به گزارش خبرگزاری ایمنا، بین مصرف‌کنندگان و ارائه خدمات شهری ارتباط مستقیمی وجود دارد، زیرا کیفیت این خدمات به میزان اعتماد بین ارائه دهندگان و کاربران آن بستگی دارد و شهروندان کاربرانی مجهول به حساب نمی‌آیند که تنها خدمات را مورد استفاده قرار می‌دهند، بلکه با ابراز نارضایتی یا مشارکت فعال خود در ارائه خدمات، می‌توانند در بهبود کیفیت آن‌ها از سوی ارائه‌دهندگان سهیم شوند و به‌عنوان شرکایی در تولید خدمات مورد توجه قرار گیرند.
امروزه افزایش جمعیت، تنوع و پیچیدگی نقش‌ها و روابط، افزایش سواد و آگاهی، گسترش رسانه‌های همگانی به همراه هزینه‌های سنگین اقتصادی، اجتماعی اداره متمرکز امور و وجود پشتوانه‌های قانونی، سبب شده است که شیوه‌های مشارکتی در اداره امور شهرها مورد توجه قرار گیرد.
مشارکت عنصر حیاتی در فرایند توسعه پایدار تلقی می‌شود و از آن به عنوان حلقه مفقوده فرایند توسعه یاد می‌کنند؛ به اعتقاد کارشناسان، مشارکت موجب افزایش شایستگی و کرامت در افراد می‌شود، همچنین روش‌ها و رویکردهای مشارکتی برای ایجاد انگیزه در مردم، یکی از راهبردهای مورد توافق برنامه‌ریزان توسعه اجتماعی و اقتصادی است.
مشارکت شهروندی به‌عنوان یک کنش اجتماعی، یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها در راستای رسیدن به توسعه پایدار شهری است؛ در حقیقت مشارکت اجتماعی فقط کار جمعی نیست، بلکه یک نوع تفکر جمعی، تصمیم‌گیری جمعی، تولید جمعی و در نهایت استفاده جمعی است که سبب افزایش درک و آگاهی شهروندان از مسائل مربوط به خودشان و نیاز متقابل به یکدیگر می‌شود، همچنین به ایجاد جامعه بهتر کمک می‌کند و توانایی‌های یک جامعه را برای هماهنگ کردن کنش‌های افراد به منظور توسعه و بهبود کالاهای جمعی ارزشمند، تقویت و حکومت‌گری بهتری می‌کند.
هر چه ارتباط بین شهروندان و محیط اطراف آن‌ها بیشتر باشد، گرایش آن‌ها به مشارکت فعال برای افزایش رفاه جامعه بیشتر می‌شود، از این‌رو مشارکت عمومی به یکی از ابزارهای مؤثر و عنصر کلیدی در فرایند تصمیم‌گیری در حوزه‌های فعالیتی با هدف ارتقای کیفیت زندگی شهروندان به‌ویژه در کشورهای تحت توسعه تبدیل شده است.
حضور و مشارکت شهروندان در اداره امور شهر از اصول تحقق‌پذیر توسعه پایدار و اصیل‌ترین شیوه‌های رشد ملی به‌شمار می‌رود؛ این نوع مشارکت در امور شهری تنها به بهره‌وری بیشتر آن‌ها از خدمات عمومی منجر نمی‌شود، بلکه در توسعه و بازطراحی جوامعی به مراتب قدرتمندتر و کارآمدتر از گذشته سهیم است و زمانی که مقامات مردم را در تصمیم‌گیری‌های شهری سهیم می‌کنند، نظرات و انتقادات آن‌ها را در طراحی شهری مورد توجه قرار می‌دهند و از این روش به بهبود خدمات کمک می‌کنند.
شهروندان نقش اساسی در پایداری شهرها دارند
محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه یک شهر بدون شهروند معنی ندارد و شهروندان در هر رویداد شهری مهم‌ترین نقش را دارند، اظهار می‌کند: شهروندان نقش اساسی در یک شهر پایدار همراه با محیط زیست سالم و مناسب برای زندگی دارند.
وی با بیان اینکه همکاری و همیاری شهروندان در راستای ارتقای کیفیت، سطح و محیط زندگی شهر از جمله موارد مهم است، تاکید می‌کند: همکاری صاحبان اصلی شهر برای رفع مزاحمت و موانع محیط زیست نیز حائز اهمیت است و مسئولان را با وضعیت شهر آشنا می‌کنند.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان ادامه می‌دهد: در موضوع آلودگی هوا، شهروندان نقش مهمی دارند، اما شهروندان در صدور مجوز کارخانجات نقش نداشته‌اند و این مرتبط با دستگاه‌های دولتی است.
