به گزارش خبرگزاری ایمنا، در دنیای امروز که علم با گسترش وسیع و جهان شمول به عنوان عامل مهم و اساسی در فرایند رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع به حساب می‌آید، حدود ۴۴ سال از فرمان تشکیل نهضت سوادآموزی می‌گذرد؛ فرمانی که یک‌سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و با توجه به اهمیت و ضرورت سوادآموزی و توسعه عدالت آموزشی به فرمان امام خمینی در دی ۱۳۵۸ نهضت سوادآموزی تأسیس شد، زیرا ریشه‌کنی بی‌سوادی در کشور، استقلال فرهنگی، تبدیل کردن ایران به مدرسه‌ای بزرگ، از مهم‌ترین نکات مدنظر در تشکیل نهضت سوادآموزی بود، لذا با اجرای طرح بسیج عمومی سوادآموزی در سال ۱۳۶۹ و آموزش بیش از ۴.۱ میلیون نفر بی‌سواد مطلق در طول یک دهه، در سال ۱۳۷۵ نرخ باسوادی در ایران به ۷۹٫۵ درصد رسید (۱۸ درصد افزایش). این افزایش در سرشماری ۱۳۸۵، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ به ترتیب تا ۸۴.۶ درصد، ۸۴.۸ درصد و ۸۷.۶ درصد ادامه پیدا کرد و در برآورد سال ۱۴۰۰ این رقم به ۹۰.۵ درصد (در گروه سنی شش سال و بالاتر) افزایش یافت.
بر اساس آمار سازمان نهضت سوادآموزی، نرخ باسوادی کشور قبل از انقلاب ۴۸ درصد بود که پس از انقلاب و مطابق سرشماری سال ۹۵، با ۴۸ درصد افزایش به ۹۶ درصد رسید، در حوزه سوادآموزی قبل از انقلاب و مطابق سرشماری سال ۵۵، تعداد افراد بی‌سواد ۹ تا ۴۹ ساله کشور ۵۲ درصد بود، از این‌رو با موج سوادآموزی که نهضت در کشور به راه انداخت، به طوری‌که در حال حاضر وضعیت سواد در ایران در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال به نزدیک ۹۸ درصد رشد کرده، فاصله باسوادی زنان و مردان به شش درصد کاهش یافته است. همچنین اختلاف سواد در مناطق شهری و روستایی به ۱۱ درصد رسیده است.
کاهش ۲۳.۵ درصدی شکاف باسوادی بین جمعیت شهری و روستایی
آن‌گونه که رضامراد صحرایی، وزیر آموزش و پرورش در پیامی نوشت؛ "حضرت امام خمینی (ره) در اولین سال پس از پیروزی انقلاب تاکید کردند که آموزش یک نیاز اساسی است و حتی از سایر ضروریات مانند بهداشت و درمان و مسکن فراتر و مهم‌تر است، این فرمان و چشم‌انداز، ایران را به کشوری تبدیل کرد که در آن فرایند آموزش به یک تلاش جمعی با مشارکت همه مردم تبدیل شده است، به‌رغم وضعیت وخیم سواد ایران در دوران حکومت استبدادی قبلی، با فرمان بنیانگذار انقلاب اسلامی در عرض چند سال پیشرفت چشمگیری در زمینه سواد و سوادآموزی حاصل شده است. افزایش ۵۰ درصدی در نرخ کلی سواد، کاهش ۱۸ درصدی شکاف جنسیتی با سواد و کاهش ۲۳.۵ درصدی شکاف باسوادی بین جمعیت شهری و روستایی از جمله این پیشرفت‌ها است". "حضرت امام خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز به تبعیت از حضرت امام خمینی (ره) رسالت نهضت سوادآموزی را در درجه اول بر «گسترش سوادآموزی» و در درجه دوم «تعمیق سوادآموزی» اعلام کردند. هدف این تعریف هدفمند ساختن سواد، حصول اطمینان از اینکه آموزش منجر به تغییرات معناداری در زندگی فراگیران می‌شود بوده است که با درک جهان معاصر از سواد هم‌سو است".
