به گزارش خبرگزاری ایمنا، مجلس خبرگان رهبری یکی از مهم‌ترین ارکان در ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی و نمونه تکامل یافته مجلس خبرگان قانون اساسی است که چهار سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی زمینه‌های شکل‌گیری آن فراهم شد و همچون انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزاری انتخابات خبرگان رهبری نیز در دستور کار نهادهای انقلابی قرار گرفت.
هرچند در تابستان ۱۳۵۸ با زمزمه قرار گرفتن اصل ولایت‌فقیه در قانون اساسی، اعضای دولت موقت برای تشکیل نشدن «مجلس خبرگان قانون اساسی» هم دست به توطئه زده بودند و با محوریت عباس امیرانتظام نامه‌ای در جهت انحلال «مجلس خبرگان قانون اساسی» تهیه کردند که به امضای ۱۵ نفر از وزرای دولت بازرگان رسید، اما در این توطئه ناکام ماندند و امام خمینی (ره) درباره انگیزه اعضای دولت موقت برای طرح انحلال آن مجلس گفتند: «در مجلس خبرگان به مجرد اینکه صحبت ولایت فقیه شد، شروع کردند به مخالفت. حتی به‌تازگی در همین دو سه روز پیش در یکی از مجالس‌شان این منحرفین گفتند که این مجلس خبرگان باید منحل شود.»
اما در هر صورت پس از آن حوادث، قانون انتخابات «مجلس خبرگان رهبری» در جلسه دهم مهر سال ۱۳۵۹ توسط فقهای شورای نگهبان در ۲۱ ماده و شش تبصره به تصویب رسید، اما برگزاری نخستین دوره این انتخابات به دلیل هم‌زمانی با دوران حیات بنیان‌گذار جمهوری اسلامی و وجود برخی ابهامات در خصوص چگونگی انجام وظیفه این مجلس، حساسیت‌هایی را به وجود آورد.
مرداد سال ۶۱ وزیر کشور وقت از برگزاری انتخابات مجلس خبرگان رهبری خبر داد و گفت که مقدمات انتخابات مجلس خبرگان آماده شده است و پس از اعلام آمادگی شورای نگهبان و اجازه امام در این خصوص اقدام خواهد شد و در نهایت مهر همان سال پاسخ مثبت رهبر انقلاب مبنی بر موافقت با برگزاری انتخابات مجلس خبرگان داده شد.
در نگاه اول ممکن است کسب تکلیف درباره مسئله پیش‌بینی شده در قانون اساسی عجیب به نظر برسد، اما باید دانست که در آن زمان برخی تشکیل مجلس خبرگان را تضعیف جایگاه رهبری قلمداد می‌کردند، از این‌رو گرفتن اجازه ضروری بوده است. در ادامه نامه تاییدیه امام زمانی منتشر شد که ۱۰ روز از تصویب آئین‌نامه اجرایی انتخابات مجلس خبرگان در جلسه فقهای شورای نگهبان گذشته و شرایط لازم برای برگزاری نخستین انتخابات مجلس خبرگان رهبری فراهم شده بود.
امام خمینی (ره) در این باره به صراحت فرمودند: «آن چه امروز در ملت ما مطرح است درباره قضیه مجلس خبرگان برای تعیین رهبری، این مسئله است که نباید ملت ایران برای آن کم ارج قائل باشد، الان یک دسته از قرار شنیدم دور افتاده‌اند که این مجلس خبرگان نباید باشد برای اینکه تضعیف رهبری است. مجلس خبرگان تقویت رهبری است.»
در نهایت نخستین انتخابات مجلس خبرگان پس از کش‌وقوس‌های فراوان در آذر سال ۶۱ برگزار شد و بیش از ۱۸ میلیون نفر از مردم در آن شرکت کردند و ۷۶ نفر از نامزدها به عنوان نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در دور اول و هفت نفر نیز در دور دوم انتخاب شدند.
