به گزارش خبرنگار ایمنا، در حالی که استانداردهای جهانی برای عمر شبکه‌های فاضلاب بین ۲۵ تا ۳۵ سال است، با توجه به گذشت بیش از نیم قرن از عمر این شبکه در اصفهان، دور از ذهن نیست که در حال حاضر از ۳۳۷۷ کیلومتر شبکه فاضلاب شهر، بخش قابل توجهی از آن دچار فرسودگی باشد.
با توجه به شرایط شبکه فاضلاب شهر اصفهان، تاکنون با استفاده از منابع داخلی و ظرفیت فاینانس، بیش از ۱۹۳ کیلومتر از این شبکه فرسوده اصلاح شده است اما به گفته حسین اکبریان، مدیرعامل شرکت آبفای استان اصفهان، با گذشت بیش از نیم قرن از اجرای شبکه فاضلاب اصفهان، بخش قابل توجهی از آن دچار فرسودگی شده و ۳۰۰ کیلومتر از شبکه فاضلاب شهر اصفهان نیاز به اصلاح و بازسازی دارد، البته ۳۰ کیلومتر از آن ویژه‌تر از سایر بخش‌ها بوده که نیازمند تأمین اعتبار لازم است.
هر چند در سال‌های اخیر شبکه فاضلاب بعضی نقاط شهر اصفهان مورد بازسازی قرار گرفت اما واقعیت این است که بخش زیادی از خطوط شبکه فاضلاب سطح شهر همچنان دچار مشکل است و نمی‌توان با بازسازی‌های پراکنده از وقوع حوادث جلوگیری کرد.
فرسودگی شبکه فاضلاب شهر اصفهان موجب وقوع چند حادثه فروریزش معابر و خیابان‌ها از جمله در خیابان‌های میر و حکیم‌نظامی و به‌تازگی در اتوبان شهید آقابابایی و خیابان امام خمینی (ره) روبه‌روی بیمارستان امام حسین (ع) شده است اما عده‌ای این اتفاق را فرونشست زمین تلقی کردند و تاکید زیادی بر وقوع این بحران در شهر دارند، در حالی که فرونشست مربوط به لایه‌های زمین‌شناسی است.
جالب است که بدانید تأسیسات شهری به‌طور معمول در عمق یک تا دو متری سطح زمین اجرا می‌شود؛ به‌عبارت‌دیگر ضخامت پوشش تأسیسات شهری نسبت به لایه‌های زمین که تا صدها متر هم می‌رسد خیلی جزئی است و به‌طور معمول عمیق‌ترین سازه زیرساخت در شهرها، مترو است که آن‌هم نه در همه‌جا، بلکه در بعضی ایستگاه‌ها به ۲۰ تا ۳۰ متر می‌رسد و پس از آن شبکه‌های اصلی فاضلاب است که حدود ۱۰ درصد طول شبکه فاضلاب شهری را شامل می‌شود و عمق آن بین پنج و حداکثر در برخی نقاط خاص به ۱۵ متر هم می‌رسد، اما عمده شبکه فاضلاب شهری در عمق کمتر از چهار متر ایجاد شده است.
هرچند مشکل فرسودگی شبکه فاضلاب تنها مربوط به ایران نیست و سایر شهرهای دنیا نیز روی ترمیم و بازسازی شبکه‌های فاضلاب خود کار می‌کند اما نباید فراموش کرد که فرسودگی شبکه‌های اصلی فاضلاب می‌تواند به کل زیرساخت شهر اصفهان تأثیر بگذارد و به همین جهت بازسازی آن با روش‌های مطلوب باید مورد توجه مسئولان ذی‌ربط قرار گیرد.
