به گزارش خبرگزاری ایمنا، فرهنگ عمومی مجموعه منسجم و نظام یافته از اهداف، ارزش‌ها، عقاید، باورها، رسوم و هنجارهای مردم متعلق به یک جامعه بوده و بر همین اساس فرهنگ عمومی، شامل تمام فعالیت‌های مبتنی بر اندیشه و عادت است که در جهت برآوردن نیازهای بشری بسته به انواع جوامع از نظر تاریخی، سیاسی، اقتصادی، مذهبی، رفتارهای عمومی مردم را شکل می‌دهد و رهبر انقلاب نیز در خصوص زیرمجموعه‌های این حوزه بیان می‌کنند: «نوع لباس به عنوان الگوی پوشش مردان و زنان، از مصادیق و نمونه‌های بارز فرهنگ عمومی جامعه محسوب می‌شود؛ شکل معماری خانه‌های مردم نیز از جمله موارد مهم و مؤثری است که در منش، تربیت و ساختن ذهنیات اعضای خانواده‌ها تأثیر تعیین‌کننده و بلندمدت خود را بر جای می‌گذارد، نحوه رفتارها، معاشرت‌ها و مواجه شدن افراد با یکدیگر، هر یک در شکل بخشیدن به شخصیت افراد جامعه، تأثیراتی را برجای می‌گذارد و شوراهای فرهنگ عمومی باید بررسی آنها را در دستور کار خود قرار دهند.»
در ایران، پس از پیروزی انقلاب اسلامی و موضوع انقلاب فرهنگی، بر اساس فرمان امام خمینی (ره) در سال ۱۳۶۳، شورای عالی انقلاب فرهنگی شکل گرفت و وظیفه ساماندهی به وضعیت دانشگاه‌ها را به عهده داشت؛ پس از آن موضوع رسیدگی به وضعیت فرهنگی جامعه در آن شورا مطرح و بر اساس نظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، ریاست وقت شورای عالی انقلاب فرهنگی، مبنی بر توجه به فرهنگ عمومی مردم، پیشنهاد تشکیل شورای فرهنگ عمومی مطرح شد.
سرانجام در سال ۱۳۶۴، به منظور تعیین اهداف، سیاست‌گذاری و هدایت فرهنگ عمومی کشور، شورای فرهنگ عمومی با وظایف مشخص شکل گرفت و به‌صورت رسمی از سال ۱۳۶۵ آغاز به کار کرد.
این شورا به‌عنوان یکی از شوراهای اقماری شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت داشته و بر اساس آئین‌نامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، این شورا دارای ۳۰ عضو بوده است و هر دو هفته یک بار، به صورت مستمر تشکیل جلسه می‌دهد.
وظایف شورای فرهنگ عمومی کشور
مهم‌ترین وظایف شورای فرهنگ عمومی کشور (طبق آئین‌نامه شورای فرهنگ عمومی مصوب سال ۱۳۷۲ در شورای عالی انقلاب فرهنگی) به شرح زیر است:
- مطالعه دائمی وضع فرهنگ عمومی کشور، ارزیابی آن و بررسی مداوم و چگونگی
- اجرای اصول سیاست فرهنگی کشور و تهیه گزارش نوبه‌ای (سالانه) و ارائه آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی
- برنامه‌ریزی و هدایت فرهنگ عمومی به منظور تحقق اهداف و اجرای سیاست‌های فرهنگی کشور مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی
- تهیه و تدوین طرح‌هایی برای هماهنگ کردن کوشش‌های فرهنگی و هنری و تبلیغی در سازمان‌ها و مراکز رسمی فرهنگی و هنری در جهت اعتلای‌فرهنگ و هنر و بهبود کیفیت آنها و پیشنهاد طرح‌ها به شورای عالی انقلاب فرهنگی
- فراهم کردن زمینه همکاری و هماهنگی دستگاه‌های دولتی در اجرای آن بخش از وظایف آنها که راجع به گسترش، ارتقا و تعمیق فرهنگ عمومی است.
- بررسی آثاری فرهنگی مرتبط بر سیاست‌ها و اجرای طرح‌ها و برنامه‌های اقتصادی، اجتماعی به منظور اطمینان از همسویی و عدم مغایرت آنها با اصول سیاست فرهنگی کشور و ابلاغ نتیجه به دستگاه‌های اجرایی
- اتخاذ سیاست‌های تشویقی به منظور شکوفایی فرهنگ عمومی در ابعاد مختلف آن
- اظهار نظر نسبت به موضوعات، طرح‌ها و گزارش‌های راجع به فرهنگ عمومی کشور که از طرف مراجع ذی‌صلاح به شورا ارجاع می‌شود.
- پیشنهاد تحقیق در مسائل مهم فرهنگی و همکاری با شورای پژوهش‌های علمی کشور برای ایجاد هماهنگی در برنامه‌های تحقیقاتی فرهنگی و هنری.
