به گزارش خبرنگار ایمنا، حضور حیوانات وحشی در نقاط مسکونی اگرچه پیش از این هم به چشم می‌خورد، اما طی سال‌های اخیر خشکسالی، کم آبی و نبود مواد غذایی و پوشش گیاهی کافی، حیوانات حیات وحش را به سوی محل زندگی انسان‌ها و فضاهای روستایی و شهری برای تأمین موادغذایی و آب می‌کشاند، زیرا در سال‌هایی که خشکسالی اتفاق می‌افتد گیاهان و علوفه‌ها به مانند قبل نمی‌رویند، همین کمبود پوشش گیاهی یک تهدید جدی برای زندگی حیوانات است، از این‌رو وقتی از بالا و به صورت جامع به اخبار روبه‌رو شدن گونه‌های وحشی با انسان‌ها در شهرها و محل زندگی انسان می‌نگریم، متوجه می‌شویم که این چالش محصول گسترش افسارگسیخته تمدن بشری و غفلت از حقوق اولیه و طبیعی محیط‌زیست است و این وضعیت گاه به نقطه‌ای می‌رسد که به کشته و مجروح شدن حیوانات وحشی به دست انسان‌ها و یا در نقطه مقابل به کشته و مجروح شدن انسان‌ها می‌انجامد و اخبار آن در رسانه‌ها انعکاس می‌یابد، در شرایطی که در یک سال گذشته، خبرهایی مبنی بر نزدیک شدن بعضی گونه‌های حیات وحش نظیر پلنگ، گرگ و روباه به محل زندگی انسان‌ها در سطح شهرها منتشر شده است.
چنان که کارشناسان تنوع زیستی اذعان دارند؛ نوع بشر در ابتدای امر دارای محیط‌زیست مشترکی با سایر موجودات بود و همین امر موجب می‌شد تا انسان‌ها روشی تعاملی را در مواجهه با سایر موجودات در پیش بگیرند. به تدریج با افزایش سطح دانش، تجربه زیستی و ارتقای توانایی ساخت ابزار و به‌کارگیری مواد و مصالح موجود در طبیعت، انسان‌ها در پی جداسازی هرچه بیشتر محیط زندگی خود برآمدند که در دوره یک‌جانشینی این پدیده بروز بیشتری پیدا کرد، همچنین با گسترش سلطه انسان بر طبیعت، انسان بر سایر اجزای طبیعت چیره یافت و دست به اعمال تغییراتی در محیط زیست و منابع طبیعی زد که به محدود شدن هرچه بیشتر محیط زیست سایر موجودات زنده منجر شد، به طوری که با توسعه سکونتگاه‌ها باعث نزدیک شدن باغ و مزارع به زیستگاههای حیوان‌ها شده است و آنها برای سیر کردن خود از میوه‌ها و کندوهای عسل استفاده و در زمستان اگر خیلی گرسنه باشند به دام‌های اهلی حمله می‌کنند.
بر این اساس تعارض منافع انسان و محیط‌زیست سبب شده تا موجودات مختلفی ناگهان جلوی چشم شهروندان شهرها ظاهر شوند، بدون شک این تعارض برای انسان‌ها و بیش از آن برای موجودات زنده که توانایی مقابله با این پدیده را ندارند، خطرناک و خطرآفرین است و در این شرایط که حیوانات وحشی به محل زندگی انسان نزدیک می‌شوند، مردم نیز باید نحوه برخورد با این موجودات را بیاموزند، برخی از مردم حتی با هدف کمک به این موجودات برای آنها مشکل‌ساز می‌شوند، همچنین یکی از این مشکلات هنگام غذادهی به گونه‌ها پیش می‌آید که به گفته کارشناسان محیط‌زیست، هرگونه غذادهی به گونه‌های جانوری به‌ویژه گوشت‌خواران، علف‌خواران وحشی و پرندگان مهاجر آبزی ممنوع است و تنها در مواقع خاص با هماهنگی ادارات کل حفاظت محیط‌زیست استان‌ها و با رعایت اصول بهداشتی و ایمنی در مناطق مربوط انجام شود.