ثمرات سو تخلیه آبخوان‌ها مشهود است / برای رفع بحران فرونشست عزم ملی لازم است
حجت‌الاسلام محمدتقی نقدعلی، عضو کمیسیون حقوقی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: اصفهان از یک سو بار صنعت کشور را به دوش می‌کشد و یک‌سوم بنزین و دوسوم فولاد کشور در این کلان شهر تولید می‌شود و کریدور عبور خط لوله‌های گاز، نفت و بسیاری از فرآورده‌هایی است که در سرتاسر کشور مصرف می‌شود و از سوی دیگر در پرداخت مالیات در صدر جدول قرار دارد.
وی با اشاره به اینکه در اعطا و دریافت میزان بازگشت مالیات و بودجه توجه کمتری به اصفهان می‌شود، تصریح می‌کند: مشکل اساسی که این کلانشهر سال‌ها با آن درگیر شده است، موضوع آب و تخلیه آبخوان‌ها بوده که ثمرات سو آن در حال حاضر مشهود است.
عضو کمیسیون حقوقی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه امسال از نعمت بارندگی بهتری برخوردار بودیم، ادامه می‌دهد: مشکل اصفهان دیرینه است و بارگذاری‌های جمعیت، انتقال آب و بارگذاری‌های بالا دست و صنعت موجب شده است تا به‌طور مکرر و پشت سر هم خبر از فرونشست در خیابان‌ها و شکستگی لوله‌ها به گوش رسد؛ این اتفاق‌ها گویای آن است که حال اصفهان خوب نیست.
وی با تاکید بر اینکه برای رفع این بحران عزم ملی لازم است و مسئولان مانند دریاچه ارومیه و رفع ده‌ها مشکل آبی در خوزستان، همدان و سنندج باید در سطح ملی به حل این مسئله در اصفهان توجه کنند، اضافه می‌کند: اجرای پروژه‌های آبی اصفهان هر کدام با مانعی برخورد می‌کند، این در حالی است که این موانع در حدی نیست که لازم به توقف پروژه باشد.
حجت‌الاسلام نقدعلی می‌گوید: مقام معظم رهبری تاکید می‌کنند که باید در تزریق ایمان و امید تلاش کرد، بنابراین در صورتی که مسئولان در جایگاه مصونیتی بخواهند طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب رفتار کنند و در اصفهان به آن جامه عمل بپوشانند، باید مشکل این کلانشهر را با یک عزم و تصمیم ملی رفع کنند.
نماینده مردم شهرستان خمینی‌شهر در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه چاره رفع این بحران در اصفهان ورود مستقیم شخص رئیس‌جمهور به این موضوع است، اظهار می‌کند: رئیس‌جمهور باید برای حل مسئله فرونشست و مشکلات زیست‌محیطی اصفهان شخصاً و به‌طور مستقیم ورود کند، چرا که راه حل برای رفع این مشکل مشخص است.
وی معتقد است: تحقق شعار مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم استناد بخشیدن به ایمان و امید در جامعه، وقتی در اصفهان تحقق پیدا می‌کند که مشکل آب و پدیده فرونشست را با عزم ملی و تصمیم کلان قوه مجریه رفع کنیم.
۳۰ کیلومتر از شبکه‌های فاضلاب اصفهان نیازمند تسریع در بازسازی است
منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه از عمر شبکه‌های فاضلاب کلانشهر اصفهان بیش از ۵۵ سال گذشته است، اظهار می‌کند: بر اساس آمارها، با خوردگی و فرسودگی این شبکه‌ها از چهار سال گذشته تاکنون شاهد حوادث بی‌شماری در این بخش هستیم.
وی فرسودگی شبکه‌های فاضلاب اصفهان را بسیار گسترده می‌داند و می‌افزاید: بیش از ۳۰ مورد شکستگی خطوط شبکه فاضلاب در مناطق خمینی‌شهر، شاهین‌شهر، خوراسگان و شهر اصفهان به‌ویژه در خیابان‌های نظر و آپادانا و به‌تازگی در اتوبان شهید آقابابایی، پل غدیر ایجاد شده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، جنس شبکه‌های فاضلاب شهر اصفهان با قدمت ۵۵ ساله را بتنی اعلام کرده و تصریح می‌کند: گاهی اوقات لوله‌های فاضلاب با سایزهای مختلف خطر و تهدید جدی برای اصفهان است، بنابراین بر اساس مطالعات در مرحله نخست ۳۰۰ کیلومتر از این شبکه‌ها فرسوده شناسایی شد که از این میزان ۳۰ کیلومتر نیازمند تسریع در بازسازی است.