اعضای شورای فرهنگ عمومی کشور
اعضای شورای فرهنگ عمومی کشور نیز به شرح زیر هستند:
- وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان رئیس
- یک نفر از اعضای منتخب شورای عالی انقلاب فرهنگی
- رئیس سازمان تبلیغات اسلامی
- رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی
- یک نفر از اعضای منتخب کمیسیون ارشاد و هنر اسلامی مجلس شورای اسلامی
- وزیر فرهنگ و آموزش عالی یا نماینده تام‌الاختیار وی
- وزیر آموزش و پرورش یا نماینده تام‌الاختیار وی
- وزیر کشور یا نماینده تام‌الاختیار وی
- وزیر اطلاعات یا نماینده تام‌الاختیار وی
- یکی از اعضای شورای مرکزی جهاد دانشگاهی که به مسائل فرهنگی و هنری آشنا باشد (به انتخاب شورای جهاد)
- یک نفر از ارباب جراید (صاحب امتیاز یا مدیر مسئول) به پیشنهاد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی
- سه تا پنج نفر از شخصیت‌های معتبر فرهنگی و هنری به پیشنهاد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی
- رئیس سازمان تربیت‌بدنی کشور
- معاون پژوهشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان دبیر شورای فرهنگ عمومی
- نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در شورای فرهنگی اجتماعی زنان و یک نفر به انتخاب شورای فرهنگی اجتماعی زنان و تأیید رییس‌شورای فرهنگی عمومی کشور
اعضای شورای فرهنگ عمومی استان‌ها
در شورای فرهنگ عمومی استان‌ها نیز اعضا به شرح زیر هستند:
- امام جمعه مرکز استان به‌عنوان رئیس شورا
- استاندار به‌عنوان نایب رئیس شورا
- مدیر کل تبلیغات اسلامی استان
- مدیرکل سازمان صداوسیمای مرکز استان
- یک نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی استان به انتخاب مجمع نمایندگان استان
- یک نفر از رؤسای دانشگاه‌های مرکز استان به انتخاب مجمع رؤسای دانشگاه‌های مرکز استان
- رئیس سازمان آموزش و پرورش استان
-- مدیرکل اطلاعات استان
- مدیرکل ورزش و جوانان استان
- رئیس سازمان برنامه و بودجه استان
- شهردار مرکز استان
- فرمانده نیروی انتظامی مرکز استان
- فرمانده نیروی مقاومت بسیج استان
- رئیس جهاد دانشگاهی مرکز استان
- رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان
- رئیس کل دادگستری استان
- مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان که مسئولیت دبیری شورا را نیز عهده دار است
- یک نفر از رؤسای نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌های استان به انتخاب مجمع نهاد نمایندگی استان
– مسئول دفتر نمایندگی شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه استان
- مسئول دفتر رسیدگی به امور مساجد استان یا یک نفر از ائمه جماعات فعال به پیشنهاد امام جمعه
- یک نفر از ارباب جراید استان به پیشنهاد مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و تأیید شورای فرهنگ عمومی استان
- سه نفر از شخصیت‌های معتبر فرهنگی و هنری استان) حداقل یک نفر از خواهران (به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی استان)
مروری بر تعدادی از مصوبات شورای فرهنگ عمومی کشور
در دوره دوم این شورا که کوتاه‌ترین دوره محسوب می‌شود، مصوبه «اساسنامه کانون فرهنگی و هنری مساجد» به تصویب رسید و این امر منجر به تأسیس هزاران مؤسسه فرهنگی در مساجد شد و در دوره سوم (از ۱۳۷۲/۱۱/۲۶ تا ۱۳۷۶/۵/۳۱)، مسائل خرد فرهنگ عمومی نیز مورد توجه قرار گرفته و آئین‌نامه شورای فرهنگ عمومی استان، آئین‌نامه نام‌گذاری روزهای خاص، آئین‌نامه نام‌گذاری شهرها، خیابان‌ها، اماکن و مؤسسات عمومی؛ هیئت‌های نظارت بر کتاب بزرگسال و کودک؛ اساسنامه گنجینه ملی آب ایران و صدور بیانیه‌ها مصوب شد.
در دوره چهارم، تدوین سیاست‌های مقابله با تهاجم فرهنگی شکل گرفت و دوره پنجم نیز (از ۱۳۷۹/۱۰/۲۶ تا ۱۳۸۴/۵/۳۰)، مسائل خرد و کلان و بیانیه‌ها و آئین‌نامه‌های متعدد شکل گرفته است که مهم‌ترین آنها عبارتند از: آئین‌نامه اجرایی نحوه انتخاب خادمان نمونه فرهنگ عمومی کشور، آئین‌نامه نظارت بر علائم، نشانه‌ها و تصاویر روی البسه و لوازم‌التحریر و کالاهای مشابه و نام‌گذاری دهم اردیبهشت با عنوان «روز ملی خلیج فارس» و سوم خرداد با عنوان «روز مقاومت، ایثار و پیروزی» به منظور ارتقای سطح فرهنگ عمومی جامعه بود.
