به گزارش خبرگزاری ایمنا، تغییر اقلیم، کمبود آب و افزایش گردوغبار از چالش‌های مهمی است که زندگی انسان‌ها را تهدید می‌کند و تبعاتی جبران‌ناپذیر به همراه دارد، از جمله تبعات تغییر اقلیم می‌توان به ضررهای اقتصادی، انقراض و نابودی جانوران، بالا آمدن سطح آب دریاها و آب شدن یخسارها و یخچال‌ها اشاره کرد، همچنین سازمان ملل هشدار داده که بدون اقدامات فوری و لازم، دمای زمین تا اواخر قرن، سه درجه افزایش خواهد یافت و با شرایط بسیار دشواری مواجه خواهیم شد.
بر اساس پژوهش‌های انجام شده، غلظت کربن دی‌اکسید موجود در اتمسفر در سه میلیون سال اخیر، بی‌سابقه بوده است، سه درصد کل گازهای گلخانه‌ای که توسط انسان‌ها تولید می‌شود، به دلیل فعالیت‌های مربوط به جنگل‌زدایی است، ۱۱ درصد از جمعیت کره زمین، در معرض خطر تغییرات اقلیمی مانند گرما، سیل، طوفان، خشکسالی، افزایش سطح دریاها قرار دارند.
جلوگیری از جنگل‌زدایی و بازسازی جنگل‌های آسیب‌دیده در کل جهان، می‌تواند برای ۸۰ میلیون نفر اشتغال‌زایی کند، حدود دو تریلیون دلار بهره‌وری داشته باشد و باعث نجات یک میلیارد نفر از فقر باشد، باید توجه داشت که نمی‌توان تنها به اقدامات مردمی در خصوص بهبود شرایط کره زمین اکتفا کرد و باید اقدامات مهم و تأثیرگذاری از سوی دولت‌ها صورت پذیرد که از جمله این اقدامات می‌توان به کاشت درخت، حفاظت از جنگل‌ها و استفاده نکردن از سوخت‌های فسیلی اشاره کرد.
لزوم برنامه‌ریزی برای مدیریت چالش آب
سحر تاج بخش مسلمان، رئیس سازمان هواشناسی کشور، اظهار کرد: افزایش خشکسالی‌ها در کشور سبب شده است تا منابع آب زیر زمینی به‌شدت برداشت شود و بسیاری از مناطق کشور با چالش فرونشست و پیامدهای آن مواجه شوند.
وی افزود: ناچار هستیم در قالب یک برنامه به‌خصوص در حوزه‌های مرتبط با آب مانند مدیریت منابع آب، بخش کشاورزی، حوزه صنعت، محیط زیست و سایر حوزه‌های مرتبط از ظرفیت‌های آب‌های جوی استفاده کنیم.
رئیس سازمان هواشناسی کشور ادامه داد: باید برنامه‌ریزی انجام شود تا کشور به سمت تعادل پایدار از نظر منابع آبی هدایت شود، به‌خصوص در بخش منابع آب‌های زیرزمینی که اکنون یکی از سخت‌ترین و پرچالش‌ترین مسائل کشور است.
وی گفت: آنچه بدیهی است، لزوم استفاده از ظرفیت‌های موجود کشور برای برنامه‌ریزی مدیریت منابع آب است، چراکه سناریوهای بلندمدت نشان از پیامدهای منفی زیاد تغییر اقلیم در این حوزه دارد.
تاج بخش مسلمان تصریح کرد: کره زمین امسال گرم‌ترین بهار، گرم‌ترین تابستان، گرم‌ترین پاییز و احتمالاً گرم‌ترین زمستان خود را از زمان ثبت رکوردهای جوی تاکنون دیده است و سال ۲۰۲۳ گرم‌ترین سال زمین است.
وی ادامه داد: گرمایش زمین اثرات و پیامدهای متعددی داشته است، یکی از آن‌ها که در تمام مناطق کره زمین رخ داده و می‌دهد، افزایش رخداد پدیده‌های حدی است، افزایش خشکسالی و توفان‌های گردوخاک و تغییر نوع بارش‌ها نمونه‌های ملموس از پیامدهای تغییر اقلیم است که در کشور ما نیز مشاهده شده است.
رئیس سازمان هواشناسی کشور افزود: ممکن است مقادیر بارش در طول سه دهه تغییر نکند، اما تیپ بارش متفاوت می‌شود، تجربه نشان می‌دهد که بیشتر بارش‌های کشور به سمت سیلابی شدن حرکت کرده، اگر چه در کشور مقدار بارش نیز کاهش پیدا کرده است.
وی اضافه کرد: بر اساس گزارش‌های هیئت بین دولتی تغییر اقلیم، سناریوهای مختلفی برای شرایط زمین در دهه‌ها و سده‌های آینده تعریف شده است که در بدبینانه‌ترین حالت دمای کره زمین تا پنج درجه سلسیوس افزایش پیدا می‌کند و پیامدهای وحشتناکی خواهد داشت، در خوشبینانه‌ترین حالت و در صورت به صفر رسیدن انتشار گازهای گلخانه‌ای، روند افزایش دما و پیامدهای ناشی از آن کاهش می‌یابد.
