به گزارش خبرگزاری ایمنا از قم، کنترل و کاهش ترافیک شهری امروزه یکی از دغدغه‌های برنامه‌ریزان حوزه مدیریت شهری در کلان‌شهرها است، دغدغه‌ای که حاصل توسعه اتفاقی شهرها و جوان بودن نظام برنامه‌ریزی شهری در کشور است.
بسیاری اوقات زمانی که صحبت از مشکلات ترافیکی در شهرهای بزرگ می‌شود، راهکارهای گران‌قیمت به ذهن می‌رسد. راهکارهایی شبیه ایجاد تونل‌ها و تقاطع‌های غیرهمسطح یا بزرگراه‌های شهری، اما کارشناسان معتقد هستند که برای بهبود وضعیت ترافیکی شهرها، راهکارهای نرم‌افزاری هیچ‌گاه سطح اهمیت پایین‌تری نسبت به راهکارهای سخت‌افزاری نداشته‌اند.
ساماندهی نرم‌افزاری وضعیت ترافیک شهرها همچون تغییر رفتار شهروندان، تغییر رفتار رانندگان، آموزش‌های محیطی، مدیریت کاربری‌ها، ترویج استفاده از حمل‌ونقل عمومی و راهکاری ازاین‌دست می‌تواند با هزینه بسیار کمتر نتایج ملموسی در کاهش ترافیک شهری ایجاد کند.
کلان‌شهر قم از جمله شهرهای کشور است که به واسطه زائرپذیر بودن، تراکم جمعیت و کاربری‌ها با معضل ترافیک دست به گریبان است، از این رو مدیریت شهری قم سیاست‌های بلند مدت و کوتاه مدتی را با هدف ساماندهی وضعیت ترافیکی شهر در نظر گرفته است.
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا در آستانه هفته حمل‌ونقل با رضا خانه‌زاد یزدی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم به منظور بررسی مسائل مرتبط با حیطه حمل‌ونقل و ترافیک و رویکردهای اساسی شهرداری در این حوزه است.
افزایش سامانه‌های ثبت تخلف رانندگی
ایمنا: کدام سیاست اساسی در حوزه ترافیک در این سال‌ها اولویت شهرداری قم بوده است؟
خانه زاد یزدی: یکی از مهم‌ترین سیاست‌هایی که در معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم دنبال می‌شود، ارتقای انضباط ترافیکی شهر از طریق راهکارهای نرم‌افزاری و تغییر رفتار شهروندان است.
در این زمینه یکی از مسائلی که پیگیری می‌شود، افزایش سامانه‌های ثبت تخلف رانندگی است. طی سال‌های گذشته در کل هفت سامانه ثبت تخلف فعال در شهر قم داشتیم که شش سامانه در بلوار آیت‌الله بروجردی و یک سامانه در بلوار غدیر قرار داشت.
از ابتدای آبان ماه پنج سامانه در بلوار غدیر اضافه شده و این موضوع موجب شده است تا میزان تخلفات رانندگی ثبت شده توسط این دوربین‌ها کاهش ۵۰ درصدی داشته باشد و همین مسئله نشان می‌دهد اعمال قانون به‌صورت هوشمند و ساختارمند موجب کاهش تخلفات و تصادفات خواهد شد.
لازمه ایجاد نظم ترافیکی برنامه‌ریزی مستمر است
ایمنا: وجود سامانه‌های ثبت تخلف چقدر مؤثر خواهد بود؟
خانه‌زاد یزدی: در این زمینه نیاز شهر بسیار گسترده است، اما نکته اساسی این است که باید قدم‌به‌قدم پیش رفت و وضعیت را بهبود داد. نمی‌توانیم در مدت زمان کوتاهی تمام نیاز شهر را تأمین کنیم، اما می‌توانیم با حرکت مستمر در این حوزه شرایط بهتری را در انضباط ترافیکی داشته باشیم.
قدم بعدی برای ایجاد سامانه‌های ثبت تخلفات رانندگی، مسیر اتوبوس تندروی بلوار آیت‌الله بروجردی است که به دلیل ورود برخی شهروندان و سرعت‌بالا حادثه‌ساز شده بود. این موضوع در حال طی کردن روند اداری خود و گرفتن کد راهور است.
