به گزارش خبرگزاری ایمنا، با بررسی تازه‌ترین تصاویر به دست آمده از دوربین‌های تله‌ای انجمن یوزپلنگ ایرانی در پارک ملی توران شهرستان شاهرود استان سمنان، مشخص شده است که «خورشید»، با چهار توله تازه متولد شده خود دوباره در توران آفتابی شد. این سومین باری است که زادآوری این یوز ماده به ثبت می‌رسد، یوزپلنگ ماده ارزشمند این منطقه تا آبان سال جاری هر چهار توله خود را در سلامت و امنیت حفظ کرده و نکته قابل توجه در این رخداد مسرت بخش این است که «خورشید»، رکورددار یوزه‌ای مادر ایران با سه زایمان موفق است.
کارشناسان محیط‌زیست می‌گویند که «خورشید»، یوزپلنگ ایرانی ماده از اصلی‌ترین امیدهای دلسوزان طبیعت برای ادامه زادآوری در مرکزی‌ترین نقطه پارک ملی توران شهرستان شاهرود است و در این میان، باید قدردان تلاش شبانه‌روزی محیط‌بانان در تأمین امنیت این منطقه بود و بر این اصل تأکید داشت که همچنان حفاظت از زیستگاه طبیعی بر هر اقدام و برنامه دیگری برای بقای نسل یوزپلنگ ایرانی مقدم است، البته در کنار این امیدواری، باید گفت تا این لحظه شواهدی از زادآوری «مهتاب» و «هرب»، دو ماده یوزپلنگ ایرانی شناخته‌شده دیگر در پارک ملی توران که بنا بر پیش‌بینی‌های کارشناسی باید با توله‌هایشان دیده شوند، ثبت نشده است.
براساس تحقیقات، نام این یوز مادر که در سال ۱۳۹۵ متولد شده از یک آبشخور در استان سمنان گرفته شد، یوزپلنگ ایرانی ماده به نام «خورشید» (با نام سابق «تلخاب») حدود هفت سال پیش از یک یوز ماده به نام «پریه» متولد شد، این یوزپلنگ آسیایی که مادر سه نسل از یوزها است یک قل نر به نام «فراز» نیز دارد، این یوزپلنگ آسیایی در سه زایمان خود ۹ توله به دنیا آورده است، این ماده یوز در زایمان نخست سه قلو، در زایمان دوم دو قلو و در سومین و آخرین تولید مثل و زایمان چهارقلو زاییده و توله‌های آن هم اکنون نزدیک به هشت ماهه دارند، خورشید (تلخاب) اولین و البته تنها یوزپلنگی است که تصاویری از سه نسل آن ثبت شده و از این رو این ماده یوز و خانواده آن از اهمیت مضاعفی برخوردار است.
پسر «خورشید» غروب کرد
لازم به یادآوری است که طی اواسط مرداد سال جاری، پیرو دریافت گزارش مشاهده یک قلاده یوزپلنگ در مناطق آزاد شمال توران، محیط‌بانان برای بررسی موضوع عازم منطقه شدند و پس از تصویربرداری از این یوزپلنگ، مشخص شد که وضع سلامت مورد تردیدی دارد و باید رسیدگی بیشتری روی آن انجام شود، به همین دلیل، تیم دامپزشکی سازمان حفاظت محیط‌زیست برای بررسی وضع این یوز عازم منطقه شدند و هم‌اکنون در محل حضور دارند، یوزپلنگ آسیب‌دیده که در اطراف پارک ملی توران در شاهرود مشاهده شده بود، شناسایی شد و فرزند «خورشید»، یوزپلنگ ماده بود که به‌رغم اقدامات به موقع تیم پزشکی و گروه‌های فعال محیط‌بانان در منطقه تلف شد.
بر اساس اطلاعات تکمیلی که صفحه پارک ملی توران منتشر کرده است و گزارش سازمان‌های مردم‌نهاد حاضر در منطقه توران، یوزپلنگ مذکور پس از تطبیق خال‌ها شناسایی شد، این یوزپلنگ نر متولد سال ۱۳۹۸ از اولین زایمان «خورشید»، مادر رکورددار ایران است که پس از جدایی از مادر دیگر دیده نشده بود.
در همین راستا، اطلاعات تکمیلی که صفحه پارک ملی توران منتشر کرد، علائم تصادف یا درگیری در یوزپلنگ آسیب دیده توران مشاهده نشد و احتمال بیماری وجود دارد، در همین راستا مدیرکل سازمان محیط‌زیست و تیم پزشکی در محل حضور دارند و با یک فاصله ایمن یوز را رصد می‌کنند، همچنین علائم تصادف یا درگیری در یوزپلنگ مشاهده نشده و احتمال بیماری وجود دارد.
