به گزارش خبرنگار ایمنا، نیمه مهرماه سالروز تولد نویسنده، نقاش و شاعر نام‌آشنای کاشانی، «سهراب سپهری» است. پانزدهم مهرماه ۱۳۰۷، سومین فرزند اسدالله سپهری، یکی از وفادارترین شاعران نیمایی معاصر در شهر گل و گلاب کاشان متولد شد.
سهراب سپهری، هنرمند نام‌آشنای شعر و ادب کاشان است که اشعار و آثار هنری وی نه تنها برای ایرانیان، بلکه برای بسیاری از علاقه‌مندان به هنر در آن سوی مرزها نیز آشنا است و محبوبیتی ویژه میان مردم دارد.
وی که شاعر، نویسنده و نقاش معاصر کاشانی است، شهرت جهانی دارد و اشعار او به زبان‌های بسیار از جمله انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی و ایتالیایی ترجمه شده است و در بسیاری از دانشگاه‌ها تدریس می‌شود.
دوران کودکی سهراب سپهری در کاشان سپری شد، او دوره شش‌ساله ابتدایی را در دبستان خیام این شهر گذراند و پس از آن به خوانسار و سپس برای ادامه تحصیل به تهران سفر کرد.
پدربزرگش میرزا نصرالله‌خان سپهری، نخستین رئیس تلگراف‌خانه کاشان بود. پدر و مادرش سهراب هر دو اهل هنر و شعر بودند.
بیشتر شعرهای سهراب سپهری در قالب نیمایی است. اشعار او دارای تصویرسازی‌هایی بکر و خلاقانه است که ذهن مخاطب را به اعماق طبیعت هدایت می‌کند.
سهراب عادت داشت که به دور از جامعه آثار هنری خود را خلق کند، از این‌رو برای رسیدن به تنهایی‌های خویش «قریه چنار» و کویرهای کاشان را انتخاب کرده بود و در باغی در روستای چنار که هم‌اکنون مکانی برای بازدید گردشگران است، به خلق آثارش می‌پرداخت.
سهراب دارای نظام فکری مدون بود
سعید ضابطی، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کاشان به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: سهراب نخستین شاعر معاصر کشور است که در شعرهایش یک نظام فکری مدون و نقش‌بسته وجود دارد که همواره به خوانندگانش توصیه می‌کند از لحاظ روحی به دوره‌های کودکی و پاکی و شفافیت این دوران بازگردند و روحیه مهربانی و لطافت را در خود پرورش دهند.
وی می‌افزاید: مرگ رنگ، زندگی خواب‌ها، آوار آفتاب، شرق اندوه، صدای پای آب، مسافر، حجم سبز و ما هیچ ما نگاه در قالب هشت کتاب گردآوری شده و از سروده‌های این شاعر خوش‌ذوق کاشانی است.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص نوع فرهنگ در اشعار سهراب تصریح می‌کند: او به فرهنگ مشرق‌زمین علاقه زیادی داشت و به هندوستان، پاکستان، افغانستان، ژاپن و چین سفر می‌کرد، او مدتی در ژاپن زندگی کرد و هنر حکاکی روی چوب را آنجا یاد گرفت.
ضابطی اضافه می‌کند: به مناسبت نودوپنجمین سالروز تولد شاعر و نقاش پرآوازه کاشانی برای نخستین‌بار در کاشان یکی از آثار مشهور سهراب سپهری در سرای عامری‌ها به نمایش درآمد.
وی اظهار می‌کند: این رویداد که با نام «اتاق آبی» نام‌گذاری شده است به بهانه نودوپنجمین زادروز سهراب سپهری در سرای عامری‌های کاشان برگزار شد.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کاشان تاکید می‌کند: این اثر سهراب سپهری، سرشار از تصاویر بکر و تازه است که همراه با زبانی نرم، لطیف، پاکیزه و منسجم تصویرسازی می‌کند، از معروف‌ترین شعرهای وی می‌توان به نشانی، صدای پای آب و مسافر اشاره کرد که شعر صدای پای آب یکی از بلندترین شعرهای نو زبان فارسی است.
ضابطی اضافه می‌کند: کریم امامی که از دوستان نزدیک سهراب بود در زمان حیاتش بعضی شعرهای سهراب را به زبان انگلیسی ترجمه کرده است، سال ۱۳۷۵ ترجمه انگلیسی دو مجموعه صدای پای آب و حجم سبز با ترجمه اسماعیل سلامی و عباس زاهدی توسط انتشارات زبانکده منتشر شد.
