به گزارش خبرگزاری ایمنا، وبگاه شبکه خبری الجزیره نوشته است که تدابیر موقت صادر شده توسط دیوان بین‌الملل دادگستری، اسرائیل را ملزم به پیروی از کنوانسیون نسل‌کشی ۱۹۴۸، اجازه به ورود کمک انسان‌دوستانه بیشتر به نوار غزه و اقدام علیه تشویق‌کنندگان نسل‌کشی می‌کند.
حکم موقت صادر شده توسط دادگاه جهانی در پرونده آفریقای جنوبی علیه اقدامات اسرائیل در نسل‌کشی مردم غزه متأسفانه به رژیم صهیونیستی دستور آتش‌بس فوری در جنگی که تاکنون ۲۶ هزار نفر قربانی داشته، نداده است، اما دادگاه با صدور اقدامات موقت، ادعای رژیم اسرائیل در فقدان صلاحیت آن را رد کرد و دوباره تاکید کرد که نتایج آن الزام‌آور است.
به گفته الجزیره، تشکیلات خودگردان فلسطین از حکم دیوان بین‌المللی دادگستری استقبال کرد.
ریاض مالکی، وزیر خارجه فلسطین در بیانه‌ای اذعان کرد « حکم ICJ یادآور این نکته مهم است که هیچ دولتی فراتر از قانون یا فراتر از دسترس عدالت نیست. این نتیجه، فرهنگ ریشه‌دار جنایت‌کاری و معافیت از مجازات اسرائیل را در هم می‌شکند، که ویژگی چندین دهه اشغال، سلب مالکیت، آزار و اذیت و آپارتاید در فلسطین بوده است.»
به گفته تحلیلگران، گرچه این دادگاه قدرت اجرای حکم موقت یا حتی رأی نهایی را که در این پرونده صادر می‌کند، ندارد، اما حکم اعلام شده در روز جمعه می‌تواند بر جنگ در غزه تأثیر بگذارد. فشارها بر رژیم اسرائیل و حامیان آمریکایی آن در هفته‌های اخیر افزایش یافته است، زیرا درخواست‌های جهانی برای آتش‌بس همچنان ادامه دارد.
الجزیره در ادامه نوشته است که حکم روز جمعه هنوز مشخص نمی‌کند که آیا رژیم صهیونیستی مطابق ادعای آفریقای جنوبی مرتکب نسل‌کشی شده است. اما قاضی جوآن دوناهیو، رئیس فعلی دیوان بین‌المللی دادگستری، هنگام اعلام اقدامات موقت گفت که دادگاه به این نتیجه رسیده است که «وضعیت فاجعه‌بار» در غزه ممکن است تا زمان صدور رأی نهایی‌اش بدتر شود و به همین خاطر نیاز به اقدامات موقت بوده است.
مایکل بکر، استاد حقوق بین‌الملل بشر و کارمند سابق دیوان بین‌المللی از ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ در این باره به الجزیره گفت: «این حکم، پیامی قوی به اسرائیل می‌فرستد که دادگاه وضعیت را بسیار جدی می‌بیند و اسرائیل باید هر کاری را که می‌تواند برای خویشتن‌داری در اجرای عملیات نظامی خود انجام دهد.»
آیا جنگ ادامه پیدا می‌کند؟
بر اساس گزارش الجزیره، دیوان بین‌المللی دادگستری در اقدامات موقت خود به اسرائیل دستور نداده است که جنگ غزه را متوقف کند. آفریقای جنوبی در درخواست خود برای اقدامات موقت، با اشاره به احتمال نسل‌کشی در غزه، خواستار دستور توقف شده بود. به عنوان مثال تنها یک ماه پس از آغاز جنگ اوکراین، در مارس ۲۰۲۲ دادگاه جهانی به روسیه دستور داده بود که جنگ خود در اوکراین را متوقف کند؛ اگرچه مسکو این حکم را نادیده گرفته است.
بنابراین، ادامه جنگ توسط رژیم صهیونیستی خلاف حکم صادر شده توسط دیوان بین‌المللی دادگستری نیست. با این حال، دولت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل احتمالاً بیش از هر زمان دیگری در مورد اقدامات سربازان خود در غزه و اظهارات مقامات و ژنرال‌های آن زیر نظر خواهد بود.
الجزیره خاطرنشان کرد طبق حکم دیوان بین‌المللی دادگستری، رژیم صهیونیستی موظف است طی یک ماه گزارشی را ارائه کند که نشان دهد از اقدامات موقت تبعیت می‌کند. آفریقای جنوبی این شانس را خواهد داشت که ادعاهای رژیم اسرائیل را نقض کند.
آیا رژیم رژیم اسرائیل از حکم دیوان بین‌المللی دادگستری اطلاعت خواهد کرد؟
هنگامی که آفریقای جنوبی در اواخر دسامبر پرونده خود را در دیوان بین‌المللی دادگستری ثبت کرد، مقامات اسرائیلی آن را «دروغ» خواندند و آفریقای جنوبی را به «ریاکاری» متهم کردند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی اعلام کرد که اسرائیل تحت تأثیر هیچ حکمی قرار نخواهد گرفت.
نتانیاهو همچنین در حساب رسمی نخست‌وزیر اسرائیل در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما امنیت را هم به جنوب و هم به شمال بازمی‌گردانیم. هیچ‌کس ما را متوقف نخواهد کرد؛ نه لاهه، نه محور شرارت و نه هیچ‌کس دیگری.»
الجزیره معتقد است که حتی اگر رژیم اسرائیل تصمیم بگیرد که از حکم دیوان بین‌المللی دادگستری تبعیت نکند، بر حامیان بین‌المللی آن فشار وارد خواهد شد.