در این دوره که آیت‌الله علی‌اکبر مشکینی به عنوان رئیس، علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی نایب‌رئیس و آقایان مؤمن و طاهری خرم‌آبادی به عنوان منشی هیئت رئیسه انتخاب شده بودند، اقدامات بسیار مهم و ارزنده‌ای توسط مجلس خبرگان انجام شد و تحولات سرنوشت‌سازی به وقوع پیوست. این دوره از مجلس خبرگان سه اجلاس فوق‌العاده برگزار کرد، اجلاسیه اول، نوزدهم آبان ۱۳۶۴ بود که در آن آیت‌الله منتظری به عنوان قائم‌مقام رهبری انتخاب شد، هرچند بعدها حوادثی پیش آمد که منجر به استعفای آیت‌الله منتظری و عزل وی از قائم‌مقامی رهبری شد.
دومین اجلاسیه خرداد ۱۳۶۸، پس از رحلت امام خمینی (ره) مهم‌ترین وظیفه مجلس خبرگان تعیین دومین رهبر جمهوری اسلامی بود، در این راستا نمایندگان مجلس خبرگان رهبری پس از شنیدن خبر تلخ رحلت امام خمینی (ره) از سراسر کشور راهی تهران شدند و در روز ۱۴ خرداد سال ۶۸ در صحن علنی مجلس دور هم جمع شدند تا در مورد آینده رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران پس از امام تصمیم بگیرند، در ابتدای جلسه خبرگان پس از قرائت وصیت‌نامه امام (ره) مقام معظم رهبری از سوی نمایندگان مجلس برای قبول مسئولیت رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران معرفی شدند و در نهایت با رأی اکثریت نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، به عنوان رهبر برگزیده شدند.
و سومین اجلاسیه هم در مرداد ۱۳۶۸ بعد از تصویب بازنگری قانون اساسی توسط مردم برگزار شد. در اولین جلسه وصیت نامه سیاسی - الهی امام (ره) که به عنوان امانت به مجلس خبرگان تسلیم شده بود با حضور همه اعضای حاضر خبرگان، لاک و مُهر شد.
پاسخ امام خمینی (ره) به استفساریه وزیر کشور وقت در بهمن ۱۳۶۶ مبنی بر عدم صلاحیت و مشروعیت گروهک غیرقانونی نهضت آزادی برای تصدی هر نوع مسئولیتی در کشور یکی دیگر از نقاط عطف فعالیت دوره اول خبرگان بود که با حمایت قاطع خبرگان رهبری مواجه شد. اکنون پنج دوره و ۳۶ سال از عمر مجلس خبرگان رهبری می‌گذرد و این مجلس رؤسای مختلفی را بر مسند ریاست تجربه کرده است و اکنون پنجمین دوره این مجلس با ریاست آیت‌الله جنتی مشغول به کار است.
مجلس خبرگان تنها نهادی است که قوانین مربوط به خود را وضع می‌کند
اما مجلس خبرگان رهبری مطابق تعریف قانون اساسی جایگاهی خطیر و راهبردی دارد و دارای استقلالی بی‌نظیر در ساختار، آئین نامه است که در هیچ نهاد دیگری مشابه آن نیست و بر اساس جایگاه فرادستی که قانون برای آن تعریف کرده، تنها نهادی است که قوانین مربوط به خود را وضع می‌کند و سه اصل ۱۰۷، ۱۰۸ و ۱۱۱ قانون اساسی به طور خاص به این نهاد مرتبط بوده و بر وظایف خبرگان رهبری دلالت دارد و بر اساس قانون لازم است هر شش ماه حداقل دو جلسه در این مجلس برگزار شود.
