به گزارش ایمنا، براساس آمارهای رسمی منتشر شده از سوی خانه کتاب مجموع ۱۳۲۹ ناشر فعال (دارای پروانه نشر و موردی) مرداد ماه گذشته مجموعاً ۹۴۲۰ عنوان کتاب در سراسر کشور تولید کرده‌اند که این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل یعنی مردادماه سال ۱۴۰۱ با تولید مجموع ۷۶۳۴ عنوان کتاب شاهد رشدی معادل ۲۳ درصد بوده است.
این درحالی است که همین آمارها نشان می‌دهد از مجموع ۹۴۲۰ عنوان کتاب منتشر شده در دومین ماه از تابستان سال جاری، ۵۷۸۴ عنوان کتاب چاپ اول و ۳۶۳۶ عنوان کتاب هم چاپ مجدد شده‌اند، تا به این ترتیب میانگین شمارگان تولید کتاب در همین ماه به رقمی معادل ۹۲۵ جلد و میانگین قیمت یک میلیون و ۲۶۴ هزار و ۸۰۸ ریال برسد.
از سوی دیگر با نگاهی دقیق‌تر در میان آمارها و عناوین منتشر شده کتاب از سوی ۱۳۰۸ ناشر حقوقی (دارای پروانه نشر) و ۲۱ ناشر حقیقی (موردی) طی دوره مورد نظر کاملاً مشخص است که روند روبه‌رشد تولید کتاب در بخش کمک آموزشی رشد چشمگیری نسبت به دوره مشابه سال گذشته داشته است به‌صورتی که آمارهای رسمی ثبت شده در خانه کتاب و ادبیات ایران نشان می‌دهد تعداد کتاب‌های کمک‌آموزشی منتشر شده در مرداد ماه ۱۴۰۱ شمسی مجموعاً ۶۱۸ عنوان بوده که یکسال بعد در همین دوره با رشدی معادل ۱۵۵ درصد به ۱۵۷۶ عنوان کتاب رسیده است.
همچنین بررسی جدول آماری منتشر شده نیز بیانگر این نکته است که ظاهراً در همین دوره بخش کتاب‌های کودک و نوجوان نیز رونق مناسبی در تولید داشته چون در مرداد ماه ۱۴۰۱ شمسی این بخش شاهد تولید ۱۰۱۱ عنوان کتاب بوده که با رشد ۱۳ درصدی یکسال بعد به رقمی معادل ۱۱۴۲ عنوان کتاب رسیده است.
البته بررسی دقیق‌تر در میان عناوین منتشر شده کتاب در دوره مورد نظر نشان می‌دهد که اگر بخواهیم بیشترین رشد تولید کتاب در مرداد ماه سال گذشته و امسال را مقایسه کنیم؛ بیشترین رشد تولید در بخش کتب کمک درسی و کمک آموزشی با میانگین رشد ۱۵۵ درصدی و پس از آن موضعات تاریخ و جغرافیا با رشد ۷۸ درصدی قرار گرفته و در نهایتاً بخش دینی هم در این دوره با رشدی معادل ۴۳ درصدی سومین رتبه در افزایش میزان تولید کتاب را در بازه زمانی مورد نظر تجربه کرده‌اند.
۲۳ استان فقط ۶۴۶ عنوان کتاب تولید کردند!
از سوی دیگر آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد همچون دوره‌های گذشته ناشران تهران در زمینه تولید از سایر استان‌ها گوی سبقت را ربوده‌اند و در جداول آماری ۶۵ درصد از کل عناوین منتشر شده کتاب در مرداد سال جاری را به خود اختصاص داده‌اند و در پی ناشران تهرانی، ناشران استان قم با سهم ۸ درصدی یعنی ۴۸۴ عنوان کتاب، جایگاه دوم تولید کتاب را در اختیار دارند و سومین جایگاه هم به ناشران استان خراسان رضوی با تولید ۲۷۳ عنوان کتاب رسیده است.
پس از این سه استان نیز استان آذربایجان شرقی، اصفهان، مازندران، فارس و البرز به ترتیب با تولید ۱۷۷، ۱۲۸، ۱۲۵، ۹۹ و ۹۹ عنوان کتاب جایگاه چهارم تا هشتم تولید کتاب در دوره مورد نظر را به خود اختصاص داده‌اند. اما نکته قابل توجه اینجاست که از میان سی و یک استان کشورمان ۸۹ درصد از تولید کتاب در اختیار هشت استان یادشده قرار گرفته و بیست و سه استان دیگر تنها یازده درصد از عناوین منتشر شده کتاب در مردادماه سال ۱۴۰۲ شمسی را به نام خود کرده‌اند که به گفته برخی منتقدان و کارشناسان فن این آمارها دارای معنای قابل توجهی است که نباید به آن بی‌تفاوت باشیم.
