور اخطاریه و ابلاغیه برای یک شهرک صنعتی، اعلام کند که از تخلیه فاضلاب‌های خود بر بستر محیط‌زیست خودداری کنند، اما آنها همچنان بی‌تفاوت نسبت به اخطاریه‌ها، مکرر چنین اقدامی را انجام دهند، لازم است به سازمان محیط زیست اختیاراتی در راستای پیگیری تخلفاتی که شهرک‌های صنعتی یا سایر صنایع در خصوص بحث فاضلاب انجام می‌دهند باز باشد تا بتوان از طریق مراجع قانونی علیه مسببان آلاینده‌های زیست محیطی اقدام کنیم.
معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران خاطرنشان می‌کند: سازمان محیط‌زیست باید بتواند علیه هر شهروندی، هر شخص حقیقی و حقوقی بر اساس تدوین قوانین و مقررات اقامه دعوی کند، برای نمونه در حال حاضر یک از زندان‌های کشور فاضلاب خود را به صورت خام در بستر رودخانه تخلیه می‌کند، لذا در این شرایط محیط‌زیست باید بتواند برای این موضوع اقامه دعوی انجام دهد، اما به دلیل قوانین دست و پاگیر نمی‌تواند هیچ‌گونه اقدامی انجام دهد، از این‌رو لازم است نهادهای ذیربط ماده واحدی را تصویب کند تا سازمان محیط‌زیست بتواند برای جلوگیری و توقف تخریب و آلودگی زیست محیطی بر علیه هر شخصی حقوقی و حقیقی، اقامه دعوی کند.
آلودگی هوا، خاک و آب مهمترین دغدغه محیط‌زیست
حمیرا صفی‌قلی، معاون فنی حفاظت محیط زیست استان اصفهان درباره اهمیت بررسی آلودگی هوا و خاک به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: پسماند، تخلیه فاضلاب و ورود آنها به اراضی و آب‌های زیرزمینی از جمله دلایل آلودگی خاک است و برای جلوگیری از آلودگی خاک و آب برنامه‌های دقیقی داریم که با پیگیری‌های روز افزون دنبال می‌شود تا بتوانیم این چالش‌ها را رفع و آب و خاکی سالم داشته باشیم.
وی اظهار می‌کند: قوانینی درباره حفاظت از خاک وجود دارد و با متخلفان در این زمینه به شدت برخورد می‌شود، اگر به هر دلیلی در منطقه‌ای خاک توسط واحدهای تولیدی و صنعتی آلوده شود باید به سازمان محیط‌زیست اعلام شده و در جهت رفع آلودگی و بازسازی خاک برآیند و در غیر این صورت با متخلفان برخورد قضائی صورت می‌گیرد، چرا که حفاظت از خاک اگر با جدیت دنبال نشود به چالشی حل نشدنی تبدیل می‌شود.
معاون فنی حفاظت محیط زیست استان اصفهان با توضیح اینکه قانون آلودگی خاک، قانونی جدید و از سال ۹۸ به محیط‌زیست ابلاغ شده است، می‌افزاید: به منظور کاهش آلودگی خاک تمام واحدهای بزرگ تولیدی، صنعتی، خدماتی و معدنی موظف هستند، نتیجه اقدامات خود در جهت کاهش آلودگی خاک را در چهارچوب خود اظهاری به محیط زیست اعلام کنند در غیر این صورت پیگیری‌های قضائی برای رفع آلودگی و جریمه مربوط انجام خواهد شد و واحد تولیدی متخلف در لیست صنایع آلاینده قرار می‌گیرد.
وی با تاکید بر اینکه به خاک به عنوان موجود ذی‌حیات نگاه نشده است، تصریح می‌کند: هنوز در کنار شهرها تخلیه نخاله ساختمانی و پسماند صنعتی و حتی سوزاندن ضایعات انجام می‌شود و جامعه هم به این نتیجه نرسیده که باید نگاهش را به خاک تغییر دهد، شاید دلیل این بی‌تفاوتی نسبت به آلودگی خاک، پهناور بودن منابع خاک در کشور است، اما واقعیت این است که باید زنگ هشدار آلودگی خاک به صدا درآید و مانع ادامه یافتن آلودگی خاک شویم باید آگاهی مردم در خصوص مقابله با آلودگی خاک افزایش یابد تا بتوانیم به نتایج مؤثری در این زمینه دست یابیم، نگاه زیست محیطی مردم باید تغییر کند تا بتوان در جهت رفع چالش‌های محیط زیستی گام برداریم.
