به گزارش خبرنگار ایمنا، عباس حبیب‌اللهی، رئیس اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت، با اشاره به اینکه دانش روز پزشکی ثابت کرده است که بهترین تغذیه برای نوزادان، شیر مادر است، اظهار کرد: ترکیب شیر مادرانی که نوزادانی با موعد زمانی به دنیا آمدن درست دارند، با ترکیب شیر مادرانی که نوزادان آنها نارس به دنیا آمده‌اند متفاوت است؛ چراکه نیازهای نوزادان در هر سنی متفاوت است، از همین رو، به خصوص برای نوزادان نارس یا بیمار، بهترین شیر، شیر مادران خود آنها است.
وی افزود: به دلایل زیادی ممکن است که شیرخواری از شیر مادر محروم باشد؛ به عنوان مثال مادری که بیماری صعب‌العلاج داشته باشد از شیردهی به نوزاد منع می‌شود یا طی یک اتفاق شایع بین مادرانی که زودتر از موعد فرزند خود را به دنیا می‌آورند، بستری نوزاد در NICU است. حتی ممکن است شیر مادران در روزهای نخست پس از تولد، به علت استرس کم شود یا مادران شیردهی موفقی نداشته باشند.
رئیس اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت ادامه داد: برای تغذیه نوزاد نارسی که مادر او شیر کافی ندارد، دو راه حل وجود دارد که راه تجاری و نادرست آن استفاده از شیر مصنوعی است. شیر مصنوعی از شیر گاو تهیه شده که با دستگاه گوارش و نیازهای حیوان سازگاری دارد و طبیعی است که نتواند تمام نیازهای انسانی را به طور کامل برطرف کند. از طرفی وقتی برای نوزادان نارس که دستگاه‌های حیاتی بدن او نارس است از شیر خشک استفاده می‌کنیم، باری اضافه به بدن او تحمیل می‌شود.
علت شکل‌گیری بانک شیر مادر
وی تصریح کرد: از سال‌ها پیش وقتی مادری نمی‌توانست به نوزاد خود شیر دهد، نوزاد از شیر دایه تغذیه می‌کرد اما، با زندگی مدرن امروزی پیدا کردن دایه و اطمینان از سلامت او سخت است. از طرفی موضوعات شرعی و رضاعی استفاده از شیر دایه نیز مطرح می‌شود که ممکن است در آینده مشکل‌آفرین شود؛ بر همین اساس، جهان راه حل این موضوع را در راه‌اندازی بانک شیر مادر دیده است که به عنوان راه دوم شناخته می‌شود.
حبیب‌اللهی افزود: مادرانی که شیرخوار کمتر از یک سال دارند و شیر آنها اضافه است، پس از بررسی‌ها و آزمایش‌های تخصصی سلامتی برای اطمینان از نداشتن بیماری ( HIV، هپاتیت و سایر عفونت‌ها ) شیر اضافه را به بانک شیر مادر اهدا می‌کنند. در بانک شیر، فرایندهایی از جمله پاستوریزه کردن روی شیر انجام می‌شود تا مطمئن شوند شیر آلودگی میکروبی ندارد و در نهایت فریز و نگهداری می‌شود تا برای نوزادانی که نیازمند دریافت شیر هستند استفاده شود.
وی گفت: از خانواده نوزادی که نیازمند شیر مادر است رضایت گرفته می‌شود تا زمانی که شیر خود مادر جریان پیدا کند از شیرهای بانک شیر برای نوزاد استفاده کنند. تعرفه بیمارستانی دریافت شیر از بانک شیر مادر هر ساله توسط شورای عالی بیمه تعیین می‌شود و ۱۰ درصد آن را باید خانواده‌ها پرداخت کنند. این تعرفه بابت خدمات و اقداماتی است که روی شیرهای اهدایی انجام می‌شود تا این شیرها برای مصرف نوزادان نیازمند آماده و ایمن شود.
کدام مادران شرایط اهدای شیر دارند؟
رئیس اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت در پاسخ به این پرسش که کدام مادران می‌توانند اقدام به اهدای شیر کنند، ادامه داد: برای اینکه ترکیبات پروتئینی و چربی شیر مناسب باشد، مادران می‌توانند تا هنگامی که شیرخوار آنها یک ساله شود در صورتی که شیرشان بیش از نیاز فرزند بود، اقدام به اهدای شیر کنند. از سوی دیگر مادرانی که به دلایلی فرزند آنها پس از تولد از دنیا رفته است هم می‌توانند اقدام به اهدای شیر کنند و این اقدام به آرامش روانی آنها کمک می‌کند.