مجلس خبرگان در کلام رهبر انقلاب
رهبر معظم انقلاب، مجلس خبرگان رهبری را به‌عنوان مهم‌ترین رکنِ نظام اسلامی معرفی کردند و بر جایگاه اثرگذار و بی‌بدیل آن تأکید کرده‌اند. ایشان در دیدار مردم قم فرمودند: «کسی را شما می‌خواهید برای مجلس خبرگان انتخاب کنید که در واقع، او رهبر را انتخاب خواهد کرد که کلید حرکت انقلاب در دست او است.»
ایشان همچنین مجلس خبرگان را نقطه تمایز نظام جمهوری اسلامی، مظهر حضور مردم و مردم‌سالاری اسلامی و پشتوانه و ذخیره معنویِ نظام دانسته‌اند و وظیفه اصلی آن را حفظ و استمرار بخشیدن رهبری دینی و انقلابی از طریق تعیین رهبری و مراقبت نسبت به حفظ شرایط رهبری عنوان کرده‌اند.
رهبر معظم انقلاب انتخابات خبرگان را مهم‌ترین و حساس‌ترین انتخابات در کشور دانسته‌اند و معیار انتخاب مردم در انتخاب خبرگان رهبری را عمل بر اساس بصیرت بیان کرده‌اند. همچنین در خصوص ویژگی‌های افراد لایق برای عضویت در خبرگان رهبری معیارهای صالح بودن، مؤمن بودن، دارای قدرت تشخیص بودن، باتقوا بودن، عالم بودن و انقلابی بودن را برشمرده‌اند و ثمرات عملکرد مجلس خبرگان رهبری را حاکمیّت ارزش‌های اسلامی و تحقق اسلام در واقعیت زندگی، هدایتِ مردم توسط علما در مقیاس اجتماعی و حکومتی و سَرازیر شدن سکینه الهی به جامعه عنوان کرده‌اند.
حال با گذشت بیش از ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، انتخابات مجلس خبرگان رهبری برای ششمین بار و به‌طور همزمان با انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفند سال جاری برگزار می‌شود که طبق اصل ۱۰۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ۸۸ نفر از خبرگان مردم برای مدت هشت سال انتخاب می‌شوند و حداقل شش ماه به پایان هر دوره، انتخابات دوره بعد آغاز خواهد شد تا هیچ زمانی کشور بدون مجلس خبرگان نباشد.
انجام وظایف مجلس خبرگان رهبری نیازمند انتخاب نمایندگانی شایسته است و امید می‌رود با مشارکت حداکثری مردم در این دوره از انتخابات همانند گذشته بتوانیم دشمنان این مرز و بوم را از خالی کردن میدان رقابت‌های انتخاباتی مأیوس و با انتخاب افراد متعهد و لایق به دنیا ثابت کنیم که ملت مبارز و انقلابی ایران اسلامی در هر شرایطی پای آرمان‌های امام راحل و شهدا ایستاده‌اند.
مجلس خبرگان رهبری نمونه‌ای تکامل یافته از مجلس خبرگان قانون اساسی بود
حجت‌الاسلام احمد سالک کاشانی، نماینده مردم اصفهان در ادوار مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی کشور نیازمند قانون اساسی بود، در این راستا خبرگان مردم جمع شدند و نظام جمهوری اسلامی ایران را بر پایه قانونی ماندگار استوار ساختند.
وی افزود: بر همین اساس اولین دوره مجلس خبرگان تحت عنوان خبرگان قانون اساسی به همت آیت الله بهشتی تشکیل شد و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسید.
نماینده مردم اصفهان در ادوار مجلس با بیان اینکه مجلس خبرگان رهبری نمونه‌ای تکامل یافته از مجلس خبرگان قانون اساسی بود، تصریح کرد: انتخابات مجلس خبرگان، نوزدهم آذر سال ۶۱ برگزار شد و مجلس خبرگان شکل گرفت و سال ۶۸ با ارتحال حضرت امام خمینی (ره) این مجلس نقش اثرگذار خود را در تعیین رهبر نشان داد.
