به گزارش ایمنا، امروز _یکشنبه پنجم شهریورماه _ هم‌زمان با سالروز تولد و درگذشت برخی از بزرگان ایران‌زمین است.
روز بزرگداشت زکریای رازی و روز داروسازی
ابوبکر محمدبن زکریای رازی
(زاده ششم دی ۲۴۳ ش در «ری» -- درگذشته سال ۹۳۰ م) دانشمند پزشکی، شیمی، ریاضی، نجوم و فلسفه
وی از پایان دوران جوانی نیمی از سال را در بغداد و نیم دیگر را در زادگاهش ری، که به آن دلبستگی فراوان داشت می‌گذرانید.
کتاب مهم و معروفش در دانش پزشکی را به‌نام منصور سامانی حاکم ری کرد و عنوان «طب منصوری» بر آن گذارد که نخست در ۱۰ جلد به لاتین و سپس سایر زبانهای اروپایی ترجمه شده است. کتاب مهم دیگرش در پزشکی «الحاوی» عنوان دارد که به‌صورت دائرةالمعارف نوشته شده و همه اطلاعات پزشکی آن زمان در آن گردآوری شده است.
در سده سیزدهم میلادی در اروپا برای ترجمه کتاب الحاوی که سی‌هزار صفحه است، بیست سال وقت صرف شد.
رازی، که در بغداد ریاست بیمارستان «مقتدری» را برعهده داشت، در طول توقف در ری و بغداد، بیماران و پژوهشگران و دانشجویان پزشکی از سراسر جهان برای درمان و کسب فیض و دریافت پاسخ پرسش‌هایشان به دیدارش می‌شتافتند. کشف آبله و آبله‌مرغان و مشخص کردن تفاوت آنها از یکدیگر در دانش پزشکی، به‌نام او ثبت شده است.
بسیاری از واژگانی که رازی در علم شیمی بکار برده است جهانی شده‌اند از جمله واژه شیمی که از «کیمیا» و الکل که از «الکحل» گرفته شده‌اند، رازی در کتابهای خود به‌کار گرفته است.
در دانش شیمی، رازی نخستین دانشمندی بود که شیمی آلی (ارگانیک) را از شیمی معدنی (غیرارگانیک) جدا ساخت و درباره شیمی و واکنش‌های شیمیایی چند اثر به زبانی بسیار ساده نوشت که مهمترین آنها «اسرار» است.
وی کاشف چند اسید از جمله اسید سولفوریک است که آنها را جهت مخالف بازها قرار داده و واکنشن‌های شیمیایی را که به تهیه الکل که یک باز است منجر می‌شود، به‌دقت شرح داده است. دویست کار علمی به‌نام وی ثبت است و در مقایسه با سایر دانشمندان ایرانی، او را می‌توان همتراز ابن‌سینا خواند.
بسیاری از پژوهشگران تاریخ علوم، زادروز رازی را ببست و هفتم دسامبر اعلام داشته‌اند. در این روز "ششم دی‌ماه" در سال ۱۳۴۳ به مناسبت یازدهمین سده تولد رازی، مراسمی باشکوه در ایران برگزار شد و با اینکه قبلاً بسیاری از مدارس، بیمارستانها و خیابان‌ها در ایران به‌نام رازی نامگذاری شده بود، شمار این اماکن به‌نام وی دو برابر شد.
سالروز درگذشت علی‌اکبر کاوه حقیقی
حقیقی، (زاده سال ۱۲۷۳ شیراز – درگذشته پنجم شهریور ۱۳۶۹ تهران) از استادان خوشنویسی و نستعلیق‌نویسی ایران
وی از کودکی علاقه فراوانی به‌هنر خوشنویسی داشت و هرقطعه از خطوط استادان که به دستش می‌افتاد، از روی آن مشق می‌کرد. پدرش به محض آگاهی از عشق او به خوشنویسی، وی را نزد استادان زمان گذاشت تا به تکمیل هنر خود بپردازد. سرانجام به مکتب آخرین استاد ارجمندش «میرزا محمد حسین» (عماد الکتاب) راه یافت و از وی بهره فراوان برد و از بهترین شاگردانش شد. مرتبه هنرش تا به آن درجه رسید که "ملک الشعرا بهار" در نامه‌ای وی را «میرعماد عصر» لقب داد. نقطه عطف زندگی هنری وی را باید در آشنایی با استاد عالیقدرش و بهره‌وری از تعالیم عالیه وی دانست، دیدار جوان و مشتاق با عمادالکتاب، مقارن با دوران کمال توانایی و اوج سیر تحول و تکامل هنری استادش بود.
