به گزارش خبرگزاری ایمنا، استرپتوکوکوس پنومونیه باکتری گرم مثبت است که به طور معمول به صورت دوگانه (دیپلوئید) زندگی میکند و توسط یک کپسول پلی ساکاریدی پوشیده شده است، تخمینها نشان میدهد که پنج تا ۷۰ درصد افراد سالم بدون اینکه بیمار باشند باکتری استرپتوکوکوس پنومونیه را حمل میکنند.
این باکتریها میتوانند زمانی که ریز قطرات تنفسی با سرفه یا عطسه خارج میشوند، پخش یا از طریق تماسهای نزدیک منتقل شوند، این باکتری به طور طبیعی در حلق ۴۰ تا ۵۰ درصد از کودکان و ۲۰ تا ۳۰ درصد از بزرگسالان به عنوان فلور طبیعی قابل جداسازی است.
افرادی که سیستم ایمنی قوی و پوششهای لازم برای مقابله با این باکتری را دارند به این بیماری دچار نمیشوند و حداکثر ناقل آن خواهند شد اما اگر این پوششها و سدهای طبیعی بدن آسیب ببینند آن زمان است که باکتری استرپتوکوکوس پنومونیه میتواند در بدن عفونتهای مختلفی را ایجاد کند.
کودکان جزو دستهای هستند که به این باکتری حساسیت بیشتری دارند و به دلیل نابالغ بودن سیستم ایمنی و ضعیف بودن بدن، مقاومت کمتری در برابر این باکتری نشان میدهند، دیگر گروههایی که به این باکتری حساسیت دارند، افراد بالای ۵۰ سال هستند که آنها نیز به دلیل سیستم ایمنی ضعیف به این باکتری حساسیت نشان میدهند.
باکتری استرپتوکوکوس میتواند عفونتهای ذاتالریه، باکتریمی و مننژیت را به همراه داشته باشد، در گذشته درمان عفونتهای باکتری استرپتوکوکوس پنومونیه با داروهایی مانند پنیسیلین و دیگر داروهای ضدعفونت امکانپذیر بود، اما با گذشت زمان این باکتری جهش یافته و گونههای تغییر یافته آن نسبت به درمان با این نوع داروها مقاوم شده است و از همین رو، پیشگیری از ابتلاء به بیماری پنوموکوکی از طریق واکسن اهمیت بسیاری دارد.
دو نوع واکسن شامل پلیساکاریدی و کانژوگه برای افزایش مقاومت در برابر این باکتری در بازار موجود است و از لحاظ ایمنیزایی، واکسن پلی ساکاریدی قدرت کمتری نسبت به واکسن کانژوگه دارد، این واکسن در کودکان زیر دو سال بدون تأثیر است، واکسن پلی ساکاریدی ایمنیزایی طولانی ندارد و هر پنج یا شش سال نیاز به یادآوری از طریق واکسن یادآور دارد.
واکسن پلی ساکاریدی ایمنی مخاطی را تحریک نمیکند و به همین دلیل بر میزان ناقلان این باکتری اثری ندارد، اما واکسن کانژوگه دارای کپسول پنوموکوک اتصال یافته به توکسوئید دیفتری است و مشکلات واکسن پلی ساکاریدی را ندارد.
مقاوم بودن این باکتری در برابر آنتیبیوتیکهایی مانند پنیسیلین و انتشار سریع آن از طریق عطسه و سرفه سبب شده تا واکسنهای ویژهای برای آن طراحی شود، از علائم ابتلاء به این بیماری میتوان به تب و لرز، درد قفسه سینه، سرفه، تنگی نفس، تنفس سریع، ضربان قلب سریع، خستگی و ضعف اشاره کرد؛ تشدید علائم بیماری در کودکان سبب شده تا متخصصان تزریق چهار دوز واکسن پنوموکوک را در کودکان آن هم در بازه زمانی دو ماهگی، چهار ماهگی، شش ماهگی و بین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی توصیه کنند.
