به گزارش خبرنگار ایمنا، احتمالاً این روزها زیاد درباره لزوم تزریق واکسن آنفلوانزا شنیده‌اید. اگرچه در دو سال اخیر، آنفلوانزا در سایه کرونا کمرنگ‌تر شده، اما یادتان باشد باید آن را جدی گرفت خصوصاً اینکه با واکسن آنفلوانزا می‌توان تا حد زیادی در برابر خطرات این بیماری ایمن شد با کاهش دمای هوا و به موازات آن فرارسیدن فصل آنفلوانزا، واکسیناسیون به عنوان اصلی‌ترین راه‌حل پیشگیری مطرح می‌شود و باید تزریق واکسن آنفلوانزا به ویژه برای گروه‌های حساس و آسیب‌پذیر جامعه جدی گرفته شود.
سالمندان، کودکان، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن و صعب‌العلاج، بیماران کلیوی، بیماران مبتلا به سرطان، افرادی که همودیالیز می‌شوند، مبتلایان به دیابت، بیماران دارای مشکلات قلبی و افرادی که اختلالات ریوی نظیر آسم و برونشیت مزمن دارند، بیماران حساس باید سالی یک‌بار تزریق واکسن آنفلوانزا را در برنامه خود داشته باشند.
مسعود مردانی، فوق تخصص بیماری‌های عفونی می‌گوید: با آگاهی از اینکه آنفلوانزا بیماری رایج فصل سرماست و با برودت هوا شیوع بیشتری پیدا می‌کند به دنبال آن عفونت‌های ویروسی بر اثر سرماخوردگی یا آنفلوانزا اتفاق می‌افتد؛ از عواملی است که دستگاه تنفسی را دچار مشکل می‌کرده و افراد دارای بیماری‌های مزمن و حساس را به‌شدت درگیر می‌کند.
با وجود اینکه تزریق واکسن آنفلوانزا سالانه باعث نجات جان میلیون‌ها نفر در دنیا می‌شود، اما از طرفی نگرانی‌هایی پیرامون عوارض ناشی از واکسیناسیون، مصرف‌کنندگان مورد هدف قرارداده‌است.
واکسن آنفلوانزا «نوترکیب» قدرت سه برابری دارد
مجید بوذری، رئیس مرکز پژوهشی ویروس‌شناسی دانشگاه اصفهان به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: واکسن آنفلوانزا حاوی چهار ویروس غیرفعال است و محافظت حداکثری ایجاد می‌کند. این واکسن‌ها در روش ساخت به چند دسته تقسیم می‌شوند، واکسن چهارگانه که دارای چهار نوع ویروس مرده است و معمولاً در تخم‌مرغ جنین‌دار تهیه می‌شود. دیگری واکسن چهارگانه با دوز بالا است که میزان آنتی‌ژن موجود در آن چهار برابر واکسن‌های معمولی است و ایمنی قوی‌تری را ایجاد کرده و مجوز مصرف برای افراد ۶۵ سال و بالاتر دارد.
وی پیرامون انواع واکسن‌های آنفلوانزا می‌افزاید: واکسن‌های دیگری بر پایه کشت سلولی است که فقط برای کودکان بالای ۶ ماه توصیه به مصرف می‌شود. در حالی که اکثر واکسن‌های آنفلوانزا تزریقی هستند این واکسن به صورت اسپری بینی دارای ویروس‌های فعال و زنده که مقداری ضعیف شده‌اند موجود است که موجب ایمنی می‌شوند، اما ایجاد بیماری نمی‌کنند. این واکسن مجوز مصرف در افراد دو تا ۴۹ سال را دارد ولی نکته‌ای که باید توجه داشت این نوع واکسن برای خانم‌های باردار، افرادی که دچار نقص ایمنی یا شرایط خاص پزشکی‌اند، منع مصرف دارد.
بوذری توجه به اینکه بسته به نوع واکسن و روش تهیه آن افراد با سنین مختلف می‌توانند از آن استفاده کنند، اضافه می‌کند: نوع دیگر واکسن‌های آنفلوانزا همراه با مواد کمکی است که این مواد کمکی موجب قوی‌تر شدن پاسخ ایمنی شده فقط برای افراد ۶۵ سال به بالا مجوز تجویز و مصرف دارد. واکسن آنفلوانزا «نوترکیب» احتیاج به کشت ویروس در تخم‌مرغ نداشته و قدرت ژن آن سه برابر واکسن معمولی است که باعث ایمنی بیشتر هم می‌شود.
