به گزارش خبرنگار ایمنا، بازار بورس مدت زیادی است که وضعیت رکود به خود گرفته است، عوامل زیادی در این خصوص دخیل هستند که از جمله آن می‌توان به افزایش نرخ بهره بانکی، ثابت ماندن نرخ دلار، افزایش نرخ خوراک، قیمت گذاری دستوری در صنایعی مانند خودرو سازی و تأمین انرژی، کاهش اعتماد عمومی به بازار سرمایه و کاهش اخبار مثبت به بازار سرمایه اشاره کرد.
در این بین عملکرد صندوق‌های سرمایه گذاری نیز قابل بررسی است چرا که در مدت اخیر شاهد افزایش تعداد این صندوق‌ها و تأثیرگذاری آنها بر روند بازار بوده‌ایم، در حال حاضر تعداد صندوق‌های درآمد ثابت به ۱۳۲، سهامی ۱۰۸، اختصاصی بازارگردانی ۹۷، مختلط ۲۴، جسورانه ۱۶، سپرده کالایی ۱۴، خصوصی پنج، صندوق در صندوق چهار، زمین و ساختمان چهار، پروژه‌ای یک و املاک و مستغلات به یک عدد رسیده است.
اگر فرض کنیم بازار مقدار مشخصی پول درون خود دارد و این سرمایه در بین سهم‌ها و گروه‌های مختلف در گردش است با ایجاد صندوق‌ها، پذیره نویسی آنها و فریز شدن سهام در دل صندوق‌های سهامی از شناوری بازار کاسته شده و عموماً این صندوق‌ها جابجایی کمتری نسبت به معامله گران در بازار سهام دارند. صندوق‌های بخشی که در دل یک صنعت سرمایه گذاری می‌کنند نیز چنین وضعیتی دارند، صندوق‌های بازارگردانی نیز به وضعیت تعادلی بازار دامن می‌زنند و عموماً هیچیک از این صندوق‌ها بر اساس قوانین موجود منجر به تغییر قیمت سهام یک شرکت یا یک گروه از بازار نمی‌شوند.
برخی از تحلیلگران و صاحبنظران بازار سرمایه معتقدند که این صندوق‌ها کمک به بهبود بازار نکرده است و صرفاً با انتقال منابع به دل صندوق‌ها ارزش و حجم معاملات در دل بازار کمتر شده است، اما در مقابل، سیاستگذار به دنبال رشد این صندوق‌هاست و این در حالی است که در اقتصادهای بزرگ دنیا نیز این صندوق‌ها سهم قابل توجهی دارند،
حجم دارایی صندوق‌های ETF اروپایی به بیش از ۱.۵ تریلیون دلار رسیده و این صندوق‌ها به شدت رو به توسعه است.
تصویب راه‌اندازی «بازار سرمایه‌گذاری حرفه‌ای» توسط سازمان بورس
چندی پیش نیز بورس تهران در راستای رسالت خود در کمک به تأمین مالی پروژه‌های اقتصادی و ایفای نقش جدی‌تر در رشد پایدار اقتصاد ملی و با بهره‌گیری از تجارب جهانی و توجه به اقتضائات و الزامات داخلی، راه‌اندازی بازار سرمایه‌گذاری حرفه‌ای را به سازمان بورس پیشنهاد داد، این پیشنهاد با همکاری و همراهی مدیران ارشد سازمان بورس و اوراق بهادار پس از انجام اصلاحاتی به تصویب رسید و هم‌اکنون از نظر مقرراتی قابلیت اجرا یافته است.
بنا به مقررات مصوب در بازار سرمایه‌گذاری حرفه‌ای بورس تهران انواع متفاوتی از ابزارها و نهادهای مالی شامل شرکت‌های پروژه (سهامی عام)، صندوق‌های جسورانه و صندوق‌های خصوصی درج و معامله می‌شوند، یکی از محدودیت‌های معاملاتی این بازار امضای فرم بیانیه ریسک است و سرمایه‌گذاران برای حضور و انجام معامله ابزارهای مالی درج شده در این بازار صرفاً باید بیانیه ریسک مربوطه را امضا و تأیید کنند و محدودیت معاملاتی خاصی را نخواهند داشت.
