به گزارش خبرنگار ایمنا، چالش گردوغبار و ریزگردها چندسالی است که مناطق جنوب غرب و جنوب شرق کشورمان را تحت تأثیر خود قرار داده و دامنه ریزگردها در فروردین‌ماه امسال علاوه‌بر مناطق جنوبی و مرکزی حتی استان‌های شمالی کشور را نیز درگیر کرده است، معضلی که حتی برای رفع آن سال‌ها است ستادی تحت عنوان "ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار" ایجاد شده است؛ ستادی که در مرداد سال ۱۳۸۸ ایجاد و آئین‌نامه مربوط به این ستاد نیز در دو نوبت اصلاح و در نهایت برای اجرا در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ توسط هیئت وزیران به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد.
بر اساس دستورالعمل مدیریت شرایط اضطرار گردوغبار که در چند ماه گذشته توسط سازمان حفاظت از محیط زیست ابلاغ شد، این سازمان باید ۴۸ ساعت قبل از شروع طوفان‌های گردوغباری نسبت به بروز آنها هشدار داده و شرایط را اعلام کند و در صورتی که غلظت ذرات معلق بالا باشد و برای سلامت مردم خطرناک باشد، باید اقدامات لازم توسط استاندار انجام شود و حتی در بعضی موارد نیاز است که شهر تعطیل شود تا سلامت مردم به خطر نیفتد.
راهبری، تأمین و تجهیز بیش از ۶۵ ایستگاه اندازه‌گیری و پایش گردوغبار در کشور
ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار در دو سال اول دولت سیزدهم علاوه‌بر برگزاری ۱۵ جلسه ستاد ملی و ۱۲ جلسه کارگروه تخصصی ملی مقابله با پدیده گرد و غبار، در مجموع ۸,۱۵۰ میلیارد ریال اعتبار برای مقابله با اثرات مخرب گردوغبار به منظور ابلاغ به دستگاه‌های اجرایی در نظر گرفته است.
در اجرای قانون بودجه سال ۱۴۰۰ اعتباری معادل ۲,۴۵۰ میلیارد ریال برای مقابله با اثرات مخرب گردوغبار به دستگاه‌های واجد اعتبار اختصاص پیدا کرد که از این میزان، ۱,۸۰۶ میلیارد ریال سهم اقدامات اجرایی و ۶۴۰ میلیارد ریال سهم پایداری شبکه‌های برق بود، همچنین در سال ۱۴۰۱ مبلغ ۲,۷۰۰ میلیارد ریال و در سال ۱۴۰۲ و در لایحه بودجه ۱۴۰۲ نیز مبلغ ۳ هزار میلیارد اعتبار در نظر گرفته شده است.
از جمله اقدامات انجام شده در این ستاد در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ می‌توان به انجام ۹۳ هزار هکتار عملیات نهال‌کاری، بوته‌کاری، مراقبت، آبیاری سنواتی در کانون‌های غبارخیز کشور، انجام ۶۱۰ هزار هکتار عملیات حفاظت، قرق و مدیریت چرا و خرید حقوق عرفی در مراتع با ظرفیت غبارخیزی، انجام ۲۷۰ هزار مترمکعب عملیات لایروبی انهار و بهسازی مسیل‌ها جهت آب‌رسانی به تالاب‌های با منشأ گردوغبار و مرطوب‌سازی دشت‌های با حاکمیت غبارخیزی و انجام حدود ۴۰ هزار هکتار عملیات مدیریت روان‌آب به منظور افزایش رطوبت خاک و توسعه پوشش گیاهی اشاره کرد.
راهبری، تأمین و تجهیز بیش از ۶۵ ایستگاه اندازه‌گیری و پایش گردوغبار در کشور و انجام ۱۰۰ هکتار عملیات مالچ‌پاشی توأم با نهال‌کاری با استفاده از مالچ‌های سازگار با محیط زیست در قالب پایلوت اجرایی در پنج استان کشور از دیگر اقدامات این ستاد است.
