به گزارش خبرگزاری ایمنا از البرز فرونشست زمین معضلی است که به واسطه کاهش تدریجی سطح زمین در پی فشرده شدن یا فرو ریختن مواد در لایه‌های زیرین رخ می‌دهد. «یونسکو» فرونشست را حرکت قائم زمین به سمت پایین تعریف و از آن به عنوان زلزله خاموش و خزنده یاد کرده است. استان البرز به ویژه کلانشهر کرج سرمنزل فرونشست‌های پی در پی طی ادوار گذشته است و می‌توان گفت به طور میانگین هر ساله یک فرونشست عمیق و چندین رانش کوچک در نقاط مختلف استان اتفاق می‌افتد.
بیش از ۷۰ درصد نیازهای آبی استان البرز از سفره‌های زیرزمینی تأمین می‌شود و در کشاورزی نیز استان هیچ سهمی از منابع سطحی و دو سد کرج و طالقان ندارد و تنها بخش کمی از کشاورزی استان با رودخانه کردان آبیاری می‌شود. در این میان روند رو به رشد جمعیت و مهاجرت به البرز نیز بر حجم برداشت‌ها از سفره‌های زیرزمینی افزوده است و هرچه برداشت از آبخوان‌ها بیشتر شود فضای خالی در زیر زمین هم بیشتر خواهد شد و به تبع آن فرونشست نیز شدیدتر خواهد بود.
آسیب به زیرساخت‌ها از مهم‌ترین تهدیدات فرونشست است
یکی از مهم‌ترین تهدیدات فرونشست در استان البرز، آسیب به زیرساخت‌ها و فروریختن ساختمان‌ها است. این خطر دیگر به صورت بالقوه نیست و بالفعل شده است چراکه مصرف آب در البرز مدیریت نمی‌شود. علی حدادی، نماینده مردم ساوجبلاغ، نظرآباد، طالقان و چهارباغ در مجلس شورای اسلامی در واکنش به فرونشست زمین در استان البرز گفته است که این مهم نیازمند بررسی زیرساخت‌ها است و اصلی‌ترین علت آن سو مدیریت در مصرف آب قلمداد می‌شود.
وی فرونشست زمین در استان البرز را نتیجه بی‌توجهی مسئولان به منابع طبیعی می‌داند و می‌گوید: این روند نباید ادامه پیدا کند. علت اصلی فرونشست‌ها کم آبی است، اما در استان البرز کمبود آب نداریم بلکه سو مدیریت در توزیع آب باعث شده است با فرونشست زمین مواجه شویم.
نماینده مردم ساوجبلاغ، نظرآباد و طالقان در مجلس اضافه می‌کند: در جنوب غربی استان البرز زمین‌های کویری وجود دارد که بی‌توجهی مسئولان منطقه در گذشته به این زمین‌ها با هدف جلوگیری از شکل‌گیری پدیده ریزگردها و عملکرد نامناسب سازمان آبخیزداری و منابع طبیعی باعث شده است آسیب‌هایی به منطقه وارد شود.
حدادی تاکید می‌کند: با هدف جلوگیری از فرونشست زمین در استان البرز باید مسئولان از استاندار تا مدیران کل دستگاه‌های اجرایی در سطح ملی فکر اساسی داشته باشند، طبق برآوردهایی که انجام شده زمین‌های کویری و جنوب‌غربی استان البرز دچار فرونشست است که یکی از علت‌های آن کم‌آبی است، این امر نیازمند مطالعات و بررسی کارشناسی است تا اقداماتی در راستای جلوگیری از فرونشست زمین صورت گیرد.
مهرداد کیانی، شهردار کرج گفته است که آنچه طی سال‌های گذشته در منطقه حصار و بعضی مناطق شهری کرج در بحث ساخت‌وسازهای غیرمجاز و بی‌کیفیت رخ داده، نتایج خطرناکی همچون حادثه امروز را در پی داشته است.
فرونشست البرز از خطرهای بالقوه در زمان وقوع زلزله است
علیرضا قره‌حسنلو، رئیس شورای اسلامی استان البرز فرونشست زمین یکی از دغدغه‌های مهم استان البرز می‌داند و می‌گوید: بیش از ۷۰۰ کیلومتر از اراضی البرز تا ۲۹ سانتی‌متر در سال دچار فرونشست شده است.