وی ادامه می‌دهد: در سنوات گذشته ۱۰ کیلومتر از فرسودگی شبکه‌های فاضلاب اصفهان بازسازی شد، اما لازم است این ۳۰۰ کیلومتر و ۳۰ کیلومتر خطرآفرین به‌صورت ویژه مورد بازسازی و اصلاح قرار گیرد.
شیشه‌فروش بازسازی و مرمت شبکه‌های فاضلاب خیابان‌ها و معابر در شهر شاهین‌شهر، خمینی‌شهر، درچه و اصفهان را به‌منظور پیشگیری و کنترل وقوع حوادث بسیار مهم می‌داند و اظهار می‌کند: برای عملیات بازسازی این شبکه‌ها در مرحله نخست حدود سه هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است تا بخش‌های اولویت‌دار اصلاح شود.
وی می‌افزاید: این موضوع هم‌اکنون در پایتخت در حال پیگیری است و از وزارت نیرو و شرکت مهندسی آب و فاضلاب درخواست کردیم که متناسب با شرایط خطرپذیری این مناطق که مزید بر علت شرایط فرونشست زمین است، اقدامات لازم را اجرایی کنند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه اثرات فرونشست زمین طی سال‌های اخیر به‌صورت ترک و شکاف در ساختمان‌ها ظاهر شده است و می‌تواند به عامل تهدید و تشدیدکننده، تسریع به حوادث ناشی از خطوط انتقال آب و فاضلاب انجام شود، تصریح می‌کند: در حال حاضر مطالعات میزان اثرات فرونشست در تشدید وقوع حوادث ناشی از فرسودگی شبکه‌های فاضلاب در حال انجام است.
وی با بیان اینکه بدون شک اثرات فرونشست بر شبکه‌های فاضلاب بی تأثیر نیست، تاکید می‌کند: با توجه به شرایط خاص اصفهان به‌ویژه کم‌آبی، خشکسالی، فرونشست زمین و شبکه‌های فرسوده با قدمت ۵۵ ساله، لازم است وزارت نیرو و شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور توجه ویژه‌ای برای رفع این مخاطرات به اصفهان داشته باشد، چراکه دستگاه‌های اجرایی موظف هستند خطرات را شناسایی و برای رفع آن‌ها برنامه‌ریزی کنند.
شیشه‌فروش با اشاره به اینکه امروز شبکه‌های فاضلاب اصفهان به‌عنوان مخاطرات، در شرایط خطرآفرین و تهدید هستند، تصریح می‌کند: با وقوع حادثه ریزش زمین در اتوبان شهید آقابابایی و اتمام کارهای اجرایی، از شرکت آب و فاضلاب درخواست کردیم که با هماهنگی مراکز علمی و تحقیقاتی اصفهان، مرکز تحقیقات مسکن، اداره زمین شناسی و اداره راه و شهرسازی پیگیری لازم را برای انجام مطالعات مرتبط با تأثیر فرونشست زمین بر شکستگی‌های آب و فاضلاب اجرایی کنند.
وی خاطرنشان کرد: مقرر شده است اسکن لایه‌های زیرین جاده‌ها و معابر، بررسی وضعیت فرسودگی شبکه آب پیش از وقوع حوادث و پایش دستگاه‌ها فعال به‌منظور بررسی خوردگی و فرسودگی شبکه‌ها توسط شرکت آب و فاضلاب با توجه به اهمیت موضوع و پیشگیری و کنترل حوادث صورت گیرد.