مارک لاتیمر، مدیر اجرایی مرکز آتش‌بس برای حقوق مدنی (CCCR)، به الجزیره گفت: «سیاستمداران اسرائیل پیش‌تر گفته‌اند که دستور دیوان بین‌المللی دادگستری را نادیده می‌گیرند. نادیده گرفتن این دستور به‌ویژه برای ایالات متحده و کشورهای اروپایی از جمله بریتانیا بسیار سخت‌تر است زیرا آن‌ها سابقه بیشتری در برگزاری یا حمایت از دیوان بین‌المللی دادگستری دارند.»
کارشناسان حقوقی انتظار دارند که متحدان رژیم اسرائیل در غرب، از جمله ایالات متحده، به حکم دیوان بین‌المللی دادگستری احترام بگذارند. انجام ندادن این کار عواقب جدی برای وجهه و اعتبار آن‌ها خواهد داشت.
لاتیمر همچنین افزود که این امر «اعتبار نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین را که ایالات متحده مدعی است از آن حمایت می‌کند، تضعیف خواهد کرد»، علاوه بر این «شکاف فزاینده‌ای» بین ایالات متحده و کشورهای غربی در مقابل کشورهای جنوب جهانی ایجاد می‌کند که به ادعاهای «حمایت از نظم جهانی» با شک و تردید نگاه می‌کنند.
آیا نتیجه رأی دادگاه منجر به فشار جهانی بیشتر برای آتش‌بس می‌شود؟
در ادامه گزارش الجزیره آمده است که این حکم به خودی خود خواستار آتش‌بس نیست، اما می‌تواند کار را برای متحدان رژیم اسرائیل سخت‌تر کند که به سنگ‌اندازی در تلاش‌های جهانی برای توقف جنگ ادامه دهند.
زاها حسن، وکیل حقوق بشر و عضو بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی به الجزیره گفت: «حکم دیوان بین‌المللی دادگستری فشار بیشتری بر ایالات متحده و دیگر متحدان غربی وارد می‌کند تا به سمت یک قطعنامه آتش‌بس حرکت کنند. این حکم، شرایط را برای ایالات متحده و اسرائیل بسیار دشوارتر می‌کند تا به دولت‌های غربی که هنوز هم نگران مشروعیت بین‌المللی هستند، این ایده را بقبولانند که اسرائیل در چارچوب محدودیت‌های قوانین بین‌المللی در غزه و برای دفاع از خود عمل می‌کند.»
به گفته الجزیره، برخی شواهد نشان می‌دهد که رژیم صهیونیستی نیز این را می‌داند. به گفته کارشناسان، بلافاصله پس از اینکه آفریقای جنوبی اعلام کرد که پرونده‌ای را به دیوان بین‌المللی دادگستری خواهد داد، تاکتیک‌های رژیم اسرائیل در غزه شروع به تغییر کرد.
حسن با اشاره به بمباران دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها گفت: «عجله‌ای برای از بین بردن هرگونه امکان بازگشت فلسطینی‌ها به شمال غزه وجود داشت. وقتی بیمارستان‌ها را از بین ببری، ماندن افراد در زمان جنگ را غیرممکن می‌کنید. این بخشی از یک استراتژی برای کوچاندن اجباری جمعیت فلسطینی و جابه‌جایی دائمی است.»
با این حال، الجزیره معتقد است که این ممکن است تصدیق این امر باشد که زمان رژیم اسرائیل برای انجام عملیات نظامی خود رو به اتمام است.
لاتیمر افزود: «فشار بین‌المللی کافی باید وجود داشته باشد تا اساساً انگیزه‌های بیشتری برای آتش‌بس از طریق مذاکره ایجاد شود و حکم دیوان بین‌المللی دادگستری کمک بزرگی در این راستا است.»
همدستان در جنایت
الجزیره در پایان به نقش آمریکا در این جنگ و تأثیرگذاری آن در این قضاوت اشاره کرده است. ایالات متحده، به‌طور ویژه کمک‌های نظامی ارائه کرده است که رژیم اسرائیل برای ادامه جنگ به آن متکی است.
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در کمتر از یک ماه دو بار کنگره آمریکا را دور زد تا فروش اضطراری سلاح به اسرائیل بدون وقفه انجام شود.
دولت بایدن مدعی است که از رژیم صهیونیستی خواسته است تا از جان غیرنظامیان محافظت کند، اما این کار آن را در برابر انتقادات شدید، از جمله در داخل آمریکا، به دلیل ناکامی در متقاعد کردن رژیم اسرائیل به توجه بیشتر به زندگی بی‌گناهان در غزه کمکی نکرده است.
زها حسن، وکیل حقوق بشر به الجزیره گفته است: «این دولت نگران افزایش تعداد اعضای کنگره، به‌ویژه دموکرات‌های میانه‌رو در سنا است که مخالف خود را در مورد سو استفاده از تسلیحات آمریکا و احتمال همدستی آمریکا در صورت ادامه ارسال تدارکات بدون قید و شرط به اسرائیل برافراشته‌اند.»
الجزیره نتیجه‌گیری کرده است که حکم دیوان بین‌الملل دادگستری می‌تواند به فشار برای آتش‌بس در غزه و اصرار به آمریکا برای سطح بالاتری از پاسخگویی در مورد اقدام نظامی رژیم اسرائیل کمک کند. از نظر حسن، لحظه‌ای که آمریکا بگوید ما دیگر شما را تأمین نمی‌کنیم، این جنگ در غزه باید پایان می‌یابد.»
نظر شما