وی در ادامه این پیام اظهار کرد؛ بر اساس این رویکرد، سازمان نهضت سوادآموزی در برنامه درسی خود تجدید نظر کرده است تا آن را بیشتر با نیازهای زندگی فراگیران مرتبط کند. برای تحقق این امر دوره‌های تخصصی برای زنان روستایی و عشایری، کشاورزان، سربازان، کارگران، صنعتگران و حتی کلاس‌های ویژه برای زندانیان ایجاد شده است. امروزه جمهوری اسلامی ایران در زمینه آموزش بزرگسالان، روش‌های آموزشی و توسعه محتوا گام‌های مهمی برداشته است، باید پذیرفت که سازمان نهضت سوادآموزی جمهوری اسلامی ایران می‌تواند به عنوان یک نقطه کانونی ارزشمند برای دیپلماسی آموزشی عمل کند و دانش و تجربه ارزشمند خود را به اشتراک بگذارد.
۹۸ درصد ایرانیان باسواد هستند
بر این اساس، علیرضا عبدی رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با اشاره به اینکه توسعه سواد در ایران به ۹۸ درصد رسیده و فاصله بین توسعه سواد زنان و مردان به شش درصد کاهش یافته است، درباره پیام صادر شده از سوی دبیرکل یونسکو در ۱۷ شهریور امسال، یادآور شد: ایشان پیامی صادر کردند که قسمتی از آن این بود که در ۴۰ سال گذشته رشد باسوادی در دنیا حدود ۱۸ درصد بوده است این در حالی است که در کشور ایران در این مدت؛ رشدی بالغ بر ۵۰ درصد و تقریباً ۲.۵ برابر دنیا بوده است؛ یعنی شتاب خوبی در امر سوادآموزی داشتیم. مضاف بر اینکه جمعیت ما در سال ۵۵ حدود ۳۵ میلیون بوده و اکنون ۸۶ میلیون به بالا است، یعنی علاوه بر اینکه در امر سوادآموزی شتاب ۲.۵ برابری نسبت به دنیا داشتیم، افزایش جمعیت را هم تجربه کردیم.
وی درباره آغاز به کار گام دوم نهضت سوادآموزی بر اساس برنامه هفتم توسعه توضیح داد: بالغ بر یک سال گذشته جلسات مختلفی با علما در حوزه آموزش بزرگسالان و اساتید دانشگاه و نمایندگان مجلس برگزار شد، در برنامه هفتم توسعه نیز بندی برای نهضت سوادآموزی جانمایی شده است که با تصویب آن از سوی شورای نگهبان، گام دوم نهضت سوادآموزی آغاز به کار می‌کند، این بند می‌گوید "وزارت آموزش و پرورش مکلف است اساسنامه نهضت سوادآموزی که مصوبه سوم خرداد ۶۳ است را با هدف ریشه کنی کامل بی‌سوادی مطلق و توسعه و تعمیق سواد و در جهت ارتقای سوادآموزی جامعه مبتنی به مفاهیم جدید و آموزش مستمر و همگانی را بازنگری کرده و ظرف مدت شش ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون، اقدامات لازم را انجام دهد.
معاون وزیر آموزش و پرورش معتقد است؛ تصویب این بند شروع گام دوم نهضت سوادآموزی است که می‌توان گفت پایه اول این اساسنامه تعریف جدیدی از سواد است که با نگاه توسعه‌ای، تعمیق و سواد جدید و تبدیل سواد به کارکرد خواهد بود و به طور حتم گام جدید نهضت نیازمند یک نهضت دوباره، همگانی و حرکت همگانی است، همچنین نهضت سوادآموزی از یک متصدی به یک تنظیم گر بین دستگاه‌ها، جریان‌های مردمی و حلقه‌های میانی برای توسعه و تعمیق سواد و توسعه سوادهای جدید تبدیل می‌شود.
وی با بیان اینکه بر اینکه وزارت آموزش و پرورش بر اساس قانون مکلف است اساسنامه نهضت سوادآموزی را با هدف ریشه کنی کامل بی‌سوادی مطلق و توسعه و تعمیق سواد و در جهت ارتقای سوادآموزی جامعه مبتنی به مفاهیم جدید و آموزش مستمر و همگانی بازنگری نکند، تاکید کرده است؛ وزارت آموزش و پرورش موظف است در مدت شش ماه پس از ابلاغ قانون، اقدامات لازم را انجام دهد.
ضرورت به صفر رساندن بی‌سوادی
محمدرضا ابراهیمی، مدیرکل آموزش و پرورش استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به اینکه طبق آخرین آمار سرشماری رسمی باسوادان کشور به ۹۸ درصد رسیده است، می‌گوید: فرمان تاریخی تأسیس نهضت سوادآموزی این پیام را به همراه داشت که انقلاب اسلامی، انقلابی فرهنگی بوده است و سواد به معنای مبارزه با جهل است.
