به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، آن‌چه در مفهوم بودجه مشارکتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است این است که شهروندان باید در تصمیم‌گیری برای صرف بودجه‌های شهری به منظور پیاده‌سازی پروژه‌های مختلف مشارکت کنند و محیط زندگی را بر اساس نیازهای خود شکل بدهند که البته لازمه این امر، داشتن تجربه و دانش کافی از سوی شهروندان است. بدیهی است که بهره‌گیری از بودجه مشارکتی در کنار تمام مزایای خود می‌تواند به افزایش دموکراسی محلی در شهرها کمک کند، ضمن این‌که پیوند میان شهروندان و مدیران شهری را افزایش می‌دهد که این امر به سهم خود در افزایش شفافیت مدیریت نقش مهمی ایفا می‌کند و حتی می‌تواند ارتقای سطح کیفیت زندگی را برای شهروندان به ارمغان بیاورد.
تاکنون برنامه‌ریزان در بسیاری از شهرهای جهان تلاش کرده‌اند از بودجه مشارکتی برای امور مالی شهرهای خود بهره بگیرند که بعضی از آن‌ها موفق‌تر از سایر نقاط دنیا عمل کرده‌اند. در ادامه به معرفی موفق‌ترین شهرهای جهان در پیاده‌سازی پروژه‌های بودجه مشارکتی می‌پردازیم و پیامدهای این فرآیند را در هر شهر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
پورتو آلگره
بودجه مشارکتی برای اولین بار در سال ۱۹۸۹ در پورتو آلگره، شهری بندری در برزیل با جمعیت حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر، به‌طور آزمایشی پیاده شد که موفقیت آن، مدیران را به تداوم اجرای این رویکرد تاکنون سوق داده است. در واقع مدیران همه ساله از این فرآیند با هدف بهبود تخصیص بودجه‌های شهری و رفع نیازهای شهروندان بهره می‌گیرند که این امر به سهم خود تقویت پیوند میان مردم و برنامه‌ریزان را به دنبال داشته و در مشارکت شهروندان در سایر امور شهری نیز نقش مهمی ایفا کرده است.
به عبارت دیگر، بودجه مشارکتی در مدیریت پورتو آلگره فرایندی سالانه و غیرقابل چشم‌پوشی به‌شمار می‌رود که تمام شهروندانی که به سن قانونی رسیده باشند، می‌توانند در تصمیم‌گیری برای بودجه‌بندی‌ها مشارکت کنند و جالب این‌که میانگین بودجه برای هر شخص ۱۲۰۰ دلار است. در این راستا، جلساتی عمومی میان مردم هر محله برگزار می‌شود و افراد ایده‌های خود را برای صرف بودجه‌های شهری در محله‌های خود به اشتراک می‌گذارند و در نهایت، افرادی به عنوان نماینده از هر منطقه نظرات مردم را که اغلب در زمینه حمل‌ونقل، فرهنگ، ورزش و جامعه است به مدیران ارائه می‌دهند.
مشارکت مردم و انتخاب نماینده یکی از چالش‌برانگیزترین مراحل پروژه‌های بودجه مشارکتی در پورتو آلگره به‌حساب می‌آید که مدیران برای حال این مشکل تلاش کرده‌اند ساکنان آسیب‌پذیر شهر نظیر زنان، افرادی با پیش‌زمینه مهاجرتی و شهروندان کم‌سواد را در فرآیندهای تخصیص بودجه‌های شهری سهیم کنند زیرا بر این باور هستند که رفع نیازهای این افراد می‌تواند نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی تمام شهروندان ایفا کند و جالب این‌که تاکنون پیامدهای مثبت بسیاری در این زمینه کسب کرده‌اند.