بیماری روتاویروس نیز یکی از ویروسهای بسیار مسری است که به دلیل توانایی نداشتن سیستم ایمنی نوزادان و کودکان خردسال به طور معمول به کودکان زیر دو سال حمله میکند، این ویروس به عنوان عامل اصلی اسهال شدید در نوزادان و کودکان خردسال در سراسر جهان شناخته میشود و سالانه مسئول بیش از ۲۱۵ هزار مرگومیر در جهان است.
با توجه به اهمیت پیشگیری از دو بیماری پنوموکوک و روتاویروس، مسئولان ذیربط در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پرشکی بر آن شدند تا پس از بررسیهای لازم واکسن این دو بیماری را در برنامه واکسیناسیون کشور قرار دهند و اواخر شهریورماه سال جاری بود که بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از آغاز احداث مرکز تولید واکسنهای پنوموکوک و روتاویروس در مجتمع تولیدی، تحقیقاتی انستیتوپاستور خبر داد که کشور را از واردات این واکسنها بینیاز میکند و ابراز امیدواری کرد که سال آینده شاهد بهرهبرداری از آن باشیم.
آغاز واکسیناسیون پنوموکوک کودکان زیر یک سال از استانهای جنوبی کشور
امروز، سیام بهمن نیز پدرام پاکآئین، دستیار وزیر بهداشت، اظهار کرد: واکسیناسیون پنوموکوک فردا از بندر خمیر در استان هرمزگان آغاز میشود، طبق اعلام قبلی، بنا بود واکسن مهم پنوموکوک در برنامه واکسیناسیون عمومی قرار گیرد که این برنامه از فردا به صورت چند مرحلهای و با اولویت بخشی به مناطق محروم به اجرا در میآید.
وی افزود: ۳.۵ میلیون دوز واکسن پنوموکوک خریداری و وارد کشور میشود و در فاز نخست در مناطق محروم استانهای جنوبی کشور توزیع خواهد شد، این واکسن سالیانه حداقل از مرگ ۱۵۰۰ کودک جلوگیری میکند و از عوارضی که این عفونت برای هزاران کودک دیگر دارد، مانع میشود.
دستیار وزیر بهداشت با اشاره به شروع واردات واکسن روتاویروس که برای اسهال کودکان کاربرد دارد از ماه آینده تصریح کرد: واکسیناسیون روتاویروس از بستری ۱۰ هزار کودک در سال و عوارض اسهال آنها جلوگیری میکند، شرکتهای دانش بنیان و تولید کنندههای داخلی به تدریج هر دو واکسن پنوموکوک و روتاویروس را تولید و ظرف ماههای آینده به بازار عرضه خواهند کرد.
ذاتالریه علت اصلی بستری و مرگ به دنبال عفونت ریه در افراد سیگاری است
عباس رضایی، فوق تخصص ریه، آسم و آلرژی و عضو انجمن ریه اروپا در گفتوگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: واکسن پنوموکوک از ابتلای فرد به عفونت سینوس، گوش، مننژیت پنوموکوکی نیز پیشگیری میکند و به همین دلیل در بسیاری از کودکان مستعد به این بیماریها تجویز میشود.
وی با اشاره به ضرورت تزریق واکسن ذات الریه در بالغان سیگاری ادامه داد: عفونت پنوموکوک به ویژه در پاییز و زمستان علت اصلی بستری و مرگ به دنبال عفونت ریه در افراد سیگاری است، یعنی سیگار بستر ابتلای شدید را فراهم میکند.
رضایی با اشاره به نوع و فواصلی تزریق واکسن ذات الریه گفت: دو نوع از واکسن ذات الریه موجود است که تصمیمگیری درباره تزریق آن بستگی به سن فرد (بالای ۶۵ یا زیر ۶۵ سال) و سابقه قبلی واکسیناسیون دارد و باید پزشک بیمار نوع واکسن را تعیین کند.
وی خاطرنشان کرد: توصیه شده واکسن پنوموکوک در افراد مستعد و سن بالا هر پنج تا ۱۰ سال یک بار تکرار شود، در مورد سیگاریها و بیماران مبتلا به برونشیت همان پنج سال مورد قبول است، یعنی یک نوبت تزریق حداقل تا پنج سال در برابر عفونت پنوموکوکی ایمنی خوبی ایجاد میکند.
