به گزارش خبرگزاری ایمنا، سبک‌های تربیتی مختلفی در ارتباط با فضای مجازی وجود دارد که هر کدام از مزایا و معایب خاصی برخوردارند و انتخاب سبک مناسب به عوامل مختلفی مانند سن کودک، شخصیت او و فرهنگ خانواده بستگی دارد؛ یکی از سبک‌ها «سبک مستبدانه» است که در این سبک، والدین به طور کامل فعالیت‌های آنلاین کودک را کنترل می‌کنند و آنها به کودک اجازه نمی‌دهند بدون نظارت از فضای مجازی استفاده کند و ممکن است دسترسی او به بعضی از وب سایت‌ها یا برنامه‌ها را محدود کنند.
سبک مستبدانه می‌تواند از کودک در برابر خطرات آنلاین مانند محتوای نامناسب و قلدری سایبری محافظت کند، اما این سبک می‌تواند استقلال کودک را محدود کند و مانع از یادگیری او در مورد نحوه استفاده مسئولانه از فضای مجازی شود، همچنین ممکن است باعث ایجاد تنش و درگیری بین والدین و کودک شود.
از دیگر سبک‌های تربیتی در ارتباط با فضای مجازی، «سبک سهل‌انگارانه» است که در این سبک، والدین هیچ گونه نظارتی بر فعالیت‌های آنلاین کودک خود ندارند، آنها به کودک اجازه می‌دهند بدون هیچ محدودیتی از فضای مجازی استفاده کند؛ این سبک به کودک آزادی و استقلال زیادی می‌دهد، همچنین می‌تواند به کودک کمک کند تا یاد بگیرد چگونه مسئولیت استفاده از فضای مجازی را بر عهده بگیرد، اما این سبک می‌تواند کودک را در معرض خطرات آنلاین مانند محتوای نامناسب و قلدری سایبری قرار دهد و موجب شود کودک به طور اعتیاد آور از فضای مجازی استفاده کند.
سبک مقتدرانه نیز می‌تواند از دیگر سبک‌های تربیتی باشد، در این سبک والدین به طور متعادل بر فعالیت‌های آنلاین کودک خود نظارت می‌کنند، آنها با کودک در مورد خطرات آنلاین صحبت می‌کنند و به او کمک می‌کنند تا یاد بگیرد چگونه از فضای مجازی به طور امن و مسئولانه استفاده کند، این سبک می‌تواند از کودک در برابر خطرات آنلاین محافظت کند و به او کمک کند تا یاد بگیرد چگونه از فضای مجازی به طور مفید و مؤثر استفاده کند، همچنین می‌تواند به ایجاد رابطه قوی و صمیمی بین والدین و کودک کمک کند.
انتخاب سبک مناسب بر اساس «سن کودک» به این صورت است که برای کودکان کوچک‌تر، سبک مستبدانه یا مقتدرانه مناسب‌تر است و با افزایش سن کودک، می‌توان به تدریج از نظارت و کنترل کاسته و به او آزادی و استقلال بیشتری داد، اما انتخاب سبک مناسب بر اساس «شخصیت کودک» با برای کودکانی که impulsivity یا پرخاشگری دارند بهتر است از سبک مقتدرانه استفاده کرد و کودکانی که اضطراب یا اعتماد به نفس پایین دارند به سبک حمایتی و تشویقی نیاز دارند.
اگر فرهنگ خانواده را معیار انتخاب سبک مناسب قرار دهیم، در برخی از فرهنگ‌ها والدین نقش اقتدارگرا تری داشته و انتظار دارند که فرزندان از آنها اطاعت کنند؛ در برخی دیگر از فرهنگ‌ها، والدین رابطه صمیمی تری با فرزندان خود دارند و به آنها آزادی و استقلال بیشتری می‌دهند، بنابراین بهترین سبک تربیتی در فضای مجازی سبکی است که متناسب با نیازها و شرایط خاص هر خانواده باشد.
علاوه بر انتخاب سبک مناسب، والدین باید اقدامات دیگری نیز برای محافظت از کودکان خود در فضای مجازی انجام دهند، از جمله اینکه با کودک خود در مورد خطرات آنلاین صحبت کنید و به او آموزش دهید که چگونه از اطلاعات شخصی خود در فضای مجازی محافظت کند، فعالیت‌های آنلاین او را رصد کنید، با او در مورد محتوایی که مشاهده می‌کند صحبت کنید، برای او قوانین و محدودیت‌های مشخصی تعیین کنید، با انجام این اقدامات می‌توانید به کودک خود کمک کنید تا از فضای مجازی به طور امن و مفید استفاده کند.