حقیقی، در چنین احوالی و با اندوخته و تعالیمی که از کاتب همایون و کاتب الخالقان، استادان توانای اواخر دوره قاجار حاصل کرده بود، به نزد وی راه یافت. در این مرحله از خوشنویسی نیازمند به درک عمیق و تجربه فنی مطلوب از ساختارهای ترکیبی خط نستعلیق بود که بهره‌مندی از برش‌های مطلوب و شیوه شیرین استادش به دریافتهای تکمیلی خویش، تعادل، لطف و ملاحت بخشید. از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۴۰ دوران شکوفایی و اوج قدرت و کمال هنر وی بود.
وی از سال ۱۲۹۸ به‌سمت منشی مخصوص در وزارت دارایی به‌خدمت مشغول شد و پس از چندی برحسب دعوت یحیی قراگزلو (اعتمادالدوله) وزیر فرهنگ وقت از وزارت دارایی به وزارت فرهنگ منتقل شد و سال‌ها در دبیرستان‌های تهران: دارالفنون، ثروت، سیروس، کالج، شاهدخت، شرف و علمیه به آموزش خط اشتغال داشت.
حقیقی، که شاگرد استادانی بزرگ بود، شاگردان صاحب‌نامی نزد او آموزش دیدند که ازجمله: علی راهجیری، سیف‌اله یزدانی، نصراله معین (معین الکتاب) محمد سلحشور، نصراله افجه‌ای، عباس منظوری، محصص مستشاری، مهدی کریمی، معمار جعفری، ولی‌اله پروانه، علی ابریشمکار، جهانگیر کوچک‌زاده، ناصر خانلرزاده، قوام شفق، مهدی مقدسیان، منصور معالی، یحیی جعفری، یوسف بوذری، جهانگیر نظام العلما، محمد زمان فراست و محمدتقی معمارجعفری هستند.
زادروز امیرهوشنگ اعلم
امیرهوشنگ اعلم، (زاده پنجم شهریور ۱۳۰۷ تهران -- درگذشته هشتم خرداد ۱۳۸۶ تهران) پژوهشگر، کتابدار و دانشنامه‌نویس
وی دارای لیسانس زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران، لیسانس زبان از دانشسرای عالی، فوق لیسانس زبان انگلیسی از دانشگاه میشیگان و فوق لیسانس کتابداری از کالج سیمونز ماساچوست بود. همچنین دکتری در چهار رشته زبان‌شناسی عمومی، زبان‌شناسی توصیفی، مطالعات ایرانی و فیلولوژی عربی را از دانشگاه هاروارد دریافت کرد.
اعلم، از ۱۳۴۱ تا ۱۳۵۱ کتابدار و مسئول مبادلات بین‌المللی کتابخانه ملی بود.
فعالیت‌ها:
وی پیش از ۵۰ مدخل دانشنامه جهان اسلام و بیش از ۱۰۰ مدخل در دانشنامه ایرانیکا (به زبان انگلیسی) نوشت. در سال‌های پسین زندگی در زمینه نگارش مقاله‌های علوم زیستی و تاریخ پزشکی و دیگر رشته‌های وابسته به همکاری با بنیاد دائرةالمعارف اسلامی و دائرةالمعارف بزرگ اسلامی می‌پرداخت.
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در ۲۳ آبان ۱۳۸۵ نشست بزرگداشتی برای او بر پا کرد. همچنین در همایش بین‌المللی دانش پزشکی در ایران و هند در سال ۱۳۸۶ از وی تجلیل شد.
امیرهوشنگ اعلم در ۷۹ سالگی درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به‌خاک سپرده شد.