شهروندان بهترین سرمایه برای نظارت بر پروژه‌های شهری هستند
سعید ابراهیمی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: موضوع مشارکت و ظرفیت‌های مردمی به عنوان یکی از اصلی‌ترین سرمایه‌ها هر شهر تلقی می‌شود.
وی با بیان اینکه در نظام تأمین مالی که وجود دارد، منابع مالی در اختیار سازمان از درون یا بیرون سازمان تأمین می‌شود، ادامه می‌دهد: بخشی از منابع مالی شهر، از شهر و بخشی دیگر از مسیر سرمایه‌گذاری یا کمک‌های دولت تأمین می‌شود.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان تاکید می‌کند: شهروندان به‌عنوان نخستین دریافت‌کنندگان خدمات، حساسیت زیادی نسبت به محیط و محل زندگی خود دارند، از این‌رو مشارکت آن‌ها کمک زیادی به اداره شهر می‌کند.
ابراهیمی با اشاره به اینکه مشارکت مردم در سطوح مختلف مورد نیاز است، می‌گوید: استفاده از الگوهای تأمین مالی خرد از جمله سهامداری شهروندان در موضوع مشارکت اجرای پروژه‌های شهری از موارد نظام تأمین مالی است که کمک زیادی به شهر می‌کند، همچنین برای نظارت و بررسی مشکلات شهر، شهروندان بهترین سرمایه برای نظارت بر پروژه‌های شهری هستند و به عنوان بازرسان افتخاری می‌توانند، مشکلات را به مدیریت شهری منتقل کنند.
موضوع مشارکت شهروندان گستردگی زیادی دارد و باید در تمام سطوح از جمله اجرا، تدوین و نظارت در برنامه‌های شهری به چشم آید
وی با بیان اینکه سلسله مراتب مشارکت شهروندان به‌عنوان یکی از الزامات مدیریت شهری در موفقیت برنامه‌های توسعه شهری مؤثر است، اضافه می‌کند: آگاهی، رفتار و بازخورد شهروندان، کمک زیادی به مدیریت شهری در راستای تحقق اهداف می‌کند.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان خاطرنشان می‌کند: مشارکت شهروندان از جمله مواردی است که در برنامه‌ریزی شهری نقش دارد و تمام مدیران شهری به این سرمایه آگاهی دارند، از این‌رو تلاش می‌کنند تا با ابزارهای مختلف از این ظرفیت بهره ببرند.
ابراهیمی با بیان اینکه شهرداری اصفهان در سطوح مختلف از جمله تدوین برنامه، مشارکت شهروندان را در دستور کار خود قرار داده و نظرسنجی از آن‌ها در خصوص ایده‌آل‌های شهر پیگیری شده است، می‌گوید: در حوزه نظارت، سامانه ۱۳۷ را داریم که شهروندان می‌توانند مشکلات خود را با این این سامانه در میان بگذارند؛ این موضوع بخشی از مشارکت شهروندی است که کمک زیادی به سیستم شهری می‌کند، همچنین در حوزه سرمایه‌گذاری برخی شهروندان در پروژه‌ها مشارکت و با این اقدام، خدمات و زیرساخت‌های شهری را تأمین می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: موضوع مشارکت شهروندان گستردگی زیادی دارد و باید در تمام سطوح از جمله اجرا، تدوین و نظارت در برنامه‌های شهری به چشم آید و این هدف بزرگی است که نیازمند افزایش الگوهای مدیران و آگاهی شهروندان است.
به گزارش ایمنا، بررسی‌ها نشان داده که واکنش مردم نسبت به دریافت خدمات شهری، بسته به نقش آن‌ها به عنوان مصرف‌کننده، شهروند یا ذی‌نفع متفاوت بوده است، زیرا هر یک از این گروه‌ها برای بهره‌وری حداکثری خود تلاش می‌کنند و تجربه شوق‌انگیز و محلی در اداره امور جمعی، رغبت شهروندان را برای پرداختن به کارهای بزرگ ملی تحریک می‌کند.
مشارکت‌پذیری یا تمایل شهروندان به مشارکت در حوزه فعالیت‌های شهرداری از جمله موضوعات مهمی است که سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان شهرداری در راستای جلب مشارکت شهروندان باید آن را مدنظر داشته باشند، همچنین تمایل به مشارکت از این لحاظ بااهمیت تلقی می‌شود که این امر به عنوان ظرفیت بالقوه مطرح بوده است که با سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مناسب می‌توان آن را به حالت بالفعل درآورد و نتیجه و حاصل آن رفتارهای مشارکتی است و با این مشارکت، پیوند بین شهروندان و مدیران تقویت می‌شود و در نهایت جوامعی توانمند شکل می‌گیرد.
نظر شما