وی با بیان اینکه برای کنترل شرایط نیازمند پژوهش علمی است، اظهار می‌کند: کمیته‌های تخصصی از جمله کمیته معماری و شهرسازی، بازآفرینی فضاهای شهری و فرونشست زمین در این راستا تشکیل خواهد شد.
علی افراسیابی، عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان البرز نیز با بیان اینکه فلات ایران در منطقه البرز مرکزی استعداد حرکت گسل‌ها را دارد، تاکید می‌کند: تعداد گسل‌های پیدا و پنهان استان‌های البرز و تهران فراوان است و به همین دلیل باید مقررات آئین‌نامه ملی ساختمان جدی گرفته شود.
وی ادامه می‌دهد: انتظار می‌رود جامعه مهندسان ساختمان در این شرایط جغرافیایی وظیفه کاری خود را جدی بگیرند و همگی به سند راهبرد ساختمان یعنی آئین‌نامه‌ها و مقررات ملی توجه ویژه داشته باشند.
عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان البرز تاکید می‌کند: در بخش ساخت‌وسازها افزون بر رعایت اصول فنی و مهندسی، توجه به کیفیت مصالح ساختمانی، تجهیزات و تأسیسات در اولویت کاری مهندسان ناظر قرار گیرد.
افراسیابی اضافه می‌کند: امروز استان البرز با محله‌های ناایمن (سکونتگاه‌های غیر رسمی) به لحاظ ساخت‌وساز همچون حصار، حسن‌آباد و حصارک کرج مواجه است که از خطرهای بالقوه برای زمان زلزله به شمار می‌رود.
فرونشست قابل کنترل است
احمد ابوترابی، کارشناس ارشد زمین‌شناسی با اشاره به دلایل ایجاد فرونشست، تصریح می‌کند: فرونشست زمین علت‌های متعددی دارد. تنها عوامل انسانی باعث بروز چنین رخدادی نیست، اما انسان با کنترل و مدیریت بهینه می‌تواند مانع از پیشرفت شود.
وی با تاکید بر اینکه تشخیص یا پیش‌بینی فرونشست زمین کار دشواری است، خاطرنشان می‌کند: چنانچه کمبود آب‌های زیرزمین علت اصلی باشد، این مهم به صورت تدریجی و در ابعاد گسترده اتفاق خواهد افتاد که در بیشتر نقاط جهان روش دینامیکی را برای مقابله با آن استفاده می‌کنند.
کارشناس ارشد زمین‌شناسی اضافه می‌کند: در این روش به واسطه پرتاب یک وزنه فولادی یا بتنی تراکم خاک بالا می‌رود و از بروز روان‌گرایی خاک و فرونشست زمین به صورت چشمگیری جلوگیری خواهد شد.
ابوترابی اظهار می‌کند: در مناطقی که علت اصلی برداشت آب زیرزمینی باشد، مجموعه فعالیت‌هایی که منجر به کاهش برداشت آب از آبخوان‌ها شود در رفع این مشکل نقش بسزایی خواهد داشت.
وی ادامه می‌دهد: در وهله نخست جایگزینی آب‌های سطحی به جای آب‌های زیرزمینی پیشنهاد می‌شود و در نبود این امکان واردات آب‌های سطحی به جای استفاده از آب‌های زیرزمینی می‌تواند مؤثر باشد.
این کارشناس زمین شناسی اظهار می‌کند: علاوه بر موارد گفته شده افزایش پوشش گیاهی در مناطق غیرمسکونی و ساخت‌وسازهای مبتنی بر حفاظت از آب اهمیت دارد. افزایش پوشش گیاهی در اطراف ساختمان‌ها نیز می‌تواند خطرساز باشد که با هرس کردن منظم و رسیدگی مستمر می‌توان خطر آن را کاهش داد.
بسیاری از کلان‌شهرهای امروز کشور با معضل فرونشست عمدتاً به دلیل برداشت‌های بی رویه از آب‌های زیرزمینی مواجه هستند که با توجه به تراکم جمعیتی در این شهرها و سازه‌های سنگین، ضرورت اتخاذ راهکارهای بلند مدت با هدف جلوگیری از فرونشست ضرورت دارد.
نظر شما