به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، تالابها یکی از اکوسیستمهای طبیعی با تنوع زیستی بالا هستند که تعداد زیادی جانور، گیاه و پرنده در آنها زندگی میکنند. این مناطق از فرسایش خاک جلوگیری میکنند و از جمله مهمترین کاربردهای آنها محافظت در برابر سیل است. تالابها میتوانند یک منطقه بسیار کوچک یا بسیار بزرگ باشند که در آن زمین در طول سال از آب اشباع است.
تاریخ روز جهانی تالابها در ۱۴۰۲
روز جهانی تالابها هر سال در دوم فوریه مصادف با ۱۳ بهمن ۱۴۰۲ برگزار میشود تا ضمن جلب توجهات جهانی به اهمیت تالابها و حفظ تنوع زیستی آنها، بر لزوم احیای این اکوسیستمهای طبیعی مهم تأکید کند.
تالاب چیست؟
تالابها مناطقی میان خشکی و آبی هستند که در بیشتر سال مملو از آب هستند و حیات آنها در شرایط سیلابی و بدون اکسیژن تکامل پیدا کرده است و بعضی از عملکردهای حیاتی را برای زمین برعهده دارند.
تالابها منابع اصلی پر کردن مجدد آبهای زیرزمینی و اولین خط دفاعی در برابر طوفان و سیل هستند، همچنین آب را تصفیه میکنند و در بعضی مکانها بهصورت مصنوعی برای تصفیه روانابهای صنعتی ساخته میشوند. این اکوسیستمهای طبیعی مملو از زندگی هستند و گیاهان، ماهیها، خزندگان، پستانداران، دوزیستان و پرندگانی منحصربهفرد را در خود جای دادهاند که امکان زندگی در هیچ نقطه دیگر از زمین را ندارند، با این حال تالابها از نظر زیستمحیطی بسیار حساس هستند و بهراحتی تحتتأثیر تغییرات محیطی آبوهوایی قرار میگیرند. حتی تغییرات جزئی میتواند برای تالابها و تمام حیاتی که به آنها وابسته است، فاجعهبار باشد.
تاریخچه روز جهانی تالابها
روز جهانی تالابها اولین بار توسط گروهی از دوستداران محیط زیست برگزار شد که تمایل داشتند این اکوسیستمهای مفید را بزرگ بدارند و از آنها محافظت کنند. دوم فوریه، تاریخ تصویب کنوانسیون تالابها در شهر رامسر ایران است. این روز برای بزرگداشت اهمیت تالابها برای زمین و همه ساکنان آن معرفی شد و محیطبانان از آن برای انتشار اطلاعات در مورد تالابها و اقداماتی بهره بردند که مردم میتوانند برای محافظت از آنها انجام دهند.
کنوانسیون تالابها بهعنوان یکی از موافقتنامههای قدیمی زیستمحیطی در مقیاس جهانی، در سال ۱۹۷۱ در شهر رامسر ایران به تصویب رسیده است و در سال ۱۹۷۵ لازمالاجرا شد. به این ترتیب کشورهایی که این کنوانسیون را امضا کرده بودند شروع به اتخاذ تدابیر مندرج در این توافقنامه کردند.
اولین روز تالابها در سال ۱۹۹۷ توسط گروهی از دوستداران محیط زیست برگزار شد که گرد هم آمدند تا تالابها را گرامی بدارند، اطلاعاتی در مورد آنها منتشر و با هم برای محافظت از تالابهای کره زمین همکاری کنند. سازمان مللمتحد با به رسمیت شناختن تلاشهای محیطبانان جهان و اهمیت حفاظت از تالابها، در سال ۲۰۲۱ دوم فوریه را بهطور رسمی روز جهانی تالابها نامید که هدف اصلی آن انتشار اطلاعات در مورد ارزش تالابها و تشویق مردم و دولتها به اقدام برای جلوگیری از نابودی آنها است.
شعار روز جهانی تالابها در ۲۰۲۴
شعار روز جهانی تالابها در ۲۰۲۴، تالابها و رفاه انسان تعیین شده است که ارتباط میان تالابها و جنبههای مختلف سلامت انسان را منعکس میکند و نشان میدهد تالابها و زندگی انسانها چقدر به هم مرتبط هستند. موضوع سال ۲۰۲۴ نشان میدهد که چگونه تمام جنبههای رفاه انسانها به سلامت تالابهای جهان مرتبط است و از هر یک از انسانها میخواهد برای تالابها ارزش قائل شوند و از آنها مراقبت کنند، زیرا هر تالاب مهم است و هر تلاش ارزش دارد.
تالابهای بینالمللی
شناسایی و قرار دادن تالابهای مناسب در فهرست تالابهای مهم بینالمللی که بهعنوان فهرست رامسر نیز شناخته میشود، یکی از تعهدات کلیدی کنوانسیون طرفهای متعاهد تالابها است؛ کنوانسیون دارای مکانیسمهای متعددی است که به طرفهای متعاهد کمک میکند تا مهمترین تالابهای خود را تعیین کنند و اقدامات لازم را برای مدیریت مؤثر و حفظ ویژگی اکولوژیکی آنها انجام دهند.
تالابهای این فهرست به این دلیل تعیین شدهاند که معیارهای شناسایی تالابهای مهم بینالمللی را دارند. معیار اول به سایتهایی اشاره میکند که دارای گونههای تالاب معرف، کمیاب یا منحصربهفرد هستند و هشت مورد دیگر، مکانهای دارای اهمیت بینالمللی برای حفظ تنوع زیستی را پوشش میدهند؛ این معیارها بر اهمیت کنوانسیون برای حفظ تنوع زیستی تأکید دارند. امروزه فهرست رامسر بزرگترین شبکه مناطق حفاظتشده جهان است و بیش از ۲۴۰۰ سایت در قلمروهای ۱۷۲ طرف متعاهد کنوانسیون را در سراسر جهان با بیش از ۲.۵ میلیون کیلومتر مربع پوشش میدهد.
لیست تالابهای بینالمللی ایران
• تالابهای آلاگل، آلماگل و آجیگل در مازندران
• تالاب امیرکلایه در گیلان
• تالاب انزلی در گیلان
• پارک ملی بوجاق در گیلان
• تالاب چغاخور در چهارمحالوبختیاری
• تالاب دلتای رود گز و حرا در هرمزگان
• تالاب رود شور، شیرین و میناب در هرمزگان
• تالابهای فریدونکنار، ازباران و سرخرود آببندان مازندران
• تالاب گاوخونی و دیگر باتلاقهای زایندهرود اصفهان
• تالاب گمیشان در گلستان
• تالاب خور باهو و خلیج گواتر در سیستان و بلوچستان
• تالاب هامون پوزک در سیستان و بلوچستان
• تالابهای هامون صابری و هامون هیرمند در سیستان و بلوچستان
• تالاب کانیبرازان در آذربایجان شرقی
• تنگه خوران در هرمزگان
• تالاب قوری در آذربایجان غربی
• تالاب کوبی در آذربایجان غربی
• تالاب پریشان و دشت ارژن در فارس
• دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی
• شبهجزیره میانکاله، خلیج گرگان و مرداب لپو زاغمرز آببندان در مازندران
• تالاب نیریز و کمجان در فارس
• تالابهای شادگان خورالامیه و خور موسی در خوزستان
• جزیره شیدور در هرمزگان
• تالابهای شورگل، یادگارلو و دورگه سنگی در آذربایجان غربی
• دریاچه زریوار در کردستان
نظر شما