وی ادامه می‌دهد: بعدها مترجمان دیگری شعرهای سهراب را به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی و ایتالیایی و کرواتی ترجمه کردند، سال ۱۳۷۱ شعرهای منتخبی از دو کتاب حجم سبز و شرق اندوه با نام «ما هیچ، ما نگاه» توسط «کلارا خانیس» به زبان اسپانیایی ترجمه شد.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح می‌کند: سال ۱۳۷۵ منتخبی از اشعار سهراب سپهری توسط هنرمند ایرانی جاوید مقدس صدقیانی به زبان ترکی استانبولی ترجمه و از سوی انتشارات YKY در کشور ترکیه منتشر شد، سال ۱۳۹۳ نیز گزیده اشعار سهراب سپهری به نام «صدای پای آب» توسط ابتهاج نوایی به زبان کُرواتی ترجمه و توسط انتشارات پرومته در کرواسی منتشر شد.
ضابطی با اشاره به شهرت جهانی سهراب، می‌گوید: نمونه اشعار وی در نقاشی از دستاوردهای زیبایی‌شناختی شرق و غرب پدیدار و در آثارش جلوه‌گر بود.
به گفته وی، آثار نقاشی سهراب رویکرد نوین و متفاوتی داشت، به نحوی که فرم‌های هندسی نخودی و خاکستری‌رنگش با تمام نقاشان فیگوراتیو هم‌زمانش متفاوت بود.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کاشان در خصوص شیوه هنری سهراب اظهار می‌کند: نقاشی در اشعار سهراب به شیوه‌ای موجز و نیمه‌انتزاعی بود که برای بیان مکاشفه‌های شاعرانه وی در طبیعت کویری کارگشا بود، سپهری بیشتر نمایشگاه‌های داخلی آثار نقاشی خود را در «گالری سیحون» برگزار می‌کرد و عادت نداشت که برای روز معرفی در نمایشگاه شرکت کند.
سهراب، شاعری که مرز گمشده در شعر نو را نشان می‌دهد
صائم، شاعر کاشانی و دوست صمیمی سهراب سپهری می‌گوید: این شاعر بزرگ، سبک شعر نو را برای سرودن انتخاب کرده و آوازه آثارش تا سراسر دنیا رفته است.
وی معتقد است سهراب سراینده عاشقانه‌ترین واژه‌ها شاعر لحظه‌های ناب زندگی و سراینده عاشقانه‌ترین واژه‌های پاک است، سپهری شاعری نقاش و احساسی بود و این مسئله موجب شد تا در سن ۲۳ سالگی همزمان با تحصیل، نخستین مجموعه اشعار خود را با عنوان "مرگ رنگ" انتشار دهد.
این شاعر کاشانی تاکید می‌کند: پس از انتشار نخستین مجموعه اشعارش سفرهای خود را به شرق و جنوب شرقی آسیا و اروپا آغاز و با مسافرت به بیش از بیست کشور اقدام به برپایی نمایشگاه‌های نقاشی در این کشورها کرد، دستاورد سهراب از این سفرها که تا اوایل انقلاب اسلامی ادامه داشت آشنایی با شعر معاصر جهان و دیدگاه‌های متفاوت نسبت به زندگی بود.
صائم می‌افزاید: سهراب یکی از ماندگارترین شاعران معاصر است، سراینده‌ای که با ورود در شوریدگی پلکانی شعر معاصر "مرز گمشده" در شعر نو را نشان می‌دهد، به گفته وی، سپهری شاعری است که با انتخاب جنس کلمات موزون و در"صدای پای آب " شعری آهنگین و تغزلی سرود همانند یک معماری بزرگ با هم آمیختگی مابین روح کلمات و نمای بیرونی واژه‌ها، " گل کاشی" را بر" دیوار" اندیشه، نقش گل نیلوفر زد.
وی می‌گوید: نوشته‌های سهراب و زبان و پی ریزی ساختار منسجم کلام در گفت و گوی شعری سهراب از یک سو و هم نمایی و همسان سازی آن با زندگی از سوی دیگر، از ویژگی‌های سترگ شعر این شاعر درد آشناست.
شاعر کاشانی در خصوص نظر دیگر اساتید در مورد شعر سهراب تصریح می‌کند: استاد "محمود ساطع" یکی از دیگر محققان شعر سهراب، با نگاه به نخستین دفتر شهر سهراب در "هشت بهشت " با عنوان مرگ رنگ "، حضور نیما را در اشعار این شاعر حس می‌کند.