تاج بخش مسلمان گفت: سناریوهای هیئت بین دولتی تغییر اقلیم بر اساس قوانین احتمالاتی تعریف شده و در حال به‌روزرسانی است، اکنون روند افزایش دما بین ۱.۲ تا ۱.۴ درجه سلسیوس در دنیا و پیامدهای آن در قابل مشاهده است.
وقت زیادی برای مدیریت گرد و غبار نداریم
وحید جعفریان، مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، اظهار کرد: چالش‌های ناشی از گرد و غبار در آسیا کم نبوده است، بنابراین کشورهای این قاره برای کاهش این معضل با یکدیگر به همکاری پرداخته‌اند، به عنوان نمونه می‌توان به اقدامات چین و مغولستان، کره جنوبی و ژاپن اشاره کرد، علاوه بر آن به تازگی کشورهای آسیای میانه برای مدیریت توفان‌های گرد و غبار رایزنی‌هایی انجام داده‌اند، این فعالیت‌ها تجاربی را به همراه دارد و ایران می‌تواند از این ظرفیت‌ها بیشتر استفاده کند.
وی با بیان اینکه مدیریت توفان‌های ماسه و گرد و غبار یک کار فرامرزی است، افزود: باید بتوانیم از چارچوب‌های الزام‌آورتری برای کنار هم قرار دادن کشورها استفاده و نتایج نشست‌های برگزار شده را بررسی کنیم تا به این نتیجه برسیم که آیا نیاز است سیاستگذاری‌ها در این زمینه را اصلاح کنیم یا خیر.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری اضافه کرد: ما در مقاطعی پیشتاز فعالیت‌های کنوانسیون‌هایی مثل کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی در منطقه و قاره بردیم، اما به نظر می‌رسد که در حال حاضر موضوعات مربوط به مدیریت توفان ماسه و گرد و غبار به‌صورت جدی در کشورهای دیگر دنبال می‌شود.
وی ادامه داد: کشورهایی مانند عربستان، ترکیه، امارات و عراق برنامه‌های جامعی در این خصوص تعریف کرده‌اند، از ظرفیت کنوانسیون‌ها و صندوق‌های مشترک مثل اکو، شانگهای و بانک توسعه اسلامی بهره می‌برند و تجارب جهانی را با برگزاری کارگاه‌های مختلف کنار هم قرار می‌دهند، نیازمند چابک‌سازی برنامه‌های منطقه‌ای مدیریت توفان‌های ماسه و گرد و غبار هستیم، البته شاید دبیر ستاد مربوطه نظرات دیگری داشته باشد.
جعفریان تاکید کرد: تغییرات اقلیمی مانند افزایش رویدادهای حدی مثل توفان‌های شدید، خشکسالی پیاپی زنگ خطر را به صدا در آورده است، وقت زیادی برای انجام اقدامات محکم، قوی و منطقه‌ای به منظور مدیریت توفان‌های ماسه و گرد و غبار نداریم.
وی افزود: بسیاری از کشورهای آسیای میانه و جنوب غرب آسیا به این موضوع توجه کرده‌اند و در برنامه‌های توسعه‌ای خود موضوع مقابله با توفان‌های ماسه و گرد و غبار را لحاظ کرده و در زمینه اتخاذ سیاست‌های پشتیبان مانند اقدامات حمایتی و تشویقی برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و نقش آفرینی جوامع محلی در احیای سرزمین اقدامات خوبی انجام داده‌اند، علاوه بر آن مباحث زیربنایی مثل نوع مدیریت کاربری سرزمین مانند حفظ حاصلخیزی خاک، ملاحظات مرتبط با بخش کشاورزی، آمایش سرزمین را در قوانین خود بازبینی، با کشورهای همسایه خود طرح‌های متعددی را در حوزه احیای سرزمین تعریف کرده و هم‌افزایی جدی چه در بخش منابع طبیعی و چه در بخش کشاورزی و چه در بخش مدیریت منابع آب انجام داده‌اند.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری اضافه کرد: باید تلاش بکنیم تا با توجه به ظرفیت‌های عظیم و دانش کشور در حوزه مدیریت منابع طبیعی و مدیریت سرزمین بتوانیم سردمدار تبیین سیاست‌های منطقه‌ای برای مدیریت توفان‌های ماسه و گرد و غبار باشیم، چراکه تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه در ایران انجام شده است و تعداد دانشگاه‌ها، پژوهشگران و فارغ‌التحصیلان این حوزه قابل مقایسه با کشورهای دیگر منطقه نیست.
وی تاکید کرد: لازم است آسیب‌شناسی درباره سیاست‌های مدیریت گرد و غبار صورت گیرد، سال ۱۳۹۶ - ۱۳۹۵ ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار راه‌اندازی شده است، بد نیست عملکرد آن را ارزیابی کنیم و شاید با بازنگری در آئین‌نامه و فرایند اجرا، موازی کاری کمتر و اثربخشی فعالیت‌ها بیشتر شود تا بتوانیم بیشتر در یک قالب سیستم منسجم و هماهنگ سیاست‌های کلی نظام درباره توجه به مدیریت پایدار سرزمین و توفان‌های گرد و غبار به عنوان یکی از پیامدهای تخریب سرزمین را دنبال کنیم.
نظر شما