مواجهه منطقی با پدیده فرونشست در اصفهان به معنای پنهان‌کردن یک آسیب نیست
علی صالحی، سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: اصفهان باید به‌گونه‌ای مدیریت شود تا بتواند سال‌های طولانی به بهترین شکل به حیات خود ادامه دهد و مقصد مناسبی برای گردشگری داخلی و خارجی باشد؛ در عین حال نباید به فرصت‌های سرمایه‌گذاری که پیش‌روی این کلانشهر است با نگاه‌های غیرتخصصی خدشه‌ای وارد نشود، بنابراین در کنار مطالبه‌گری برای موضوع جاری‌نبودن دائمی زاینده‌رود و پدیده فرونشست که بیش از ۲۰ سال در مورد آن غفلت شده و راه‌حل‌های طولانی و بی‌نتیجه در مقابل آن قرار گرفته است، باید بتوانیم با راهکارهای کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت این پدیده را در اندازه و ابعاد آن ببینیم و بررسی کنیم.
وی می‌افزاید: آنجا که مسئله ریشه در فرسودگی سیستم شبکه فاضلاب دارد، باید با دقت، نظر کارشناسی و شفافیت اطلاع‌رسانی شود و اگر به جهت خالی شدن سفره‌های زیرزمینی و جاری‌نبودن رودخانه دچار مشکل می‌شویم و پدیده فرونشست منجر به آسیب رساندن به تأسیسات شهری و معضلات ثانویه شده است، این موضوع را باید با نگاه کارشناسانه و در اندازه و ابعاد آن بررسی و به‌موقع به مردم اطلاع‌رسانی کنیم.
سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان تصریح می‌کند: مردم اصفهان نیز به‌عنوان صاحبان اصلی این شهر تاریخی باید برای هر موضوع به اندازه ابعادی که دارد به آن ضریب دهند؛ مطالبه‌گری برای جریان دائمی زاینده‌رود باید بی‌وقفه ادامه پیدا کند، لذا شورای اسلامی شهر اصفهان به‌رغم اینکه مدیریت شهری وظیفه مستقیمی در این حوزه نداشت، دبیرخانه زاینده‌رود را در این دوره مدیریت شهری ایجاد کرد و پشتیبانی خوبی در حوزه حقوقی، اطلاع‌رسانی و فرهنگی مرتبط با مسئله مطالبه آب و موارد تابعه آن اتفاق افتاد.
وی ادامه می‌دهد: باید بدانیم که چهره و سابقه اصفهان باید با فرهنگ، آثار تاریخی، میراث و مردم آن شناخته شود؛ شاید آسیب‌های مخدوش‌کردن بیش از حد برند شهری اصفهان که گاهی با نیت‌های خاص و به اسم مطالبه‌گری و پیگیری دغدغه شهروندان اتفاق می‌افتد، کمتر از فرونشست نباشد.
صالحی تاکید می‌کند: به‌طور قطع باید خط مطالبه‌گری اتفاق افتد و مسئولان ملی و استانی باید بدانند که موضوع آسیب‌های ناشی از جاری نبودن زاینده‌رود بسیار جدی بوده و یک هویت و تمدن را به‌خطر انداخته است؛ در عین حال باید در حوزه اطلاع رسانی بدانیم که اصفهان از ابعاد و زوایای مختلفی تشکیل شده که تکیه بر یک نقطه ضعف، شاید ما را در آینده برای اصلاح این تصویر ذهنی که در نگاه گردشگران، ناظران و سرمایه‌گذاران به‌وجود آمده است با یک چالش جدی مواجه خواهد کرد و در آینده باید ضربه‌هایی که خود بر اعتبار و هویت اصفهان وارد کردیم را جبران کنیم.