وی تاکید می‌کند: به عقیده برخی از شعرا، شاید یکی از بارزترین شاخصه‌های ماندگاری شعر سهراب در میان شاعران و شعرهای معاصر این باشد که میان کلام سخن و زبان او با نوع نگاه و جهان بینی او زندگی و زندگانی چیزی جدا از هم نیست.
صائم می‌گوید: سهراب درطول زندگی کوتاه خود پس از انتشار نخستین مجموعه اشعارش با عنوان "مرگ رنگ" در سال ۱۳۲۰ هجری شمسی، شروع به انتشار دیگر دفترهای سروده‌های خود از جمله "زندگی خواب‌ها"، "آواز آفتابی"، " شرق اندوه"، " صدای پای آب"، " مسافر"، "حجم سبز" و مجموعه "ما هیچ، ما نگاه" کرد که بعدها این اثار بصورت مجموعه‌ای به نام " هشت بهشت " در سال ۱۳۵۶ منتشر شد.
وی در خصوص نحوه فوت سهراب اینگونه می‌گوید: سهراب سپهری در اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۸، بر اثر ابتلاء به سرطان خون در بیمارستان پارس تهران بستری و پس از مدتی سرانجام در غروب اول اردیبهشت سال ۱۳۵۹ در بیمارستان پارس تهران درگذشت، نخست قرار بود سهراب را طبق وصیت او در روستای "گلستانه" در حومه کاشان دفن کنند، ولی به پیشنهاد یکی از دوستان، او را در صحن شرقی امامزاده سلطانعلی بن محمد باقر (ع) در مشهد اردهال واقع در ۴۲ کیلومتری غرب کاشان دفن کردند.
صائم تصریح می‌کند: بر روی سنگ مزار سهراب حک شده است " به سراغ من اگر می‌آیید، نرم و آهسته بیایید، تا مبادا ترک بردارد چینی نازک تنهایی من" شعر زیبایی از سهراب است از وی که بر سنگ مزار وی حک شده است، در حالی که ابتدا یک کاشی فیروزه‌ای در محل دفن سهراب سپهری نصب شد، و سپس با حضور خانواده وی سنگ سفید رنگی جایگزین آن گردید که بر روی آن قسمتی از شعر «واحه‌ای در لحظه» از کتاب حجم سبز با خطاطی رضا مافی حکاکی شده بود.
تفکر سهراب برگرفته از ادبیات شرقی است
مصطفی جوادی در خصوص سهراب می‌گوید: سهراب سپهری شاعر نوگرایی که آوازه او در ایران و کشورهای دیگر پیچیده است، تفکر سهراب برگرفته از ادبیات شرقی است که جوانب مختلفی از جمله عرفان و روح شرقی در اشعار سهراب جاری است.
وی بیان می‌کند: سهراب فرزند زمان خویش بود که با مطالعه از زمان خود نیز پیشی گرفته بود ارادت مردم نیز به سهراب به دلیل این بود که وی هم نیاز زمان خویش را شناخت و هم نیاز آینده بشر را درک کرد روح لطیف سهراب همیشه در سیر و سفر بود و آینده‌ای را می‌دید که بسیاری از انسان‌های هم عصر وی مشاهده نمی‌کردند.
جوادی از عناصر دیگر شعر سهراب می‌گوید: سهراب فرهنگ ناب ایرانی و عرفان است که در جای جای شعر وی نمود پیدا می‌کند، در واقع هنجارشکنی است که هنجارهای خوبی را در فرهنگ ادبی ایجاد می‌کند.
وی می‌افزاید: سهراب در جای دیگر با چینش واژگان و با کلماتی که در شعر خود سروده یک فضا و حس دل انگیزی ایجاد کرده که دل خواننده را به سوی خود جذب می‌کند، وی یکی از شاعران وفادار به شعر نیمایی است و یکی از سرآمدان شعر نو محسوب می‌شود.
سمیعی آذر نیز در مورد وی می‌گوید: سرودن اشعار سهراب سپهری به دلیل نوع بیان در اشعار خود محبوبیت خاصی بین جوانان و هنردوستان دارد که می‌توان از آن اشعار به نام سبکی جدید در شعر یاد کرد، یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های شعر سهراب سپهری ایجاد تصویرهای زیبا و دلنشین است، به گونه‌ای که می‌توان اشعار او را تابلویی نقاشی شده از طبیعت دانست.
نظر شما