دو واکسن جدید به واکسیناسیون کودکان اضافه شد
بیستوهشتم بهمن، مهدی دلاوری، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کاشان اظهار کرد: کودکان ایران علیه ۱۰ بیماری خطرناک و کشنده واگیر شامل سل، فلج اطفال، دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، سرخک، سرخجه، اوریون، هپاتیت بی، و هموفیلوس آنفلوانزا واکسینه میشوند.
وی افزود: بیماری پنوموکوک و بیماریهای ناشی از روتاویروسها، از جمله بیماریهای واگیرداری است که برای جامعه و خانواده بیمار هزینههای زیادی به همراه دارد در حالی که به وسیله واکسن قابل پیشگیری هستند.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کاشان تصریح کرد: مطالعات اخیر نشان میدهد که در ایران ۵۴ درصد از موارد اسهال در کودکان زیر پنج سال که منجر به بستری شدن آنها میشود ناشی از روتا ویروسها است که هر سال پنج میلیون و ۵۰۰ هزار کودک را گرفتار میکند.
وی گفت: بروز مننژیت، پنومونی، عفونت گوش، عفونت خون و سینوزیت، از عواقب میکروب پنوموکوک است و بر اساس برآوردهای بینالمللی در سال ۲۰۱۶ سالانه ۲۵۸ میلیون عفونت ناشی از روتاویرسها و ۱۳۰ هزار مرگ در اثر آنها در دنیا رخ داده است.
دلاوری ادامه داد: بنا به آمار، از سال ۲۰۰۱ تاکنون هیچ موردی از بیماری فلج اطفال در کشور گزارش نشده و بیماریهای سرخک، سرخجه، اوریون، کزاز نوزادی نیز در حال حذف شدن است.
واردات حدود ۶ میلیون دوز واکسن روتاویروس و پنوموکوک از هند
شنبه، چهاردهم بهمن، شهنام عرشی، رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت نیز اظهار کرد: قرارداد خرید شش میلیون واکسن از هند شامل سه میلیون دوز روتاویروس و سه میلیون پنوموکوک بسته شده است و در مرحله بعد تولید داخلی این واکسنها انجام میشود.
وی با بیان اینکه این واکسنها تاییدیه سازمان غذا و داروی ایران و کشور صادرکننده را دارند، افزود: با تزریق واکسن پنوموکوک از مرگ و میر سالانه ۱۵۰۰ کودک در کشور جلوگیری میشود، واکسن پنوموکوک برای کودکان زیر یک سال و روتاویروس برای کودکان زیر دو سال تزریق خواهد شد.
تدارک ۲ واکسن جدید جهت ورود به برنامه ایمنسازی
یازدهم بهمن نیز حیدر محمدی، رئیس سازمان غذا و دارو، با اشاره به برنامه معاونت بهداشت وزارت بهداشت برای اضافه شدن دو واکسن «روتاویروس» و «پنوموکوک» به برنامه ایمنسازی کشور، درباره چگونگی تأمین این واکسنها از سوی سازمان غذا و دارو اظهار کرد: حدود یک سال است که برخی از تولیدکنندگان در خصوص تولید واکسنهای «روتاویروس»، «پنوموکوک» و «مننگوکوک» مشغول به فعالیت هستند.
وی با بیان اینکه معاونت بهداشت وزارت بهداشت در نظر دارد دو واکسن روتاویروس و پنوموکوک را تا پایان سال وارد واکسیناسیون عمومی کند، افزود: دو تولیدکننده داخلی موفق به تولید واکسنهای روتاویروس و پنوموکوک شدهاند، اما محصول تولیدی آنها در حال سپری کردن مراحل بالینی است، اگر محصول تولیدی آنها موفق به سپری کردن مراحل بالینی شود اجازه ورود به بازار را به دست میآورند.
