به گزارش خبرگزاری ایمنا، طبق فرهنگی که در جامعه ما مرسوم است، به‌طور معمول خانواده‌ها و سیستم آموزشی کشور فرد را در یک راه خط‌کشی شده و محدود مجبور به حرکت می‌کنند. اکنون فرد دیگر یک نوجوان نیست و حداقل چهار سال از عمر خود را برای گرفتن مدرک تحصیلی و فارغ‌التحصیل شدن از دانشگاه با مدرک کارشناسی صرف کرده است. او یک کارشناس در رشته خودش است و احتمالاً بدون داشتن شغل یا درآمدی، جایگاه اجتماعی خود را بسیار بالاتر می‌بیند. زیرا لیسانس یا فوق لیسانس داشتن در جامعه ما یک مزیت محسوب می‌شود و صرفاً مورد خطاب قرار دادن فرد با القاب دکتر یا مهندس توقعات شغلی فارغ‌التحصیل را بالا می‌برد.
طبق داده‌هایی که مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۲ منتشر کرده است یک میلیون و ۹۴۶ هزار و ۹۱۷ نفر از جمعیت فارغ‌التحصیلان کشور جزو دسته بیکاران محسوب می‌شوند و شغل معینی ندارند. ۱۳ درصد از جمعیت فارغ‌التحصیلان عالی کشور نتوانسته‌اند برای خود شغل مناسبی پیدا کنند. حالا بیایید از زاویه دیگر به این آمار نگاه کنیم. جمعیت بیکار کشور در حال حاضر ۲ میلیون و ۴۰۹ هزار و ۱۴۲ نفر است، این یعنی حدود ۳۸ درصد از جمعیت کل بیکاران کشور را تحصیل کرده‌ها به خود اختصاص داده‌اند.
جوانی که کلی از عمر خود را صرف کلاس‌های دانشگاهی و امتحانات انتهای ترم کرده است از دانشگاه خارج می‌شود و فقط از رشته‌ای که تحصیل کرده یک مدرک در دست دارد که لقب کارشناس یا کارشناس ارشد را به او می‌دهد. حالا او به دنبال کار است و به احتمال فراوان تا جایی که می‌تواند به دنبال کاری مرتبط با رشته خود می‌گردد.
حمیده امیری، عضو کمسیون و کمیته دانش‌بنیان و مالکیت فکری اتاق بازرگانی فار در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) به این موضوع واکنش نشان داده است.
اما هر جا که فرم استخدام یا درخواست کار پر می‌کند، در اکثر مواقع از او سابقه کار می‌خواهند و می‌توان گفت شرایطی دارند که آن جوان نمی‌تواند از عهده آن‌ها بربیاید. چرا که او علم رشته خود را در اغلب مواقع فقط به صورت تئوری درک کرده است، در صورتی که در بازار کار کاغذها تعیین‌کننده نیستند.
این اتفاق دقیقاً یکی از دلایل اصلی آمار بسیار بالای فارغ‌التحصیلان بیکار در جامعه ماست. دانشگاه و محیط آموزشی فقط روی موارد و آموزش‌های تئوریک تمرکز دارد و تقریباً ارتباطی با بازار کار مرتبط با رشته‌هایی که به دانشجو ارائه می‌دهد وجود ندارد. متأسفانه در این میان افرادی که بیشترین آسیب را متحمل می‌شود جوانی‌ست که سال‌های طلایی عمر خود را صرف خواندن کتاب‌ها و گذراندن کلاس‌هایی کرده که روزی با امید موفقیت آن‌ها را انتخاب کرده است.
دانشجویان بازوهای دانشگاه برای برقراری ارتباط با صنعت
با علم بر این معضلات به سراغ مهدی مقیمی، مدیر ارتباط با صنعت دانشگاه علم و صنعت ایران رفتیم و از وی پیرامون وضعیت فعلی فارغ‌التحصیلان و اشتغال آن‌ها پرسیدیم که در این‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: طبق شرح وظایفی که برای دفاتر ارتباط با صنعت وزارت علوم تعریف شده بخشی‌هایی را تحت عنوان مرکز هدایت شغلی و کاریابی تخصصی وضع کرده‌اند که این مراکز موظف است افرادی که از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند را با انجمن‌ها و کانون‌های مختلف مورد رصد قرار داده و فرآیند آماده‌سازی جهت ورود به بازار کار را تسهیل کنند.
وی می‌افزاید: دانشجویان در حین تحصیل می‌توانند با شرکت در دوره‌های توانمندسازی، ارتقای مهارت‌های شخصی و تخصصی در حوزه مورد نظر خود و بوت‌کمپ‌های تخصصی رشته خود آمادگی لازم را در جهت آغاز فعالیت کاری بلافاصله پس از تحصیل کسب کنند.