البته این پایان کار نیست؛ چون اگر بخواهیم تنها عملکرد پایتخت را با سایر استان‌ها در مرداد ماه امسال و سال گذشته مقایسه کنیم بازهم به فاصله‌ای معنادار خواهیم رسید که حکایت از تجمع قابل توجه ناشران در تهران و تولید کتاب در این استان است.
به این ترتیب که بررسی آمارهای منتشر شده از سوی خانه کتاب نشان می‌دهد استان تهران سال ۱۴۰۱، با تولید ۵۴۸۹ عنوان کتاب سهم ۷۱ درصدی از کل تولید همان دوره را به خود اختصاص داده و ۳۰ استان دیگر با تولید ۲۱۴۵ عنوان کتاب تنها ۲۹ درصد از تولید را در اختیار دارند، این درحالی است که مقایسه تهران و سایر استان‌های کشورمان در تولید کتاب طی مردادماه سال جاری نیز نشان می‌دهد علی‌رغم رشد ۲۶ درصدی تولید کتاب در استان‌ها یعنی رسیدن به تولید ۲۷۱۳ عنوان کتاب در مرداد ۱۴۰۲ بازهم سهم قابل توجهی از عناوین منتشر شده کتاب توسط ناشران استان تهران انجام شده، به صورتی که مرداد گذشته ناشران تهرانی مجموعاً ۶۷۰۷ عنوان کتاب تولید کرده‌اند که سهم آنها را از کل عناوین تولید شده همان ۷۱ درصد تعیین می‌کند و دوباره ناشران سایر استان‌ها به سهم ۲۹ درصدی قبل خود با تولید ۲۷۱۳ عنوان کتاب بسنده کرده‌اند.
رشد تولید زیر سایه گرانی کتاب
حالا اگر از موضوع مقایسه عملکرد ناشران پایتخت نشین و سایر استان‌ها بگذریم می‌توانیم با مقایسه آمارهای منتشر شده رسمی در بخش میانگین شمارگان و تغییرات قیمتی دریابیم که علی‌رغم افزایش ۴۴ درصدی قیمت کتاب نسبت به مردادماه سال ۱۴۰۱ میانگین شمارگان تولید هم با رشدی اندک شاهد افزایش ۴ درصدی بوده است.
در این زمینه مقایسه آمارهای مردادماه سال ۱۴۰۱ با دومین ماه از سال جاری نشان می‌دهد سال قبل در دوره مورد نظر میانگین شمارگان کتاب در سراسر کشور ۸۸۷ جلد بوده که این شاخص یکسال بعد در دوره مشابه یعنی مرداد سال ۱۴۰۲ با رشد ۴ درصدی به رقمی معادل ۹۲۵ عنوان کتاب رسیده است.
اما در ادامه اگر بخواهیم سیر تغییر قیمت کتاب در دوره مورد نظر را هم بررسی کنیم می‌بینیم میانگین قیمت کتاب در مردادماه سال گذشته رقمی معادل ۸۷۸ هزار و ۹۰۲ ریال بوده که یکسال بعد در همین ماه رشد ۴۴ درصدی را تجربه کرده تا میانگین قیمت کتاب‌های تولید شده در دومین ماه از سال ۱۴۰۲ شمسی به رقمی معادل یک میلیون و ۲۶۴ هزار و ۸۰۸ ریال برسد.
در این زمینه کارشناسان و فعالان صنعت نشر براین باورند که افزایش قیمت کتاب در مرحله اول مرتبط با تغییرات معنادار قیمت کاغذ در بازار بوده بوده و پس از آن روند افزایش هزینه‌های تولید در بخش‌های نیروی انسانی، قیمت چاپ، صحافی و … در صعودی بودن میانگین قیمت کتاب در بازار اثرگذاری بالایی داشته است.
در این زمینه فعالان عرصه تولید کتاب در کشورمان براین باورند که با به‌ثمر نشستن سیاست‌های تولید کاغذ داخل کشور و تأمین کاغذ به عنوان اصلی‌ترین کالا در تولید کتاب که سهم بسیار بالایی از قیمت تمام شده آن را به خود اختصاص داده است، در آینده نزدیک شاهد روند منطقی و کاهشی شدن قیمت کتاب در بازار باشیم، چون بدون تردید قیمت کتاب تعیین کننده جایگاه آن در سبد خرید خانواده‌ها است.
منبع: تسنیم
نظر شما