رئیس سازمان غذا و دارو ادامه داد: تا زمان طی مراحل بالینی و اخذ تاییدیههای لازم از سوی شرکتهای تولیدی داخلی، واکسن خارجی به کشور وارد میشود، در حال حاضر واکسن روتاویروس به کشور وارد نشده، اما واکسن ۱۳ ظرفیتی و ۲۳ ظرفیتی پنوموکوک در بازار موجود است و مردم با مراجعه به داروخانهها میتوانند این واکسن را تهیه کنند.
وی گفت: معاونت بهداشت در نظر دارد که این دو واکسن برای سال آتی در سبد واکسیناسیون عمومی مردم قرار داشته باشند، بنابراین برنامه سازمان غذا و دارو نیز طوری خواهد بود که پس از تأیید واکسن داخلی، این واکسن وارد بازار شود و تا زمانی که تولید داخلی به میزان لازم برسد، مابقی نیاز بازار با واردات تأمین خواهد شد.
احتمال آغاز واکسیناسیون «روتاویروس» و «پنوموکوک» برای کودکان از دهه فجر
پیش از این و در تاریخ بیستونهم دی، حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، درباره ورود دو واکسن جدید به برنامه کشوری واکسیناسیون کودکان اظهار کرد: به دنبال این هستیم که در دهه مبارک فجر واکسیناسیون با دو واکسن پنوموکوک و روتاویروس را آغاز کنیم، اما تا زمانی که واکسنها به دست ما نرسد نمیتوان تاریخ قطعی شروع برنامه را اعلام کرد.
وی افزود: در راستای شروع کار، تمام اقدامات انجام شده و واردات واکسنها در حال انجام است؛ تولید داخلی دو واکسن پنوموکوک و روتاویروس نیز وجود دارد، اما احتمال کمی وجود دارد که سال جاری وارد بازار شوند، چراکه این میزان تولید بسیار کم است و امیدواریم تا سال آینده به تولید بیشتر برسیم و واکسنی که کار را با آن آغاز میکنیم، از نوع وارداتی است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت تاکید کرد: بر اساس پیشبینیها واکسن روتاویروس میتواند سالیانه از ۱۲۰ هزار مورد بستری کودکان به دلیل اسهالهای روتاویروسی و واکسن پنوموکوک از حدود ۵۰ هزار عفونت شدید پنوموکوکی پیشگیری کند و مصرف آنتی بیوتیک و در نتیجه مقاومت آنتیبیوتیکی را کاهش دهد.
واکسیناسیون مؤثرترین مداخله بهداشتی برای حفاظت از سلامت کودکان
پیش از این و در بیستوسوم دیماه، سیدمحسن زهرایی، رئیس اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت اظهار کرد: بر اساس مصوبه کمیته کشوری ایمنسازی، واکسن پنوموکوک در سنین دو، چهار و ۱۲ ماهگی برای نوزادان قابل تزریق است و در حال حاضر شبکه بهداشت کشور آماده ورود این واکسنها است تا پس از فراهم شدن شرایط، این دو واکسن به گروه هدف تزریق شود.
وی از تلاشهای مجموعههای واکسنساز دانش بنیان داخلی برای ساخت این دو واکسن خبر داد و افزود: امید است با به نتیجه رسیدن تولید داخلی این دو واکسن و بررسی و تأیید مطالعات کنترل کیفی توسط سازمان غذا و دارو و دریافت مجوز مصرف توسط این مجموعهها، از تولیدات داخلی در برنامه واکسیناسیون کشوری استفاده کنیم.
رئیس اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت ادامه داد: در حال حاضر به دلیل زمان بر بودن این پروسه، واکسیناسیون با واکسنهای وارداتی انجام و پس از تأیید واکسنهای داخلی، این کار با تولیدات داخلی انجام میشود.
وی واکسیناسیون را به عنوان مؤثرترین مداخله بهداشتی شناخته شده برای حفاظت از سلامت کودکان اعلام و تصریح کرد: واکسیناسیون سالانه در جهان از مرگ دو و نیم میلیون کودک پیشگیری میکند که نشان دهنده اثربخشی بسیار بالای واکسنها است.