وی با اشاره به علل آلودگی خاک، اضافه می‌کند: دفن غیراصولی زباله‌ها، دفن غیراصولی پسماندهای پزشکی، پراکندگی نخاله‌های ساختمانی، سوزاندن ضایعات در حاشیه شهرها، سوزاندن زمین توسط کشاورزان بدون داشتن دانش کافی، وجود فیلتر نامناسب در خروجی ریخته‌گری‌ها و صنایع شیمیایی از جمله علل آلودگی خاک است که باید با آن برخورد شود.
صفی‌قلی با اشاره به از انعقاد قرارداد همکاری کارخانه خمیر کاغذ اترک با دانشگاه صنعتی شریف برای بهینه‌سازی و اصلاح سیستم تصفیه فاضلاب در قالب طرح پژوهشی طی سال‌های گذشته، می‌گوید: کیفیت پساب کارخانه اترک در قالب این طرح پژوهشی باید به استاندارد کمتر از 200 COD برسد تا برای منبع پذیرنده "اراضی کشاورزی" مناسب باشد؛ همچنین طبق قرارداد تصفیه تکمیلی پساب باید به میزان ۲۴۰۰ مترمکعب در روز برسد.
وی با بیان اینکه مدیران اترک با استقبال از طرح مپسا برای بهینه‌سازی و کاهش آلایندگی پساب کارخانه در قالب طرح پژوهشی اقدام کرده‌اند، اظهار می‌کند: اترک این طرح را باید اجرا کند تا نتیجه را بررسی کنیم که کیفیت پساب چگونه خواهد بود، زیرا طی سال‌های گذشته نیز تصفیه پساب را انجام می‌دهد و خروجی آن به چهار لاگن منتقل می‌شود اما کیفیت پساب در این لاگن‌ها به طور مستمر استاندارد نیست از این رو تا زمانی که کیفیت پساب استاندارد نشود کارخانه اترک در لیست صنایع آلاینده است.
وی خاطرنشان می‌کند: اترک با استانداردسازی کیفیت پساب می‌تواند بخشی از آن را به چرخه تولید بازگرداند که گامی مثبت برای صرفه‌جویی در مصرف منابع آب است و همچنین از ورود آلاینده‌ها به منابع خاک و محیط زیست جلوگیری می‌شود.
تجهیز ۷۰ واحد صنعتی به غبارگیر و تصفیه فاضلاب
احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه طی ۱۴ ماهه گذشته حدود ۷۰ واحد صنعتی مجهز به سیستم غبارگیر و رفع آلودگی و سیستم‌های تصفیه فاضلاب شدند، می‌گوید: در راستای تطبیق واحدها با استانداردهای زیست محیطی تحول بزرگی محسوب می‌شود و این بخش مطلوبی بوده است.
وی اظهار می‌کند: در واحدهای بزرگ‌تر صنعتی مانند فولاد مبارکه پروژه‌های عظیمی در حال احیا است و نزدیک به یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شده و ۷۰ درصد پروژه‌ها به بهره برداری رسیده است و آخرین طرح این واحد صنعتی پروژه سنگین غبارگیر برای جلوگیری غبار از سقف سوله‌های عظیم فولاد بوده و نزدیک به یک هزار میلیارد تومان هزینه کرد این سرمایه‌گذاری است که تا اواخر سال ۱۴۰۳ به بهره‌برداری می‌رسد و با اجرای این طرح عمده مشکلات فولاد رفع خواهد شد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان می‌افزاید: جمع‌آوری پساب که در فولاد از شهرهای مختلف انجام می‌شود و در صنعت به مصرف می‌رسد، در نهایت طی دو سال آینده ارتباط آن با رودخانه زاینده رود قطع خواهد شد، لازم است بدانیم این موضوع برای فولاد سبا هم به همین صورت اجرایی خواهد شد، اقدام قضائی کردیم برای فولاد و طبق برنامه زمان‌بندی طرح جامعه ارائه شده و تاکنون پروژه‌های این صنعت به خوبی پیش رفته و پیش‌بینی ما این است که ظرف دو تا سه سال آینده فولاد سبا بتواند پروژه‌های زیست محیطی خود را تکمیل کند.
