به گزارش خبرگزاری ایمنا، کمرنگ شدن بهانه خودروسازان برای افزایش قیمت، بازار خودرو را در آستانه آرامش و ثبات قرار داده است.
نوسانات نرخ ارز و تأثیر آن در تأمین مواد اولیه و قیمت تمام شده بهانه اصلی جهش نرخ خودرو بود که با ثبات ایجاد شده در بازار ارز برطرف شده و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند اگر سیاست‌گذاری و مدیریت درستی وجود داشته باشد می‌توان انتظار داشت که آرامش و ثبات به بازار خودرو برگردد.
فروش قسطی خودرو موضوعی بود که هفته گذشته عبدالله توکلی لاهیجانی، مدیرکل صنایع خودروی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد و گفت: تولید و عرضه خودرو وضعیت مناسبی دارد، از ابتدای امسال تا پایان آبان ۷۴۲ هزار دستگاه خودروی سواری به صورت عبور مستقیم و کامل تولید شده است که در مقایسه با ۶۲۱ هزار دستگاه تولید کامل مدت مشابه سال گذشته، رشد ۲۰ درصد را نشان می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: تولید حدود ۲۵ هزار دستگاه انواع خودروی سنگین (کامیون، کامیونت و کشنده) و رشد ۲۶ درصد تولید در این حوزه، از دیگر آمار قابل اعلام است.
دوران زوال فروش اقساطی
فروش اقساطی خودرو در اوایل دهه ۹۰ و زمانی که تولید بیش از تقاضای بازار بود به شدت رونق داشت. در آن زمان موعد تحویل خودروها ۱۰ تا ۲۰ روز کاری بود و هرسال دو تا سه بار به ویژه در ایام دهه فجر فروش قسطی انجام می‌شد، زیرا تعهدات خودروسازان به‌روز بود و کار به سامانه یکپارچه و قرعه‌کشی سپرده نمی‌شد اما اکنون که چند سالی است عرضه کاهش یافته و متقاضیان خودرو باید بیش از یک سال در صف انتظار تحویل قرار گیرند.
در میانه‌های دهه ۹۰ نیز با جدی‌شدن محدودیت‌های اعمالی غرب و خروج شرکای خارجی خودروسازان از ایران، تولید خودرو با چالش‌هایی روبه‌رو شد که بر قیمت تمام‌شده و تولید خودرو تأثیر چشمگیری داشت.
از سال‌های ۹۳ تا ۹۹ قیمت‌ها کمتر از ۱۰۰ میلیون بود، اما از سال ۹۹ به بعد، همزمان با افزایش نرخ دلار قیمت‌ها به شدت بالا رفت تا اینکه در سال ۱۴۰۲ با همکاری شورای رقابت قیمت کارخانه‌ای خودروها به قیمت بازار نزدیک شد.
خارج‌شدن خودرو از کالای سرمایه‌ای
خودروسازان در دو سال گذشته با پیش‌فروش محصولاتی که هنوز در خط تولید قرار نگرفته، نقدینگی جذب و زیان میلیاردی خود را اندکی جبران کردند اما هنوز خودروها با چند ماه تأخیر به مشتریان تحویل داده می‌شود و در برخی مواقع به مشتریان اعلام می‌شود که باید خودروی دیگری را جایگزین کنند.
در این شرایط مدیرکل دفتر صنایع خودروی وزارت صنعت، معدن و تجارت پایش وضعیت متقاضیان سامانه یکپارچه خودرو را نشان دهنده خارج‌شدن خودرو از کالای سرمایه‌ای می‌داند و می‌گوید: در بیشتر خودروها با ریزش تقاضا روبه‌رو بوده‌ایم، به گونه‌ای که در برخی خودروسازان کمتر از ۱۰ درصد متقاضیان سامانه اقدام به تکمیل وجه کرده‌اند و در بیش از ۸۰ درصد انواع خودروها میزان تحقق متقاضیان سامانه کمتر از ۵۰ درصد بوده است، بنابراین از این پس شاهد شکل‌گیری عرضه بر مبنای فروش اقساطی خودروها خواهیم بود.
بازار مدتهاست به تعادل رسیده
امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با ایمنا در این باره اظهار می‌کند: بازار خودرو از سه بخش تشکیل می‌شود، یک بخش تولید خودروهای داخلی است که با قیمت امروز، خودروهای زیر ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان را شامل می‌شود.
وی بخش دیگر بازار را مربوط به خودروهای با قیمت حدود ۷۰۰ میلیون تا دو میلیارد معرفی می‌کند و می‌افزاید: خودروهای سی کی دی به علاوه تولید داخل در این بخش قرار می‌گیرند اما بخش دیگر خودروهای وارداتی بالای دو میلیارد است که باید جداگانه تحلیل شود.
کاکایی از افزایش تنوع در بخش سی‌کی‌دی‌کاری خبر می‌دهد و می‌گوید: مدتی است که در این بخش قیمت‌های دستوری برای برخی محصولات به قیمت‌های بازار نزدیک شده است و در این دسته از تولیدات، خودروسازان به فروش اقساطی رو آورده‌اند که مدیران‌خودرو از جمله آن‌ها است اما در همین بخش نیز جاهایی که قیمت‌گذاری دستوری از قیمت بازار عقب است، همچنان صف خرید از خودروساز وجود دارد.
