به گزارش خبرنگار ایمنا، هم‌زمان با پیشرفت‌های علمی به‌کارگیری دانش هواشناسی با توجه به موقعیت ویژه اقلیمی به عنوان بستر برنامه‌ریزی‌های محیط‌زیستی، علمی، فنی، صنعتی، کشاورزی، عمرانی و گردشگری، داشتن یک سازمان قوی و کارآمد برای ارائه پیش‌بینی‌های دقیق هواشناسی ضروری است.
کارشناسان معتقدند؛ هواشناسی علمی است که در رابطه با وضعیت فیزیکی هوا مانند میزان ابر، سرعت باد، سمت باد، تشعشع زمین، تشعشع خورشید بحث می‌کند و از جنبه‌های مختلفی حائز اهمیت است.
شروع مسائل هواشناسی زمانی بود که بشر قابلیت پرواز پیدا کرد. اعلام وضع هوا، اندازه‌گیری سرعت باد و سمت باد برای پرواز ضروری است. با پیشرفت علم و تکنولوژی، هواشناسی برای کشتیرانی اهمیت پیدا کرد. در صنعت و کشاورزی به ویژه در کشاورزی بحث‌های آماری هواشناسی (دیده بانی) مهم هستند.
امروزه در بیشتر کشورهای توسعه یافته و حتی درحال توسعه، دنیای اطلاعات و داده‌های هواشناسی به‌عنوان زیربنای اجرای طرح‌های محیط‌زیستی، عمرانی، اجتماعی و اقتصادی که در راستای آبادانی هر منطقه‌ای صورت می‌گیرد اهمیت بسزایی داشته، به طوری که در برخی کشورهای دنیا سیستم‌های هواشناسی به عنوان یک بازو در اختیار مسؤولان محلی قرار دارد، از این رو در زمان حاضر دایره وسعت ارائه خدمات هواشناسی باید به قدری گسترش پیدا کند که علاوه بر ارائه اطلاعات آمار به بخش‌های مختلف دولتی از جمله هوانوردی و امنیت پروازی، زیست محیطی، منابع آب، کشاورزی و امنیت غذایی، شهرسازی، بخش‌های غیردولتی نیز با صدور پیش آگاهی‌ها و مدیریت ریسک بحران‌های طبیعی بتوانند حافظ جان و مال عموم مردم و منابع ملی باشند.
کشور ایران با عضویت در سازمان هواشناسی جهانی یکی از کشورهای پیشرفته در زمینه پارامترها و داده‌های هواشناسی است، به طوری که یکی از تغییرات مهم ایجاد شده راه‌اندازی ایستگاه‌های خودکار هواشناسی در سراسر کشور است. سامانه خودکار هواشناسی IOT-WS۱۰۰ سامانه‌ای کاملاً هوشمند جهت اندازه‌گیری خودکار دما و رطوبت است که قابلیت اتصال به سنسورهای اندازه‌گیری جهت و شدت باد، تشخیص نوع بارش و میزان بارش برف و باران، اسیدیته خاک (pH) و سختی خاک(Ec)، اعلام نشتی را دارد. این سامانه از طریق اینترنت و یا پیامک تمام اطلاعات ثبت شده را به سرور ارسال کرده و امکان تحلیل داده‌ها طی هر دوره زمانی را فراهم می‌کند.
ایستگاه‌های خودکار هواشناسی شامل سیستم‌های مشاهده خودکار آب‌وهوا، مشاهده خودکار سطح (ASOS) و حس‌گر خودکار آب‌وهوا (AWSS) بوده و قادرند اطلاعات مربوط به دما، رطوبت، سمت و سرعت باد، فشار هوا و میزان بارندگی و تابش خورشید را اندازه‌گیری کنند.
ایستگاه‌های خودکار هواشناسی آمارهای به دست آمده را در قالب گزارش هوا از طریق بستر مخابراتی به طور اتوماتیک ارسال می‌کنند. ایستگاه‌های خودکار هواشناسی و به صورت کلی پایش آنلاین وضعیت جوی و هوا کاربردهای بسیاری در مدیریت بحران‌ها و مقابله با چالش‌های آب و هوایی در حوزه‌های مختلف به ویژه کشاورزی، جنگل‌داری برای پیشگیری از آتش‌سوزی‌ها دارند.
از دیگر تغییرات رخ داده در حوزه هواشناسی پس از انقلاب می‌توان به راه‌اندازی ایستگاه شبکه سنجش برخط در کشور اشاره کرد که این نوع خدمات نیز در بستر اینترنت قابلیت اجرا دارد و پیش از انقلاب چنین امکانی وجود نداشت. پایش لحظه‌ای و یا برخط هوای محیطی توسط استقرار ایستگاه‌های سنجش برخط یا آنلاین، به منظور اطلاع‌رسانی، شفاف‌سازی و ارائه اطلاعات دقیق به مردم مورد توجه قرار گرفت.