وی اظهار می‌کند: حاکمان ظلم و جور در صدد هستند تا جهل را در جامعه حاکم و سلطه خود را بر جوامع مختلف تحمیل کنند تا مانع از رشد و تعالی آنها شوند، درحالی‌که هدف از خلقت رسیدن به کمال در ابعاد فردی و اجتماعی است و یکی از راه‌های آن آموختن سواد است و امام راحل (ره) با عنایت به این موضوع فرمان تأسیس نهضت سوادآموزی را صادر کرد.
وی با اشاره به تلاش‌های آیت‌الله قرائتی در عرصه سوادآموزی، می‌افزاید: در آغاز فعالیت، نهضت سوادآموزی تعداد قابل توجهی از بی‌سوادان را جذب کرد، اما به مرور زمان و با توجه به افزایش با سوادان امروزه شناسایی بی‌سوادان کمی دشوار شده و نیاز به همراهی دستگاه‌ها و نهادهای کشور دارد تا همانند روزهای آغازین این حرکت، در جهت باسوادی گام برداشته شود.
مدیرکل آموزش و پرورش استان اصفهان با اشاره با نقش تأثیرگذار دهیاران در مناطق استان تصریح می‌کند: در مناطق روستایی دهیاران به واسطه ارتباط مستقیم خود با مردم در شناسایی بی‌سوادان نقش ویژه‌ای را می‌تواند ایفا کنند که در امر سوادآموزی بسیار اثربخش است. نهضت برای همه است و تلاش تمام دستگاه‌ها در ابتدای انقلاب برای کمک‌رسانی موضوع بود و در حال حاضر نیز باید جهادی تلاش کرد تا این امر حل شود.
وی با تاکید بر ضرورت به صفر رساندن بی‌سوادی، می‌گوید: نگرش‌ها نسبت‌به حوزه سوادآموزی در آموزش‌وپرورش باید تغییر کند و تمام افراد بی‌سواد زیر ۵۰ سال استان در گام اول به صفر برسد.
ابراهیمی با بیان اینکه در آموزه‌های دینی یکی از ارزشمندترین اقدامات، علم‌آموزی است و افتخار می‌کنیم که دین مبین اسلام با خواندن آغاز و به قلم قسم یاد شده و خداوند علم‌آموزی را در زمره عبادات قرار داده است، اظهار می‌کند: لازم است در حوزه سوادآموزی نیز تلاش شود تا تمام افراد بی‌سواد زیر ۵۰ سال استان اصفهان در گام اول به صفر برسد و تمام دستگاه‌ها باید همت کنند و دست‌به‌دست هم دهیم تا بی‌سواد مطلق در کشور پایان یابد.
وی با اشاره به اینکه یکی از مصادیق بارز اسلام توجه ویژه به علم است، تصریح کرد: انقلاب ما فرهنگی بود و نهضت جزو نخستین نهادهایی بود که دستور تأسیس آن را با شعار «ایران را مدرسه کنیم» صادر شد؛ درگذشته درصد بی‌سوادی نسبت به با سوادها بیشتر بود و پس از انقلاب درصد باسوادهای به صددرصد نزدیک شده که این موضوع از برکات نهضت سوادآموزی است؛ بسیاری از افراد با همین نهضت سواد یاد گرفتند و به مدارج بالای علمی دست یافتند.
آموزش ۱۱ هزار بی‌سواد در قالب طرح شتاب‌بخشی
سیداحمد امامیه، معاون سوادآموزی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره اجرای آموزش ۱۱ هزار بی‌سواد در قالب طرح شتاب‌بخشی برای ارتقای سطح سواد استان به کمک دستگاه‌های دولتی و غیردولتی در سطح استان، می‌گوید: در طول سال تحصیلی گذشته، برنامه‌های متعددی در حوزه سوادآموزی استان اصفهان انجام شد و بیش از ۶ هزار و ۳۰۰ نفر در قالب ۱۱۶۴ کلاس درس، تحت پوشش برنامه‌های سوادآموزی قرار گرفتند.
وی اظهار می‌کند: اگر هر مدرسه استان اصفهان، به‌طور میانگین ۲۰۰ دانش‌آموز داشته باشد، حوزه سوادآموزی استان اصفهان در سال تحصیلی گذشته ۳۱ مدرسه را تحت پوشش داشته است.