وی تصریح کرد: اولین بانک شیر در ایران در دانشگاه علوم پزشکی تبریز راه‌اندازی شد و در حال حاضر ۱۱ بانک شیر مادر فعال در کشور دایر است. در دستور کار داریم که بتوانیم با منابع داخلی و کمک خیرین این تعداد را افزایش دهیم تا حداقل در هر یک از دانشگاه‌های علوم پزشکی یک بانک شیر تأسیس کنیم و بخش‌های مراقبت ویژه نوزادان بتوانند از آن استفاده کنند.
حبیب‌اللهی اضافه کرد: در حال حاضر در استان‌های تبریز، یزد، شیراز، کرمان، زاهدان، کرمانشاه، اهواز، مشهد، اصفهان و دو بانک شیر هم در تهران (بیمارستان شهید اکبرآبادی و مجتمع بیمارستانی امام خمینی) فعال است. در همین روزها بانک شیر مادر دانشگاه نیشابور هم راه‌اندازی می‌شود.
وجهی به مادران اهداکننده پرداخت نمی‌شود
وی گفت: در بسیاری از این بانک‌های شیر، مادر اهدا کننده تنها یک بار برای بررسی‌های اولیه سلامت مراجعه می‌کند و اگر به عنوان اهدا کننده بانک شیر شناسایی شود، تحت آموزش‌های لازم قرار می‌گیرد تا شیر را در خانه آماده کند، در ظرف‌های مخصوص قرار دهد و در مدت زمان‌های مشخص به پِیکی که از طرف بیمارستان به منزل او فرستاده می‌شود، تحویل دهد.
رئیس اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت اضافه کرد: جمع‌آوری شیر، نیازمند حفظ زنجیره سرد است؛ بنابراین افرادی که برای تحویل شیر می‌روند با یخچال‌های مخصوص مراجعه می‌کنند تا شیر اهدایی خراب نشود. شیرهای موجود در بانک شیر مادر همیشه هم برای نوزادان نارس استفاده نمی‌شوند و گاهی در صورتی که ذخیره بانک مناسب باشد، شیر به نوزادان واجد شرایط ترخیص شده از جمله نوزادان چند قلویی ارائه می‌شود.
وی با بیان اینکه مادران بابت اهدای شیر وجهی دریافت نمی‌کنند، خاطرنشان کرد: این اقدام باقیات صالحات و سودآور است چراکه به بقای یک انسان کمک می‌کند. البته در بعضی بیمارستان‌ها و به صورت خودجوش برای اهداکنندگان شیر تسهیلاتی در نظر گرفته شده است؛ به عنوان مثال اگر کودکان مادران اهدا کننده بیمار شوند، به شکل رایگان معاینه خواهند شد. در این زمینه نیز خیران سلامت می‌توانند برای راه‌اندازی بانک شیر مادر در جای جای کشور قدم پیش بگذارند یا در تأمین هزینه‌های جاری بانک‌های شیر مادر موجود اقدام کنند.
افزایش ضریب هوشی نوزاد تغذیه‌کننده از شیر مادر
مریم کاظمی، رئیس گروه سلامت نوزادان و کودکان در حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اظهار کرد: آگاهی‌بخشی در خصوص ترویج تغذیه با شیر مادر به خصوص برای کارفرمایان با توجه به شعار هفته تغذیه با شیر مادر سال جاری تحت عنوان «نگاهی نو به شیردهی مادران شاغل در خانواده، محل کار و جامعه» از اهمیت بسیاری برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه مزایای تغذیه نوزادان با شیر مادر برای نوازد، مادر و جامعه بی‌شمار است، افزود: احتمال ابتلای مادری که نسبت به شیردهی نوزاد خود اقدام می‌کند به سرطان‌های سینه و تخمدان کمتر است و احتمال ابتلای نوزادی که از شیر مادر تغذیه می‌کند نیز به بیماری‌های عفونی فوقانی یا گوش، اسهال، چاقی و عوارض چاقی در بزرگسالی، کاهش می‌یابد.
رئیس گروه سلامت نوزادان و کودکان در حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه تغذیه با شیر مادر سبکی از زندگی است، تصریح کرد: با برقرار شدن تماس پوستی مادر و نوزاد حین شیردهی و شنیدن صدای تپش قلب مادر توسط نوزاد، منجر به افزایش هشت تا ۱۲ نمره‌ای میزان ضریب هوشی نوزاد خواهد شد.
وی ادامه داد: نوزادانی که از شیر مادر خود تغذیه شده باشند از تعاملات اجتماعی بالاتری برخوردار هستند و در پی ارتباط احساسی ایجاد شده بین مادر و نوزاد با شیردهی، مادر در سنین سالمندی مورد حمایت بیشتری از سمت فرزند خود قرار می‌گیرد.