زهرایی با اشاره به تولید و تنوع واکسنهای جدید همزمان با پیشرفت علم و تکنولوژی خاطرنشان کرد: در حال حاضر واکسنهای بیشتری علیه تعداد بیشتری از بیمارها در دسترس قرار دارد و برنامه ایمنسازی کشورها برخلاف ۴۰ سال پیش که شش بیماری مانند سل، دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، فلج اطفال و سرخک را پوشش میداد، توسعه یافته است.
وی برنامه ایمنسازی کشوری در ایران را بسیار قوی دانست و ادامه داد: این برنامه با جلب مشارکت عمومی و فرهنگسازی مناسب در خانوادهها و حمایت حاکمیت، جایگاه ویژه ای دارد و در حال حاضر پوشش واکسیناسیون در کشور در سطح مطلوبی است.
پیشرفتهای پوشش واکسیناسیون در ایران
رئیس اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت تصریح کرد: برنامه توسعه ایمنسازی در کشور از سالهای ۶۲ و ۶۳ در کشور آغاز شد، در حالی که در سالهای قبل از آن، برنامه واکسیناسیون به صورت پراکنده در سیستم بهداری سابق جریان داشت، اما با برنامهریزی وسیع و ایجاد شبکه بهداشت از سال ۶۳، برنامه توسعه ایمنسازی با هدف ارائه یکسان واکسن در سراسر کشور شکل گرفت.
وی با بیان اینکه در سال ۶۳ پوشش واکسیناسیون در کودکان گروه هدف به طور متوسط حدود ۳۵ درصد بود، اضافه کرد: با برنامهریزیهای انجام شده در کمتر از هفت سال و در سال ۱۳۷۰ به پوشش بسیار مناسب حدود ۹۵ درصدی رسید و سالهای سال است که پوشش واکسیناسیون در کشورمان در حد ۹۸ تا ۹۹ درصد گروه هدف در کودکان است، پوشش بالای واکسیناسیون کودکان کشور در منطقه جزو برترینها و در دنیا است و در مقایسه با کشورهای صنعتی و توسعه یافته، ایران پوشش واکسیناسیون کاملتر و جامعتری دارد.
زهرایی با اشاره به تکلیف وزارت بهداشت در برنامه توسعه برای ارتقای واکسیناسیون کشوری همتراز با کشورهای توسعه یافته، از به ثمر نشستن تلاشها برای ورود دو واکسن روتاویروس و پنوموکوک به برنامه ایمن سازی کشوری خبر داد و گفت: در حال حاضر ۱۳۸ کشور دنیا از این دو واکسن در برنامه واکسیناسیون کشوری خود استفاده میکنند و با اضافه شدن این دو واکسن، جهش بزرگی در برنامه واکسیناسیون خواهیم داشت که منافع بسیاری برای سلامت کودکان به همراه خواهد داشت.
وی تاکید کرد: واکسن روتاویروس بر اساس پیشبینیها میتواند سالیانه از ۱۲۰ هزار مورد بستری کودکان به دلیل اسهالهای روتاویروسی و واکسن پنوموکوک از حدود ۵۰ هزار عفونتهای شدید پنوموکوکی پیشگیری و مصرف آنتیبیوتیک و در نتیجه مقاومت آنتیبیوتیکی را کمتر کند، واکسیناسیون این دو واکسن جدید به احتمال زیاد از یک استان آغاز و با تأمین واکسن در هفتههای بعد در سراسر کشور انجام شود.
چه افرادی باید واکسن پنوموکوک را تزریق کنند؟
امیرحسین حسینی، فوق تخصص گوارش و کبد کودکان درباره ضرورت تزریق واکسن پنوموکوک در گروههای در معرض خطر به خصوص اطفال اظهار کرد: واکسن پنوموکوک یا PCV در برابر عفونتهای پنوموکوک که بیشتر کودکان زیر پنج سال را درگیر میکند و میتواند منجر به برخی از بدترین بیماریهای دوران کودکی شود، از کودک محافظت میکند.
وی با بیان اینکه میکروبهای مسئول پنوموکوک باکتریهایی به نام استرپتوکوک نومونیا هستند، افزود: این باکتریها در پوشش مخاطی بینی و در پشت گلو زندگی میکنند و هنگامی که به اندازه کافی تعداد آنها زیاد شد، میتوانند باعث ایجاد عفونت در دستگاه تنفسی، گوش میانی یا حفره سینوسی شوند.