وی با اشاره به اینکه واکسن آنفلوانزا تا ۳۵ درصد احتمال مرگ بر اثر بیماری آنفلوانزا را کاهش می‌دهد و تا ۲۶ درصد نیاز به ICU را در بیماران بیمارستانی کاهش می‌دهد می‌گوید: واکسن برای افرادی که نارسایی قلبی، بیماری‌های مزمن ریوی، افراد دیابتی، افراد دارای بیماری‌های کلیوی و اختلالات کبدی، افراد درگیر با بیماری آسم، بیماری خون و بیماری‌های عصبی دارند، می‌تواند موجب کاهش میزان بستری شدن در بیمارستان و بدتر شدن بیماری مزمن شود.
رئیس مرکز پژوهشی ویروس شناسی دانشگاه اصفهان با اشاره به نکات مهم واکسیناسیون برای خانم‌های باردار تصریح می‌کند: خانم‌های باردار دارای شرایط خاصی هستند که فرد به فرد نیز متغیر است و حتماً باید با مشورت پزشک زنان درباره تزریق واکسن تصمیم بگیرند، اما به‌طور کلی خانم‌های باردار به‌طور بالقوه نسبت به عوارض جدی آنفلوانزا حساس‌تر بوده و این بیماری ممکن است برای جنین در شکم مادر نیز مشکل‌ساز باشد. تزریق واکسن باعث محافظت در برابر بیماری در دوران بارداری و بعد از آن، همچنین محافظت نوزاد در برابر بیماری تا چند ماه اول زندگی می‌شود؛ در این صورت انجام واکسیناسیون برای خانم‌های باردار لازم است.
وی با اشاره به اینکه طی ۵۰ سال گذشته میلیون‌ها خانم باردار عمل واکسیناسیون را انجام داده‌اند و با انجام عمل واکسیناسیون محافظت شده عوارضی را تجربه نکردند، اضافه کرد: به‌طور کلی واکسیناسیون در هر سه دوره سه ماه بارداری با رعایت موارد پیشگیری پیشنهاد می‌شود. موارد پیشگیری شامل دوری از افراد بیمار خصوصاً افرادی که سرفه می‌کنند، به صورت مدام دست‌های خود را بشویند و سعی بر تغذیه نوزاد با شیر مادر پس از زایمان داشته باشند.
کاهش ۷۵ درصدی خطر ابتلا به آنفلوانزا شدید
بوذری با توجه به اینکه انجام واکسیناسیون موجب کاهش ۷۵ درصدی خطر ابتلاء به آنفلوانزا شدید و خطر مرگ بر اثر این بیماری می‌شود می‌افزاید: افراد مستعد بیماری‌های سخت و دارای بیماری‌های مزمن‌اند و کودکان امکان واکسیناسیون را ندارند، به همین دلیل هرچه تعداد افرادی که واکسینه می‌شوند بیشتر باشد ابتلا به بیماری و تشدید بیماری در افراد بیمار کمتر می‌شود.
وی در خصوص توصیه و منع مصرف واکسن برای گروه‌های مختلف جامعه تصریح می‌کند: افرادی که بیماری‌های همراه با تب دارند باید با پزشک خود مشورت‌های لازم را داشته باشند و افرادی که سابقه تجربه سندرم «گیلن باره» را پس از تزریق واکسن دارند باید حتماً باید پس از مشورت با پزشک در روند تزریق واکسن شرکت داشته‌باشند. البته این بیماری بسیار نادر بوده و در آمریکا ابتلا به این بیماری پس از عمل واکسیناسیون به ازای هر یک میلیون نفر یک یا دو مورد بیشتر از حالت معمول وجود داشته است.
رئیس مرکز پژوهش ویروس شناسی دانشگاه اصفهان پیرامون عوارض جانبی واکسن آنفلوانزا اظهار می‌کند: این عوارض پس از تزریق اکثر واکسن‌ها اتفاق می‌افتد درد، قرمزی و تورم در محل تزریق، سردرد، تب، دردهای عضلانی، احساس خستگی و غش که در بعضی موارد شاهد عوارض شدید نیز هستیم، اما به صورت نادر است. مشکلات تنفسی، گرفتگی صدا، کهیر، رنگ‌پریدگی، ضعف، افزایش ضربان قلب و سرگیجه می‌شود و معمولاً چند ساعت بعد از واکسیناسیون و بر اثر حساسیت به یکی از اجزای واکسن خود را نشان می‌دهد.
