به گزارش خبرگزاری ایمنا، در عصر جدید، ظروف پلاستیکی از ارکان جدایی‌ناپذیر زندگی بشر شده است، در حالی که تجزیه آنها بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ سال طول می‌کشد، با این وجود مصرف زیاد این نوع ظروف پلاستیکی در کشور برای عموم مردم به امری عادی تبدیل شده است.
بر اساس اعلام دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، سالانه در کشور ۱.۲ میلیون تن پلاستیک مصرف و وارد چرخه پسماند می‌شود و در هر سال از این میزان ۶۰۰ هزار تن ظروف یک‌بار مصرف پلاستیکی، ۱۵۰ هزار تن کیسه‌های بافته (woven) پلی‌پروپیلنی و ۲۰۰ هزار تن کیسه‌های پلی‌اتیلنی و پلی‌پروپیلنی تولید و مصرف و تمام این پلاستیک‌های تولید شده در طبیعت انباشت می‌شود و به دلیل ماندگاری در طبیعت به آلودگی محیط زیست می‌انجامند؛ نکته قابل تأمل آن است که این محصولات بدون یک سیستم بازیافت قوی تولید می‌شوند و روزبه‌روز هم بر میزان مصرف آنها افزوده می‌شود و این در حالی است که بسیاری از کشورهای جهان مدت‌های زیادی است رویکرد خود را نسبت به استفاده از مواد پلاستیکی تغییر داده‌اند.
بررسی‌های به عمل آمده نشان می‌دهد که در خصوص مدیریت پسماند تاکنون اقدام جدی در کشور صورت نگرفته و فقط کارهایی در حد مطالعات مکان‌یابی در چند استان کشور و تعیین محل‌های دفع و امن و تهیه پیش‌نویس ضوابط مکان‌یابی و دفع امن پسماندهای شهری و روستایی کشور اقداماتی صورت گرفته است.
مدیریت شهری در حوزه پسماند برنامه عملیاتی دارد
مصطفی نباتی‌نژاد، رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با توجه به رشد شهرنشینی و فاصله گرفتن مردم از فضای روستایی توجه به مسائل زیست‌محیطی بسیار اهمیت دارد؛ در این میان ضرورت مدیریت پسماندهای تر، خشک و خطرناک دوچندان است.
وی ادامه می‌دهد: در مدیریت پسماند صفر که یکی از مفاهیم جدید به‌شمار می‌رود، تلاش می‌شود که حداکثر مقدار ممکن از پسماند تولیدی به‌طور کامل بازیافت شود یا کمترین تأثیر ممکن بر محیط زیست داشته باشد.
رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان اضافه می‌کند: حوزه پسماند شامل پسماند خشک، چرخشی یا مدیریت پسماند صفر است که در بحث اهداف کلان، خرد و استراتژی‌های برنامه راهبردی ۱۴۱۰ نیز تصریح شده است.
نباتی‌نژاد خاطرنشان می‌کند: گام بعدی مدیریت شهری برنامه عملیاتی در حوزه پسماند است که بخشی از آن به‌صورت پروژه و قسمت دیگری از آن اقدام است که بودجه، پیگیری و ساختار منابع انسانی به خود تخصیص می‌دهد.
برآورد ما این است که از حدود ۱۰۰ هزار واحد تجاری و اداری شهر اصفهان حدود ۱۰ تا ۱۵ هزار واحد مربوط به خرده‌فروشی‌ها است که به‌طور روزانه از پلاستیک استفاده می‌کنند
وی بیان می‌کند: ساختارهای موجود در شهرداری در حوزه فرهنگ‌سازی و کمپینی در اداره آموزش سازمان مدیریت پسماند و کمیته فرهنگ شهروندی دو ساختاری است که می‌تواند به موضوع بپردازد؛ منابع لازم نیز این حوزه‌ها دارند که تمرکز، پیگیری و اولویت‌دهی نیاز دارد و ابتکارها و خلاقیت‌ها نیز می‌تواند آن را بیشتر قابل مشاهده کند.
رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان ادامه می‌دهد: بخش دیگر فعالیت در این حوزه استفاده از ظرفیت خرده‌فروشی‌ها شامل هایپرمارکت، سبزی‌فروشی یا سوپر مارکت است، زیرا هنگامی کسی وارد خرده‌فروشی‌ها می‌شود حداقل با یک پاکت پلاستیکی در دست از آنجا خارج می‌شود؛ خرده‌فروشی‌ها می‌توانند سفیر اهداف فرهنگ‌سازی و گفتمان‌سازی و حساس‌سازی شهروندان در حوزه مصرف پلاستیک باشند و می‌توانند این پیام را به مردم برسانند یا با انجام اقداماتی نظیر استفاده از پاکت‌های پارچه‌ای به جای پاکت‌های پلاستیکی یا ارائه تخفیف‌هایی برای مشتریانی که پاکت‌های پلاستیکی استفاده نمی‌کنند، در این حوزه پیشگام باشند.