ایستگاه سنجش و پایش به پایش آنلاین آلاینده‌های هوا در نقاط مختلف پرداخته و میزان غلظت ذرات معلق و گازهای آلاینده از جمله NOX ،CO ،PM۱ PM۲.۵ ،PM۱۰ ،CO۲ ،NH۳ ،H۲S ،O۳ ،SO۲ و پارامترهای دیگر هواشناسی مانند دما، فشار، رطوبت و … اندازه‌گیری می‌کنند. این پایش با روش‌های استاندارد بین‌المللی APE و AN انجام می‌شود.
ایستگاه هواشناسی فرودگاهی از دیگر انواع ایستگاه‌های هواشناسی است که داخل محوطه فرودگاه قرار داشته و دیدبانی‌های ویژه عملیات هوانوردی را در قالب گزارش‌های معمول مورد نیاز یک و یا نیم ساعته و همچنین گزارش‌های ویژه هنگام تغییرات جوی خاص SPECIAL استفاده در عملیات پرواز را تهیه و مخابره می‌کنند. اطلاعات این ایستگاه‌ها در برقراری یا لغو پروازها اهمیت زیادی دارد و افزایش تعداد ایستگاه‌ها در فرودگاه‌ها به دقت و سرعت اطلاعات دریافتی به منظور پیشگیری از مشکلات پروازی کمک شایانی می‌کند.
بر این اساس بارش باران یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین پارامترهای هواشناسی است. بنابراین اندازه‌گیری میزان بارش به وسیله باران‌سنج از مسائل مهم در هواشناسی به شمار می‌رود. باران‌سنج ابزار سنجش میزان بارندگی در مدت زمان معین است و معمولاً در زمین‌هایی که به دور از ساختمان و خالی از درخت باشند قرار داده می‌شود تا این اندازه‌گیری دقیق و درست انجام شود.
سنجش میزان باران برای اهداف خاصی از جمله تأمین آب مورد نیاز، نیروگاه‌های برق، آبیاری برای صنعت کشاورزی، پیش بینی و کنترل سیلاب انجام می‌گیرد. همچنین نتایج به دست آمده از آن در مطالعات و طرح‌های مختلف آبی استفاده می‌شود. ایستگاه‌های باران‌سنجی در سطح روستاها، شهرها و مراکز تحقیقات کشاورزی استان‌ها پراکنده‌اند.
بنابراین سازمان هواشناسی کشور از ابتدای دولت سیزدهم تا یازدهم دی‌ماه سال گذشته در راستای توسعه شبکه ایستگاه‌های هواشناسی کشور به طراحی و راه‌اندازی سامانه هشدار سیل فاز یک و تأسیس و تأمین تجهیزات ۱۳ ایستگاه هواشناسی سینوپتیک اقدام کرده است.
گزارش منتشر شده از سوی معاونت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع درباره عملکرد هشت ماهه سال ۱۴۰۱ سازمان هواشناسی کشور حاکی از آن است که این سازمان اقدامات مؤثری به منظور توسعه شبکه ایستگاه‌های هواشناسی کشور و تقویت پیش‌بینی مخاطرات جوی انجام داده که از جمله آنها می‌توان به ایجاد سامانه پیش‌بینی آلودگی هوا در ۱۰ کلان شهر اشاره کرد.
از دیگر اقدامات سازمان هواشناسی کشور، تأسیس و تأمین تجهیزات ۱۳ ایستگاه هواشناسی سینوپتیک، ۱۴ ایستگاه اقلیم شناسی و ۱۰۵ ایستگاه باران‌سنجی طبق برنامه توسعه شبکه ایستگاه‌های هواشناسی کشور است که در مدت هشت ماهه ابتدایی سال گذشته انجام شده است. ایستگاه سینوپتیک ایستگاه‌هایی هستند که به طور هم‌زمان در سراسر دنیا بر اساس ضوابط و مقررات سازمان جهانی هواشناسی به صورت ۲۴ ساعته موظف به اندازه‌گیری و تهیه پارامترهای جوی و ارسال آنها در شبکه مخابراتی هستند.