این مدیر ارتباط با صنعت اضافه می‌کند: به عنوان مثال در انجمن مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران در حال برگزاری یک گردهمایی برای فارغ‌التحصیلان در شب یلدا که همراه با نمایشگاه تخصصی، سخنرانی و نشست‌های تخصصی است، هستیم. با این اوصاف دانشگاه علم و صنعت در شرح وظایف خود تعهد تضمین آینده دانشجویان خود بر عهده داشته و در تلاش است با فارغ‌التحصیلان خود ارتباط بگیرد.
وی تصریح می‌کند: دانشجویان برتر دانشگاه‌های نمونه در کشور که پس از فارغ‌التحصیلی وارد صنایع، ادارات و مراکز مهم می‌شوند به نوعی برای دانشگاه در جهت انجام پروژه‌های صنعتی نیروی کمکی محسوب می‌شوند. همچنین دانشگاه‌ها برای برگزاری نشست‌های تخصصی از این فارغ‌التحصیلان کمک می‌گیرند، به عنوان مثال در هفته پژوهش دانشگاه علم و صنعت ایران با برگزاری نشست‌هایی از تمامی صنایع از جمله نفت، گاز، معادن و تجهیزات پزشکی با هدف معرفی به دانشجویان و ارائه نیازهای فناورانه دعوت به عمل می‌آید.
مقیمی تاکید می‌کند: فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های نمونه به‌طور عمده وارد بازار تخصصی رشته خود می‌شوند، اما همیشه هم نمی‌شود امکان اشتغال را تضمین کرد و افراد با داشتن ارتباطات متفرقه در زمینه کاری و خانوادگی نیز امکان دارد مشاغل غیرمرتبط با تخصص خود را آغاز کنند، اگر بتوانیم برنامه‌ریزی دقیقی با توجه به نیاز واقعی صنعت در دانشگاه داشته باشیم، دانشجویان نیز با حداکثر آمادگی و توانی که در دانشگاه کسب کرده‌اند جذب بازار کار تخصصی و مربوط به حوزه خود می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد: در نیازسنجی که در وزارت علوم انجام می‌شود متناسب با ظرفیت و نیاز بازار کار تعیین ظرفیت و نیاز دانشگاه نیز انجام می‌گیرد، اما در حال حاضر بین محتوای درسی و نیاز بازار کار تفاوت‌هایی است که سعی داریم یا برگزاری دوره‌های تکمیلی، آموزش نرم‌افزارهای مرتبط این خلأ را تا حدی پوشش دهیم.
مدیر ارتباط با صنعت دانشگاه علم و صنعت ایران می‌گوید: نکته مهمی در موضوع یادگیری مهارت وجود دارد اینکه بسیاری از دروس ارائه شده در دانشگاه صرفاً مبانی تئوری محتوا را پوشش می‌دهد که هر چقدر اساتید بتوانند محتوای دروس را به صورت کاربردی ارائه دهند برای دانشجویان سودمندتر است و در این میان وجود واحدهای کارگاهی التزام پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه در بسیاری از مراکز آموزشی مباحث مربوط به مهارت‌افزایی به‌طور مناسب جدی گرفته نمی‌شود که دلایل متعددی از جمله نداشتن زیرساخت مناسب و نبود ظرفیت لازم برای وجود کارگاه در محتوای درسی دارد، ادامه می‌دهد: مهارت‌هایی که امروزه دانشجویان در جهت آغاز فعالیت در بازار کار نیاز دارند جزو دروس کلاسیک دانشگاه نیست به این معنی که می‌توانیم با شرح مهارت‌های حوزه کسب و کار برای دانشجویان، آن‌ها را به سمت و سوی کارآفرینی و اشتغال آزاد سوق بدهیم و فارغ‌التحصیلان را برای انتخاب آینده‌ای بهتر راهنمایی کنیم.
مقطع کارشناسی بهترین موقعیت برای ورود به بازار کار
مقیمی خاطرنشان می‌کند: هرچه دانشجویان به سمت مقاطع بالاتر در آموزش عالی بروند به مرور فرصت‌های شغلی نیز به دلیل اینکه صنایع موجود با فضای تحقیقات بنیادین و کاربردی در سطوح تحصیلی بالا فاصله دارد؛ کاهش پیدا می‌کند و دانشجویان مقاطع کارشناسی بسیار راحت‌تر می‌توانند وارد بازار کار و صنعت شوند و بهترین زمان برای اشتغال دانشجویان پس از مقطع کارشناسی است.