اسپو
بودجه مشارکتی تاکنون یکی از اثربخش‌ترین رویکردهای مدیران اسپو در فنلاند برای پیاده‌سازی پروژه‌هایی با مقیاس کوچک بوده که به عنوان مثال توانسته است طراحی دوباره یکی از زمین‌های بازی قدیمی را به دنبال داشته باشد و کیفیت زندگی شهروندان اطراف آن را به‌طور قابل‌توجهی بهبود بخشد. جالب است بدانید که پیش از این، شهروندان اسپو به‌شدت با بازطراحی پارک ذکرشده مخالف بودند اما زمانی که بحث بودجه مشارکتی میان آن‌ها مطرح شد، گرایش آن‌ها به ایده‌پردازی برای تخصیص بودجه افزایش پیدا کرد و موافقت شهروندان را برای پیاده‌سازی طرح به دنبال داشت.
شهروندان در یک نظرسنجی دیجیتالی بازی‌وار شده ایده‌های خود را برای صرف بودجه‌ای ۱۰ هزار یورویی به منظور بازطراحی زمین بازی مورد نظر به اشتراک گذاشتند و جذابیت این فرآیند برای آن‌ها به‌حدی زیاد بود که از آن زمان تاکنون، شهروندان با اشتیاق در پیاده‌سازی پروژه‌های بودجه مشارکتی شرکت می‌کنند و همین امر، مخالفت مردم را برای بازطراحی سایر فضاهای عمومی شهری به صفر رسانده است.
شیکاگو
شیکاگو سردمدار شهرهای آمریکایی در بهره‌گیری از بودجه مشارکتی محسوب می‌شود که برای اولین بار در سال ۲۰۰۸ از این رویکرد در طراحی شهری استفاده کرد و موفقیت پروژه‌های مربوطه، مدیران نیویورک را در سال ۲۰۱۱ به اجرای تدابیر مشابه سوق داد. پروژه بودجه مشارکتی در شیکاگو ابتدا در یکی از مناطق شهر با ۶۰ هزار نفر جمعیت پیاده شد و به‌تدریج در سایر محله‌ها گسترش پیدا کرد، به‌طوری که امروزه مدیران تمام مناطق شهر همه‌ساله پروژه‌هایی را با تمرکز بر بودجه مشارکتی در شهر اجرا می‌کنند.
حس تعلق بسیار پایین شهروندان به فضاهای عمومی خود و کمترین مشارکت در بهبود آن‌ها، مدیران شیکاگو را برای اولین بار به سهیم کردن افراد بالای ۱۶ سال در تخصیص بودجه‌های شهری سوق داد که به دنبال آن، امروزه مشارکت در ایده‌پردازی میان شهروندان برای بهبود فضاهای عمومی، ضمن تصمیم‌گیری برای بودجه مورد نظر آن، به یک رقابت میان مردم شیکاگو تبدیل شده است. آن‌چه رویکردهای مدیران شیکاگو را در پیاده‌سازی پروژه‌های مربوط به بودجه مشارکتی از سایر برنامه‌ریزان موفق جهان در این زمینه متمایز می‌کند، این است که مقامات شهر آمریکایی پس از مواجهه با استقبال مردم از استراتژی بودجه مشارکتی به ایجاد کمیته‌ای از نمایندگان مردم پرداخته‌اند که اعضای آن از ایده‌های ارائه شده توسط مردم، طرح‌هایی بسیار جامع را به وجود می‌آورند و آن‌ها را در اختیار برنامه‌ریزان شهر قرار می‌دهند تا مدیران از این طرح‌ها برای اجرای پروژه‌های مشابه در سایر نقاط شیکاگو بهره بگیرند.