همچنین پنج قلاده شغال و دو قلاده گرگ در منطقه ناژوان اصفهان توسط عوامل اداره حفاظت محیط‌زیست با همکاری شهرداری زنده‌گیری و در زیستگاههای طبیعی رهاسازی شدند، در این میان موضوع حیوان گزیدگی و حمله آنها به انسان‌ها معضل تازه‌ای نیست؛ سالانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان مورد حملات قرار می‌گیرند و براساس آمارها، بیشتر این قربانیان کودکان هستند، اما بیماری هاری یکی از بیماری‌های عفونی، خطرناک، کشنده و از مهمترین بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان و یا زئونوز است و توسط ویروسی که به سیستم عصبی حمله می‌کند، ایجاد می‌شود و اغلب به وسیله گزش حیوان آلوده مانند سگ، گربه، شغال و روباه به انسان منتقل می‌شود که براساس آمارها حیوان گزیدگی یا بیماری هاری در کشور رو به افزایش است اما مهمترین عامل پیشگیری از آن واکسیناسیون است.
از همین رو است که طی روزهای اخیر براساس مطالب منتشر شده در فضای مجازی یک شغال با تأیید ابتلاء به بیماری هاری در شهرستان آران و بیدگل به ۹ نفر از شهروندان آران و بیدگلی حمله‌ور شده بود که موجب نگرانی مردم منطقه شده است، به طوری که شبکه بهداشت و درمان شهرستان درباره گازگرفتگی شغال بیمار هشدار داد و از افراد خواست در صورت گاز گرفتگی در موارد مشابه در اسرع وقت به مرکز درمان پیشگیری هاری به منظور دریافت واکسن ضدهاری مراجعه کنند، سازمان محیط‌زیست نیز توصیه می‌کند در زمان مواجهه با ورود حیات وحش به محدوده‌های شهری و روستایی، از تجمع، عکس‌برداری و فیلم‌برداری خودداری کرده و بلافاصله با شماره‌های ۱۱۰( مرکز فوریت‌های پلیسی)، ۱۲۵( آتش‌نشانی) و ۱۵۴۰( سامانه گزارشات محیط‌زیست) تماس گیرند.
خشکسالی و پرسه حیات وحش در نزدیکی سکونتگاه‌ها
منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان درباره ماجرای حمله شغال به ۹ شهروند آران و بیدگلی به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: براساس گزارش‌ها طی دو تا سه روز اخیر جمعیت شغال‌ها به دلیل دسترسی و یافتن غذا و آب در سطح شهرستان از حاشیه اطراف و زیستگاههای حیات وحش یخاب در آران و بیدگل افزایش پیدا کرده است.
وی خشکسالی و کمبود منابع آبی در زیستگاههای استان اصفهان را یکی از دلایل مهم نزدیک شدن گونه‌ها حیات وحش به سکونتگاه‌های انسان‌ها می‌داند و می‌افزاید: با نبود بارش‌های مؤثر از بهار امسال تاکنون بسیاری از زیستگاه‌ها گیاهی و علفزارها در مناطق زیست محیطی و شکار ممنوع استان و نیز منابع آبی موجود قنوات و چشمه‌ها خشک شده‌اند، لذا با عدم دسترسی کمتر حیات وحش و گونه‌های جانوری به آب و غذا، شاهد مشاهده موجودات مختلف ناگهان جلوی چشم شهروندان شهرها هستیم.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان ادامه می‌دهد: برای نمونه براساس گزارش‌ها خبرهایی مبنی بر نزدیک شدن بعضی گونه‌های حیات وحش نظیر آهوان پناهگاه‌های حیات وحش موته و قمشلو در نزدیک مزارع برای دسترسی آب و غذا در نزدیکی مزارع هستیم و حتی مشاهده حیوانات وحشی که سال گذشته شاهد پرسه‌زنی چند قلاده گرگ در منطقه ناژوان اصفهان بودیم که توسط عوامل اداره حفاظت محیط‌زیست با همکاری شهرداری زنده‌گیری و در زیستگاههای طبیعی رهاسازی شدند.
وی اضافه می‌کند: موارد متعددی مشاهده حیات وحش در سطح شهرها و روستاها گزارش شده است که براساس گزارش‌ها طی دو تا سه روز اخیر جمعیت شغال‌ها به دلیل دسترسی و یافتن غذا و آب در سطح شهرستان از حاشیه اطراف و زیستگاههای حیات وحش یخاب در آران و بیدگل افزایش پیدا کرده است.
شیشه‌فروش تصریح می‌کند: براساس گزارش‌ها این شغال با حمله به ۹ نفر از شهروندان در شهرستان آران‌وبیدگل، جراحات سطحی بر آنها وارد کرده بود که بلافاصله شبکه بهداشت و درمان شهرستان درباره گازگرفتگی شغال بیمار هشدار داد و با انجام تست هاری همه افراد مصدوم تحت مراقبت‌های بهداشتی و درمانی قرار گرفتند.