معاون سوادآموزی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان با تشریح وضعیت سوادآموزی در استان می‌افزاید: در حال حاضر، در استان آمار افراد جامانده از سواد یا کم‌سواد در بازه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال، احصا شده و برنامه‌ریزی‌های لازم صورت گرفته است.
وی تصریح می‌کند: حجم ابلاغی سازمان سوادآموزی کشور برای سال تحصیلی پیشرو ۱۱ هزار نفر است که شناسایی، جذب، آموزش و نگهداشت آنها فرایندی دشوار است که مجموعه معاونت سوادآموزی در حال تلاش برای عملیاتی کردن برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته هستند.
امامیه طرح شتاب‌بخشی به ارتقای سطح سواد استان را یکی از طرح‌های مهم برای سال تحصیلی پیشرو می‌داند و می‌گوید: این طرح به کمک دستگاه‌های دولتی و غیردولتی در سطح استان اجرا خواهد شد تا علاوه بر یازده هزار نفر حجم ابلاغی سازمان سوادآموزی، تعداد قابل توجه دیگری از افراد در دستگاه‌ها، نهادها، ارگان‌ها و مجامع خیریه تحت پوشش قرار گیرند و بتوانند به‌زودی از نعمت خواندن و نوشتن و سواد بهره‌مند شوند.
وی ادامه می‌دهد: توانمندسازی آموزش‌دهندگان و کادر اداری برای آشنایی با شیوه‌های نوین سوادآموزی از دیگر برنامه‌های معاونت سوادآموزی برای سال تحصیلی پیشرو است، همچنین توجه به مهارت‌آموزی سوادآموزان در کلاس‌های حرفه‌آموزی و مهارت‌آموزی نیز از دیگر برنامه‌ها است.
معاون سوادآموزی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان اظهار می‌کند: در تلاشیم تا بتوانیم از ظرفیت خیران در استان استفاده کنیم و با برنامه‌های مختلف، در مسیر تحقق ریشه‌کنی بی‌سوادی که از اهداف مهم نظام مقدس جمهوری اسلامی است حرکت کنیم و قدمی برای شکوفایی استعدادهای جاماندگان از سوادآموزی برداریم.
بهره‌مندی جاماندگان از سواد ۴۹ تا ۶۰ سال استان اصفهان از خدمات سوادآموزی
وی می‌افزاید: امسال برای اولین جاماندگان از سواد ۴۹ تا ۶۰ سال می‌توانند از خدمات سوادآموزی بهره‌مند شوند و برای این امر نواحی و مناطق استان اصفهان پذیرای بازماندگان جهت ارائه خدمات هستند.
امامیه تصریح می‌کند: سوادآموزی استان اصفهان به رغم پوشش جمعیت بی‌سواد با تابعیت ایرانی، جمعیت بی‌سواد اتباع را هم پوشش داده و در سال‌های اخیر تعداد قابل توجهی از اتباع با شرکت در کلاس‌های سوادآموزی از نعمت سواد بهره‌مند شده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: در حوزه سوادآموزی سه موضوع پژوهشی را به اشتراک گذاشتیم تا فعالان عرصه پژوهشی نقش مؤثری در راستای اهداف نظام تعلیم و تربیت کشور و با محوریت سوادآموزی داشته باشند. کلاس‌های آموزش قرآن، آموزش خانواده، کتاب‌خوانی، نقاشی و راه‌اندازی پویش‌هایی نظیر درختکاری جهت حضور فعال مخاطبان سوادآموزی در رویدادهای اجتماعی از بسترهایی است که تلاش کرده‌ایم آن را ایجاد و یا تقویت کنیم.
معاون سوادآموزی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان می‌گوید: طرح شتاب‌بخشی به نرخ سواد استان را جهت ریشه‌کنی بی‌سوادی در استان اصفهان برنامه‌ریزی کردیم که با حمایت درون و برون‌سازمانی همراه بوده است و تفاهم‌نامه‌های مرتبط با این موضوع نیز تنظیم شده است.