وی تصریح می‌کند: این مطالبه‌گری و بیان اشکالات در مقابل حفظ برند شهری و جایگاه و اعتبار ملی و بین‌المللی اصفهان بسیار دشوار است اما مردم و فعالان رسانه‌ای اصفهان افراد هوشمندی هستند و امیدواریم به موازات مطالبه‌گری از مدیران ملی، نگاه ما به ظرفیت‌های اصفهان و اطلاع‌رسانی درست در ارتباط با چالش‌ها و پدیده‌هایی نظیر اتفاقی که به‌تازگی در اتوبان شهید آقابابایی، خیابان‌های میر و حکیم‌نظامی رخ داده است را مورد توجه داشته باشیم و با توجه به این حساسیت‌ها، مسئولان نیز اطلاع‌رسانی به‌موقع، دقیق، کارشناسانه و شفاف داشته باشند تا در مسیری درست هم از داشته‌های خود حفاظت کنیم و هم بتوانیم مطالبه‌گری درستی در خصوص پدیده فرونشست و آسیب‌های زیست‌محیطی جاری نبودن زاینده‌رود را داشته باشیم.
سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه شورای ششم این کلانشهر جلسات متعددی را با شرکت آب منطقه‌ای و شرکت آب‌وفاضلاب استان در راستای تأمین پروژه خط دوم آب‌رسانی و اضطراری، ترمیم شبکه آب‌و فاضلاب و تأمین آب شرب مردم داشته و در هر ظرفیت قانونی که وجود داشته باشد، مانند تبصره‌ای که شورای ششم باید تصویب می‌کرد که در قبوض آب‌وفاضلاب لحاظ می‌شد، نهایت همکاری را داشته است، اظهار می‌کند: اگر بتوانیم با ایجاد توازن و داشتن نگاهی منطقی به فرسودگی سیستم شبکه فاضلاب اصفهان و آسیب‌های ناشی از پدیده فرونشست داشته باشیم، می‌توان به‌سرعت مشکلات ناشی از این دو موضوع را به‌درستی مدیریت و آن را برطرف کنیم.
وی تصریح می‌کند: مواجهه منطقی با پدیده فرونشست در اصفهان به معنای پنهان‌کردن یک آسیب نیست و قبل از آن‌که از مردم و فعالان رسانه‌ای انتظار داشته باشیم که همه مصالح اصفهان را در نظر بگیرند و مشکل پیش‌آمده را در اندازه آن ببینند و مورد بررسی قرار دهند، از مسئولان در بخش‌های مختلف با نگاهی هماهنگ و اطلاع‌رسانی دقیق، به‌موقع و کارشناسانه مطالبه می‌کنیم تا این اعتماد را در مردم ایجاد و این دانش و نگرش را به آن‌ها انتقال دهند که حقیقت مسئله در هر حادثه‌ای مانند اتوبان شهید آقابابایی چه بوده است تا مراجع و رسانه‌های غیررسمی که تخصصی در این حوزه ندارند، آرامش خاطر مردم همچنین چهره اصفهان را مخدوش نکنند؛ از این‌رو در کنار مطالبه‌گری برای رفع این مشکل باید ادامه جریان زندگی برای نسل‌های آینده در این کلانشهر را نیز در نظر داشت و با سرعت بیشتر از فرونشست، کمک به خالی شدن اصفهان از سکنه نکنیم.
اصفهان، استان برخورداری نیست
زهرا شیخی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: در حال حاضر امکانات زیر ساختی اصفهان از جمله لوله‌کشی‌های آب و فاضلاب به واسطه فرونشست زمین در نقاط مختلف شهرستان اصفهان در وضعیت نامناسبی قرار دارد.
وی می‌افزاید: هر روز در سطح این شهرستان شاهد شکستگی لوله‌های آب و فاضلاب هستیم که ناشی از فرسودگی و فرونشست زمین است، در این راستا ضرورت دارد هرچه سریع‌تر برای رفع این مشکلات اعتبارات ملی در نظر گرفته شود.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: در حالی اصفهان با مشکلات روزمره عمیق روبه‌رو است، این شهرستان هنوز بین مسئولان به‌عنوان یک استان برخوردار تلقی می‌شود و در همین راستا در جداول پرداختی مالیات، صدرنشین است.