وی با بیان اینکه امروز درباره فعالیت کارخانه اترک معضلاتی وجود دارد که لازم است با محور قرار دادن فعالیت‌های زیست محیطی در مسیر مرتفع ساختن این معضلات حرکت کرد، تصریح می‌کند: پساب تولید شده یکی از مباحثی است که به عنوان مشکل زیست‌محیطی کارخانه اترک به‌شمار می‌آید که از اهمیت ویژه‌ای نیز برخوردار است و باید با برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌های لازم به استانداردهای زیست محیطی برسد.
لاهیجان‌زاده عنوان می‌کند: پروژه پساب کارخانه اترک به نسبت زمان فعالیت کارخانه عقب بوده که این عقب‌ماندگی نیز به دلیل کاهش سرعت اجرای برنامه چرخه مصرف آب این کارخانه است. حل مشکلات لاگون‌های کارخانه بحث سوم است و هرکدام از این مباحث حل نشود، با پرداخت عوارض آلایندگی نیز قابلیت حل شدن نخواهد داشت.
وی با بیان اینکه قانون عوارض آلایندگی مصوب مجلس شورای اسلامی از سال ۱۴۰۰ دست خوش تغییرات شد، اضافه می‌کند: آئین‌نامه‌های قانون عوارض آلایندگی مصوب مجلس شورای اسلامی بسیار پیچیده و سختگیرانه شده است، به‌طور مثال چنانچه آزمایشگاه معتمد آنالیزی از یک مجموعه تولیدی انجام دهد، نتایج آن بر روی سیستم بارگذاری خواهد شد و چنانچه یکی از پارامترها بالاتر از پارامترهای سازمان محیط زیست باشد به شکل اتوماتیک آن مجموعه در لیست صنایع آلاینده قرار خواهند گرفت.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان اصفهان می‌گوید: باید به این نکته توجه داشت که امروز مباحث زیست محیطی کارخانه‌ها به شکل سامانه‌ای دنبال می‌شود و طبق قانون مجلس شورای اسلامی هیچ واحد آلاینده قابلیت خروج از آن فصل را نخواهد داشت. بر اساس قانون، اگر واحدی پساب خود را در محیط تخلیه کند، در لیست واحدهای آلاینده باقی خواهد ماند و با افقی که وجود دارد تا سه سال آینده کارخانه اترک در لیست صنایع آلاینده باقی خواهد ماند.
وی اظهار می‌کند: چنانچه مدیران کارخانه اترک قصد دارند در مباحث زیست محیطی این مجموعه به موفقیت دست پیدا کنند، باید در افق برنامه‌های زیست محیطی خود به سیستم RO دست پیدا کنند.
لاهیجان‌زاده با بیان اینکه قانونگذار مشوق‌های خوبی در راستای کاهش آلایندگی واحدها اتخاذ کرده است، خاطر نشان می‌کند: از سال ۱۴۰۰ اگر واحدی فعالیتی را انجام دهد که منجر به خروج آن از لیست آلایندگی شود، تمام هزینه‌های آنها از عوارض آلایندگی کسر خواهد شد و اگر واحدی هزینه‌های زیست محیطی انجام دهد، اما از لیست خارج نشود، چنانچه هزینه‌ها باعث کاهش آلاینده‌ها شود، به عنوان هزینه‌های مالیاتی قابل قبول تلقی خواهد شد.
