به گزارش خبرنگار ایمنا، حشمت‌الله انتخابی در نشست «نقش مادی‌ها در پایداری اصفهان» اظهار کرد: با تلاشی هزاران ساله آب زاینده‌رود از طریق مادی‌ها، جوی‌ها و جدول‌ها به هر کوی و برزن، باغ و خانه کشیده شده به‌طوری که پایداری و تعادل آب‌وخاک و تداوم جریان حیث و کار و کوشش را برای تمام ذی‌نفعان فراهم کرده است.
وی افزود: مادی‌ها علاوه بر آب‌رسانی به مزارع، باغ‌ها و رودخانه‌ها، آب مورد نیاز مساجد، مدارس علمیه، آسیاب‌ها، یخچال‌ها، حمام‌ها، غسالخانه‌ها، کارگاه‌ها و مغازه‌های پیشه‌وران شهر را تأمین می‌کرده‌اند.
این اصفهانشناس تصریح کرد: رودخانه زاینده‌رود همچون درختی تناور و انبوه است، هرچقدر این درخت تنومندتر باشد و تاج و سرشاخه‌هایش عظیم‌تر باشند، ریشه‌هایش نیز استوارتر و محکم‌تر خواهد بود.
وی اضافه کرد: زاینده‌رود یک اکوسیستم، یک بوم‌سازه و یک اندام‌واژه با دستک‌ها و شاخه‌های زیاد است که هر برگی از این درخت، یک خانه، باغ یا مدرسه در شهر را سیراب می‌کند.
انتخابی تأکید کرد: در شهر اصفهان تا ۷۰ سال پیش که آب لوله‌کشی وجود نداشت، همه خانه‌ها، باغ‌ها، مزارع و اماکن دیگر از زاینده‌رود سیراب می‌شدند.
وی ادامه داد: اعتقاد دارم که مادی‌ها به‌طور عمده وجود داشته‌اند و بخش‌های از آن بعدها کشیده شده است، به‌طوری که جوی‌ها، جدول‌ها، لت‌ها و واژه‌ها در سال‌های بعد از مادی‌ها جدا شده‌اند.
این اصفهانشناس اضافه کرد: ۱۵ روستا در قدیم وجود داشته‌اند که شهر اصفهان را برای اولین بار تشکیل داده‌اند و همه این روستاها در کنار مادی‌های قدیمی شکل گرفته بودند، این در حالی است که ۱۲۰۰ سال پیش از این روستاها نام‌برده شده است که نشان از قدمت این شهر تاریخی دارد.
وی خاطرنشان کرد: شبکه دسترسی در شهر اصفهان به‌طور کامل از مادی‌ها پیروی می‌کرده و از همین مادی‌ها، جوی‌ها، جدول‌ها و واژه‌ها تفکیک می‌شده است تا به باغ‌ها، خانه‌ها و مزارع آب‌رسانی کنند.
انتخابی با اشاره به اینکه «مادی نیاصرم» یکی از زیباترین و خاص‌ترین مادی‌های اصفهان است، افزود: مادی نیاصرم بزرگ‌ترین مادی زاینده‌رود است که در کنار پل مارنان از رودخانه جدا می‌شود و از کنار محله لنبان و باغ جنت به‌طرف شرق حرکت می‌کند و نزدیک خیابان به سه‌شاخه تقسیم می‌شود و زمین‌های جی را سیراب می‌کند.
وی گفت: معتقدم که قدمت پل مارنان حداقل سه هزار سال است و تمام روستاهایی که از مادی نیاصرم آب می‌گیرند، اسامی قبل از اسلام دارند.
این اصفهانشناس اظهار کرد: یکی از بخش‌های منشعب از مادی‌ها، «لت‌ها» هستند که محل تقسیم آب بوده که هرکدام به ۱۸ شاخه تقسیم می‌شده، این در حالی است که خاصیت آن‌ها این‌گونه بوده که هر میزان آب کم یا زیاد می‌شده، سهم هر منطقه و هر بخش یک‌سال بوده است.
وی تصریح کرد: هنر تقسیم آب، یکی از دانش‌های نیاکان ما به‌شمار می‌رود که بعدها این دانش از بین رفته است.
انتخابی افزود: مادی فرشادی یکی دیگر از مادی‌های اصفهان محسوب می‌شود که محل انشعاب آن بالاتر از نیاصرم و در کنار قریه ناژوان ماربین است. این مادی از محله لنبان عبور کرده و از زیر خیابان چهارباغ، وارد مدرسه سلطانی چهارباغ و از محله دولت خارج می‌شود و از شمال محله خواجو می‌گذرد و چهارباغ صدری و باغ‌های آن و محله خواجو و پای قلعه را تمام سرسبز و آباد می‌کند.
وی ادامه داد: نظام مدیریتی یکپارچه زاینده‌رود مبتنی بر دانش بومی نیاکان ما بوده است، به‌طوری که باید گفت انباشت دانش فقط در کتاب‌ها نبوده بلکه سینه‌به‌سینه جمع و به آیندگان منتقل می‌شده است.
این اصفهانشناس با بیان اینکه مادی‌سالار، مردکشیک و میراب در گذشته از مادی‌ها به شکل‌های مختلف محافظت می‌کردند، تأکید کرد: امروز دانش آب‌شناسی، ارزش یک متر تالاب را هشت تا ۱۸ برابر ارزش یک متر زمین می‌داند.
وی با اشاره به اینکه، مادی‌ها شاهرگ حیاتی باغ شهر اصفهان هستند، اضافه کرد: بیش از ده‌ها رودخانه، آبراهه و هزاران چشمه، آب زاینده‌رود را تأمین می‌کنند، این در حالی است که زاینده‌رود، بیش از ۷۰ رودخانه را سیراب می‌کند.
نظر شما