وی با اشاره به نکاتی که باید قبل از واکسیناسیون بررسی شود می‌گوید: اگر فرد در زمان واکسیناسیون بیمار باشد، بهتر است که ابتدا روند بهبود بیماری را طی کند و پس از آن اقدام به تزریق واکسن کند و اگر نسبت به اجزای واکسن حساسیت داشته باشد یا عوارض شدیدی را در تزریق‌های قبلی تجربه کرده باشد، باید حتماً به پزشک هنگام تزریق واکسن اطلاع دهد. افرادی که به تخم‌مرغ حساسیت دارند بهتر است که در مراکز تخصصی‌تر واکسیناسیون را انجام دهند تا در صورت بروز حساسیت به سرعت تحت مراقبت قرار گیرند.
بوذری در خصوص مراقبت‌های قبل و بعد از تزریق واکسن ادامه می‌دهد: فرد قبل از واکسیناسیون باید استراحت کافی، خوردن غذای مناسب و مایعات داشته باشد. ممکن است بعضی داروها مثل داروهای استروئیدی و سرکوبگر ایمنی در واکسیناسیون تداخل داشته باشد و در این صورت حتماً باید تزریق واکسن تحت مشورت پزشک باشد. پس از انجام واکسیناسیون نیز باید افراد استراحت، ورزش ملایم و مصرف غذاهای مقوی داشته باشند و داروهای ضددرد نیز مثل استامینوفن در صورت لزوم مصرف شود.
واکسیناسیون یک پیش آگاهی به سیستم ایمنی است
حسن نیلی‌احمدآبادی، مدیر عامل یک شرکت نوآور در زمینه واکسن به خبرنگار ایمنا می‌گوید: عمل واکسیناسیون می‌تواند باعث تحریک سیستم ایمنی شود و فرد را مقابل بیماری آنفلوانزا مقاوم کند، به عبارت دیگر واکسیناسیون یک پیش‌آگاهی به سیستم ایمنی فرد می‌دهد و برای درستی این پیش آگهی بعضی فاکتورها باید وجود داشته باشد که بعضی از آن‌ها در وضعیت سیستم ایمنی فرد نهفته است.
وی می‌افزاید: در صورتی که واکسیناسیون بدون توجه به سایر فاکتورها انجام شود ممکن است اثربخشی لازم را نداشته باشد. سیستم ایمنی هم تحت تأثیر آنتی‌اکسیدان‌ها، مواد مغذی، ریزمغذی‌ها به‌خصوص ویتامین‌های محلول در چربی مثل ویتامین A، ویتامین E و ویتامین D بر بدن است و افراد باید هم‌زمان با مراقبت‌ها و انجام کارهایی که از ابتلا به آنفلوانزا جلوگیری می‌کند، در تلاش باشند تا سیستم ایمنی هم به آنتی‌ژن‌ها پاسخ مناسبی دهد و ایمنی کافی ایجاد شود.
نیلی با تاکید بر اینکه افرادی که دارای حساسیت و بیماری زمینه‌ای هستند باید طبق نظر پزشک اقدام به تزریق واکسن کنند، اظهار می‌کند: در مراحل ساخت واکسن‌هایی که پایه تخم‌مرغ دارند سعی بر حداقل میزان حساسیت است و به این معنی که پروتئین‌ها پس از سانتریفوژ واکسن به صورت جدا شده است و کمترین عارضه را دارد و مراحل مختلف کارآزمایی را به‌طور کامل طی می‌کند تا بتواند مجوز مصرف را اخذ کند، اما همچنان گروه‌های خاص باید همراه با مشورت پزشک اقدام به انجام واکسیناسیون کنند.
وی اضافه می‌کند: واکسن‌های دارای مجوز برای عده زیادی قابل مصرف بوده و ایمنی قابل توجهی ایجاد می‌کند و عوارض نگران‌کننده‌ای ندارد همچنین سازمان‌های بهداشتی در جهان مراقبت‌های سختی در این حوزه داشته واکسنی که دارای مجوز مصرف است، حتماً کارآزمایی‌های بالینی خود را به صورت موفقیت‌آمیز طی و استانداردهای لازم را کسب کرده است.
واکسیناسیون محافظت صددرصدی ایجاد نمی‌کند
معاون مرکز ویروس‌شناسی دانشگاه اصفهان خاطرنشان می‌کند: واکسیناسیون در کنار روش‌های دیگر مقداری ایمنی را افزایش می‌دهد، اما باعث نمی‌شود که عفونت اتفاق نیفتد یا اینکه محافظت صددرصد ایجاد شود. فرد واکسینه شده باید به سایر مسائل نیز توجه داشته باشد و مراقبت‌های کلی را رعایت کند و مواد ریزمغذی مثل آهن، روی و ویتامین‌های محلول در چربی به‌خصوص ویتامین D، اگر در بدن افراد به صورت کافی نباشد، نمی‌توان انتظار پاسخ مناسب با انجام واکسیناسیون داشت.
نظر شما