«خورشید» دوباره آفتابی شد / سلامت هر چهار توله تلخاب
بهرام‌علی ظاهری، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان از رؤیت دوباره یوزپلنگ تلخاب که بعدها به خورشید تغییر نام یافت به همراه چهار توله آن در زیستگاه‌های شرقی این استان خبر داد و اظهار کرد: این خانواده یوزپلنگ ایرانی طی روزهای گذشته در زیستگاه توران و توسط رهگذران مشاهده شده است.
وی با اشاره به سالم بوده هر چهار توله این یوزپلنگ آسیایی افزود: عمر توله‌های این یوز بیش از هشت ماه است و سالم بودن آنها و تردد و مشاهده چندباره آنها گویای امنیت مناسب در این زیستگاه است، تصویر این یوز مادر و چهار فرزندش برای اولین بار از طریق دوربین‌های تله‌ای در پارک ملی توران در شاهرود ثبت شد.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان با بیان اینکه خورشید یا تلخاب برای سومین بار زایمان کرده است، تصریح کرد: انجام زایمان‌های متعدد و سلامت مادر و توله‌ها و البته تردد و مشاهده چندباره آنها در توران که مهمترین زیستگاه زایای یوز ایرانی در دنیا است، خبر بسیار خوبی است که نشان از اهمیت زیستگاه پارک ملی توران و زیستگاه‌های همجواری آن دارد.
جلوگیری از انقراض یوزه‌ای ایرانی با ایمن‌سازی جاده‌های مواصلاتی
غلامرضا ابدالی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با تاکید بر اینکه امنیت زیستگاه‌ها، افزایش جمعیت طعمه و سهولت دسترسی به آن برای حفاظت یوزپلنگ آسیایی در زیستگاه طبیعی در دستور کار جدی مسئولان حیات وحش کشور قرار دارد، اظهار کرد: این اقدامات برای پایداری این‌گونه ارزشمند بسیار حیاتی است، بنابراین بسترهای ایمن و تأمین منابع غذایی و آبی و دسترسی آسوده به طعمه که از نیازهای اساسی یوزپلنگ‌ها در زیستگاه‌های طبیعی محدوده پارک ملی توران، استان‌های سمنان، خراسان شمالی، خراسان رضوی و یزد است، باید تأمین شود.
وی از دیگر اقدامات حفاظتی زیستگاه‌ها به منظور جلوگیری از انقراض یوزپلنگ‌های ایرانی را ایمن‌سازی جاده‌های مواصلاتی نام برد و افزود: در حال حاضر برای حفاظت یوزپلنگ‌ها در زیستگاه‌های طبیعی با همکاری مسئولان ایمنی و جاده‌سازی کشور اقدامات مشترکی از جمله بهینه‌سازی مناسب زیستگاه‌ها، ایمنی کریدورهای رفت و برگشت انسانی و امنیت جاده‌ها اجرایی می‌شود.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست کشور تصریح کرد: زنده‌گیری یوزپلنگ از طبیعت به هیچ‌وجه جزو اولویت‌های سازمان حفاظت محیط زیست نیست، چراکه یکی از اهداف اساسی ما حفظ گونه در زیستگاه اصلی خودش است.
ابدالی تصریح کرد: برخی می‌گویند یوزهایی که زنده هستند را بگیریم و در شرایط اسارت نگهداری کنیم تا عمر بیشتری داشته باشند، باید بگویم به هیچ‌وجه این اقدام با شرایط حاکم بر جمعیت یوزپلنگ‌های کشور در حال حاضر کارشناسی و منطقی نیست.
وی از دیگر اقدامات حفاظتی زیستگاه‌ها به منظور جلوگیری از انقراض یوزپلنگ‌های ایرانی را ایمن‌سازی جاده‌های مواصلاتی نام برد و خاطرنشان کرد: در حال حاضر برای حفاظت یوزپلنگ‌ها در زیستگاه‌های طبیعی با همکاری مسئولان ایمنی و جاده‌سازی کشور اقدامات مشترکی از جمله بهینه‌سازی مناسب زیستگاه‌ها، ایمنی کریدورهای رفت و برگشت انسانی و امنیت جاده‌ها اجرایی می‌شود.
