از روستای مود بیرجند تا بورسیه شدن برای دانشگاه سوربن

کاظم معتمدنژاد روزنامه‌نگار و حقوق‌دان ایرانی بود که به‌دلیل نقشی که در تدریس آکادمیک علوم ارتباطات و روزنامه‌نگاری در ایران داشت، به «پدر علم ارتباطات ایران» شهرت یافت؛ در ادامه مروری بر زندگی وی داریم.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، امروز مصادف با چهاردهم آذر، سالروز درگذشت کاظم معتمدنژاد، پدر علم ارتباطات و روزنامه‌نگاری ایران است؛ وی در سال ۱۳۱۳ در روستای مود از بخش مرکزی شهرستان بیرجند متولد شد و تحصیلات ابتدایی و قسمتی از تحصیلات متوسطه خود را در زادگاهش و قسمت دیگر را در بیرجند و سال ششم ادبی را در دبیرستان مروی تهران پشت سر گذاشت و در ادامه این مسیر یعنی در زمان تحصیل در دوره کارشناسی با مدیر وقت روزنامه کیهان که استادش بود رابطه دوستانه‌ای برقرار کرد و به همین واسطه وارد محیط روزنامه وارد شد.

در همین مسیر بود که روزنامه کیهان برای وی بورسیه‌ای از فرانسه دریافت کرد و معتمدنژاد در دانشگاه سوربن فرانسه موفق به اخذ دکترای حقوق، علوم سیاسی و نیز دکترای تخصصی روزنامه‌نگاری از انستیتوی مطبوعات و علوم نظری دانشگاه پاریس شد و در سال ۱۳۴۳ با کوله باری از دانش روزنامه‌نگاری، ارتباطات، حقوق و علوم سیاسی و با اندیشه تأسیس نخستین دانشکده روزنامه‌نگاری به کشور بازگشت.

وی به محض بازگشت و از سال ۱۳۴۴ در سمت استادیاری در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران آغاز به‌کار کرد و از سویی همکاری خود را با کیهان نیز حفظ کرد؛ در سال ۱۳۴۳ مؤسسه کیهان پیشنهاد وی را برای یک دوره عالی روزنامه‌نگاری پذیرفت که ۲۵ نفر انتخاب شدند و در پایان دوره دو ساله، نام این دوره عالی به مؤسسه عالی مطبوعات و روابط‌عمومی تغییر کرد و در سال ۱۳۵۰ یعنی زمانی که نخستین فارغ‌التحصیلان مشغول اخذ دانش‌نامه بودند، نام مؤسسه به دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی تغییر یافت.

همین موقع بود که معتمدنژاد از دانش‌یاری دانشکده حقوق دانشگاه تهران استعفا داد و در دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی در سمت معاونت دانشکده مشغول به کار شد و از سال ۵۶ تا ۵۹ نیز سمت ریاست دانشکده را عهده‌دار بود؛ وی همچنین پیشنهاد ایجاد مرکزی را با عنوان «مرکز هماهنگی فعالیت‌ها و سازمان‌های ارتباطات کشور» ارائه و عنوان کرد که این مرکز می‌تواند با استفاده از اختیارات قانونی خود، کوشش‌های پژوهشی، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری ارتباطی را با در نظر گرفتن چشم اندازهای آینده ارتباطات در صحنه داخلی و عرصه جهانی مورد حمایت قرار دهد و بر عملکردها و کاربردهای ارتباطات، نظارت و نقش هماهنگ کننده داشته باشد و بر همین اساس «مرکز پژوهش‌های ارتباطات» با همکاری دانشگاه علامه طباطبایی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال ۱۳۷۴ تأسیس شد.

آثار

این استاد علم ارتباطات بیش از ۷۰ مقاله علمی به مجامع بین‌المللی یا مجلات ارائه کرده که در ادامه مروری بر تعدادی از آن‌ها داریم:

- کتاب وسایل ارتباط جمعی که در مورد نخستین خبرگزاری مستقل جهان سومی (اینتر پرس)، مبتکر علم جدید، دو ایدئولوژی غالب پس از جنگ جهانی دوم: جریان آزاد اطلاعات و «ارتباطات توسعه بخش» است.

- کتاب حقوق مطبوعات که در آن مطالبی در مورد قدیمی‌ترین قانون اساسی موجود جهان، نخستین عنصر تشکیل‌دهنده و مشخص‌کننده جرم مطبوعاتی و مطالبی آورده شده است.

- روزنامه‌نگاری که توسط مرکز نشر سپهر منتشر شد و تا به امروز به چندین چاپ رسیده است.

- روش تحقیق در محتوای مطبوعات منتشر شده، توسط انتشارات دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی با قطع است.

- وسایل ارتباط جمعی توسط انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی با قطع وزیری منتشر شده است.

- مبانی حقوقی بین‌المللی گزارشگری برای صلح منتشر شده توسط خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) است.

- اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی توسط مرکز پژوهش‌های ارتباطات و در قطع رقعی به چاپ رسیده است.

همچنین کتاب‌های جامعه اطلاعاتی: اندیشه‌های بنیادی، دیدگاه‌های انتقادی و چشم‌اندازهای جهانی، حقوق مطبوعات، حقوق حرفه‌ای روزنامه‌نگاران و حقوق ارتباطات از دیگر تالیفات معتمدنژاد است.

معتمدنژاد در سال تحصیلی ۱۳۷۴-۱۳۷۳ به‌عنوان استاد نمونه دانشگاه‌های کشور، از رئیس‌جمهور وقت، لوح تقدیر دریافت کرد، وی همچنین در سال ۱۳۸۴ و بر اساس مصوبه هیئت دولت نشان درجه یک دانش را از رئیس‌جمهور وقت دریافت کرد و در نهایت بعدازظهر چهاردهم آذر ۱۳۹۲ در بیمارستانی در تهران به دلیل بیماری درگذشت و در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

کد خبر 709630

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.