لاختی
لاختی در فنلاند نیز از شهرهای بسیار موفق جهان به‌شمار می‌رود که تاکنون دستاوردهای بسیاری را از اجرای پروژه‌های بودجه مشارکتی کسب کرده است. مدیران شهر در سال ۲۰۲۰ الگوی متفاوتی را از بودجه مشارکتی میان ساکنان شهر (با جمعیت ۱۲۰ هزار نفر) پیاده کردند و مدعی شدند در این راستا، بیش از هر مؤلفه دیگری بر افزایش شفافیت مدیریت شهری و ارائه خدمات کارآمدتر به مردم تمرکز خواهند کرد. در سال ۲۰۲۰ پروژه‌ای آزمایشی با بودجه مشارکتی به ارزش ۱۰۰ هزار یورو انجام شد که موفقیت آن مدیران را در سال بعد به دوبرابر کردن هزینه سوق داد. جالب است بدانید که برنامه‌ریزان لاختی به اجرای پروژه‌های بودجه مشارکتی خود در یک بستر برخط می‌پردازند که در آن شهروندان می‌توانند ایده‌های خود را در مورد تخصیص بودجه‌های شهری برای بهبود کیفیت محله‌ها در یک وبگاه به اشتراک بگذارند. علاوه بر این، مدیران شهر افرادی را به کار گرفته‌اند که مسئولیت آموزش مفهوم بودجه مشارکتی را به صورت حضوری به مردم به عهده دارند و شهروندان، به‌ویژه افرادی را که توانایی یا سواد کافی بهره‌گیری از بستر دیجیتال را برای ارائه ایده‌های خود در زمینه تخصیص بودجه شهری ندارند، به حضور در فرآیندهای مربوطه تشویق می‌کنند. به دنبال این اقدام، اغلب شهروندان نظیر کارگرانی که بیشتر زمان خود را در محل کار به سر می‌برند، در محل فعالیت خود در مورد بودجه مشارکتی آموزش می‌بینند و سپس ایده‌های خود را در این راستا به اشتراک می‌گذارند. فرآیند اشتراک ایده‌های شهروندان در حوزه بودجه مشارکتی به طور آنلاین و حضوری در لاختی درست مانند زمان ظهور خود در شهر ادامه دارد و همین امر تحولات بسیاری را در فضاهای عمومی شهری به‌وجود آورده است.
ورشو
تقویت دموکراسی محلی مهم‌ترین دستاورد مدیران ورشو در لهستان از پیاده‌سازی پروژه‌های مربوط به بودجه مشارکتی بوده که از زمان ظهور آن در شهر، یعنی از سال ۲۰۱۴، تاکنون همه‌ساله میان یک میلیون و ۷۶۵ هزار نفر از جمعیت شهر اجرا شده است. فرآیندهای بودجه مشارکتی ورشو به دو شکل برخط و پر کردن پرسشنامه‌های کاغذی اجرا می‌شود، ضمن این‌که در موارد محدودی نیز مدیران شهر نمایندگانی را برای حضور در میان مردم می‌فرستند تا از طریق برقراری ارتباط مستقیم با آن‌ها، ایده‌های شهروندان را برای تخصیص بودجه‌های شهری جمع‌آوری کنند. این فرآیند حدود یک سال طی می‌کشد زیرا ابتدا باید تمام ایده‌های شهروندان (به سه روش ذکر شده) جمع‌آوری شود، سپس توسط کارشناسان شهر مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد تا در نهایت و پس از گذشت حدود یک سال، بهترین ایده‌ها برای صرف بودجه‌های شهری به منظور بهبود کیفیت فضاهای عمومی هر منطقه در وبگاه شهر اعلام شود. همزمان با این فرآیند، مدیران پایتخت لهستان جلساتی حضوری با نمایندگانی از مردم برگزار می‌کنند و به بررسی ایده‌های مطرح شده از سوی هر نماینده می‌پردازند تا در نهایت به یک توافق جمعی برای پیاده‌سازی پروژه‌های برتر برسند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که در سال ۲۰۱۷، مردم ورشو به اشتراک ۲۷۰۰ طرح پیشنهادی در راستای بودجه‌های شهری پرداختند که ۱۸۰۰ مورد از آن‌ها به مرحله رأی‌گیری رسید و در نهایت، مدیران از انتخاب ۹۰۰ طرح برای اجرا خبر دادند که تاکنون ۸۰ درصد آن‌ها پیاده شده است.
نظر شما