در گام بعدی ۱۰ سامانه ثبت تخلف در بلوار امامت، بلوار امام علی (ع) و بلوار امام صادق (ع) پردیسان نصب خواهد شد. همچنین دوربین‌های ما به سیستم ثبت تخلف نداشتن معاینه فنی هم مجهز شده و این مسئله نیز در شهر سامان خواهد یافت. نصب دوربین ثبت تخلفات عبور از چراغ‌قرمز مسئله دیگری است که به دنبال آن هستیم.
نصب ۲۲ سامانه ثبت تخلفات عبور از چراغ قرمز
ایمنا: سال گذشته موضوع افزایش تقاطع‌های چراغ‌دار در شهر قم آغاز شد، این اقدام به چه مرحله‌ای رسیده است؟
خانه‌زاد یزدی: امکان اینکه تمام شهر را با پل‌های مکانیزه پوشش دهیم وجود ندارد و باید به سمت تقاطع‌های چراغ‌دار برویم. در تقاطع‌های چراغ‌دار گذر عابر پیاده به‌صورت ایمن رخ خواهد داد و آئین‌نامه‌های ملی نیز بر همین اساس تدوین‌شده است.
یکی از دلایلی که در گذشته تقاطع‌های چراغ‌دار به دوربرگردان تبدیل می‌شد، نبود سامانه‌های هوشمند ثبت تخلف عبور از چراغ‌قرمز بود، چراکه در تصادفات نمی‌توانستیم تشخیص دهیم که چه کسی از چراغ‌قرمز عبور و تخلف کرده است.
تا پایان امسال ۲۲ سامانه تخلفات عبور از چراغ‌قرمز در تقاطع‌های سطح شهر نصب خواهد شد. با نصب سامانه‌ها این معضل رفع و زمینه برای توسعه تقاطع‌های هم‌سطح چراغ‌دار فراهم می‌شود.
ثبت تخلفات به صورت هوشمند انجام می‌شود
ایمنا: چه اقداماتی در حوزه ثبت تخلفات ساکن در دست انجام است؟
خانه زاد یزدی: از مسائل مهم در انضباط ترافیکی ثبت تخلفات ساکن به‌صورت مستمر است. در سطح شهر پارک‌های دوبل در بعضی شوارع دیده می‌شود. برای نخستین بارکد راهور برای موتورسیکلت ثبت تخلف ساکن برقرار شد و در حال حاضر این وسیله در دست پلیس راهور است.
کاربر در سطح شهر حرکت می‌کند و از پلاک‌هایی که پارک غیرمجاز داشته‌اند تصویر می‌گیرد. فرد در عبور بار دوم و چنانچه این تخلف تکرار شود، جریمه رخ خواهد داد.
این مهم از تیر آغاز شده است و ماه تیر ۲۶۴ فقره اعمال قانون داشتیم. آبان امسال نزدیک به ۲۴ هزار مورد اعمال قانون ثبت تخلف ساکن داشتیم. نکته مثبت این است که درگیری مردم با پلیس کاهش پیدا می‌کند، اما شهروندان متخلف جریمه شوند.
در نظر داریم تا یکی دو ماه آینده دو دستگاه ۲۰۶ برای ثبت تخلف ساکن اضافه کنیم و این سیستم را به سمتی ببریم که از کار دستی فاصله گرفته و به‌صورت هوشمند عمل کند تا هم مردم شاهد نظم اجتماعی بیشتری باشند و هم ترافیک‌های موضعی ناشی از کاربری‌های خاص کاهش پیدا می‌کند.