سالروز درگذشت داوود رشیدی
داود رشیدی، (زاده بیست و پنجم تیر ۱۳۱۲ تهران -- درگذشته پنجم شهریور ۱۳۹۵ تهران) مترجم، کارگردان و بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون
وی تحصیلات متوسطه را "به‌دلیل فعالیت‌های دیپلماتیک پدرش" در ترکیه و پاریس به‌پایان رساند و تحصیلات دانشگاهی را در ژنو ادامه داد. وی فارغ‌التحصیل کنسرواترا ژنو در رشته کارگردانی و بازیگری تئاتر و همچنین لیسانس علوم سیاسی از دانشگاه ژنو بود.
رشیدی، اولین بار، زمانی که هفت ساله بود توسط دختر عمه‌اش دکتر طوسی‌حائری به عبدالحسین نوشین برای بازی در نمایشِ مردم معرفی شد. در سال ۱۳۴۳ پس از پایان تحصیلات در ژنو به‌تهران آمد و در اداره تئاتر آن زمان وابسته به‌وزارت فرهنگ و هنر استخدام شد. سپس گروهِ تئاترِ امروز را پایه‌گذاری کرد که بازیگرانی چون پرویز فنی‌زاده، داریوش فرهنگ، مهدی هاشمی، فهیمه راستکار، سیاوش طهمورث، مرضیه برومند و سوسن تسلیمی، به عضویت در این گروه درآمدند.
از سال ۱۳۵۰ با فیلم سینمایی «فرار از تله» وارد عرصه بازیگری سینما شد که جایگاهش را به‌عنوان یکی از بهترین بازیگران نقش مکمل تثبیت کرد و علاوه بر بازیگری چندین تله تئاتر از جمله کارهایی از غلامحسین ساعدی را کارگردانی کرد و چند نمایشنامه خارجی را نیز به‌فارسی برگرداند. وی علاوه بر بازیگری و کارگردانی در سینما، تلویزیون و تئاتر، به تهیه‌کنندگی سینما نیز روی آورد.
درسال ۱۳۵۲ از اداره تئاتر به تلویزیون رفت و در سمَت مدیریت گروهِ نمایش‌ها و سرگرمی‌های آن سازمان "شامل: سریال‌ها، مسابقات، تئاترهای تلویزیونی" مشغول به‌کار شد. سال‌های نخستین پس از انقلاب، پرکارترین دوره فعالیت بازیگری اوست.
وی در چندسال اول انقلاب در نزدیک به ۲۰ فیلم بازی کرد. شیلات، خانه عنکبوت، کمال‌الملک و گل‌های داوودی از مشهورترین این فیلم‌ها بودند و در سال ۱۳۶۳ پس از بازی در دو فیلم کیومرث پوراحمد، ناگهان فعالیت سینمایی رشیدی قطع شد. با این حال وی همچنان در دهه ۶۰ و ۷۰، حضور پررنگی در سریال‌های تلویزیونی داشت که رسانه به مراتب پرمخاطب‌تری از سینما بود. سریال‌هایی چون گرگ‌ها و عطر گل یاس و تله‌تئاتر یکی از این روزها "در نقش رئیس‌جمهور ایندولند" تماشاگران زیادی داشت. مشهورترین نقشی که از رشیدی از آن سال‌ها در خاطره مردم مانده است، مفتش شش انگشتی سریال هزاردستان، به کارگردانی علی حاتمی بود. آوای فاخته، گل پامچال، تنهاترین سردار، ولایت عشق، مختارنامه و کلاه پهلوی از دیگر کارهای تلویزیونی مشهور وی در سال‌های گذشته بوده است.
در سال ۱۳۷۰ پیروزی شیکاگو را در تئاتر شهر تهران به روی صحنه برد که به پرفروش‌ترین تئاتر ایران پس از انقلاب تبدیل شد. در سال ۱۳۹۱ نشان درجه یک فرهنگ و هنر ایران از سوی رئیس جمهور به وی اعطا شد.
رشیدی، به‌همراه جمشید مشایخی، علی نصیریان، عزت‌اله انتظامی و محمدعلی کشاورز، پنج چهره برجسته‌ای بودند که در دهه ۴۰ از تئاتر پا به عرصه سینما گذاشتند.
نظر شما