بنابراین سرمایه‌گذاران با امضا و تأیید بیانیه ریسک، آگاهی خود نسبت به ویژگی‌های خاص ابزارهای یادشده را اعلام کرده و مجاز به حضور و معامله در این بازار می‌شوند، ابزارهای مالی قابل معامله در بازار سرمایه‌گذاری حرفه‌ای عمدتاً ماهیت تأمین مالی دارند و از این رو امید می‌رود راه‌اندازی و گسترش این بازار به رشد و توسعه پایدار اقتصاد ایران یاری دهد.
با این اقدام نیز به نظر می‌رسد مدیران ارشد بازار سرمایه به دنبال رشد بیشتر صندوق‌های سرمایه گذاری در بورس هستند، اما باید دید با توجه به آمار موجود، عملکرد این صندوق‌ها واقعاً حرفه‌ای است؟
علاوه بر این نکته قابل توجه آنکه بازده شاخص کل در یکسال گذشته بیش از ۵۷ درصد بوده و این درحالی است که از ۴۰۰ صندوق سرمایه گذاری فعال در بازار سرمایه بازدهی حدوداً ۷۰ صندوق بیشتر از شاخص کل بوده است.
جو منفی علیه صندوق‌ها توسط سلبریتی های بازار ایجاد شده است
در این زمینه جواد نصر اصفهانی، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: درست است که در بازار توسط برخی سلبریتی‌ها یک فضای منفی علیه صندوق‌های سرمایه گذاری ایجاد شده است، اما واقعیت این است که اقتصادهای بزرگ دنیا در اوایل قرن ۲۱ به سمت بهره‌گیری از این صندوق‌ها حرکت کردند.
وی اضافه می‌کند: مردم در بورس‌های غربی و به ویژه آمریکا فقط از این طریق سرمایه گذاری انجام می‌دهند و تعداد افرادی که مستقیماً وارد سرمایه گذاری می‌شوند بسیار کم است، این در حالی است که در اقتصادهای کمتر پیشرفته، مردم خودشان می‌خواهند در بازارهای سرمایه‌ای، خرید و فروش کنند.
بازدهی صندوق‌ها بیشتر از شاخص بورس است
این تحلیلگر بازار سرمایه می‌گوید: سازمان بورس به خوبی این موضوع را درک کرده است که خرید و فروش مردم منجر شده در بازه‌های مختلف آسیب ببیند و بهترین راه استفاده از صندوق‌هاست، بازدهی صندوق‌ها بیشتر از شاخص است و این در حالی است که این بازدهی برای افراد حقیقی مشکل و عملکرد این صندوق‌ها بهینه بوده است.
نصر اصفهانی اضافه می‌کند: رشد صندوق‌ها در تضاد منافع بسیاری از افرادی است که سبدگردانی و از این راه کسب درآمد می‌کردند، منافع این افراد در گرو وجود نداشتن صندوق‌هاست، به همین دلیل در برابر این صندوق‌ها جبهه‌گیری می‌کنند، ممکن است صندوق‌ها در حباب بازار سهام را بفروشند و در همین زمان‌ها این دسته از افراد اعلام می‌کنند که ریزش بازار به علت فروش سهام توسط صندوق‌هاست.
فروش سهام توسط صندوق‌ها دلیل ریزش بورس نیست
وی ادامه می‌دهد: این در حالی است که عملکرد صندوق‌های سرمایه گذاری براساس تحلیل‌های دقیق بوده و اجازه نمی‌دهند بازار حبابی شود و در زمان‌های فراتر از انتظار می‌فروشند و این فروش دلیل ریزش بازار نیست، این صندوق‌ها باید قدرتمندتر شوند و نهاد سیاستگذار نیز متوجه شده که باید این صندوق‌ها رشد کند.
این تحلیلگر بازار سرمایه با بیان اینکه در میان فعالان بازار فقط یک درصد با این موضوع موافقند، می‌گوید: این یک رفتار طبیعی است که سلبریتی‌هایی که در اردیبهشت امسال افراد را به بورس دعوت کردند و اکنون متضرر شدند؛ تقصیر را به گردن صندوق‌ها بیندازند.
یکی از ابزارهای توسعه بازارها توسعه صندوق‌هاست
نصر اصفهانی اضافه می‌کند: همیشه توسعه بازار یکی از اهداف سیاستگذار بوده است که از مسیر حجم معاملات و توسعه ابزارها می‌گذرد و یکی از این ابزارها توسعه صندوق‌هاست، در حالی که در کشورهای اروپایی و آمریکایی بیشتر فعالیت بازارهای مالی را بر عهده دارند، در ایران مردم بیشتر به دنبال عملکرد شخصی در بازار هستند و دیدیم زمانی که سهام عدالت به دست مردم سپرده شد بازار ریزش کرد.
