به گزارش خبرگزاری ایمنا، هر شهر از ابعاد متعددی همچون کالبد، سیما و منظر شهری مورد توجه است؛ موضوع کالبد با وجود اینکه به درون بافت شهری اشاره دارد، اما به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین بخش شهر است.
همان‌طور که تمام اجزا و وسایل دچار استهلاک می‌شود، سازه‌های شهری که همان کالبد شهر محسوب می‌شود نیز دچار فرسودگی می‌شود. فرسودگی ساختمان‌ها در شهرها بیشتر به‌صورت پهنه‌ای شناخته می‌شود که در این راستا پهنه‌های بافت فرسوده در دستگاه‌های ذی‌ربط مصوب می‌شود.
طبق قانون ۱۰ درصد از بافت‌های فرسوده شهرهای کشور هر سال باید بازآفرینی یا احیا شود که در این راستا دستگاه‌های متعددی همچون شهرداری، اداره کل راه و شهرسازی و میراث فرهنگی مسئولیت دارند، بنابراین همکاری این دستگاه‌های برای تحقق قانون مورد نیاز است.
این دستگاه‌ها می‌تواند برای تحقق قانون احیا یا بازآفرینی ۱۰ درصد از بافت مواردی همچون تسهیلات کم‌بهره و ارائه طبقه مازاد را می‌تواند در دستور کار قرار دهد.
ساکنان بافت فرسوده تمکن مالی برای بازآفرینی ندارند
رسول میرباقری، رئیس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: بیشترین پهنه‌های بافت فرسوده اصفهان در مناطق یک و ۳ شهرداری قرار گرفته است و یکی از معضلاتی که در این بافت‌ها وجود دارد، بافت تاریخی در آن قرار گرفته و مسائلی از جمله ارتفاع‌پذیر نبودن را به‌وجود آورده است.
وی می‌افزاید: موضوع بازآفرینی بافت فرسوده بسیار مهم است که باید مدیریت شهری در دوره‌های مختلف برای این موضوع برنامه‌ریزی و تلاش کند، البته موانعی بر سر راه آن وجود دارد که باید سیاست‌های مناسبی در نظر گرفته شود.
رئیس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه یکی از رویکردها این است که بسته‌های تشویقی خوبی برای ساکنان بافت فرسوده در نظر گرفته شود تا شهروندان برای احیای آن پلاک ترغیب شوند، خاطرنشان می‌کند: این موضوع با چند روش شامل دریافت پروانه خودمالکی، تجمیع پلاک‌ها و اینکه مشاور همچون محله همت‌آباد طرحی در قالب پهنه تهیه کند، قابل اجرا است.
وی ادامه می‌دهد: اکثر شهروندان ساکن در بافت فرسوده به‌دلیل نبود دسترسی‌ها و قیمت پایین املاک، توجیه اقتصادی برای احیای پلاک و تکمن مالی ندارند، مگر اینکه پروانه یک یا حداکثر دو طبقه دریافت کنند تا بتوانند از آن به‌صورت شخصی استفاده کنند.
میرباقری اضافه می‌کند: اگر نگاه، احیای بافت فرسوده است، باید ضوابط تشویقی ویژه برای آن پیش‌بینی شود؛ به‌عنوان مثال مواردی همچون تأمین ۲۰ درصد فضای سبز، تأمین پارکینگ، پیشروی بیش از ۶۰ درصد و یک طبقه مازاد کد ارتفاعی که در ضوابط مشخص شده در دفترچه ضابطه طرح تفصیلی دیده شده است، باید مورد بحث قرار گیرد تا تعدیل پیدا کند و ضوابط تشویقی اصلاح شود.
وی با بیان اینکه با توجه به دستور دولت در رابطه با اقدام ملی مسکن، می‌توان در بافت فرسوده مرکزی شهرها نیز این اقدام را مورد توجه قرار داد و بسته‌های تشویقی دولت را برای آن استفاده کرد، اضافه کرد: فرایند احیای بافت فرسوده باید تعریف شود و بسته‌های تشویقی از جمله تسهیلاتی که می‌تواند برای این موضوع در نظر گرفته شود تا مالک پلاک در بافت فرسوده از آن برای ساخت‌وساز یا تأمین هزینه رهن و اجاره سکونت استفاده کند، باید در نظر گرفته شود.
رئیس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر اصفهان تاکید می‌کند: فعالیت‌های شهرداری نیز در زمینه بازآفرینی بافت فرسوده دخیل است که در این راستا شورای اسلامی شهر اصفهان لایحه‌ای را تصویب کرد تا پروانه ساختمانی در بافت فرسوده با تخفیف ۷۰ درصدی پرداخت عوارض صادر شود.