نباتی‌نژاد با بیان اینکه برآورد ما این است که از حدود ۱۰۰ هزار واحد تجاری و اداری شهر اصفهان حدود ۱۰ تا ۱۵ هزار واحد مربوط به خرده‌فروشی‌ها است که به‌طور روزانه از پلاستیک استفاده می‌کنند، می‌گوید: مورد دیگر قیمت تمام شده پلاستیک‌ها است که چون اقتصاد کشور ما منبع‌محور است و این منابع نسبت به سایر کشورها بسیار ارزان و بسیار زیاد در دسترس عموم جامعه قرار دارد، با تشکیل کمپین‌ها و طراحی پوسترهای تأثیرگذار می‌توان به فرهنگ‌سازی در این زمینه کمک کرد.
وی اظهار می‌کند: در مورد هیئت‌های مذهبی می‌توان مفهومی به‌نام هیئت سبز از لحاظ محیط زیستی برای آنها تعریف کرد و در راستای فرهنگ‌سازی استفاده‌نکردن از ظروف یک‌بارمصرف در آنها، یا مفهوم نذری با عنوان نذر استکان نعلبکی به جای لیوان‌های یک‌بار مصرف تعریف شود یا در جلسات مختلف سازمان‌ها و اداره‌های مختلف دولتی و غیردولتی به جای قراردادن بطری‌های پلاستیکی آب برای شرکت‌کنندگان جلسات، آب‌سردکن در آن مکان قرار گیرد و افراد با لیوان‌های شیشه‌ای خود از آب‌سردکن استفاده کنند و به لحاظ الگوسازی باید اتفاقات دومینویی انجام دهیم که در جایی آن کار زیبا انجام و فراگیر شود.
لزوم آموزش و فرهنگ‌سازی تفکیک پسماند
ابوعلی گلزاری، عضو کارگروه محیط زیست کرسی سلامت اجتماعی یونسکو در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه با وجود اینکه آئین‌نامه‌ای برای پسماند پلاستیکی ابلاغ شده است، اما ضمانت اجرایی برای اینکه اگر کسی پسماند را تفکیک نکند، وجود ندارد، اظهار می‌کند: بین ظروف یک‌بار مصرف و پلاستیک تفاوت وجود دارد، پلاستیک دارای هشت نوع زیرمجموعه است که در این مبحث پلاستیک‌های یک‌بار مصرف و پلاستیک‌های بادوام محل بحث است.
وی ادامه می‌دهد: به‌عنوان مثال در صنعت خودرو و صنایع دیگر از پلاستیک استفاده می‌کنیم؛ پلاستیک همچون آهن و فولاد کاربرد زیادی دارد و باید تفاوت قائل شویم بین دیدگاهی که برای حذف پلاستیک و یک‌بار مصرف وجود دارد و هدف اصلی حذف یک‌بار مصرف‌ها نه حذف پلاستیک‌های بادوام است.
عضو کارگروه محیط زیست کرسی سلامت اجتماعی یونسکو می‌افزاید: به عنوان مثال مدت زمان مصرف یک نِی یک‌بار مصرف، ۱۰ دقیقه است، در حالی که ۳۰۰ سال در طبیعت می‌ماند. از زمانی که پلاستیک‌ها از سال ۱۹۵۰ میلادی به‌وجود آمده‌اند، حدود ۹ میلیارد تن پسماند پلاستیکی تولید شده است که تنها حدود ۱۰۰ میلیون تن از آنها بازیافت شده و حدود ۶ میلیارد تن از آن یعنی به ازای هر فرد حدود یک تن پلاستیک در زمین دفع شده است.
وی خاطرنشان می‌کند: در کشور ما وامل بسیاری مانند خطر تفکیک نکردن پسماند برای محیط زیست و استفاده از یک‌بار مصرف‌ها تذکر جدی به مردم داده نشده است، در بسیاری از ادارات استفاده از ظروف یک‌بار مصرف ممنوع نیست، در حالی که در بسیاری از کشورهای دنیا، تولیدکننده پسماند پلاستیکی مسئولیت جمع‌آوری و مدیریت آن را برعهده دارد و برای دفن پسماند پلاستیکی برای آنها مالیات وجود دارد و کسی نمی‌تواند به‌راحتی پسماند پلاستیکی دفن کند، اما در کشور ما به راحتی پسماندهای پلاستیکی را بدون نظارتی بر آنها دفن می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: در سایر کشورها، تولید و فروش پلاستیک مانند سایر اجناس دیگری که از فروشگاه‌ها خریداری می‌شود قیمت‌گذاری شده است، عدم نظارت بر مسائل پیرامون پلاستیک‌های یک‌بار مصرف، کم‌کاری، نبود آموزش از طریق رسانه‌های ملی، مجازی و آموزش و پرورش به بحث تفکیک پسماند باعث تولید بسیار زیاد پسماندهای یک‌بار مصرف در کشور شده است. آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها می‌توانند از طریق آموزش، آگاه‌سازی و فرهنگ‌سازی تفکیک پسماند در قالب کتاب‌ها، انیمیشن‌ها و موشن‌گرافی‌های آموزشی از دوره پیش از دبستان و ابتدایی به تربیت نسل جدید در حوزه تفکیک پسماند اصولی بپردازد.
به گزارش ایمنا، اگر نظارت قوی‌تری در بحث تفکیک پسماند پلاستیکی در سراسر کشور و به صورت همه‌جانبه وجود داشته باشد و سرعت آموزش و فرهنگ‌سازی از کودکی به فرزندان و خانواده‌ها آموزش داده شود، کمک بزرگی به محیط زیست می‌شود.
نظر شما