یوزپلنگ نیازمند زیستگاه‌های بسیار وسیع برای زندگی
تیمور جان‌افشان، فعال محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه یوزپلنگ به زیستگاه‌های بسیار وسیعی برای زندگی نیاز دارد، اظهار کرد: در گذشته در محدوده‌های شمالی پس از حوالی گرمسار، کل مجموعه پارک ملی کویر، دو طرف جاده تا سمنان و از ادامه آن تا میامی همه دشت‌ها و کوهپایه‌ها دست‌خوردگی کمی داشتند و در بیشتر دشت‌ها آهو و در کوهپایه‌ها قوچ و میش زندگی می‌کردند و مانند امروز تعداد رفت‌وآمدها و ساخت‌وسازها در قلمرو یوز زیاد نبود اما امروزه طعمه‌ها از بین رفته‌اند، قلمروی نسبتاً مناسب آنها نیز تنها به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست محدود شده است و به علت تعارضات بیش از اندازه مانند جاده‌کشی‌ها حیوان دوام نمی‌آورد.
وی افزود: وقتی توله یوزه‌ای ماده بالغ شوند، پراکنده و از مادر جدا می‌شوند. مادر آنها را به زیستگاه دورتری می‌برد و مستقر می‌کند و خود گاهی به زیستگاه اصلی‌اش باز می‌گردد، در واقع پراکنش را برای زندگی توله بالغ در خارج از قلمرو خود انجام می‌دهند و به نظر می‌رسد که توله یوز ماده تلف شده در جاده عباس‌آباد به همراه یوز مادر در فرآیند پراکنش و استقرار در زیستگاه جدید دچار سانحه شده است.
این فعال محیط زیست ادامه داد: در مرحله پراکنش این اتفاق بسیار رخ می‌دهد چراکه حیوان با رفتن به زیستگاه جدید با مشکلات جدیدی نیز مواجه می‌شود و احتمال دارد در منطقه پراکنش او معدن‌کاری گسترده‌ای انجام شود، سگ‌های گله زیاد باشند و یا طعمه کافی وجود نداشته باشد یا فردی باعث آسیب به آنها شود، اما در نهایت بیشترین تعارضی که دیده می‌شود، تلفات جاده‌ای است.
جان‌افشان افزود: براساس بررسی‌های انجام شده در سایت توران درباره پراکنش یوزها، بارها دیده شده پس از بالغ شدن توله‌ها و پراکنش آنها دیگر توله‌های بالغ دیده نشده‌اند چراکه یا در نقاطی مستقر شده‌اند که دسترسی نداریم یا در روند پراکنش و استقرار در زیستگاه جدید تلف شده‌اند.
استفاده از ردیاب ماهواره‌ای، لازمه بقای گونه‌های در معرض انقراض کشور
وی با اشاره به اینکه در دنیا برای گونه در معرض خطر انقراض از قلاده و دستگاه ردیاب استفاده می‌کنند، تصریح کرد: با ردیابی حیوان اطلاعات بسیار دقیق و کاملی از کریدورها، مسیرهای حرکت، مهاجرت و رفت‌وآمد او به دست می‌آورند این در حالی است که در ایران تنها زمان تلف شدن حیوان در جاده مطلع می‌شویم که در حال عبور از این مسیر بوده و سایر نظرات همه حدس و گمان‌هایی است که تناقضات بسیاری دارد و تصمیم‌گیری بر اساس این تناقضات بسیار کار دشواری است.
این فعال محیط زیست گفت: با توجه به وسعت، گستردگی و تعدد جاده‌ها کنترل تمام آنها بسیار سخت است و خواه‌ناخواه تلفات جاده‌ای را خواهیم داشت اما باید دید چطور می‌توانیم در مناطقی که ارزش حفاظتی بالایی دارند و زیستگاه گونه‌های خاص هستند، تلفات را کاهش دهیم چراکه به‌طور قطع نمی‌توانیم تلفات را به صفر برسانیم.
جان‌افشان خاطرنشان کرد: نورپردازی جاده کم‌هزینه‌ترین راهکارها است چراکه فنس‌کشی بسیار هزینه‌بر است، ضمن اینکه باید شرایط مناسبی برای عبور یوز فراهم شود و در غیر این صورت یوز مسیر خود را تغییر می‌دهد و با عبور از نقطه‌ای دیگر مشکلات دیگری نیز برایش به وجود می‌آید، کنترل سرعت خودروها و تجاوز نکردن از سرعت مجاز موضوعی فرهنگی است و راننده باید به هشدارها و تابلوهایی که نشان‌دهنده حضور گونه در معرض خطر انقراض در محدوده است، توجه کند.
نظر شما