میرباقری اضافه می‌کند: سازمان نظام مهندسی ساختمان نیز برای کسر سهمیه و تهیه نقشه‌های تأسیسات، برق، مکانیک و سازه می‌تواند اقدام کند و مهم‌تر از هر چیز، مصوبات کمیسیون ماده ۵ است که می‌تواند احیای بافت فرسوده را تسهیل کند.
در زمینه بازآفرینی و احیای بافت فرسوده تمام دستگاه‌های استان همچون میراث فرهنگی، نظام مهندسی، اداره کل راه و شهرسازی، شهرداری اصفهان و ادارات خدمات‌رسان باید دست به دست هم دهند
وی ادامه می‌دهد: به نظر می‌رسد اگر صدور پروانه ساختمانی با یک یا دو طبقه مازاد بر کد ارتفاعی در بافت فرسوده در دستور کار کمیسیون ماده ۵ قرار گیرد، می‌تواند توجیه اقتصادی برای سازنده یا مالک پلاک در این بافت داشته باشد.
رئیس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه یکی از معضلاتی که در بافت فرسوده بسیار خطرآفرین است، مشکلات تردد خودروی دستگاه‌های امدادرسان همچون آتش‌نشانی و فوریت‌های پزشکی است، اضافه می‌کند: در زمینه بازآفرینی و احیای بافت فرسوده تمام دستگاه‌های استان همچون میراث فرهنگی، نظام مهندسی، اداره کل راه و شهرسازی، شهرداری اصفهان و ادارات خدمات‌رسان باید دست به دست هم دهند تا این بافت فرسوده احیا شود.
میرباقری می‌گوید: نمونه‌های موفقی برای این موضوع وجود دارد که از جمله آن می‌توان به شهرهای تهران، کرمان و یزد اشاره کرد که می‌تواند از آن الگوبرداری شود، البته این نمونه‌ها نشان‌دهنده این است که تمام دستگاه‌ها دست به دست هم داده‌اند تا بافت فرسوده آن شهر احیا شود.
وی اضافه می‌کند: نمونه مناسبی که در اصفهان وجود دارد، بلوک‌های محدوده همت‌آباد است که می‌تواند الگو باشد و امیدواریم بتوانیم در راستای بازآفرینی سالانه ۱۰ درصد از پهنه‌های بافت فرسوده شهر جهش داشته باشیم.
رئیس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه با توجه به ابلاغیه شورای عالی شهرسازی و معماری به ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها، این ادارات کل مکلف شدند که بسته‌های تشویقی پهنه‌های بافت فرسوده را که قابلیت تصویب دارد، مصوب کنند، ادامه می‌دهد: در رابطه با این موضوع جلساتی در کارگروه‌های کمیسیون ماده ۵ برگزار شد و در خصوص کسر پارکینگ، ۲۰ درصد فضای سبز، درصد پیشروی یا نصب درهای بیش از پنج متر و ارائه یک یا دو طبقه مازاد بر کد ارتفاعی منطقه مورد کارشناسی قرار خواهد گرفت.
میرباقری اضافه می‌کند: این قبیل موارد توسط معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان در کارگروه کمیسیون ماده ۵ در حال بررسی است که در صورت تصویب آن در کمیسیون و ارسال به شورای عالی شهرسازی و معماری، جهش مناسبی در بازآفرینی بافت فرسوده اصفهان ایجاد خواهد کرد.
۵۰ درصد پلاک‌های واقع در بافت فرسوده اصفهان کمتر از ۲۰۰ متر مربع مساحت دارد
حسن سلمانی، مدیر طرح‌های بازآفرینی شهری شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به موضوع بازآفرینی بافت فرسوده اصفهان اظهار می‌کند: بافت فرسوده مصوب این کلان‌شهر با حدود ۱۲ درصد از مساحت محدوده شهری و حدود یک‌چهارم جمعیت شهر اصفهان که در این محدوده ساکن است، نشان‌دهنده تراکم بالای ساکنان این بافت است.
وی با بیان اینکه با توجه به آسیب‌پذیری بالای بافت‌های فرسوده اهتمام به نوسازی یکی از دغدغه‌های مدیریت شهری اصفهان است، می‌افزاید: به‌رغم این دغدغه‌مندی آمار و ارقام پروانه‌های صادرشده نشان‌دهنده حاصل نشدن نتیجه مطلوب است.
مدیر طرح‌های بازآفرینی شهری شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: آمار مربوط به سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۴۰۲ نشان‌دهنده این است که در شهر اصفهان کمتر از یک درصد نوسازی در یک سال اتفاق افتاده است که این آسیب را می‌توان در حوزه‌های مختلف تحلیل کرد.
