خبرگزاری ایمنا، رسول بخشی، دانشیار اقتصاد کلان دانشگاه اصفهان و مسئول کارگروه پیش‌نیازهای کلان اقتصادی و محمد تمنایی، دانشیار مهندسی حمل‌ونقل دانشگاه صنعتی اصفهان و راهبر هسته‌ی نخبگانی در یادداشت مشترکی نوشتند: واقعیت، کتمان‌ناپذیر است: نظام جمهوری اسلامی ایران، سرسخت‌ترین دشمنان خود در حوزه‌های نظامی و امنیتی را با اقتدار و درایت، به زانو درآورده‌است. با این حال، در عرصه‌ی حیاتی «اقتصاد»، تاکنون زمین‌گیر شده و به طرز عجیبی، اصرار دارد بزرگترین دشمن خود و دشمن مردم را هم‌چنان به حال خود رها نماید! این دشمن بزرگ، که کمر به نابودی کامل سرمایه‌ی اجتماعی نظام اسلامی بسته‌است و به دنبال از بین بردن زندگی توده‌های مردم، این ولی‌نعمتان انقلاب، است چیست و راهکار مشخص مقابله با آن کدام است؟
۱- در دیدار نخبگان با رهبر معظم انقلاب (مهر ۱۴۰۱)، طرحی با عنوان ابتکار شبکه‌ی یکپارچه فرآوری و ترابری (شیفت)، به عنوان کلان‌راهبرد شکوفایی اقتصادی پایدار و عدالت‌محور کشور ارائه گردید، که ارتقای مشارکت کشور در زنجیره‌های ارزش منطقه‌ای و جهانی و تبدیل ایران به هاب قدرتمند صنعت، لجستیک و فرآوری منطقه‌ای را دنبال می‌کند. این ابتکار، با دستور رهبر انقلاب در حال طراحی است و در برنامه‌ی هفتم پیشرفت نیز دولت (ذیل ماده ۵۷) مکلف به اجرای آن شده‌است. «شیفت»، مقابله با خام‌فروشی از طریق احیای حکیمانه‌ی زنجیره‌های ارزش و یکپارچه‌سازی منابع مختلف خلق ارزش را رسالت مهم و اولویت‌دار کشور می‌داند. سوالی اساسی پیش روی این ابتکار است: بزرگترین مانع احیای زنجیره‌های ارزش در کشوری برخوردار از ۸٪ منابع عظیم انرژی و معادن جهان و موقعیت ژئوپلیتیک عالی، که «از نظر ظرفیّت‌های استفاده‌نشده‌ی طبیعی و انسانی در رتبه‌ی اوّل جهان است» چیست؟
۲- چرا خام‌فروشی در ایران هم‌چنان با قوّت در جریان است و مردم و بخش خصوصی، در بسیاری موارد، پای کار توسعه و تکمیل زنجیره‌های ارزش پایین‌دستی نمی‌آیند؟! پاسخ، نه ارتباطی با فرهنگ‌سازی دارد، نه به توصیه‌ی مسئولان و خلوص نیّت صاحبان سرمایه و نه به بود و نبود عِرق ملی و روحیه‌ی جهادی! پاسخ را بایستی در نبود صرفه‌مندی فعالیت‌های تولیدی و خدماتی، در مقایسه با فعالیت‌های غیر مولد، سوداگری و سفته‌بازی جست‌وجو کرد. آیا عاقلانه است سرمایه‌ای را که می‌توان، در مدت زمانی اندک، از طریق کنز طلا، خرید و فروش زمین و املاک، مبادله‌ی دلار، بورس بازی در بازار سهام و… بدون محدودیت جدی، رشد تصاعدی داد، درگیر سودهای پایین‌تر و ریسک‌های بالاتر در زنجیره‌های ارزش تولید و خدمات کرد؟!
۳- آن‌چه دوام سوددهی و صرفه‌مندی اقتصادی فعالیت‌های غیر مولد و سوداگری را تضمین می‌کند عبارتست از خلق پول از هیچ! ریشه‌ی عمده‌ی معضلات اقتصادی کشور، به خلق پول بازمی‌گردد. بزرگترین دشمن نظام جمهوری اسلامی و بزرگترین دشمن اقتصاد و معیشت مردم، بلاشک، خلق پول است. با استمرار خلق پول، تأکید بر مهار تورم و رشد تولید و هدایت نقدینگی به تولید، بی‌فایده است؛ سخن از احیای زنجیره‌های ارزش و اصلاح روند خام‌فروشی، سخنی گزاف است؛ تلاش برای انعقاد پیمان‌های پولی دوجانبه، کم‌توفیق است؛ کاهش فاصله‌ی طبقاتی، دست‌نایافتنی است؛ و تلاش برای بازگرداندن سرمایه‌ی اجتماعی و عبور از بحران‌های فرهنگی، آب در هاون کوبیدن است. این ادعا، قابل اثبات است: ریشه و علت‌العلل تورم، رکود، بی‌کاری، کسری بودجه، ناترازی انرژی، ناترازی بانک‌ها، افزایش نرخ ارز، خام‌فروشی، بحران‌های اقتصادی و زیست‌محیطی، آشوب‌های اجتماعی و بسیاری معضلات فرهنگی، در خلق پول بانک‌ها است و صد البته هستند افرادی که هم‌چنان با ارسال آدرس‌های غلط، دانسته یا نادانسته بر خطای راهبردی در دفاع از خلق پول، اصرار دارند و حتی آن را ضروری و لازم می‌شمارند!