سبک تربیتی خانواده‌ها در ارتباط با فضای مجازی / فضای مجازی باید توسط خود خانواده‌ها قانونمند شود
افروز افشاری، کارشناس ارشد مشاوره مرکز مشاوره آرامش پلیس اصفهان درباره سبک تربیتی خانواده‌ها در ارتباط با فضای مجازی می‌گوید: دنیای امروزی دنیای ارتباطات است و همه افراد در تمام سنین به نوعی درگیر این دهکده جهانی شده‌اند؛ بعد از شیوع بیماری کرونا، تلفن هوشمند به دست کودکان هفت سال به بالا افتاد و حتی بچه‌ها در سنین مهدکودک هم به صورت شخصی از آن استفاده می‌کنند، بنابراین نمی‌توان بچه‌ها را در هر سنی به‌طور مستقیم از فضای مجازی منع کرد، اما می‌توان برای پیشگیری از خطرات احتمالی فضای مجازی، قوانینی برای تمام اعضای خانواده و حتی والدین وضع شود و تک تک اعضای خانواده خود را ملزم به رعایت آن کنند و در صورت سرپیچی و تخلف، جریمه قائل شوند.
وی ادامه می‌دهد: خانواده‌ها می‌توانند قوانینی را در خانواده وضع کنند تا فضای مجازی نتواند فضای حقیقی زندگی آنها را تحت تأثیر خود قرار دهد، به عنوان نمونه حجم مصرفی اینترنت ماهانه از ۸ گیگ برای اعضای خانواده نباید بیشتر شود، به این صورت که همه از دستگاه وای فای یا از داده تلفن هوشمندشان استفاده کنند، اما حجم مصرفی اینترنت برای هر فرد مشخص باشد، همچنین می‌توان قانونی وضع کرد که رمز تلفن همراه اعضای خانواده حتی والدین را تمام افراد بدانند.
مشاور مرکز مشاوره آرامش پلیس اصفهان اظهار می‌کند: لازم است برای استفاده از تلفن همراه چهارچوبی در خانواده‌ها تعریف شود و از این وسیله ارتباطی تنها در جایگاه ارتباط‌گیری شود، البته برای رسیدن به این موضوع می‌طلبد خانواده‌ها برنامه‌ریزی مؤثری داشته باشند تا بتوانند نحوه استفاده از تلفن همراه را مدیریت کنند.
وی توضیح می‌دهد: وقتی جاذبه‌های فضای مجازی بیشتر از فضای حقیقی باشد، به طور قطع نمی‌توان از فرزندان توقع داشت کمتر به فضای مجازی بپردازند، با توجه به اینکه خانواده‌ها هیچ برنامه روزانه و همیشگی برای تفریح ندارند و اگر هم داشته باشند برنامه‌های جاذبه دار و مورد علاقه فرزندان نیست، بنابراین در درجه اول بهتر است فضای حقیقی جاذبه‌دار شده و در برنامه‌های خانوادگی تفریحات گنجانده شود.
استفاده از راهنمایی کارشناسان مشاوره نیروی انتظامی در زمینه‌های مختلف از جمله مدیریت فضای مجازی درون خانواده‌ها
افشاری در خصوص مرکز مشاوره آرامش در اصفهان می‌گوید: این مرکز وابسته به نیروی انتظامی، در زمینه‌های مشاوره روان‌شناسی (فردی، گروهی، خانوادگی، ازدواج)، مشاوره حقوقی (نفقه، حضانت، مهریه)، مشاوره انتظامی (استخدام در ناجا، راهنمایی و رانندگی، وظیفه عمومی)، مشاوره مددکاری اجتماعی و روان‌سنجی (ارجاع مددجویان خاص به مراکز تخصصی و نهادهای حمایتی، اجرای تست شخصیت، استعداد) در دو شیفت صبح و بعد از ظهر آماده ارائه خدمات رایگان به شهروندان است.