سازمان هواشناسی کشور در آبان ماه سال گذشته پیشرفت ۹۵ درصدی در راه‌اندازی آزمایشی سامانه آلودگی هوا را کسب کرده است. تعداد پیش‌بینی‌های بلند مدت و بولتن‌های خشکسالی از لحاظ دما و بارش که توسط سازمان هواشناسی کشور منتشر شده به ترتیب با پیشرفت ۲۹۱ درصدی و ۱۱۳ درصدی همراه شده است. تکمیل و عملیاتی شدن سامانه هشدار سیل بر مبنای آسیب پذیری نیز در آبان ماه امسال، صددرصد پیشرفت داشته است. افزایش ۲۴۱ درصدی تعداد هشدارهای جوی ستاد و استان از دیگر دستاوردهای سازمان هواشناسی کشور طی این مدت بوده است.
افزایش ۲ برابری تأسیس ایستگاه‌های هواشناسی جدید در کشور
فرح محمدی، معاون فنی، شبکه دیدبانی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور اظهار کرد: تأسیس ایستگاه‌های هواشناسی جدید در کشور افزایش دو برابری داشته است.
وی گفت: هواشناسی فرودگاه امام خمینی تهران به دستگاه «ویند پروفایلر» مجهز می‌شود که این دستگاه جزو تجهیزات نوین و پیشرفته هواشناسی است که وضعیت سرعت و جهت باد را در لایه‌های مختلف جو سنجش می‌کند و کمک زیادی به ایمنی عملیات‌های پروازی به ویژه به هنگام فرود می‌کند.
معاون فنی، شبکه دیدبانی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور از احتمال تجهیز فرودگاه‌های تبریز و اردبیل به ویندپروفایلر خبر داد و افزود: در صورت نهایی شدن این موضوع، این فرودگاه‌ها نیز به این تجهیز مهم هواشناسی مجهز می‌شوند.
وی به توسعه زیرساختی‌های هواشناسی در چهار سال اخیر اشاره کرد و ادامه داد: در چهار سال اخیر ۲۶۰ ایستگاه در سازمان هواشناسی کشور تأسیس شده که بیش از دو برابر تعداد ایستگاه‌های ایجاد شده در چهار سال قبل از آن است.
محمدی گفت: در چهار سال منتهی به پایان سال ۱۳۹۷ تنها ۲۵ ایستگاه اقلیم شناسی خودکار در کشور تأسیس شده بود که در چهار سال اخیر ۷۵ ایستگاه اقلیم شناسی جدید تأسیس شده است.
وی با بیان اینکه زیرساخت‌های هواشناسی در حوزه ساختمانی و فناوری جهش قابل توجهی در چهار سال اخیر داشته است، افزود: از زمان عضویت ایران در سازمان جهانی هواشناسی تا سال ۱۴۰۱ یعنی حدود بیش از ۶۰ سال اخیر فقط حدود ۷۶ ایستگاه هواشناسی بین‌المللی در کشور فعالیت می‌کرد که سال گذشته ۵۰ ایستگاه جدید ایران به شبکه دیدبانی جهانی موسوم به GBON اضافه شد.
معاون فنی، شبکه دیدبانی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور با بیان اینکه با این اقدام تعداد ایستگاه‌های بین‌المللی هواشناسی کشور به حدود ۱۲۶ مورد رسید، علاوه بر این سازمان هواشناسی می‌کوشد ۵۰ ایستگاه دیگر نیز به شبکه دیدبانی جهانی اضافه شود تا قدرت تفکیک زمانی و مکانی داده‌های دیدبانی سطح زمین ارتقا و خلاءهای موجود در این شبکه تکمیل شود.
محمدی خاطرنشان کرد: با افزایش تعداد ایستگاه‌های بین‌المللی هواشناسی کشور، کیفیت پیش‌بینی‌های جوی در مدل‌های عددی جهانی نیز ارتقا می‌یابد.
توسعه ایستگاه‌های هواشناسی استان‌ها طی برنامه ۵ ساله
پیش‌تر نیز سحر تاج‌بخش، رئیس سازمان هواشناسی اظهار کرد: در یک برنامه پنج ساله در تمام استان‌ها توسعه ایستگاه‌های هواشناسی را براساس طرح شبکه سازمان در دستور کار داریم که این ایستگاه‌ها شامل ایستگاه‌های ویژه پایش گردوخاک و باران‌سنجی است.
وی گفت: بیش از ۳۰۰ ایستگاه کشور بین‌المللی بوده و داده‌های آنان به صورت بین‌المللی توزیع می‌شود، ایستگاه‌های ۲۴ ساعته هم داریم و بناست ۵۰ ایستگاه دیگر به شبکه ایستگاه‌های «RBSN» اضافه کنیم تا اطلاعاتش را در اختیار مدل‌های جهانی قرار دهیم که خروجی آن صحت بیشتر هواشناسی در منطقه و ایران است.