راه‌اندازی بانک شیر بیمارستان الزهرا (س) در بهمن‌ماه ۱۴۰۰
کاظمی با بیان اینکه با بالاتر بودن ضریب هوشی نوزادان، ضریب هوشی جامعه نیز افزایش خواهد یافت، گفت: تغذیه با شیر مادر در راستای حفظ محیط زیست، حفظ لایه ازون و پیشگیری از آلودگی آب‌ها و زندگی آبزیان تأثیرگذار است و ترویج این نوع سبک زندگی، برابری اجتماعی و برابری جنسیتی را در پی خواهد داشت.
وی با بیان اینکه تغذیه نوزاد با شیر مادر در جای جای کتاب آسمانی قرآن اشاره شده است، اضافه کرد: در هر سی سی از شیر مادر، میلیون‌ها سلول دفاعی زنده وجود دارد که سیستم ایمنی نوزاد را قوی‌تر خواهند کرد، اما شیرهای خشک و مصنوعی از آن بهره‌ای نبرده‌اند؛ از همین رو و با توجه به مزایای بی‌شمار تغذیه با شیر مادر، بانک شیر بیمارستان الزهرا (س) اصفهان در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۰ راه‌اندازی شد.
رئیس گروه سلامت نوزادان و کودکان در حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه مهم‌ترین تبلیغ بانک شیر بیمارستان الزهرا (س) در مجلس شیرخوارگان حسینی بود، اظهار کرد: با تبلیغات انجام شده در خصوص اهدای شیر به بانک شیر بیمارستان الزهرا (س)، داوطلبان دارای شیر مازادتر از میزان شیر مورد نیاز فرزند خود شناسایی می‌شوند و سابقه پزشکی آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
تغذیه نوزاد از بانک شیر موجب محرمیت با مادر اهداکننده شیر خواهد شد؟
وی با بیان اینکه پس از بررسی سابقه پزشکی مادران شیرده، بطری‌هایی به منظور اهدای شیر در اختیار آنها قرار می‌گیرد، شیرهای اهدایی آزمایش می‌شوند و پس از انجام فرآیند پاستوریزاسیون، شیر اهدایی فریز خواهد شد، افزود: شیرهای اهدایی به شیرخوارگانی که به هر علت از شیر مادر محروم هستند، با توجه به نسخه پزشکی صادر شده اهدا می‌شود.
کاظمی با اشاره به اینکه اهدای شیر مورد استقبال خوبی قرار گرفت، تصریح کرد: اهدای شیر به صورت رایگان صورت می‌گیرد و تحت پوشش خدمات بیمه است. اولویت تجویز شیر برای نوزاد، شیر دایه است، اما در صورتی که دسترسی به دایه امکان نداشته باشد، در ابتدا امکان برخورداری از بانک شیر برقرار و سپس مجوز استفاده از شیر مصنوعی انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر بانک شیر در فاز اول فعالیت خود شیرهای اهدایی را برای تغذیه نوزادان حاضر در بیمارستان‌ها مصرف می‌کند، ادامه داد: اهدا کردن شیر به بانک خون و استفاده نوزاد از شیر اهدایی منجر به ایجاد محرمیت نخواهد شد؛ چراکه برای ایجاد محرمیت نوزاد باید ۱۵ بار به تناوب یا به مدت ۲۴ ساعت کامل از شیر یک دایه به صورت مستقیم تغذیه کند.
مدت زمان نگهداری شیر مادر با توجه به نوع فریزر متفاوت است
رئیس گروه سلامت نوزادان و کودکان در حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به وجود رضایت‌نامه در بانک شیر و لزوم تأیید آن توسط مادر شیرده و همسر وی، گفت: فرایند جذب اهداکننده شیر در شبکه‌های بهداشت و درمان نیز انجام می‌شود. تغذیه نوزاد از شیر مادر باید به مدت شش ماه و به صورت انحصاری انجام شود؛ در واقع نوزاد طی این مدت بجز شیر مادر و داروهای پزشکی نباید از هیچ ماده دیگری تغذیه کند.
وی با بیان اینکه اجرای فاز دوم بانک شیر نیازمند دستور وزارتخانه است، اضافه کرد: مدت زمان نگهداری شیر مادر با توجه به نوع فریزر متفاوت است و مادران شیرده شاغل باید نسبت به مدت زمان نگهداری شیر خود برای تغذیه نوزاد در فریزر اطلاع داشته باشند.
کاظمی با بیان اینکه فریزرهای بانک شیر از نوع صنعتی هستند و مدت زمان نگهداری شیر در آنها طولانی‌تر است، ادامه داد: طبق مطالعه کشور انجام شده در سال ۱۳۹۶، میزان پوشش تغذیه انحصاری شیر مادر در حوزه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان برابر با ۶۵ درصد بوده و این در حالی است که میانگین کشوری این پوشش تغذیه‌ای برابر با ۵۱.۱ درصد ثبت شده است.
نظر شما