وی ادامه می‌دهد: کارشناسان مجرب مرکز مشاوره آرامش پلیس اصفهان مشکلات حقوقی و انتظامی شهروندان را به صورت رایگان بررسی کرده و ضمن ارائه راهنمایی و مشاوره در صورت لزوم برای رفع مشکل آنان با مبادی مربوطه هماهنگی‌های لازم را به عمل می‌آورند.
مشاور مرکز مشاوره آرامش پلیس اصفهان اظهار می‌کند: مرکز مشاوره آرامش با توجه به خدمات مشاوره‌ای رایگان که ارائه می‌دهد موجب این می‌شود که مردم با خیال راحت و بدون دغدغه مالی از این خدمات استفاده کنند؛ این مرکز از رضایت بالای مردمی در زمینه حل مشکلات آنها از جمله اختلافات خانوادگی، آسیب‌شناسی آنها، درمان اختلالات بالینی، ارتقای سازگاری زوجین و پیشگیری از طلاق برخوردار است؛ به عنوان نمونه با تلاش کارشناسان مشاوران مستقر در واحدهای مشاوره و مددکاری کلانتری‌ها و مرکز مشاوره آرامش پلیس اصفهان طی مدت ۹ ماهه سال جاری اختلافات خانوادگی ۱۸ هزار زوج حل و فصل و به کانون گرم خانه بازگشتند.
معضلات فضای مجازی و خانواده‌ها
وی توضیح می‌دهد: با توجه به همه‌گیر شدن مشکلات و آسیب‌های مربوط به فضای مجازی، بیشتر مشکلات مراجعان به مرکز مشاوره آرامش به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم مربوط به فضای مجازی می‌شود، در حال حاضر و طی چند سال اخیر درصد مراجعان به مرکز مشاوره آرامش، با یک تفاوت اندک هم از میان خانم‌ها و هم آقایان هستند.
افشاری می‌گوید: مرکز مشاوره آرامش انعقاد توافق‌نامه با مراکز مشاوره‌ای مختلف از جمله مراکز مشاوره آموزش و پرورش و مراکز مشاوره دانشگاه‌ها را در دستور کار خود قرار داده است تا دانش آموزان و دانشجویان این مراکز که در زمینه حقوقی و انتظامی به مشکل برخورده‌اند، به مرکز مشاوره آرامش ارجاع داده‌شوند، زیرا در مرکز مشاوره آرامش مزیت‌های بهتری در خصوص رفع مشکلات حقوقی و انتظامی از جمله مشاوره در تمام زمینه‌ها بدون محدودیت جلسه و بدون دریافت هیچ هزینه‌ای نسبت سایر مراکز در سطح شهر وجود دارد.
وی اضافه می‌کند: توصیه ما به شهروندان این است که مشکلات و مسائل زندگیشان خود را یک تنه به دوش نکشند و با روان‌شناس مورد اعتمادشان مشورت کنند، هیچ مسئله‌ای وجود ندارد که غیر قابل حل باشد، البته بعضی از درمان‌ها زمان‌بر است، همچنین لازم به ذکر است مردم باید از روان‌شناسی زرد (روان‌شناس‌نماها و یا افرادی که در این زمینه تحصیلات ندارند) دوری کنند، با اینکه این افراد زیبا و جذاب حرف می‌زنند، اما هیچ علمی ندارند که بخواهند به واسطه آن مشکلات را حل کنند.
با این اوصاف، حق طبیعی مردم این است که آزادانه و بدون استرس در جامعه زندگی کنند و کسی حق تهدید و یا سوءاستفاده از آنها را ندارد، در این میان مشکلات مربوط به فضای مجازی گریبان‌گیر همه اعضای خانواده است و خانواده‌ها در این خصوص می‌توانند سبک‌های تربیتی متفاوتی را با رعایت سن، شخصیت و فرهنگ خانواده به کار بگیرند، همچنین آنها می‌توانند برای حل مشکلات خود به مرکز مشاوره آرامش مراجعه کنند و این مرکز علاوه بر ارائه خدمات مشاوره‌ای، در صورت لزوم دخالت‌های انتظامی لازم را انجام می‌هد.
برای کسب اطلاعات بیشتر همه روزه در ساعات اداری با شماره تلفن‌های ۲۱۸۲۵۶۲۹ و ۲۱۸۲۵۶۳۱ تماس حاصل یا به مرکز مشاوره آرامش فرماندهی انتظامی استان اصفهان واقع در ضلع جنوب شرقی میدان امام (ره) مراجعه کنند.
نظر شما