وی با بیان اینکه بازار مدت‌ها است که به تعادل رسیده، ادامه می‌دهد: سومین بخش بازار خودرو مربوط به تولیدات با قیمت پایین می‌شود که با عقب افتادن درآمد مردم از تورم، تقاضا در بازار تقریباً به صفر و به تعادل رسیده است چون درآمد خرید خودرو را ندارند.
بی‌تاثیر بودن واردات بر قیمت خودروهای اقتصادی
کاکایی با اشاره به وجود صف برای خرید خودروهای اقتصادی تصریح می‌کند: واردات بر بخش خودروهای اقتصادی هیچ تأثیری ندارد زیرا قیمت‌ها و سطح درآمد خریداران با هم قابل مقایسه نیست، در حقیقت واردات خودرو در دو بخش خودروهای وارداتی و خودروهای سی‌کی‌دی اثر خواهد گذاشت که بالای یک تا یک و نیم میلیارد تومان قیمت دارند.
این کارشناس صنعت خودرو تأثیر واردات را ایجاد تنش در بازار خودروهای بالای یک تا یک و نیم میلیارد تومان می‌داند و یادآور می‌شود: این تنش به معنی پایین آمدن قیمت‌ها نیست، همانگونه که مدتهاست بازار در رکود مانده ولی قیمت‌ها پایین نمی‌آید و فقط گاهی به دلیل نوسانات نرخ ارز، قیمت‌ها تغییر می‌کند.
کمبود نقدینگی و رکود بازار
وی با اشاره به کاهش قدرت خرید افراد جامعه می‌گوید: در این شرایط خودروسازان مجبورند تولیدات خود را به شکل قسطی بفروشند زیرا تا دو تا سه سال پیش همه افراد به دنبال خرید خودرو بودند چون می‌دانستند یک سرمایه‌گذاری سودآور است ولی اکنون این سرمایه‌گذاری سودآور نیست.
کاکایی افزایش تولید و عرضه در کنار واردات را از دلایل سودآور نبودن سرمایه‌گذاری در بازار خودرو بیان می‌کند و می‌افزاید: در کنار افزایش تولید، عقب ماندن درآمد مردم از هزینه‌ها در این زمینه از نقش قابل توجهی برخوردار است زیرا بجز بخش کوچکی از ثروتمندان، درآمد ۹ دهک جامعه که عمدتاً کارمند و کارگران حقوق‌بگیر هستند، به شدت از نرخ تورم عقب مانده است.
سقوط قدرت خرید و تقاضای خودرو
وی کاهش قدرت خرید را موجب افت شدید تقاضا در بازار خودرو عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: از سوی دیگر ثابت ماندن قیمت دلار در ماه‌های گذشته باعث شده ورود به این بازار سودآوری نداشته باشد و در نتیجه با رکود سنگینی در این زمینه روبه‌رو شویم.
این کارشناس صنعت خودرو خاطرنشان کرد: چهار سال قبل بحران کرونا باعث کمبود خودرو و قطعات یدکی آن در دنیا شد همزمان تشدید تحریم‌های اقتصادی از سال ۹۷ به مشکلات این صنعت در داخل دامن زد اما حدود دو سال است که مشکلات حل شده و تولید به طرز منطقی افزایش یافته است.
وی با اشاره به برقراری تعادل نسبی در بازار می‌گوید: شرایط با واردات خودرو تا حدودی بهبود خواهد یافت ولی بیش از اینکه روی قیمت اثر بگذارد بر تنوع خودروهای یک میلیارد تومان به بالا مؤثر خواهد بود.
صف خرید خودروهای اقتصادی واقعی نیست
وی با اشاره به کاهش شدید تقاضا و برقراری تعادل در بخش خودروهای اقتصادی اظهار می‌کند: تقاضایی که برای برخی خودروهای خودروسازی‌ها وجود دارد واقعی نیست بلکه تقاضای رانت به شمار می‌آید زیرا قیمت یک خودرو در بازار ۵۰۰ میلیون و در شرکت‌های خودروسازی ۲۵۰ میلیون تومان است.
کاکایی با تاکید بر ادامه روند رانت‌خواری در این بازار می‌گوید: پر واضح است که چنین بازاری به زودی اشباع نخواهد شد و هرکس بتواند این رانت را دریافت می‌کند پس نباید آن‌را به حساب تقاضای بازار بگذاریم زیرا با آزاد شدن قیمت‌ها، صف خرید خودروهای اقتصادی نیز ناپدید خواهد شد.
وزارت صمت نیز جریان تولید و عرضه خودرو را در وضعیت مناسبی اعلام و پیش‌بینی می‌کند عملی شدن واردات خودرو به سمت رقابتی شدن بازار خودروی کشور حرکت کنیم؛ بنابراین دو عارضه مزمنی که در بازار خودروی کشور در طول سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۰ شکل گرفته بود، یعنی کاهش تولید خودروسازان به زیر یک میلیون دستگاه همراه با تولید خودروهای ناقص و همچنین تلاطم بازار خودرو، به زودی برطرف خواهند شد.
نظر شما