تلاش برای کاهش از هم‌گسیختگی تصمیمات ترافیکی
ایمنا: گاهی شهروندان درخواست‌هایی در حوزه نصب تابلوهای ترافیکی، سرعت‌گیر و پل عابر پیاده دارند درحالی‌که به نظر می‌رسد باید این مسئله به‌صورت محوری و شبکه‌ای دیده شود. در این حوزه سیاست معاونت چیست؟
خانه زاد یزدی: در این زمینه کار مطالعاتی آغاز شده و یک سری محورها به‌صورت پایلوت در نظر گرفته شده است. یکی از این محورها، بلوار سردار شهید سلیمانی است و تلاش ما این بوده که در طول این محور رویکردهای ترافیکی مختلف وجود نداشته باشد و گره‌های ترافیکی حل شود.
در محور آیت‌الله صدوقی نیز طرح مطالعاتی در حال انجام است، چراکه این محور هم ازهم‌گسیختگی در ساماندهی ترافیکی و تصمیمات ترافیکی دارد. قرار است در این محور دسترسی‌های مناسب و گذرهای عرضی ایمن و پایدار داشته باشیم.
هر محوری یک حوزه نفوذ ترافیکی دارد که در این حوزه تحت تأثیر قرار می‌گیرد. از مشاور درخواست کردیم که محور آیت‌الله صدوقی را با حوزه نفوذ ترافیکی‌اش به‌صورت شبکه‌ای بررسی کند تا به راه‌حل‌های کاملی در این زمینه برسیم.
شاید نتوانیم کل شهر را از این نظر تغییر دهیم، اما به‌صورت پایلوت در محور آیت‌الله صدوقی تلاش می‌کنیم رفع گره‌های ترافیکی، بهبود وضعیت گذرهای عرضی و ایمن‌سازی مسیر را دنبال کنیم که در صورت کسب تجربه موفق می‌توان این مهم را به‌صورت تدریجی به‌کل شهر تسری داد.
احتمال وقوع بحران در محور شهید سلیمانی مدیریت شود
ایمنا: مسئله حذف محور شهید سلیمانی که در گذشته مطرح می‌شد، به کجا رسیده است؟
خانه زاد یزدی: بلوار شهید سلیمانی یک محور قطری قوی شهر محسوب می‌شود و بسیار به حل معضلات ترافیک شهر کمک می‌کند. طرح جامع حمل‌ونقل و ترافیک شهر قم نیز به حذف رودخانه اذعان ندارد.
مهندسی ارزشی ایجاب می‌کند که این محور در اختیار شهر باشد اما باید احتمال وقوع بحران در این محور را مدیریت کنیم.
ایجاد کندرو در سطح معابر با هدف افزایش ایمنی انجام می‌شود
ایمنا: گاهی شهروندان شاهد هستند که عرض بعضی معابر با تصمیم شهرداری کاهش می‌یابد و سیاست مدیریت شهری در این حوزه برای آن‌ها نامشخص است. توضیح شما در این خصوص چیست؟
خانه‌زاد یزدی: باید این موضوع را برای مردم روشن کنیم که احداث یک مسیر با پنج‌خط اصلی و سه خط کندرو برای یک محور شهری کار استانداردی نیست.
وجود پنج‌خط این‌طور القا می‌کند که باید با سرعت زیادی حرکت کنیم. احداث خطوطی با این مقیاس یک پیام برای کاربر است که می‌تواند با سرعت زیادی داخل شهر حرکت کند درحالی‌که محورهای بسیار مهم بین‌شهری همچون قم تهران سه خط اصلی دارد.
در خصوص بلوار فردوسی نیز بحث این بود که این محور عرض زیادی دارد و مدیریت دسترسی در آن رعایت نشده است، بر همین مبنا طی دو سال گذشته مطالعاتی در حوزه حمل‌ونقل برای ممیزی ترافیک شکل گرفت که منجر به طرح‌های اجرایی در حوزه عمرانی شد.
گاهی دیده می‌شود که این پروژه‌ها در سطح شهر بازخورد خوبی ندارد، اما اگر بخواهیم مسئله ایمنی را در اولویت قرار دهیم، نیازمند ایجاد کندرو هستیم تا وقتی سرعت حرکت در تندرو افزایش می‌یابد در کندرو مدیریت دسترسی‌ها را داشته باشیم.