از جمله اقدامات بین‌المللی ستاد ملی مقابله با گرد و غبار می‌توان به برگزاری اجلاس سران محیط زیست کشورهای همجوار و اسلامی با حضور ۱۱ کشور (هفت و زیر، دو معاون وزیر و دو هیئت عالیرتبه) و نهادهای بین‌المللی شامل یونسکو، سازمان جهانی هواشناسی، فائو، مرکز آسیا و اقیانوسیه برای توسعه مدیریت اطلاعات بلایا، کمیسیون اقتصادی و اجتماعی آسیا و اقیانوسیه، برنامه محیط زیست و برنامه عمران ملل متحد و اتخاذ تصمیماتی در خصوص انجام اقدامات عملی در چارچوب برنامه‌های عمل، احداث کمربند سبز، تدوین همکاری‌های فرامرزی در قالب ایجاد کارگروه فنی و ایجاد صندوق منطقه‌ای برای حمایت مالی از پروژه‌های مشترک مقابله با گردوغبار و برپایی نشست تخصصی با موضوع گردوغبار در حاشیه اجلاس وزیران در تیرماه سال جاری با حضور کشورها و نهادهای بین‌المللی مشارکت کننده در اجلاس و از جمله ESCAP، APDIM و ECO اشاره کرد.
علاوه‌بر آن امضای پنج سند تفاهم همکاری با کشورهای امارات، عراق، سوریه، ترکمنستان و ارمنستان به منظور اجرای عملیات میدانی مقابله با پدیده گردوغبار در قالب سفر به کشورهای عراق، سوریه و کویت و پیگیری توافقات انجام شده در برای مدیریت گرد و غبار و معرفی کارشناسان دستگاه‌های ذیربط اجرایی جهت اعزام به کشورهای عراق و سوریه به منظور بازدید و شناخت میدانی کانون‌های تولید گردوغبار و انجام اقدامات عملیاتی و اجرایی انجام شده است.
ستاد ملی مقابله با گرد و غبار اقدام به امضای سند آغازین ایجاد صندوق مشترک منطقه‌ای با عنوان همکاری‌های منطقه‌ای برای مقابله، کاهش اثرات و سازگاری با پدیده گرد و غبار در غرب آسیا در جهت ایجاد صندوق مشترک منطقه‌ای که در تاریخ ۱۴ آذر ماه ۱۴۰۱ در حاشیه همایش ملی حفاظت از خاک، صنعت و امنیت غذایی در بندر سیراف بوشهر به مناسبت روز جهانی خاک کرد، علاوه بر آن اقدام به همکاری در برگزاری اولین کنفرانس ملی دیپلماسی و چالش‌های برون‌مرزی در محور طوفان‌های گردوغبار توسط وزارت امور خارجه با عنوان کمیته راهبری و علمی و برگزاری کنفرانس بین‌المللی مقابله با گردوغبار با همکاری سازمان ملل متحد با حضور حداقل ۵۰ کشور جهان کرد.
طراحی و ساخت بیش از ۱۰۰ دستگاه اندازه‌گیری غبار ریزشی (پسیو و اکتیو) به منظور تکمیل شبکه پایش گردوغبار کشور شامل اجزای درشت گردوغبار و بررسی و آزمون از نظر مقدار و نوع ترکیبات (فیزیکی و شیمیایی) آلاینده‌ای که با خود حمل می‌کنند نیز در دستور کار ستاد ملی مقابله با گردو غبار بوده است.
۴۵ کشور به عنوان تولیدکننده گردوغبار هستند
پیش‌تر نیز جعفر جندقی، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با بیان اینکه بیش از ۳۸ میلیون از جمعیت کشور تحت تأثیر پیامدهای ناشی از پدیده گردوغبار در خاورمیانه قرار گرفته‌اند، اظهار کرد: این آمار حاکی از رشد فزاینده مراجعه‌های مردم به مراکز بهداشتی و درمانی به دلیل طوفان‌های گردوغباری است.
وی درباره آلودگی هوای ناشی از گردوغبار و اثرات بهداشتی آن افزود: طوفان‌های گردوغبار بیش از ۱۵۰ کشور در جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، ۴۵ کشور به عنوان تولیدکننده گردوغبار هستند و حدود دو میلیارد تن گردوغبار در سال در اتمسفر منتشر می‌شود که آسیب‌های بسیاری به انسان وارد می‌کند.
رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت تصریح کرد: طوفان‌های گردوغبار می‌تواند موجب آلودگی هوا شود و در بهداشت خانواده، باغداری و کیفیت محصولات کشاورزی بسیار تأثیرگذار است و بنابراین کاهش آن می‌تواند در بهبود استفاده از زمین و آب و خاک و کاهش مشکلات اقتصادی و کاهش بیماری‌ها کمک کند.
وی ادامه داد: گردوغبار می‌تواند موجب افزایش بیماری‌های قلبی و عروقی، کاهش دید و تصادفات جاده‌ای، اختلال فعالیت‌های اجتماعی، افزایش مراجعات بیمارستانی و حملات آسم، مرگ و افزایش سال‌های از دست رفته عمر شود؛ همان‌طور که تاکنون تعطیلی مدارس، ادارات و مراجعه‌های بیمارستانی بسیاری را به همراه داشته است.
مدیریت پدیده گردوغبار در تهران یک موضوع ملی است
همچنین حامد یزدی‌مهر، مدیرکل مدیریت بحران استانداری تهران اظهار کرد: شناسایی چشمه‌های استانی و فرااستانی گردوغبار موضوع بسیار مهمی در راستای رفع این معضل بوده و رسیدگی و مدیریت این پدیده در استان تهران یک موضوع ملی است، پدیده گردوغبار در استان تهران یک موضوع ملی است و نباید تنها به برگزاری جلسه‌ها برای رفع این مشکل بسنده شود.
وی با بیان اینکه در حوزه تهدیدهای گردوغبار ضروری است که چشمه‌های گردوغبار داخل استانی شناسایی شود، افزود: با شناسایی این چشمه‌ها می‌توان راهکارهایی را ارائه داد، چشمه‌های گردوغبار در استان‌های همجوار نیز از اهمیت ویژه برخوردار است و باید هم‌فکری و گفتمان با استان‌های درگیر و استفاده از درس‌آموخته‌های این مناطق پیرامون مواجهه با گردوغبار در دستور کار اعضای کمیته قرار گیرد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری تهران ادامه داد: نکته با اهمیت بعدی، بررسی میزان آسیب‌پذیری استان از کشورهای همجوار است که می‌توان این موضوع را از طریق سازمان‌های مربوطه پیگیری کرد.
وجود ۲۴۰ هزار هکتار کانون مستعد گردوغبار در در کلان‌شهر اصفهان
پیش‌تر نیز احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان اصفهان گفت: در استان اصفهان حدود دو میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار کانون‌های مستعد گردوغبار وجود دارد که رقم بالایی است و با توجه به خشکسالی‌هایی که به صورت مستمر رخ می‌دهد، به صورت سالانه به این اعداد افزوده می‌شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر در محدوده کلان‌شهر اصفهان حدود ۲۴۰ هزار هکتار کانون گردوغبار مستعد وجود دارد که دست‌کم ۳۰ هزار هکتار آن به اصفهان چسبیده است، افزود: در روزهای بهار و تابستان که وزش بادهای بالای ۱۰ متر بر ثانیه را داریم که باعث شده است در این دو فصل، غبار و جهت باد غالب وارد شهر اصفهان شود و این در کنار سایر آلاینده‌هایی که در حوزه هوا وجود دارد شرایط را نامناسب کند.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان اصفهان تصریح کرد: بحث تثبیت اراضی و کانون‌های گردوغبار باید به صورت ویژه در دستور کار استان و دولت قرار گیرد، امیدواریم اعتبارات ویژه‌ای برای مهار کانون‌های گردوغبار و اجرای پروژه‌های مورد نیاز تأمین شود.
وی خاطرنشان کرد: تاکنون تثبیت مناسبی در راستای کانون‌های گردوغبار صورت گرفته است و در مقابل هنوز برای مهار برخی از کانون‌های گردوغبار هنوز اقدام نشده و این کانون‌ها در حال حاضر فعال است.
نظر شما