وی با تاکید بر اینکه در سال‌های آینده شاهد رشد بیشتر صندوق‌ها خواهیم بود، ادامه می‌دهد: جای صندوق‌های مبتنی بر مشتقه در بورس خالی است که به زودی اضافه خواهد شد، این مسیری که سیاستگذار طی می‌کند صحیح است و مسیر توسعه بازار از مسیر صندوق‌ها می‌گذرد.
این تحلیلگر بازارهای مالی تصریح می‌کند: هر صندوق سرمایه گذاری از چندین فرد حرفه‌ای تشکیل شده است، حضور افراد حرفه‌ای در یک بازار منجر به منطقی شدن رفتار آن بازار می‌شود برای کسب بازدهی بهتر از شاخص کل، نیازمند آن است که افراد دیگری کمتر از شاخص بازدهی گرفته باشند.
منافع سرمایه گذاران در صندوق‌ها تأمین می‌شود
نصر اصفهانی اضافه می‌کند: زمانی که صندوق‌ها که حجم سرمایه زیادی در اختیار دارند و بازدهی بهتر از شاخص می‌سازند نشاندهنده آن است که دیگر سهامداران بازدهی منفی داشته‌اند، هر کس در موج توسعه صندوق‌ها سوار شود بازدهی بهتری می‌گیرد و با رشد این صندوق‌ها رفتار در بازار مشکل تر می‌شود، همچنین با بیشتر شدن فعالیت صندوق‌های سرمایه گذاری امکان بازدهی‌های غیر عادی به افراد حقیقی و سلبریتی بازار داده نمی‌شود، ابزارهای پول‌شویی به شدت کاهش می‌یابد و منافع سرمایه گذاران در صندوق‌ها تأمین می‌شود.
وی با اشاره به اینکه سیاستگذار بازار سرمایه به دنبال توسعه بیشتر صندوق‌های سرمایه‌گذاری است، خاطرنشان می‌کند: بورس‌های غربی هم همین مسیر را سال‌ها پیش رفته و بازدهی گرفته‌اند، مردم باید یاد بگیرند سرمایه‌گذاری غیر مستقیم انجام دهند تا شاهد اتفاقات سال ۹۹ نباشیم، اکنون صندوق‌ها به خوبی جلوی رشدهای غیر منطقی بازار را گرفته‌اند، این از بدیهیات علم سرمایه گذاری در دنیاست که اقتصادهای بزرگ از آن نتیجه گرفته‌اند.
این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: پرتفوی افراد حقیقی بازار از اردیبهشت تاکنون به طور متوسط ۴۰ درصد ریزش داشته است، این در شرایطی است که شاخص فقط ۲۳ درصد اصلاح داشته و اصلاح صندوق‌ها ۱۰ تا ۱۵ درصد بوده است.، ریسک صندوق‌ها به واسطه الزامات سازمان بورس و حضور افراد تحلیلگر کمتر است، صندوق‌ها باید حداقل ۱۵ سهم داشته باشند که منجر به کاهش ریسک می‌شود.
نصر اصفهانی خاطرنشان می‌کند: شفافیت این صندوق‌ها بسیار بالاست. با کمترین سرمایه می‌توان در این صندوق‌ها سرمایه گذاری کرد و به تحلیلی تر شدن بازار کمک می‌کند.
جایگاه و نقش صندوق‌های سرمایه گذاری در بازار سرمایه انکار ناپذیر است، اما برای رشد و عملکرد بهتر نیازمند اموزش بیشتر به سرمایه گذاران و همچنین نظارت بیشتر هستیم، همچنین باید توجه داشت بازار سرمایه ایران از تاثیرپذیری اخبار مختلف رنج می‌برد و در بسیاری از زمان‌ها، ریزش یا صعودی شدن آن تناسب چندانی با تحلیل‌های تکنیکال و یا بنیادی ندارد، بنابراین افزایش سهم سرمایه گذاران حرفه‌ای می‌تواند به تحلیلی شدن بازار نیز کمک کند.
گزارش از: فرشته بابایی؛ خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما