از اولین سیمرغ نقش اول زن تا راه‌اندازی بخش کودک در سومین و چهارمین دوره جشنواره فجر

به گزارش خبرگزاری ایمنا، زمانی که به تاریخچه فرهنگ و هنر این ایران در دوران قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نگاهی می‌اندازیم، شاهدیم که تولیدات سینمای ایران پیش از انقلاب شکوهمند اسلامی به‌غیر از چند فیلم از معدود فیلم‌سازان شناخته‌شده، سینمای درخشانی نبود و موضوعاتی که دستمایه فیلم‌ها قرار می‌گرفت اغلب موضوعات سخیف و بی‌ارزشی بود که کلیت سینما را زیر سوال می‌برد، به همین دلیل این ذهنیت پس از انقلاب وجود داشت که با شکل‌گیری حکومت اسلامی سینما دیگر جایگاهی در ایران نخواهد داشت و درِ سینماها بسته خواهد شد، اما حضرت امام (ره) بعد از ورود تاریخی خود به کشور و در آن سخنرانی باشکوه خود در بهشت زهرا (س) به اهمیت جایگاه سینمای ایران اشاره کردند؛ در شرایطی که بسیاری از رهبران سیاسی در چنین موقعیتی تنها از سیاست حرف می‌زنند، امام خمینی (ره) درباره مسئله فرهنگ به‌طور خاص سینما سخن گفت که این بیانگر بینش عمیق و نگاه ویژه ایشان به حوزه فرهنگ بود که در این باره فرمودند: «ما با سینما مخالف نیستیم، ما با فحشاء مخالفیم.»

این روزها هنردوستان و مسئولان فرهنگی کشور خود را برای بزرگ‌ترین رویداد سینمایی کشور که چهل‌ودومین سال حیات خود را طی می‌کند، آماده می‌کنند؛ رویدادی که اولین دوره آن در سال ۱۳۶۱ یعنی درست در میان بحبوحه جنگ و درست چهار سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در دستور کار قرار گرفت و این امر نشان از اهمیت فرهنگ و هنر در تاریخ کشور و نظام اسلامی دارد.

این روزها که به چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر منتهی می‌شود، مروری بر دوره‌های گذشته این جشنواره خواهیم داشت؛ با ما همراه باشید.

سومین جشنواره فیلم فجر

دوره سوم جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در بهمن سال ۱۳۶۳ به دبیری سیدمحمد بهشتی شیرازی، توسط بنیاد سینمایی فارابی و زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تهران برگزار شد.

در این دوره برای اولین بار طیف وسیعی از ژانرهای مختلف در بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمدند؛ از فیلم‌های حادثه‌ای و جنگی (سناتور و پایگاه جهنمی) تا فیلم‌های ملودرام و سوزناک (گل‌های داوودی و مترسک). فیلم‌های شاخص این دوره مردی که زیاد می‌دانست (یدالله صمدی)، تاتوره (کیومرث پوراحمد) و کمال‌الملک (علی حاتمی) بودند.

هیئت داوران در این جشنواره بالاخره بعد از دو دوره فیلم مترسک را حائز شرایط دریافت لوح زرین بهترین فیلم تشخیص داد؛ همچنین پروانه معصومی به دلیل بازی در فیلم گل‌های داوودی (به کارگردانی رسول صدرعاملی) در این دوره جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را دریافت کرد تا بعد از دو دوره به زنان بازیگر هم جایزه تعلق بگیرد. علاوه بر جوایز، در دوره‌ی سوم جشنواره از علی حاتمی (برای فیلم کمال‌الملک)، مهدی معدنیان (برای فیلم مترسک) و حسن هدایت و جمال امید (برای فیلم مردی که زیاد می‌دانست) تقدیر به عمل آمد.