۴- خلق پول از هیچ، ریشه‌ی اصلی بی‌عدالتی در ایران نیز هست. خلق پول، موجب اکل مال مردم به باطل است. روزانه حدود ۶,۰۰۰ میلیارد تومان نقدینگی در کشور خلق می‌شود و هفتاد درصد از نقدینگی خلق‌شده، در اختیار هشت دهم درصد از سپرده‌ها قرار می‌گیرد! بانک‌ها، با هزاران میلیارد تومان خلق پول از هیچ، به صدها شرکت ذیل خود، که در ساختاری پیچیده و تو در تو ایجاد شده‌اند، وام‌های کلان می‌دهند. این وام‌ها مستقیماً سر از بازارهای غیرمولد درمی‌آورند؛ سفته‌بازی بر املاک و طلا و ارز و افزایش شدید قیمت‌ها. ثروت‌های بادآورده به کام چند هزار نفر، با اثرات تورمی خانمان‌سوز بر گُرده‌ی ده‌ها میلیون نفر! در جامعه‌ای که بانک خلق پول می‌کند و بهره (ربا) بر سپرده می‌پردازد، ارزش پول به محاق می‌رود. با حذف خلق پول، تمایل به اخذ وام از بانک برای سوداگری و سفته‌بازی به شدت کاهش می‌یابد و ابزار فشار بر معیشت مردم از دست بانک گرفته خواهد شد. پیش‌نیاز جلوگیری از بنگاه‌داری بانک‌ها، حذف ابزار خلق پول آن‌هاست. «بانک‌ها غلط می‌کنند بنگاه‌داری کنند».
۵- از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون نقدینگی ۲۵ هزار برابر شده است درحالی که تولید اندکی بیش از دو برابر شده‌است. این یعنی ظرف آب اقتصاد کج است؛ افزودن آب بیشتر بی‌فایده است. حتی گرفتن آب از پایین و افزودن به بالای ظرف نیز بی فایده است. باید ظرف آب را صاف نمود و مهم‌ترین گام آن، مبارزه با خلق پول است. فاز پیش‌نیاز ابتکار «شیفت»، احیای زنجیره‌های ارزش مولّد، و بهره‌مندی آحاد جامعه از منابع عظیم خدادادی و فرصت‌های بی‌نظیر ژئوپلیتیک کشور، تشخیص و حذف فوری مانع اصلی یعنی خلق پول است. در سال رشد تولید و مهار تورم، تمرکز بر حذف خلق پول، که علت‌العلل تورم است، راهکاری دقیق و هوشمندانه است.
۶- راهکار مبارزه با بزرگترین دشمن اقتصاد کشور، یعنی خلق پول، شامل دو جز است که بایستی به صورت هم‌زمان اجرا گردد: الف. محدودیت تدریجی بر فعالیت‌های غیر مولد و سوداگری و سفته‌بازی ب. کاهش تدریجی بهره (ربا) ی بانکی به صفر. بسترهای لازم برای اجرای جز الف، تا حد زیادی در کشور مهیا شده و اجرای این دو جز در یک بازه‌ی زمانی یک‌ساله، امکان‌پذیر است؛ اگر اراده‌ای بر آن باشد.
البته نرخ بهره‌ی صفر با مقاومت شدید بانک‌ها روبرو خواهد شد؛ چرا که سود هنگفت و بی‌زحمت بانک را با چالش جدی مواجه خواهد کرد. بانک به کمک ابزار رسانه‌ای قوی خود، ادعا می‌کند کاهش بهره بانکی به صفر، نشدنی، به زیان مردم و همراه با تبعات منفی زیاد برای کشور است؛ در حالی‌که این ادعا کاملاً مردود است. آمادگی مناظره‌ی علمی آزاد در این زمینه وجود دارد؛ قضاوت با مردم شریف ایران.
۷- اِعمال جریمه و محدودیت‌های اساسی بر این فعالیت‌های غیر مولد (هم‌چون سوداگری و سفته‌بازی روی طلا، ارز، املاک، اتومبیل، انواع کالاهای منقول و غیرمنقول، نوسان‌گیری در بورس، رمزارزها و…) امری است که در ایران مورد غفلت قرار گرفته‌است و در بسیاری نقاط دنیا و حتی کشورهای سرمایه‌داری، در قالب اخذ مالیات‌های سنگین سوداگری، متداول است. از غربِ مدّعیِ اقتصاد آزاد، هم‌چون آمریکا و انگلیس و فرانسه، تا شرقِ مدعی رقابت با آن، هم‌چون روسیه و چین، دولت‌ها با مداخله در بازار و وضع مالیات‌های سنگین، مانع سفته‌بازی و سوداگری در بازارهای غیر مولد می‌شوند.
نابودی بزرگترین دشمن نظام و مردم، راهکار دارد؛ راهکار علمی، قطعی و قابل اجرا در کوتاه‌ترین زمان. مهم آن است که نسخه‌های موقتی و بعضاً تقلبی را رها کنیم و بر نسخه‌ی شفابخش متمرکز شویم. جمهوری اسلامی، پیروز تقابل نظامی و امنیتی با مستکبران عالم و دشمنان خارجی، بزرگترین دشمن خود، که به سادگی قابل حذف است، را به حال خود رها کرده‌است!
نظر شما