وی با اشاره به طرح‌های نوین دانشگاه تصریح می‌کند: طرح‌های جذاب دیگری مثل طرح کوآپ (CO-OP) که استفاده از تجربه کارورزان و ترکیبی از تجربه کار در صنعت حین تحصیل و آموزش دانشگاهی است و دانشجویان می‌توانند در دو دوره هفت ماهه برگزار شده شرکت کنند تا از مزایای تجربه کار در صنعت بهره‌مند شوند. این طرح مورد تأیید وزارت علوم است و دانشجویان مقطع کارشناسی می‌توانند با اضافه شدن یک سال به دوران تحصیل به‌راحتی در صنعت مشغول شوند. لازم به ذکر است این طرح در سنوات گذشته صرفاً در رشته کامپیوتر اجرا می‌شد، اما در حال حاضر در اکثر رشته‌های تحصیلی این طرح به اجرا در آمده است.
این مدیر ادامه می‌دهد: در جهت تسهیل و کیفیت بیشتر دوره‌های کارآموزی چهار کارگاه آموزشی تعیین شده که یکی از آن‌ها دوره نحوه نامه‌نگاری اداری است و شامل درخواست‌ها و مکاتبات اداری می‌شود، همچنین دوره‌های مفید دیگری که در اختیار دانشجویان قرار می‌گیرد تا تجربه بهتری را از ارتباط با صنعت و اشتغال پس از تحصیل داشته باشند.
وی اشاره می‌کند: دانشگاه علم و صنعت از گذشته به لحاظ زیرساخت دانشگاهی از مراکز آموزشی باکیفیت در وزارت علوم بوده است، زیرا در رشته‌های تأسیسات و خودرو دارای کارگاه‌های مجهز بوده و اساتید نیز با توجه به سابقه فعالیت صنعتی خود دانشجویان را نیز به آغاز فعالیت در صنایع ترغیب می‌کنند، همچنین آنان را در پروژه‌های صنعتی درگیر می‌کنند.
مقیمی پیرامون وضعیت و جایگاه دانشگاه علم و صنعت ایران در این زمینه تصریح می‌کند: دانشگاه علم و صنعت ایران برای چهارمین سال رتبه اول ارتباط با صنعت وزارت علوم هستیم به این معنی که سالانه بیش از نیمی از ۴۵۰ اساتید هیئت علمی دانشگاه حداقل یک قرارداد صنعتی را دارد و این قراردادها اصولاً توسط تیم‌های تحقیقاتی که متشکل از دانشجویان هستند، پیگیری می‌شود و از این طریق دانشجویان قبل از ورود به فضای کاری بیرون از دانشگاه در پروژه‌های جدی صنعتی درگیر شده و آمادگی لازم را برای اشتغال پس از فارغ‌التحصیلی کسب می‌کنند.
وی می‌افزاید: دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه‌های نمونه مرکزی را تحت عنوان کانون دانش‌آموختگان که افراد مرتبط با صنعت با گردهمایی‌های سالانه و سلسله جلسات انتقال تجربه برای ارتباط هرچه بیشتر دانشجویان با صنعت و اشتغال فارغ‌التحصیلان تلاش می‌کنند، فراهم کرده است.
این مدیر ارتباط با صنعت با اشاره به اینکه با اجرای دوره‌های کارآموزی و کارورزی همراه با پشتیبانی طرح‌های کاتالیزگر سعی در ورود دانشجویان به بازار کار و اشتغال پس از تحصیل داریم می‌گوید: طرح‌های کاتالیزگر مانند طرح کوآپ، برنامه‌های کادمان، بوت‌کمپ‌های تخصصی، دوره‌های توانمندسازی و یا بورس صنعتی که برای دانشجویان مقطع کارشناسی در دانشگاه علم و صنعت در ۱۰ دانشکده اجرا شد و افراد می‌توانند طی فرآیند انتخاب رشته پس از کنکور بورس صنایع را در رشته‌های مختلف دانشگاه انتخاب کنند.
مقیمی ادامه می‌دهد: طرح بورس صنعتی انگیزه قدرتمندی را در دانشجویان با وجود داشتن در آمد بالا ایجاد کرده است. در دانشگاه علم و صنعت علاوه بر طرح‌های مختلفی که برگزار می‌شود نمایشگاه‌های مفید دیگری نیز در دانشگاه دایر می‌شود که در دی رخ داده است و از صنایع مختلف در قالب یک رویداد سه‌روزه در دانشگاه برگزار می‌شود.