وی تاکید می‌کند: ضرورت دارد اعتبارات ویژه‌ای به‌منظور ترمیم شبکه آب‌وفاضلاب اصفهان از سمت دولت در نظر گرفته شود.
منابع مالی محدود جوابگوی اصلاح و بازسازی شبکه خطوط آب و فاضلاب نیست
مجید مختاری، مدیر روابط‌عمومی آبفای استان اصفهان اظهار می‌کند: پدیده فرونشست در شمال شهر اصفهان به دلایل مختلف از جمله تغییر اقلیم و کمبود بارش‌ها و استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی بسیار حاد شده است.
وی می‌افزاید: این موضوع باعث شده است، زمین در جاهای مختلف به صورت یکنواخت و غیریکنواخت حرکت کند، البته در نقاطی که فرونشست به شکل غیریکنواخت حرکت می‌کند، به این دلیل که عمده سازه‌های شبکه آب و فاضلاب به شکل مدفون در دل زمین است، این سازه‌ها حرکت می‌کند و موجب شکست سازه و سپس نشت آب و فاضلاب در دل زمین و شسته شدن خاک اطراف سازه می‌شود و درنهایت حفره‌هایی را به شکل آنچه در دل اتوبان شهید آقابابایی رخ داده بود را می‌بینیم.
مدیر روابط‌عمومی شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان در خصوص وضعیت خطوط آب و فاضلاب استان از لحاظ فرسودگی تصریح می‌کند: شبکه فاضلاب شهر اصفهان قدمتی حدود ۵۵ ساله دارد و حدود ۸۹۰۰ کیلومتر شبکه فاضلاب در سطح استان وجود دارد که از این مقدار، چهار هزار کیلومتر در شهر اصفهان است.
وی تصریح می‌کند: از چهار هزار کیلومتر شبکه خطوط فاضلاب، ۳۰۰ کیلومتر آن نیازمند بازسازی و اصلاح فوری است و ۳۰ کیلومتر از آن با توجه به تصاویر هوایی گرفته شده و آخرین بررسی‌های میدانی، در اولویت بسیار بیشتری در زمینه اصلاح و بازسازی است که تمام این نقاط شناسایی شده‌اند.
مختاری ادامه می‌دهد: اعتبار مورد نیاز برای اصلاح ۳۰ کیلومتر شبکه فاضلاب شهری، حداقل ۱,۲۰۰ میلیارد تومان در این لحظه است اما نمی‌توان گفت نقاط شناسایی شده از خطوط آب و فاضلاب شهر اصفهان که با قید فوریت نیازمند اصلاح و بازسازی است، در مکان خاصی از شهر متمرکز هستند یا خیر. این نقاط متناسب با سن لوله، نوع مصالح استفاده شده و عمق شبکه در کل سطح شهر پراکنده هستند.
وی اذعان می‌کند: هرسال قسمتی از فرسودگی شبکه خطوط آب و فاضلاب از محل اعتبارات داخلی اصلاح و بازسازی می‌شود اما به‌دلیل محدودیت منابع مالی شرکت آبفا پاسخگوی این حجم از عملیات نیست.
مدیر روابط‌عمومی شرکت آب‌وفاضلاب استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: بر این اساس بهره‌مندی از اعتبارات دولتی مانند اعتبارات ماده ۵۶ و مشارکت بانک‌ها و استفاده از این ظرفیت که به‌صورت وام در اختیار شرکت آب و فاضلاب قرار می‌گیرد، همچنین استفاده از اعتبارات تبصره ۳ توسط مسئولان مربوطه در حال پیگیری است که در صورت تخصیص این اعتبارات، عملیات اصلاح و بازسازی شبکه فرسوده آب و فاضلاب شهر آغاز می‌شود.
گزارش از: راضیه کشاورز_ خبرنگار سرویس شهر و کلانشهر خبرگزاری ایمنا
نظر شما