سلمانی با بیان اینکه حدود ۲۰ درصد مساحت بافت فرسوده مصوب در محدوده بافت‌های تاریخی قرار گرفته است، می‌گوید: با توجه به ضوابط حفاظتی، میراثی، ساخت‌وساز در این محدوده‌ها از توجیه اقتصادی خارج شده، بخشی از بافت‌های فرسوده این محدوده یا خالی از سکنه شده است یا به ساکنان غیربومی تعلق گرفته است یا کارکردهای اقتصادی از جمله انبار و موارد مشابه کیفیت زندگی این محدوده‌ها را نیز دچار ضعف شدید کرده است.
با ضوابط موجود در شهر اصفهان ارتفاع‌پذیری پلاک‌های مسکونی، منوط به دو بخش عرض گذر و مساحت خالص مسکونی است
مدیر طرح‌های بازآفرینی شهری شهرداری اصفهان با اشاره به سایر بافت‌های فرسوده غیرتاریخی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه یکی از شاخص‌های تعیین بافت فرسوده مصوب نفوذناپذیری و به عبارتی بیشتر بودن ۵۰ درصد معابر زیر شش متر در این محدوده‌ها است، این محدودیت دسترسی از طرفی با شاخص دیگر تعیین بافت‌های فرسوده «ریزدانگی پلاک‌ها» با توجه به اینکه ۵۰ درصد از پلاک‌های واقع در بافت فرسوده مساحتی کمتر از ۲۰۰ متر مربع دارد، تشدید می‌شود.
وی تاکید می‌کند: با ضوابط موجود در شهر اصفهان ارتفاع‌پذیری پلاک‌های مسکونی، منوط به دو بخش عرض گذر و مساحت خالص مسکونی است که موجب شده است سرمایه‌گذاری در اینگونه بافت‌ها از توجیه اقتصادی خارج شود، از سوی دیگر کاربری‌های خدماتی تأمین شده در محدوده بافت‌های فرسوده از متوسط شهر پایین‌تر بوده و این نشان‌دهنده کیفیت پایین زندگی در این محدوده‌ها است.
سلمانی تصریح می‌کند: با توجه به موانع پیش‌رو در زمینه ایجاد ظرفیت‌های توسعه در بافت‌های فرسوده و جذب سرمایه‌گذاری‌ها و ظرفیت‌های ساخت‌وساز در محدوده بافت‌های فرسوده، می‌توان اولویتی را در راستای اصلاح شرایط وضعیت موجود ارائه کرد که از آن جمله می‌توان به بازنگری در بعضی محدودیت‌های بافت‌های تاریخی اشاره کرد.
مدیر طرح‌های بازآفرینی شهری شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: در نظرگیری ارزشمندی این بافت‌ها و عوامل هویتی آن و ایجاد ظرفیت برای ورود فعالیت‌های متناسب با بافت تاریخی از جمله فعالیت‌های گردشگری، اقامتی و صنایع دستی و بعضی کاربری‌های دارای ارزش اقتصادی از جمله کاربری‌های تجاری، اداری یا فرهنگی می‌تواند به ایجاد ظرفیت اقتصادی در بافت‌های تاریخی کمک بسیاری کند و در عین حال منجر به پویایی و سرزندگی بافت تاریخی شود.
وی می‌گوید: در خصوص سایر بافت‌های فرسوده غیرتاریخی می‌توان با بازنگری در بعضی موارد طرح‌های توسعه شهری، از جمله تأمین کاربری‌های خدماتی، اصلاح دسترسی‌ها و ایجاد ظرفیت ساخت‌وساز بتوان شرایط ورود سرمایه‌گذاران و مالکان محدوده‌های بافت فرسوده را به‌منظور تسریع نوسازی فراهم کرد.
سلمانی با بیان اینکه تأمین خدمات و نوسازی نیازمند مشارکت و همکاری تمام سازمان‌های دولتی، شهرداری‌ها، بخش خصوصی و مالکان بافت‌های فرسوده است، می‌افزاید: تعریف طرح‌های بازآفرینی مشارکتی و تعریف وظایف تمام گروه‌های ذی‌نفوذ و ذی‌نفع در محدوده بافت‌های فرسوده ناکارآمد می‌تواند بستری برای رشد نوسازی در شهر اصفهان ایجاد کند.
به گزارش ایمنا، همکاری بین دستگاه‌های مختلف بیشتر اوقات لازمه رفع مشکلات است که بافت فرسوده نیز این این موضوع مبرا نیست؛ شهرداری، اداره کل راه و شهرسازی و میراث فرهنگی از جمله نهادهایی هستند که باید در این زمینه همکاری داشته باشند.
رفع این مشکل گاهی به تمکن مالی ساکنان بافت فرسوده بازمی‌گردد و مشکلات اقتصادی در این زمینه بسیار تأثیرگذار است، بنابراین با رفع مشکلات اقتصادی می‌توان انتظار روند بهتری برای رفع این مشکل داشت.
نظر شما