تمرکز کامل بر محتوا و رشته تحصیلی از اصلی‌ترین عوامل مسیر موفقیت
پس از آن به سراغ یکی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه نمونه کشور رفتیم که در حال حاضر مشغول به فعالیت در حیطه و رشته تخصصی خود و رشته دانشگاهی خود است.
محمد، فارغ‌التحصیل رشته مکانیک و کارآفرین و تولیدکننده قطعات موتوری اظهار می‌کند: در دوران تحصیل به شدت دغدغه اشتغال و درآمد داشتم و با فعالیت‌های غیرمرتبط با توجه به ضعف مالی سعی در امرار معاش داشتم، اما با توصیه اساتید به سمت پروژه‌های تخصصی در حال اجرا در دانشگاه رفتم و با تجربه‌های جدیدی روبه‌رو شدم.
وی می‌افزاید: معدل بالا و تمرکز کامل بر رشته دانشگاهی برای من از اصلی‌ترین عوامل وارد شدن به مسیر موفقیت بود و بسیار خرسندم که با توصیه‌های اساتید توانستم از رشته و تخصص خود هم در دوران تحصیل و به طور افزایشی پس از فارغ‌التحصیلی کسب درآمد داشته باشم و پس از آن متوجه شدم چقدر کسب در آمد از رشته مورد علاقه‌ام شیرین است.
محمد با بیان اینکه تدابیر دانشگاه از عوامل مؤثر مهارت افزایی و کیفیت دانش دانشجویان است می‌گوید: دانشجویان دغدغه‌مند باید با پیگیری طرح‌های توسعه‌ای دانشگاه و استفاده حداکثری از آن‌ها سعی در افزایش مهارت‌های و توانایی‌های خود داشته باشند؛ از این‌رو هم دانشگاه و هم دانشجویان در این زمینه نقش مؤثری دارند؛ چرا که افراد باید خود نیز در کنار تحصیل با استفاده از دوره‌های خارج از دانشگاه نیز خود را برای بازار کار پس از تحصیل و محیط کسب و کار آماده کنند.
مهارت‌های متمایزکننده لازمه ورود به دنیای پس از تحصیل
وی با تاکید بر اینکه اگر صرفاً به دنبال کسب مناصب دولتی باشیم از بسیاری از مزایای مشاغل آزاد خود را محروم کرده‌ایم، اضافه می‌کند: دانشجویان نباید صرفاً به دنبال مشاغل دولتی باشند و باید تلاش کنند تا با ورود به بازار کار آزاد بتوانند کارآفرینی و اشتغال گسترده‌تری را تجربه کنند و در این حوزه است که تجربه‌های متفاوت دانشی، همچنین زندگی را می‌توان کسب کرد.
این فارغ‌التحصیل موفق در حوزه تخصصی خود ادامه می‌دهد: مشاغل آزاد در ابتدا به دانش‌های اجتماعی و متمایز کننده نیاز دارد و پس از آن فقط تجربه است که مسیر را هموارتر می‌سازد. از این‌رو دانشجویان حتی با سرمایه‌های اولیه ناچیز و کمی پذیرفتن ریسک و خطرات مسیر می‌توانند موفقیت خود را در آینده رقم بزنند، همان‌طور که افراد موفق در ابتدای مسیر سختی‌ها و خطراتی را پذیرفته‌اند.
به گزارش ایمنا، در دنیای امروز، رابطه‌ای مستقیم بین توسعه تکنولوژی و پیشرفت در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر کشور برقرار است. به‌طوری که می‌توان گفت تکنولوژی عامل اساسی برای ایجاد ثروت، دانایی و توانایی کشورها بوده و ابزاری قدرتمند در توسعه ملی به‌شمار می‌آید. تکنولوژی طبق تعریف اسکاپ، چهار رکن اساسی دارد که شامل انسان، ماشین، سازمان و اطلاعات می‌شود و تعامل این‌ها با یکدیگر موجب رشد و توسعه اقتصادی می‌شود.
از میان چهار رکن تکنولوژی، انسان نقش محوری و بنیادی دارد. استفاده از بهترین و مدرن‌ترین ماشین‌آلات بدون نیروی انسانی متخصص و ماهر ممکن نیست. اینجاست که اهمیت دانشگاه بیش از پیش روشن می‌شود. دانشگاه محل تربیت نیروی انسانی متخصص و ماهر است و اگر این نیروی انسانی متخصص بتواند دانش و مهارت خود را در عرصه تولید و صنعت به کار ببرد، موجب پیشرفت خواهد شد، بنابراین ارتباط صنعت و دانشگاه در هر کشور می‌تواند تأثیری تعیین‌کننده در رشد اقتصادی آنجا داشته باشد.
نظر شما