رئیس سازمان هواشناسی کشور افزود: طی یک برنامه پنج ساله در تمام استان‌ها توسعه ایستگاه‌های هواشناسی را براساس طرح شبکه سازمان در دستور کار داریم که این ایستگاه‌ها شامل ایستگاه‌های ویژه پایش گردوخاک و رادارهای هواشناسی و ایستگاه‌های دریایی و اقلیم شناسی و باران‌سنجی است.
۵۰ ایستگاه هواشناسی ایران بین‌المللی شد
وی طی بهمن ماه سال ۱۴۰۱ از الحاق ۵۰ ایستگاه سینوپتیک هواشناسی به شبکه دیدبانی اصلی جهانی (GBON) خبر داد و اظهار کرد: ۳۵۲۰ ایستگاه وضعیت جوی کشور را پایش می‌کنند.
تاج بخش با اشاره به الحاق ۵۰ ایستگاه سینوپتیک هواشناسی به شبکه دیدبانی اصلی جهانی GBON گفت: این اقدام برای ارتقای قدرت تفکیک زمانی و مکانی داده‌های دیدبانی سطح زمین و پر کردن خلاءهای موجود در شبکه دیدبانی جهانی انجام شده است.
وی افزود: با الحاق این ایستگاه‌ها به شبکه دیدبانی جهانی، کیفیت پیش‌بینی‌های جوی در مدل‌های عددی ارتقا می‌یابد. ایستگاه‌های بین‌المللی جدید هواشناسی کشور در بسیاری از استان‌ها نظیر تهران، قم، مازندران، البرز، آذربایجان شرقی و سیستان و بلوچستان قرار دارند.
رئیس سازمان هواشناسی تصریح کرد: پیش از این ۷۶ ایستگاه هواشناسی بین‌المللی در کشور فعالیت می‌کردند که با الحاق ایستگاه‌های جدید، تعداد ایستگاه‌های تحت شبکه دیدبانی جهانی کشور به ۱۲۶ ایستگاه افزایش یافت.
تأسیس ۳ ایستگاه هواشناسی جدید در نطنز اصفهان
همچنین حمیدرضا خورشیدی، مدیرکل هواشناسی اصفهان اظهار کرد: در راستای توسعه زیرساخت‌های هواشناسی در استان، احداث دو ایستگاه باران‌سنجی خودکار و یک ایستگاه اقلیم شناسی خودکار در نطنز اصفهان در دستور کار است.
وی با تأسیس سه ایستگاه هواشناسی جدید در نطنز اصفهان گفت: در صورت اعلام نیاز به احداث و راه‌اندازی ایستگاه خودکار هواشناسی در هر منطقه‌ای از استان، هواشناسی آماده است تا پس از بررسی‌های فنی و کارشناسی این کار را انجام دهد.
مدیرکل هواشناسی اصفهان افزود: در صورت تأیید مسائل فنی و کارشناسی و همچنین تأمین اعتبار و زیرساخت لازم، هواشناسی آماده است در مکان‌های درخواستی ایستگاه تمام خودکار هواشناسی راه‌اندازی کند.
وی ادامه داد: ایستگاه‌های هواشناسی از زیرساخت‌های اصلی هر منطقه است و با توجه به توسعه ایستگاه‌های هواشناسی در سطح کشور، زیرساخت جدید کشور، پایدارتر ایجاد می‌شود.
خورشیدی اضافه کرد: ایجاد زیرساخت‌های پایدار زمینه توسعه و پیشرفت منطقه‌ای و ملی را فراهم می‌کند که در همین راستا در شهرستان نطنز تأسیس دو ایستگاه باران‌سنجی خودکار و یک ایستگاه اقلیم شناسی خودکار در دستور کار است.
وی با بیان اینکه هواشناسی از شبکه عظیمی در استان اصفهان برخوردار است که این شبکه برای نگهداری به هزینه‌های بالایی نیاز دارد، تاکید کرد: هواشناسی منافع پنهان بسیاری دارد و در صورتی که واقع‌بینانه به این بخش نگاه کنیم در می‌یابیم که یک پیش‌بینی درست و به موقع هواشناسی چندین میلیارد تومان منفعت برای کشور به‌همراه دارد و در صورتی‌که نتوانیم به موقع خدمت ارائه دهیم خسارات زیادی به جامعه وارد خواهد شد.
مدیرکل هواشناسی اصفهان خاطرنشان کرد: استفاده از فناوری رادار برای هواشناسی به‌عنوان یک موضوع تخصصی است که نیاز به توسعه شبکه دارد و به مرور در حال انجام است. هواشناسی باید خودش تشخیص دهد که چه نوع تجهیزات و امکاناتی برای ارائه خدمات بهتر نیاز دارد و به طور مسلم این سازمان باید در این زمینه اظهار نظر کند که نیاز به استقرار چه تجهیزات و امکاناتی در استان اصفهان دارد.
نظر شما