تحقق ۹۸.۵ درصدی نرخ سواد اصفهان در رده سنی ۱۰ الی ۴۹ سال / نرخ سواد استان بالاتر از متوسط کشور است
وی با بیان اینکه در پی ایجاد عدالت تربیتی و نصیب برابر آموزشی نرخ سواد استان اصفهان در رده سنی ۱۰ الی ۴۹ سال به ۹۸.۵ رسیده است، اظهار می‌کند: نرخ سواد استان بالاتر از متوسط کشور است، به طوری که پیش از انقلاب نرخ با سوادی استان حدود ۴۰ درصد بوده است.
امامیه می‌افزاید: حوزه سوادآموزی در راستای ریشه‌کنی بی‌سوادی و ارتقا سطح سواد جامعه فعالیت داشته و موتور نهضت همچنان با قدرت فعال است و به پیش می‌رود و در سال‌های گذشته شاهد افراد بسیاری بوده‌ایم که از نعمت خواندن و نوشتن بهره‌مند شدند.
وی تصریح می‌کند: سوادآموزی رسالتی دارد که آن را با اهدافی تبیین کرده و یکی از بزرگ‌ترین این اهداف ایجاد عدالت تربیتی و نصیب برابر آموزشی است. بهره‌مندی از سواد قرآنی و آموزه‌های کیفیت بخشی به زندگی از برنامه‌هایی بوده است که در حوزه سواد آموزی استان برنامه‌ریزی و اجرا کرده‌ایم و مهارت‌های گوناگون نظیر مهارت زندگی، شغلی، روابط اجتماعی، خانوادگی ذیل آنها تعریف شده است.
معاون سوادآموزی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: جمعیت تحت پوشش سواد از سال ۱۳۹۵ تا پایان سال ۱۴۰۱. حدود ۳۸ هزار نفر بوده است که این تعداد از نعمت سواد طی برنامه‌های نهضت سوادآموزی بهره‌مند شده‌اند.
بر این اساس، در جوامع گوناگون، آموختن سواد به عنوان حق اساسی و لازمه پیشرفت انسان شناخته شده است، هر انسانی اعم از کودک، نوجوان و بزرگسال، باید از فرصت‌های آموزشی برخوردار باشد، این نیاز، هم توانایی بر خواندن و نوشتن را در برمی‌گیرد و هم عامل رشد و توسعه در ابعاد گوناگون اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است، امروز ایده‌آل‌های رشد و توسعه یک کشور، بیانگر این واقعیت است که برای رسیدن به توسعه پایدار، باید بسیار فراتر از کسب مهارت‌های سواد خواندن و نوشتن پیش رفت، از این‌رو آمار افرادی که موفق به دریافت مدرک سوادآموزی شده‌اند، کافی نیست. آنچه کارساز است، درصد آمار افرادی است که با دریافت مدرک قبولی، دریچه سواد را به زندگی خود می‌گشایند و در پرتو نور آن، در شرایط اطراف زندگیشان تغییری ایجاد می‌کنند؛ وضعیت خود و خانواده را بهبود می‌بخشند و در راه اعتلای شرایط شغلی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی گام برمی‌دارند، در غیر این صورت، رسیدن به مرزهای توسعه یافتگی در حد شعار باقی می‌ماند.
بنابراین سوادآموزی، تنها فرایند یادگیری مهارت‌های خواندن، نوشتن و حساب کردن نیست، بلکه کمک کردن به آزادسازی انسان و رشد کامل اوست و شرایط مناسب را برای کسب آگاهی انتقادی از تضادهای جامعه‌ای به وجود می‌آورد که فرد در آن زندگی می‌کند، انسان را برمی‌انگیزد تا با مشارکت فعال و بهره گرفتن از نیروی نوآوری، طرح‌هایی بیافریند که می‌تواند در متحول ساختن جهان مؤثر باشد، در مجموع، اهمیت مبارزه با بی‌سوادی بر کسی پوشیده نیست و کم و بیش تمام کشورهای جهان به ویژه جوامع در حال توسعه، از دیرباز به اهمیّت این امر پی برده‌اند. جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به اهمیتی که برای امور آموزشی و فرهنگی قائل است، برنامه‌های گسترده‌ای برای مبارزه با بی‌سوادی به انجام رسانده است، تشکیل نهضت سوادآموزی و فعالیت‌ها و موفقیت‌های آن در صحنه‌های بین‌المللی، شاهد گویایی بر این ادعاست، تلاش گسترده و همگانی مردم و مسئولان دلسوز، به ویژه دست‌اندرکاران این نهاد بزرگ، پدید آمدن ایرانِ باسواد و با فرهنگ را فراهم ساخته است.
نظر شما