فوق تخصص گوارش و کبد کودکان با اشاره به اینکه آنتیبیوتیکهایی مانند پنیسیلین میتوانند باکتریهای استرپتوکوک نومونیا را از بین ببرند، تصریح کرد: تا ۳۰ درصد از سویههای این باکتری در برابر آنتیبیوتیکها مقاوم هستند، این باکتری عامل اصلی بیماریهای پنومونی عفونت ریه، منژیت (عفونت پردههای مغز) و باکتریمی و عفونت گوش میانی است.
وی با اشاره به کودکانی که در معرض تهدید عفونتهای پنوموکوکی هستند، ادامه داد: کودکان بدون طحال، بیماران مزمن قلبی ریوی و کلیوی، بیماران مبتلا به سرطان، بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند و مبتلایان به دیابت، بیش از سایر افراد امکان ابتلاء به این عفونت را دارند.
حسینی گفت: افرادی که بیماریهای خونی دارند یا پیوند شدهاند، مبتلایان به بیماریهای زمینهای مانند بیماری قلبی یا ریوی، تمام کودکان زیر پنج سال، افراد بالای ۶۵ سال، افرادی که نقص ایمنی دارند و افرادی که سیگار و الکل مصرف میکنند، در اولویت تزریق این واکسن هستند.
وی درباره انواع واکسنهای پوموکوک اضافه کرد: واکسنهای پره ونار ۱۳، پنوموسیل و سینفلوریکس از جمله واکسنهایی هستند که گروههای در معرض خطر را از ابتلاء به این عفونت باکتریایی مصون میکنند، واکسن پرهونار ۱۳ ظرفیتی و ساخت شرکت فایزر آمریکا است، این واکسن را از شیرخوارگی تا بزرگسالی میتوان تزریق کرد.
فوق تخصص گوارش و کبد کودکان افزود: واکسن پنوموسیل ۱۰ ظرفیتی، مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی، ساخت شرکت هندی است و تا دو سالگی تزریق میشود، واکسن سینفلوریکس نیز ۱۰ ظرفیتی، ساخت شرکت GSK انگلستان و تا پنج سالگی قابل تزریق است و نیازمند تاییدیه WHO دارد.
وی اضافه کرد: واکسن پنوموواکس نیز ۲۳ ظرفیتی است و به افراد بالای دو سال تزریق میشود، ابتدا کودکان واکسن ۱۳ ظرفیتی را تزریق میکنند و سپس هشت هفته بعد واکسن پنوموواکس ۲۳ ظرفیتی تزریق، دوز بعدی واکسن ۲۳ ظرفیتی و برای پنج سال بعد تزریق میشود.
واکسیناسیون، ایمنسازی، مقاومت و مراقبت را در برابر چندین بیماری مسری ایجاد میکند و روشی برای ایجاد ایمنی مصنوعی و تقویت مقاومت کودک در برابر بیماریهای مسری است که به طور معمول با تزریقات به بدن وارد میشود.
ایمنسازی برای نوزادان در طول سال اول زندگی آنها هنگامی که خطر بیماریهای مسری (عفونی) بسیار جدی است، ارائه میشود، نوزاد دارای بعضی آنتیبادیهای طبیعی است که از طریق جفت در طول بارداری به بدن او وارد میشود، اما این ایمنی بعد از حدود شش ماهگی از بین میرود.
واکسنهای روتاویروس و پنوموکوک دو واکسن جدیدی هستند که به جدول واکسیناسیون کودکان اضافه خواهند شد، واکسن روتاویروس بر اساس پیشبینیها میتواند سالانه از ۱۲۰ هزار مورد بستری کودکان به دلیل اسهالهای روتاویروسی و واکسن پنوموکوک از حدود ۵۰ هزار عفونتهای شدید پنوموکوکی پیشگیری و مصرف آنتیبیوتیک و در نتیجه مقاومت آنتیبیوتیکی را کمتر کند
نظر شما