شهروندان به خدمات ناوگان اتوبوسرانی امتیاز می‌دهند
ایمنا: اقدامات شهرداری قم در حوزه حمل‌ونقل عمومی چیست؟
خانه‌زاد یزدی: در این حوزه نیازمندی‌های زیادی از جمله مسائلی مانند افزایش ناوگان و ترمیم خطوط وجود دارد موضوعی که ما دنبال می‌کنیم این است که در گام نخست بتوانیم با امکانات موجود خدمات بهتری به شهروندان ارائه دهیم.
هوشمندسازی مسیریابی ایستگاه اتوبوس موضوعی ضروری است که نرم‌افزار آن به‌زودی طراحی خواهد شد، در قالب این نرم‌افزار شهروندان می‌توانند حرکت اتوبوس‌ها را رصد و زمان خود را با زمان رسیدن اتوبوس به ایستگاه تنظیم کنند که این امکان را به شهروندان می‌دهد تا مدیریت زمان را بر عهده بگیرند و شرایط استفاده از اتوبوس را آسان می‌کند.
موضوع دیگری که به دنبال آن هستیم این است که شهروندان بتوانند در قالب دستگاهی به وضعیت خدمت‌رسانی سازمان اتوبوسرانی نمره بدهند، یعنی پس از استفاده از یک اتوبوس شهروند به نظافت اتوبوس، رفتار راننده و شیوه رانندگی امتیاز دهد که بخشی از مزایای رانندگان اتوبوس از این طریق محاسبه شود.
حذف پول نقد از موضوعاتی بود که در این زمینه به‌صورت جدی پیگیری کردیم. نصب دوربین را در کابین راننده و کابین مسافر نصب کرده‌ایم. تمام اتوبوس‌ها به سامانه نظارتی متصل هستند و اگر شهروند شکایتی داشته باشد می‌توانیم صحت‌سنجی داشته باشیم.
دنبال این هستیم که کسانی که از اتوبوس استفاده می‌کنند، به خدمات راننده و اتوبوس امتیاز دهند و این موضوع بر درآمد راننده مؤثر باشد. نظافت اتوبوس، رفتار راننده و نوع رانندگی ازجمله مسائلی است که مردم راجع آن نظر خواهند داد.
با اقداماتی که انجام شده پیام‌های اعتراضی سامانه ۱۳۷ نسبت به اوایل مهر بسیار کاهش یافته که نشان‌دهنده بهبود عملکرد ناوگان است.
مسئله دیگر بهسازی ایستگاه‌های اتوبوس در سطح شهر بوده که با محوریت مناطق شهرداری قم آغاز شده است. بیش از ۸۰۰ ایستگاه اتوبوس در شهر قم داریم و به‌تدریج می‌توان ایستگاه‌هایی که اولویت بالاتری دارند را بهسازی و شرایط مطلوب‌تری برای حضور شهروندان ایجاد کرد.
پیگیر تحویل ۴۹ دستگاه اتوبوس برای قم هستیم
ایمنا: برای توسعه ناوگان اتوبوسرانی چه اقداماتی انجام شده است؟
خانه‌زاد یزدی: سیاست معاونت حمل‌ونقل و ترافیک در این حوزه بهسازی ناوگان موجود است. تلاش کردیم از اتوبوس‌های متوقف با یک هزینه منطقی استفاده کنیم تا تعداد ناوگان را ارتقا دهیم.
این اتفاق توسط همکاران سازمان اتوبوسرانی در حال رخ دادن است. ۲۴ دستگاه در حال آماده‌سازی است و شش دستگاه نیز رنگ آمیزی شده است که ماه آذر می‌تواند به ناوگان ملحق شود. به‌مرور تا پایان سال این کار تکمیل خواهد شد.
قراردادی با وزارت کشور برای تأمین ۹۹ دستگاه منعقد شده بود که ۵۰ دستگاه به شهر قم واگذار شد و برای رسیدن ۴۹ دستگاه دیگر نیز در حال پیگیری هستیم. این موضوع برای ما بسیار مهم است اگر بتوانیم سرفاصله‌ها را کاهش دهیم، مطلوبیت استفاده از حمل‌ونقل عمومی ارتقا خواهد یافت.
نظر شما