به گزارش خبرنگار ایمنا، پارلمان‌های شهری از مظاهر دموکراسی و حاکمیت مردم به‌شمار می‌رود و هدف از تشکیل این نهاد مشارکت دادن مردم در اداره امور محلی است؛ از این طریق مردم خود را در سرنوشت مکانی که در آن زندگی می‌کنند، سهیم می‌دانند.
وظیفه شورای اسلامی شهر هدایت صحیح امور شهر و تصمیم‌گیری و وضع مقررات شهری است و شهرداری‌ها مأمور اجرای درست این مقررات هستند اما وظایف شهرداری‌ها امروزه تنها نظافت شهر و جمع‌آوری پسماندها نیست، بلکه بیش از ۳۰۰ خدمت در حیطه وظایف آنها قرار گرفته است.
اجرای بعضی پروژه‌ها و تحقق مصوبات اجرایی امور شهری و مدیریت آن از اهمیت ویژه‌ای در راستای حفظ منافع شهروندان برخوردار است که با توجه به اهمیت این امور، لازم است تحت نظارت دقیق‌تر و جدی‌تر شورای اسلامی شهر قرار گیرد.
نظارت شورای اسلامی شهر بر اقدامات شهرداری که مهمترین بازوی اجرایی این نهاد محسوب می‌شود، لازم و حیاتی است؛ این نظارت‌ها و ابعاد آن (نظارت پیشینی و پسینی) در بهبود عملکرد شهرداری مؤثر است، به‌طوری که رابطه مستقیمی با میزان پیشرفت و اثربخشی پروژه‌ها و برنامه‌های مختلف دارد.
شورای ششم اراک از ابتدای فعالیت خود درصدد بوده است تا با مهیا کردن مسیرهای ورود نظرات شهروندان به صحن شورا، دیدگاه آنها را در تصمیم‌گیری‌های اعضای شورا دخیل کند و به شهروندان اهمیت مشارکت در مدیریت شهری را یادآور شود؛ امری که در نهایت به ارتقای زندگی شهروندان می‌انجامد و موجب اعتلای حقوق شهروندی می‌شود.
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با عباس خسروانی، سخنگوی شورای اسلامی شهر اراک به‌منظور آگاهی از فعالیت‌های شورای ششم این کلان‌شهر در راستای رفع مشکلات شهروندان و رسیدگی به مطالبات بحق آنها است.
کیفیت زندگی شهروندان وابسته به شیوه مدیریت شهری است
ایمنا: شوراها چگونه می‌توانند در ارتقای زندگی شهروندان تأثیرگذار باشند؟
خسروانی: شوراها و شهرداری‌ها خط مقدم خدمت‌رسانی به مردم هستند؛ هیچ نهادی به اندازه شوراها و شهرداری‌ها با زندگی روزمره مردم سروکار ندارد و با توجه به اینکه هر نوع تصمیم و اقدامی در مدیریت شهری تأثیر مستقیم و فوری بر زندگی مردم دارد، کیفیت زندگی شهروندان در هر شهر وابستگی زیادی به شیوه مدیریت شهری آن شهر دارد.
به‌عنوان مثال، شورای اسلامی شهر، شهردار را انتخاب می‌کند و اگر این شهردار شخص توانمند و کارآمدی باشد، بی‌شک عملکرد او بر زندگی مردم تأثیر مستقیم خواهد گذاشت اما اگر شورا در انتخاب شهردار دقت لازم را نداشته باشد و فرد ناتوان و ناکارآمدی را منصوب کند، شهر آسیب خواهد دید و نارضایتی شهروندان را به‌همراه خواهد داشت.
طبق قانون، شورا بودجه سالانه شهر را تصویب می‌کند و نیازمندی‌ها و اولویت‌های شهر را تشخیص می‌دهد، اگر در تشخیص مشکلات کوچک و بزرگ شهر دقت نداشته باشد، بودجه‌های شهر هدر خواهد رفت و نیازهای مردم پاسخ داده نخواهد شد، لذا چگونگی فعالیت شوراها در ارتقا یا کاهش کیفیت زندگی شهروندان تأثیر مستقیم دارد.