وی با اشاره به معدوم‌سازی شغال در آران و بیدگل به دلیل ابتلاء به بیماری هاری، می‌گوید: مقرر شد که در اسرع وقت محیط‌زیست با همکاری شهرداری و مرکز بهداشت نسبت به پایش این گونه حیات وحش از مناطق مسکونی شهرستان اقدامات لازم را اجرایی کنند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با تاکید بر جمع‌آوری و مدیریت اصولی پسماند از سطح شهرها خاطرنشان می‌کند: شهروندان نباید قبل از ساعت ۹ شب و یا بعد از ساعت جمع‌آوری زباله توسط شهرداری، زباله‌ها را بیرون از منزل بگذارند چراکه این امر موجب تمایل جانوران درنده به سطح شهر می‌شود، همچنین شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و بخشداری‌ها ساماندهی جمع‌آوری زباله‌ها و پسماندها را با کنترل بیشتری در دستور کار قرار دهد.
ماجرای حمله شغال به ۹ شهروند آران و بیدگلی چه بود؟
سیدعباس نگهبان، رئیس اداره حفاظت محیط زیست آران و بیدگل در مورد ماجرای حمله شغال به ۹ نفر از شهروندان آران و بیدگلی، با بیان اینکه شغال حیوان ترسوی است، اظهار می‌کند: وقتی این حیوان به انسان حمله‌ور می‌شود، احتمال ابتلاء بیمار به بیماری خطرناک هاری تقویت می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در موضوع شغال همانند جمع‌آوری سگ‌ها نمی‌توان اقدام کرد، می‌افزاید: در مباحث شغال‌ها مسئله محیط‌زیست مطرح است، نمی‌توانیم هیچ معدوم‌سازی داشته باشیم اما ابتلای یک حیوان به هاری موضوع را متفاوت می‌کند.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آران و بیدگل با بیان اینکه یک تعداد شغال در منطقه بیدگل وجود دارد، می‌گوید: این شغال‌ها به دلیل پسماندها و تعداد بالای خانه‌های مخروبه در منطقه بیدگل است و باعث شده شغال در این نقاط لانه کند.
وی درباره بررسی صورت گرفته و احتمال تقویت یکی از شغال‌ها به بیماری هاری، تصریح می‌کند: این شغال به ۹ نفر طی حدود دو روز حمله کرده بود که با هماهنگی اداره کل محیط‌زیست اعلام شد که اگر این شغال در منطقه مسکونی بوده و بیماری هاری حیوان تا میزان بالایی قطعی است با کمک میرشکار نسبت به معدوم‌سازی اقدام شود.
نگهبان با بیان اینکه سازمان محیط زیست اجازه نمی‌دهد در مورد شغال همانند سگ‌های ولگرد اقدام کنیم، می‌افزاید: با همکاری شبکه بهداشت و شهرداری آران و بیدگل اقدامات لازم در زمینه رفع خطر این حیوان صورت گرفته است.
وی خاطرنشان می‌کند: بر اساس اعلام مسئولان شبکه بهداشت شهرستان آران و بیدگل، مرکز واکسیناسیون هاری از اورژانس مرکزی به بیمارستان سیدالشهداء انتقال داده شده و به صورت ۲۴ ساعته فعال است و در صورت نیاز می‌توانند مراجعه کنند.
در ۲۰ سال گذشته هیچ مورد ابتلاء و مرگ ناشی از هاری انسانی در اصفهان نداشتیم
رضا فدایی، مدیر بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: اگر انسان هار شود، صددرصد می‌میرد، با وجود افزایش حیوان‌گزیدگی در ۲۰ سال گذشته هیچ مورد ابتلاء و مرگ ناشی از هاری انسانی در استان اصفهان نداشتیم، دلیل آن هم مراجعه سریع مردم به مراکز واکسیناسیون است.
وی گفت: یک‌سری از بیماری‌های عفونی توسط عواملی مانند باکتری، قارچ، ویروس و انگل و… انسان و حیوان را درگیر می‌کند و از حیوان به انسان و برعکس منتقل می‌شود، انواع بیماری‌های میان انسان و حیوان شاید به ۴۰۰ نوع برسد.
مدیر بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان افزود: بعضی از این بیماری‌ها بیشتر به انسان لطمه می‌زند و اثر چندانی بر حیوان ندارد یا برعکس بیشتر برای حیوانات مشکل‌آفرین است، در مواردی هم برای هر دو مشکلات بزرگی ایجاد می‌کند، یک پای این بیماری‌ها در دام است، بنابراین کار روی آنها مستلزم یک همکاری نزدیک بین بهداشت انسانی، بهداشت حیوانات و حمایت افکار عمومی است.