وی اضافه کرد: پس از تشکیل جلسه‌ای ویژه و قرائت وصیت نامه امام خمینی (ره)، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با حداکثر آرا به عنوان رهبر جمهوری اسلامی ایران تعیین شدند.
حضور پرشور مردم در انتخابات مصداق بارز پاسخگویی به ندای رهبری است
حجت‌الاسلام سالک با اشاره به برگزاری انتخابات خبرگان رهبری در یازدهم اسفند سال جاری تاکید کرد: مقام معظم رهبری فرمودند که انتخابات آینده به صورت ایده‌آل باید دارای چهار اصل امنیت، مشارکت، سلامت و رقابت باشد؛ بنابراین سال جاری که قرار است شاهد برگزاری دو انتخابات در اسفندماه باشیم، حضور پرشور و با بصیرت مردم سراسر کشور به ویژه مردم اصفهان می‌تواند مصادیق بارز پاسخگویی به ندای رهبری باشد.
وی با اشاره به وظایف مجلس خبرگان رهبری ابراز کرد: از جمله وظایف اصلی این مجلس که بسیار حائز اهمیت است، انتخاب رهبر و نظارت بر عملکرد رهبری است که رسالتی بسیار بزرگ و مسئولیتی بسیار سنگین است.
نماینده مردم اصفهان در ادوار مجلس تاکید کرد: حضور مردم در یک رقابت انتخاباتی مستند، صحیح، قانونی و قوی در آینده کشور اثرگذار خواهد بود.
مأموریت خبرگان رهبری اجرا نیست و ثمره کارهای آنها مشخص نخواهد بود
وی با بیان اینکه نباید از خبرگان توقعی مانند نمایندگان مجلس شورای اسلامی داشت، چرا که وظایف آنها متفاوت است، تصریح کرد: نمایندگان مجلس بر اساس ضوابط قانونی می‌توانند نظارت کنند یعنی می‌توانند تذکر کتبی و شفاهی دهند، سوال کنند و استیضاح کنند و نظارت قوی و قانونی بر عملکرد قوه قضائیه و سایر نهادها داشته باشند، اما مأموریت خبرگان رهبری اجرا نیست و بنابراین ثمره کارهای آنها مشخص نخواهد بود.
نامزدهای خبرگان به‌درستی به مردم معرفی شوند
حجت‌الاسلام سالک بر لزوم مشارکت مردم در هر دو انتخابات پیش رو تاکید کرد و با بیان اینکه شناخت و دقت مردم در انتخابات پرشور خبرگان می‌تواند نقش‌آفرین باشد، افزود: پنج نفر از خبرگان مردم همه شهرستان‌های استان اصفهان در این انتخابات به مجلس خبرگان رهبری راه خواهند یافت؛ از این‌رو لازم است نامزدهای خبرگان به‌درستی به مردم معرفی شوند تا مردم با شناخت صحیح به آنها رأی دهند.
حضور گسترده نامزدها موجب مشارکت حداکثری و ایجاد فضای رقابتی خواهد شد
وی با اشاره به اینکه برای مجلس شورای اسلامی نیز باید پنج نفر از میان ۷۵۰ نفر نامزد انتخاب شوند، اذعان کرد: انتخاب از میان این تعداد افراد کار سختی است، اما همین حضور نامزدها نیز موجب مشارکت حداکثری و ایجاد فضای رقابتی خواهد شد که باید از آن استقبال کرد.
نماینده مردم اصفهان در ادوار مجلس با اشاره به ثبت‌نام برخی نامزدهای پرحاشیه برای دوره جدید مجلس خبرگان رهبری که در گذشته سابقه خوبی در نظر مردم ایران نداشته‌اند، ابراز کرد: شورای نگهبان مرجع تأیید یا رد صلاحیت این نامزدها است و حقوقدانان این شورا لازم است ضمن داشتن عدالت و سواد کافی، عملکرد چنین افرادی را در نظر گیرند و آنها را رد یا تأیید صلاحیت کنند.
نظر شما