به گزارش خبرگزاری ایمنا، طبیعت منشأ و منبع هدایای گران‌بهایی است که خداوند مهربان آن را به انسان ارزانی داشته است و انسان با بهره‌گیری از توانایی‌های وجودی خود از دیرباز با کمک این هدایا به برآورده‌کردن نیازها روزافزون و گوناگون خود پرداخته است.
استخراج فلز از سنگ معدن یکی از مهم‌ترین ابزار تأمین کننده نیازهای بشری است. سالانه صدها میلیون تن فلز از دل زمین استخراج شده و در صنایع مختلف به کار گرفته می‌شود، اما گسترش بی‌رویه استخراج معادن نگرانی کشورها را برانگیخته و هشدار اتمام ذخایر را به صدا درآورده است. بستر اقیانوس‌ها به عنوان منبعی غنی از منابع فلزی گوناگون به یاری بشر آمده و راهی نو در جهت تأمین نیازهای طبیعی بر سر راه جهانیان قرار داد.
نیاز روزافزون جهان به منابع شیمیایی و کاهش میزان این منابع در سنگ کره، شیمی‌دان‌ها بر آن داشت تا در جست‌وجوی منابع تازه باشند. این جست‌وجو از رازی پرده برداشت که نشان می‌داد گنجی عظیم در اعماق دریاها نهفته است. گنجی که دستیابی به آن سخت و دشوار، اما با ارزش است.
دستیابی به ترکیبات استراتژیک، هدف اصلی قدرت‌های بزرگ جهانی
علی‌خان نصر اصفهانی، دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان در راستای اهمیت معادن اقیانوسی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: معادن زیر دریایی منابعی است که به علت تمرکز عناصر مختلف در یک مکان قابلیت استخراج و تبدیل شدن به معدن را دارند. منشأ این معادن فعالیت‌های آتشفشانی در حین گسترش صفحات اقیانوسی و در نهایت تشکیل رشته کوه‌های اقیانوسی است.
وی می‌افزاید: منابع موجود در ساختارهای زمین شناسی و مجموعه‌های سنگی کف اقیانوس‌ها که طی فرآیندهای گرمابی و تأثیر فرآیندهای زمین شناسی در کف اقیانوس‌ها تشکیل شده‌اند بخش اعظم ذخایر معدنی زیر دریا را تشکیل می‌دهند.
این دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان اظهار می‌کند: عناصر با ارزش و استراتژیک مانند نیکل، کروم، کبالت، مس، طلا، سرب، منگنز، عناصر نادر خاکی و … از مهم‌ترین منابع زیر دریایی است که محدودیت منابع عناصری همچون کبالت و نیکل در سطح زمین از طرفی ارزش بالای این منابع به خصوص در فعالیت‌های نظامی و دفاعی رقابتی جهانی بر سر تصاحب و استخراج معادن اقیانوسی به خصوص در مناطق قطبی به راه انداخته است.
وی در راستای استخراج معادن دریایی اذعان می‌کند: در حال حاضر استخراج از منابع اقیانوسی در مرحله مطالعاتی بوده و به مقدار بسیار محدودی به صورت عملیاتی انجام شده است. لازم به ذکراست به علت تفاوت شدید روش استخراج منابع اقیانوسی با ذخایر زمینی و قرارگیری این معادن در عمق ۲۰۰ متری اقیانوس‌ها، معدن‌کاری منابع زیر دریا به فرآیندی پیچیده تبدیل شده است و به ابزار خاصی مانند سیستم‌های لای‌روبی پیشرفته نیاز دارد.
نصراصفهانی تشریح می‌کند: دستیابی به منابع عنصری ترکیبات استراتژیک، هدف اصلی قدرت‌های بزرگ جهانی از استخراج معادن زیر دریایی است. تپه‌های انباشته شده از سولفید و دیگر منابع در کف اقیانوس‌ها در کنار محدودیت برخی از این عناصر بر سطح زمین نوید گسترش عظیم بهره‌برداری از این منابع را در آینده‌ای نزدیک می‌دهد.
وی در راستای صرفه اقتصادی استخراج منابع زیردریایی می‌گوید: صرفه اقتصادی استخراج این معادن همچنان در حال برسی است چراکه تا به امروز فعالیت جدی و گسترده‌ای در زمینه استخراج این منابع صورت نگرفته است و نمی‌توان در ارتباط با صرفه اقتصادی آن به صورت قطعی نظر داد، اما به سبب ویژگی‌های عنصری که ترکیب این منابع دارند به شدت مورد توجه هستند.
این دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی درباره خطرات زیست محیطی بهره‌برداری از این منابع تصریح می‌کند: تمام فعالیت‌های حوزه استخراج معادن چه بر روی سطح سنگ کره و چه در اعماق اقیانوس‌ها برای محیط زیست آسیب‌زا است، اما به علت گسترش بسیار زیاد این منابع در قسمتی خاص از اقیانوس‌ها و در نهایت افزایش سهولت استخراج، می‌توان انتظار داشت استخراج معادن زیر دریایی با آسیب کمتری همراه باشد. به هر جهت نمی‌توان منکر خطرات بهره‌برداری از منابع زیر دریایی برای موجودات زنده آبی و محیط زیست منطقه شد.
شرکت‌های دانش‌بنیان قهرمان تکنولوژی صنایع
وی در راستای نقش هوش مصنوعی در استخراج منابع اقیانوسی اظهار می‌کند: معادن زیر دریایی در نقاط خاصی از اقیانوس تشکیل می‌شوند و یافتن محل دقیق آن و دستیابی به نقشه‌ای دقیق از مناطق مختلف اعماق اقیانوس‌ها، کمک گسترده هوش مصنوعی را می‌طلبد. نقشه برداری از منابع کف اقیانوس به صورت امواج لرزه‌ای و در نهایت تفسیر هوش مصنوعی از این امواج صورت می‌گیرد.
نصراصفهانی ادامه می‌دهد: شناسایی و اکتشاف معادن زیردریایی، مشخص کردن بخش‌های داری منابع با ارزش اقتصادی بالا و انتخاب روش‌های مناسب استخراج در هر منطقه اصلی‌ترین نقش هوش مصنوعی در استخراج معادن اقیانوسی است. بهره‌برداری از این منابع با کمترین خطا و بالاترین امنیت و دقت یکی از هزاران نقش مهم هوش مصنوعی در جامعه پس از انقلاب سوم صنعتی است.
وی تاکید می‌کند: هسته بار تکنولوژی در تمام کشورهای دنیا بر دوش شرکت‌های خصوصی و دانش‌بنیان است که ایفا کننده نقش مهمی در حمایت، توسعه و تأمین تکنولوژی غول‌های بزرگ صنعتی دنیا هستند. روش‌های نوین اکتشاف، استخراج و استحصال عناصر از سنگ‌های کف اقیانوس زمینه‌هایی است که شرکت‌های دانش‌بنیان تأثیر بسیاری در افزایش کیفیت آن دارند.
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان در پایان اذعان می‌کند: در حال حاضر فناوری استخراج معادن زیر دریایی در ایران هیچ جایگاه خاصی نداشته و حتی مطالعات اولیه در این زمینه نیز صورت نگرفته است. بزرگترین تمرکز منابع زیردریایی در اقیانوس‌ها است و نزدیک‌ترین اقیانوس به ایران، اقیانوس هند است که محققان هندی تحقیقات گسترده خود را در جهت کشف مناطق معدنی اقیانوسی بر روی آن آغاز کرده‌اند. به طور کلی کشورهای در حال توسعه دنیا مانند چین، ژاپن و هند همچنین روسیه و آمریکا پیشتازان تحقیق و استخراج معادن زیردریایی در جهان هستند.
به گزارش ایمنا، غلظت بیشتر گونه‌های فلزی موجود در کف اقیانوس نسبت به ذخایر زمینی، بهره‌برداری از این منابع را نوید می‌دهد. امروزه شرکت‌های بزرگی طرح‌های استخراج این مواد را از بستر اقیانوس‌ها در دست دارند. پیش‌بینی می‌شود اکتشاف و بهره‌برداری از منابع شیمیایی بستر دریا به یکی از صنایع کلیدی و تأثیرگذار در روابط کشورها تبدیل شود. حلقه مفقود بهره‌برداری از این منابع عظیم خدادادی در کشور، گسترش فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان و تقویت دانش و فناوری در زمینه‌است که همت بلند و حمایت همه‌جانبه مسئولان را می‌طلبد.
نظر شما