چشم‌انداز بخش فرهنگ عمومی کشور در افق ۱۴۰۴ هجری شمسی؛ اصول و سیاست‌های فرهنگی برنامه پنجم توسعه، راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب، آئین‌نامه شورای فرهنگ عمومی شهرستان، نام‌گذاری بیستم فروردین با عنوان «روز بزرگداشت شیخ کلینی»، ۲۳ مرداد با عنوان «روز مقاومت اسلامی»، نهم مهرماه با عنوان «روز همبستگی با کودکان و نوجوانان فلسطینی»، چهاردهم آبان با عنوان «روز فرهنگ عمومی»، هفدهم ربیع‌الاول با عنوان «روز اخلاق و مهرورزی»، چهاردهم بهمن با عنوان «روز فناوری فضایی» از جمله مصوبات دوره ششم بود.
در دوره هفتم نیز، آئین‌نامه ترویج فرهنگ پهلوانی از طریق توسعه ورزش زورخانه‌ای در کشور و نام گذاری روزهای نهم دی با عنوان روز «بصیرت و میثاق امت با ولایت»، دوازدهم شهریور هم‌زمان با سالروز شهادت رئیس‌علی دلواری به عنوان «روز مبارزه با استعمار انگلیس»، بیستم فروردین با عنوان «روز هنر انقلاب اسلامی»، هفدهم شوال با عنوان «روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای»، سیزدهم جمادی‌الثانی با عنوان «روز تکریم مادران و همسران شهدا»،، پنجم ذی‌القعده با عنوان «روز تجلیل از امام‌زادگان و بقاع متبرکه»، هجدهم تیر با عنوان «روز ادبیات کودکان و نوجوانان»، هشتم آبان با عنوان «روز پدافند غیرعامل»، سی‌ام تیر با عنوان «روز بزرگداشت آیت‌الله سیدابوالقاسم کاشانی»، چهاردهم تیر با عنوان «روز شهرداری و دهیاری»، پانزدهم مرداد با عنوان «روز بزرگداشت خلبان شهید بابایی»، دهم شهریور با عنوان «سالروز تشکیل قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص)» از جمله مصوبات بود.
در دوره هشتم نیز نام‌گذاری ۱۵ فروردین با عنوان «روز ذخایر ژنتیکی و زیستی»، بیست‌ویکم فروردین با عنوان «سالروز افتتاح حساب ۱۰۰ امام (ره) و تأسیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی»، هفتم صفر با عنوان «روز بزرگداشت سلمان فارسی»، هجدهم اردیبهشت با عنوان «روز بیماری خاص و صعب‌العلاج»، سی‌ام اردیبهشت با عنوان «روز ملی جمعیت»، دوازدهم تیر با عنوان «روز افشای حقوق بشر آمریکایی»، ۲۶ تیر با عنوان «سالروز تأسیس نهاد شورای نگهبان»، بیست‌ویکم مرداد با عنوان «روز حمایت از صنایع کوچک»، هفتم مهر با عنوان «روز بزرگداشت شمس» و «روز بزرگداشت فرماندهی شهید دفاع مقدس»، بیست‌وچهارم مهر با عنوان «روز ملی پارالمپیک»، دهم نوامبر با عنوان «روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه»، دوازدهم آذر با عنوان «روز قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، بیست‌وهفتم آذر با عنوان «روز جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری»، هشتم دی با عنوان «روز صنعت پتروشیمی»، بیست‌وششم ژانویه با عنوان «روز جهانی گمرک»، هجدهم اسفند با عنوان «سالروز تأسیس کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور»، بیستم اسفند با عنوان «روز راهیان نور» مصوب شد.
به گزارش ایمنا، رهبر معظم انقلاب در دیداری که در نوزدهم آذر سال ۱۳۹۲ با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی داشتند، بر این نکته تاکید کردند که: «ما مسئولیت شرعی داریم، مسئولیت قانونی داریم در برابر فرهنگ کشور و فرهنگ عمومی کشور، دولت و مسئولان موظفند که توجه کنند به جریان عمومی فرهنگ جامعه؛ ببینند کجا داریم می‌رویم، چه دارد اتّفاق می‌افتد، چه چیزی در انتظار ما است؛ اگر چنانچه مزاحماتی وجود دارد، آنها را برطرف کنند.» و بر همین اساس نقش نهادهای مختلف و متولی این حوزه به‌خصوص شورای فرهنگ عمومی بیش از قبل دارای اهمیت است و اعضای آن موظفند با توجه بیشتری نسبت به این حوزه امور را پیش برند، چرا که در شرایط فعلی و جنگ ترکیبی که دشمن سال‌هاست پیش گرفته، یکی از اهداف مهم آنها فرهنگ ایرانی-اسلامی مردم است و در این راستا شورای فرهنگ عمومی می‌تواند نقشی تأثیرگذار در این حوزه داشته باشد.
نظر شما