تأثیر تخلیه فاضلاب‌های صنعتی بر محیط زیست و حیات وحش
فاضلاب‌های صنعتی، پسماندهای مایعی هستند که در طی فعالیت‌های صنعتی تولید می‌شوند، در دو دهه گذشته شاهد توسعه سریع صنعتی بوده‌ایم و در نتیجه، دفع زباله‌های تولید شده توسط این صنایع به یک مشکل جدی تبدیل شده است، از آنجا که بیشتر آنها در رودخانه مجاور تخلیه می‌شوند، منبع اصلی آلودگی آب طبیعی هستند، این نه تنها درجه آلودگی محیط را افزایش می‌دهد، بلکه خطرات جدی برای سلامتی نیز دارد، از این‌رو روش‌های زیادی برای کاهش ضایعات در یک محیط صنعتی وجود دارد، به حداقل رساندن زباله شامل هرگونه کاهش منبع و یا فعالیت بازیافت است که توسط یک تولید کننده زباله انجام می‌شود (یعنی هر شغلی که از طریق فعالیت خود زباله تولید می‌کند)، این فعالیت‌ها منجر به کاهش ضایعات تولید شده یا کاهش سمیت آن می‌شود.
برای به حداقل رساندن خطرات بهداشت عمومی و محیط زیست ناشی از فاضلاب‌های صنعتی به تصفیه فاضلاب نیاز است، این امر می‌تواند با استفاده از فناوری‌های درمانی مناسب، برنامه‌ریزی دقیق، نظارت منظم و قانونگذاری مناسب محقق شود، همچنین مهم است که استانداردها و محدودیت‌های مربوط به رهاسازی پساب‌های صنعتی، که توسط مقامات نظارتی تنظیم شده است، به خطر نیفتد، بیشتر صنایع بزرگ دارای امکانات تصفیه فاضلاب‌های صنعتی هستند، اما این موضوع در مورد صنایع کوچک وجود ندارد، زیرا حاشیه سود آنها بسیار کم است و نمی‌توانند سرمایه‌گذاری عظیمی در تجهیزات کنترل آلودگی داشته باشند.
برای از بین بردن برخی آلاینده‌ها مانند فسفر یا فلزات سنگین، سیستم‌های تصفیه فاضلاب صنعتی ویژه‌ای مورد نیاز است، فاضلاب دارای توانایی طبیعی برای تصفیه خود با زمان است، اما با افزایش جمعیت و فعالیت صنعتی، افزایش سطح تصفیه قبل از تخلیه فاضلاب شهری و صنعتی مورد نیاز است؛ تصفیه مناسب فاضلاب صنعتی شرکت می‌تواند در محافظت از محیط زیست، محافظت از تجهیزات و محافظت از شهرت شما کمک کند.
بر این اساس، امروزه دانشمندان بدون هیچ تردیدی اطمینان پیدا کرده‌اند که محیط‌زیست و حیات وحش در معرض خطر قرار گرفته است و در صورتی که اقدامی صورت نگیرد، هزاران گونه ممکن است بسیار سریع به مرز انقراض برسند، وظیفه‌ای که پیش روی جهان قرار گرفته است، محافظت از محیط‌زیست به منظور تضمین آینده طولانی آن‌هاست، زیرا محافظت از محیط‌زیست اهمیتی برابر با مراقبت از جان انسان‌ها دارد، لازمه این امر کسب آگاهی درباره محیط‌زیست است، چراکه فعالیت‌های انسانی تأثیرات مخربی در بسیاری از اکوسیستم‌ها دارد که ادامه آن می‌تواند سلامت کره زمین و تمامی موجودات زنده و غیر زنده را به خطر بیندازد، لازم به ذکر است که طی سالیان اخیر، به دلیل نبود توجه کافی به ارزش این منابع، در جای‌جای کشور شاهد آلوده شدن همین منابع اندک توسط فاضلاب‌های صنعتی، زه‌آب‌های کشاورزی و نیز ورود فاضلاب‌های شهری به آب‌های سطحی هستیم، لذا این مسائل حکایت از آن دارد که بیان ارزش این منبع حیاتی زیست محیطی برای همه، ضروری است، زیرا زمانی یک منبع برای ما مهم است و حفاظت و مراقبت از آن را در عمل دنبال می‌کنیم که برای آن، ارزش حقیقی قائل باشیم.
نظر شما