هادی نظری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: قلم ثلث در معماری ایران، از ادوار ایلخانی به بعد به‌طور وسیع و با شیوه‌های متفاوتی نگاشته شد که از نوع تک کرسی به کتیبه‌های مطبق و چند کرسی تبدیل شد که نمونه بارز آن را می‌توان در تکیه‌های مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت فولاد به‌ویژه تکیه خوانساری قابل‌مشاهده کرد.
وی افزود: نمود خط ثلث در تکیه خوانساری را می‌توان در سنگ‌قبرهای آن مشاهده کرد که معروف‌ترین خط ثلث‌ها در این تکیه می‌توان به سنگ‌قبر «آقا حسین خوانساری» که ۱۱ سطر است اشاره کرد که داخل این سطرها یک ترنج حک‌شده و سطر اول آن آیه ۶۲ سوره یونس است، همچنین سنگ‌قبر «آقا جمال خوانساری» نمونه دیگر از خط ثلث حکاکی شده در سنگ‌های قبر این تکیه است که در شش سطر نگاشته شده است.
مسئول فرهنگی و گردشگری مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت فولاد تصریح کرد: در تکیه خوانساری سنگ‌قبر «محمدباقر فشارکی» در ۱۲ سطر به خط ثلث و سطر اول آیه ۶۲ سوره یونس نوشته‌شده است، همچنین سنگ‌قبر «ملأ حسینعلی تویسرکانی» در ۱۱ سطر، سطر اول خط ثلث آیه ۵۸ سوره فرقان و مابقی به خط نستعلیق است که در تکیه کازرونی این سنگ‌قبر قابل‌رؤیت است.
وی بابیان اینکه معروف‌ترین خطاط ثلث مدفون در تکیه خوانساری شخصیت «اشرف الکتاب» است، گفت: زین‌العابدین اصفهانی از استادان مسلم خط نسخ در دوره فتحعلی شاه، محمدشاه و ناصرالدین‌شاه بوده است و از دهه پنجم حیات، لقب «سلطانی» یافت و از کتاب دربار ناصرالدین‌شاه محسوب می‌شد و از طرف ناصرالدین‌شاه در دهه هشتم زندگی به «اشرف الکتاب» ملقب شد.
نظری ادامه داد: اشرف الکتاب در سال ۱۱۸۷ قمری به دنیا آمد، به‌این‌ترتیب، وی عمری بالغ‌بر ۱۰۸ سال داشته است، همچنین هنر خوشنویسی اشرف الکتاب همواره موردستایش و توجه شعرا و هنرمندان روزگارش بود؛ حتی نوشته‌اند که پس از صدسال عمر، گویی دوره جوانی را از سر گرفته و بعضی موهای سپیدش مجدد سیاه شده بود.
وی اضافه کرد: به گفته منابع، با اینکه یکصدسال از عمر او گذشته بود، به‌هیچ‌وجه سستی و لرزش در دستش پیدا نشده و به قرصی و محکمی جوانی خط می‌نوشت؛ به عقیده آقا میرزا محمدحسین ادیب اصفهانی (خط‌شناس معروف) در پیری بهتر از جوانی می‌نوشته است.
مسئول فرهنگی و گردشگری مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت فولاد اظهار کرد: زین‌العابدین اصفهانی «سلطان الخطاطین» است و لقب اشرف الکتاب را نیز از ناصرالدین‌شاه می‌گیرد، اما در میان خطاطان به سلطان الخطاطین معروف است؛ این استاد در تمام هنرهای کتابتی استاد بود، ما این مطلب را کمتر در کتاب‌ها شاهد هستیم، وی به‌عنوان وراق به‌تمام‌معنا بوده و کاغذشناس قرن سیزدهم قمری است.
وی با اشاره به خط‌های ثلث نگاشته شده در تکیه بابارکن الدین گفت: در این تکیه اول چند دقیقه در مورد تکیه و قدمت آن صحبت می‌شود و بعدازآن سنگ‌قبر بابارکن الدین معرفی می‌شود.
نظری گفت: در تکیه بابارکن الدین سنگ قبور «حاج میرزا عبدالجواد نوری مازندارانی» و همچنین «حاج میرزا بهاالدین نوری مازندارنی» که داخل بقعه بابارکن‌الدین است به خط ثلث است و همچنین قسمت بالای قبر ملأ حسن آرندی نائینی نیز به خط ثلث است.
وی ضمن معرفی اجمالی تکیه مادرشاهزاده اظهار کرد: هرچند قدمت تکیه مادرشاهزاده به دوره صفویه است، اما افراد مدفون و بقعه مرکزی متعلق به دوره اویل قاجار است و در این تکیه خطاطی داخل گنبد با مقرنس‌های گچی و نقاشی‌های ظریف و با عبارت «لا اله الا الله»، «محمد رسول‌الله» و «یا الله یا محمد یا علی» به خط زیبایی تزیین‌شده است.
مسئول فرهنگی و گردشگری مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت فولاد با اشاره به سنگ قبور باارزش ازنظر خطاطی در تکیه مادرشاهزاده گفت: این سنگ‌قبرها شامل سنگ‌قبر مادرشاهزاده به خطاطی محمدباقر سمسوری، سنگ‌قبر محمدتقی رازی به خطاطی ضیاء اصفهانی، سنگ‌قبر سیدزین‌العابدین موسوی خوانساری به خطاطی محمدحسین حسینی قائنی است.
نظر شما