جوایز بخش اصلی:

• سیمرغ بلورین بهترین فیلم: مترسک (حسن محمدزاده)
• سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی: یدالله صمدی (برای فیلم مردی که زیاد می‌دانست)
• سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد: جمشید مشایخی (گل‌های داوودی)
• سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن: پروانه معصومی (گل‌های داوودی)
• سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌برداری: فیروز ملک‌زاده (برای فیلم گل‌های داوودی)
• سیمرغ بلورین بهترین تدوین: عباس گنجوی (برای فیلم‌های تاتوره، گل‌های داوودی)
• سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن: کامبیز روشن‌روان (برای فیلم‌های تاتوره، گل‌های داوودی)
• دیپلم افتخار برای بهترین بازیگر نقش دوم مرد: محمدرضا مرسلی (برای بازی در فیلم مترسک)
• سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش دوم زن: جیران شریف (برای بازی در فیلم مترسک)

آنچه که در دوره چهارم جشنواره گذشت

دوره چهارم جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم فجر. در بهمن سال ۱۳۶۴ به دبیری سیدمحمد بهشتی شیرازی، توسط بنیاد سینمایی فارابی و زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تهران برگزار شد؛ داوران این دوره برخلاف دوره‌های اول و دوم که اصلاً فیلم برگزیده‌ای نداشت، دو اثر را به عنوان بهترین فیلم حاضر در جشنواره معرفی کردند یعنی با توجه به نبود بخش جداگانه‌ای برای فیلم‌های مستند تا آن دوره جایزه به‌طور مشترک به فیلم مستند اولی‌ها (به‌کارگردانی عباس کیارستمی) و فیلم سینمایی بهار (به کارگردانی و نویسندگی ابوالفضل جلیلی) اهدا شد.

در این دوره رسول ملاقلی‌پور پس از ساخت فیلم نینوا، با بلمی به سوی ساحل برای اولین بار در جشنواره شرکت کرد و فیلم‌های اتوبوس (یدالله صمدی) و تنوره‌ی دیو (کیانوش عیاری) برندگان اصلی جوایز جشنواره بودند؛ در این دوره علاوه بر جوایز اصلی از ایرج طهماسب (برای بازی در فیلم خط پایان - به کارگردانی محمدعلی طالبی)، داریوش عیاری (برای کارگردانی و نویسندگی فیلم تنوره‌ دیو)، بابک بیات (برای موسیقی فیلم اتوبوس - به کارگردانی یدالله صمدی) و حمید جبلی (برای بازی در فیلم‌های جاده‌های سرد و خط پایان) تقدیر شده است.

از این دوره بخش کودکان و نوجوانان به جشنواره فجر اضافه شد تا آغازگر راهی برای ایجاد جشنواره مستقلی به نام کودکان و نوجوانان باشد؛ «مسافر» و «نان و کوچه» ساخته عباس کیارستمی، «سازدهنی» ساخته امیر نادری و «رهایی» ساخته ناصر تقوایی از فیلم‌های مهم این بخش بودند.

جوایز بخش اصلی

• سیمرغ بلورین بهترین فیلم: اولی‌ها (مستند- عباس کیارستمی)، بهار (ابوالفضل جلیلی)
• سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی: کیانوش عیاری (برای فیلم تنوره‌ی دیو)
• سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد: هادی اسلامی (برای فیلم اتوبوس)
• سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش دوم مرد: اسماعیل محمدی (برای فیلم تنوره دیو)
• سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش دوم زن: مهری مهرنیا (برای فیلم تنوره دیو)
• سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه: مجید قاری‌زاده (برای فیلم پدربزرگ)
• سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن: شریف لطفی (برای فیلم مادیان)
• سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌برداری: محمود کلاری و تورج منصوری (برای فیلم جاده‌های سرد)
• سیمرغ بلورین بهترین تدوین: حسین زندباف (برای فیلم اتوبوس)
• جایزه‌ی ویژه‌ی هیئت داوران: آیت فیلم (برای فیلم‌های اتوبوس، پدربزرگ، بهار و اولی‌ها)؛ بنیاد سینمایی فارابی (برای فیلم جاده‌های سرد)؛ سازمان سینمایی ایفا (خط پایان)
• دیپلم افتخار بهترین فیلم‌برداری: محمود کلاری (برای فیلم جاده‌های سرد)
• دیپلم افتخار بهترین بازیگر خردسال: مهدی اسدی (برای فیلم بهار)