وی با بیان اینکه اگر مردم از موارد پیشگیری آگاهی نداشته باشد، اتفاق مثبتی رخ نمی‌دهد، تصریح کرد: در مناطق مختلف، شرایط بیماری‌ها نیز متفاوت است، بین این بیماری‌ها مهمترین آن تب مالت، هاری حیوانی و انسانی، سیاه‌زخم و تب خون‌ریزی‌دهنده کریمه کنگو است که در مناطق مختلف آمار و شرایط ابتلاء به آن متفاوت است.
فدایی با بیان اینکه حیوان‌گزیدگی و هاری ناشی از گزیدگی توسط انواع حیوانات در کشور و استان به شدت رو به افزایش است، افزود: نزدیک به ۲۰ هزار مورد حیوان‌گزیدگی در سال مراجعه داشته‌ایم که نزدیک به یک چهارم از آن حیوانات بعد از اینکه آزمایش شدند، هار بودند.
وی گفت: اگر انسان هار شود، صددرصد می‌میرد، در سال‌های اخیر به دلیل افزایش حیوانات ولگرد در معابر، آمار رو به افزایش و یک‌سری از موارد گزش به دلیل نگهداری حیوان در منازل و همزیستی با انسان بوده است. با وجود افزایش حیوان‌گزیدگی در ۲۰ سال گذشته هیچ مورد ابتلاء و مرگ ناشی از هاری انسانی در استان اصفهان نداشتیم، دلیل آن هم مراجعه سریع مردم به مراکز واکسیناسیون است که پس از آن در سه نوبت واکسن دریافت می‌کنند و با این اقدام سریع، از ابتلاء به هاری جلوگیری می‌شود.
لزوم واکسیناسیون افراد در برابر بیماری هاری
مدیر بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان ادامه داد: هر فردی که مورد گاز گرفتگی، لیس زدن یا پنجه کشیدن از سوی هر حیوانی شد، باید به مراکز درمانی مراجعه کند. حتی اگر حیوانی زیر نظر دامپزشک، آرام و واکسن زده شده باشد نیز لازم است فرد بلافاصله پس از گزش به مراکز واکسیناسیون هاری مراجعه کنند. در هر شهرستان استان یک مرکز واکسیناسیون هاری وجود دارد که این مرکز در شهرستان اصفهان، مرکز ابن سینا است.
۷۰ درصد گزش‌ها مربوط به سگ است / جان باختن ۳۵۰۰ نفر در پی ابتلاء به هاری در صورت نبود واکسیناسیون
وی با بیان اینکه ۷۰ درصد گزش‌ها مربوط به گزش سگ است، افزود: در این موارد اگر سگ صاحب داشته باشد، صاحب حیوان در قبال مهار آن مسئولیت دارد. گزش جانوران زهری آمار متفاوتی دارد که بالا نیست و در بعضی شهرهای کویری احتمال گزش آنها وجود دارد.
فدایی با تاکید بر اینکه پروتکل هر کشور مختص به همان کشور است و افراد باید بر اساس آن تحت درمان قرار گیرند، اضافه کرد: افراد نباید با بهانه‌هایی مانند اینکه سگ از خانه بیرون نرفته، حیوان آرامی است، علامتی ندارد و خرگوش عامل انتقال هاری نیست، مراجعه به مرکز واکسیناسیون را به تأخیر بیندازند. تشخیص هاری توسط متخصصان حاضر در مراکز انجام می‌شود که ۲۴ ساعته و به صورت شبانه‌روزی در حال خدمت‌رسانی هستند.
وی گفت: وقتی حیوانی انسان را گاز می‌گیرد، ویروس از بزاق دهان او وارد محل گزش می‌شود و حرکت خود را به سمت مغز آغاز می‌کند. واکسن نیز در ابتدایی‌ترین لحظه ممکن ویروس را احاطه می‌کند و در صورت نبود خدمات واکسیناسیون، تنها در استان اصفهان سالانه ۳۵۰۰ نفر در پی ابتلاء به بیماری هاری جان خود را از دست می‌دادند.
مدیر بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان خاطرنشان کرد: دوره نهفتگی ویروس هاری می‌تواند از چند روز تا ۲۰ سال ادامه داشته باشد، لذا افراد باید بلافاصله به مراکز واکسیناسیون مراجعه کنند و در نظر داشته باشند که هیچ‌گاه برای تزریق واکسن دیر نیست.
نظر شما