شوراها متناسب با انتظارات شهروندان، اختیار ندارند
ایمنا: تصمیم‌های شورا در مدیریت امور محلی چقدر تأثیرگذار است؟
خسروانی: امروزه مدل حکمرانی محلی یک مدل پذیرفته شده در دنیا است و دولت‌ها سعی می‌کنند امور محلی را به خود مردم واگذار کنند و دولت‌ها به سیاست‌گذاری و نظارت بپردازند؛ ضمن اینکه بر اساس قانون اساسی باید به سمت حکمرانی محلی رویم و بدانیم که مدیریت محلی موجب افزایش مشارکت مردم و تعلق خاطر آنها به محل زندگی و فهم بهتر از مشکلات می‌شود و در نهایت سرمایه اجتماعی کشور را افزایش می‌دهد.
در حال حاضر شهرها به دلیل گسترش و افزایش جمعیت با انباشت مشکلات مواجه هستند و دولت‌ها نیز به دلیل مشغله‌های فراوان و منابع کم، قادر به پاسخگویی به نیازهای محلی نیستند، لذا ضرورت دارد شوراها تقویت شوند و اداره شهرها به خود مردم واگذار شود.
در حال حاضر با این میزان اختیارات شوراها، نمی‌توانیم ادعا کنیم که مدل حکمرانی محلی به‌طور کامل محقق شده است، زیرا شوراها متناسب با انتظارات شهروندان، اختیارات لازم را ندارند.
تبدیل تریبون شورای ششم اراک به محلی برای بیان مشکلات شهروندان
ایمنا: همواره گفته شده که شورا نماد حفظ حقوق شهروندی است؛ شورای اسلامی شهر اراک برای تحکیم حقوق شهروندی چه سیاست‌هایی را در نظر گرفته است؟
خسروانی: اعتقاد من این است که یکی از رسالت‌های شوراها، تحقق حقوق شهروندی است و فلسفه وجودی شوراها به‌نوعی همان تحقق شاخص‌ها و مؤلفه‌های حقوق شهروندی است، در غیر این‌صورت موجودیت شوراها بی‌معنی می‌شود.
ما سعی کردیم در تعاملاتی که با مردم، سمن‌ها و نهادهای مردمی داشته‌ایم، خواسته‌ها و مطالبات آنها را با شهرداری و نهادهای دولتی در میان بگذاریم و بر تحقق آنها تاکید و پافشاری کنیم؛ تبدیل تریبون شورای ششم اراک به محلی برای بیان مشکلات شهروندان و انتقال نقدها، گلایه‌ها و پیشنهادهای آنها مهمترین اقدامی بوده است که ما در راستای تحقق حقوق شهروندی در شورای ششم اراک انجام داده‌ایم.
نگاه محله‌محور در تدوین بودجه سالانه شهرداری، دعوت از مدیران دولتی در شورا برای پاسخگویی به سوالات مردم، توجه به حمل‌ونقل عمومی، فضای سبز و تفریحات شهری و مقوله‌های فرهنگی، اطلاع‌رسانی منظم و مستمر اتفاقات و تصمیم‌های شورا از طریق رسانه‌ها و انتشار مصوبات آن از مهمترین مصادیق توجه شورای ششم به حقوق شهروندی است. همچنین نطق‌های پیش از دستور اعضای شورا و موضوعاتی که در کمیسیون‌های شورا مورد بررسی قرار گرفته، در راستای حقوق شهروندی بوده است.
هرگونه ضعف در ارتباط بین مدیریت شهری و شهروندان، آسیب‌های جدی را بر پیکره مدیریت شهری وارد می‌کند
ایمنا: انتظارات متقابل مردم و شوراها از یکدیگر چیست و چگونه می‌توان آنها را محقق کرد؟
خسروانی: شوراها بدون حمایت مردم هیچ کاربرد و اثرگذاری مطلوبی نخواهند داشت، لذا این نهاد برای حفظ و افزایش حمایت‌ها، باید رابطه خود را با آنها تقویت کند.
به‌نظر من لازمه برخورداری از شهری زنده و پرنشاط، ارتقای شاخص‌های زیست شهری، کاهش نارضایتی‌ها و برداشتن گامی بلند در رسیدن به شهری پایدار، داشتن رابطه‌ای تعاملی و مستمر با مردم است.
از آنجا که برقراری ارتباط صحیح و تعامل سازنده با شهروندان یک امر مهم است، هرگونه ضعف در ارتباط بین مدیریت شهری و شهروندان، آسیب‌های جدی بر پیکره مدیریت شهری وارد می‌کند، لذا ما سعی کردیم با ایجاد و حفظ خطوط دوجانبه ارتباطی و درک متقابل بین مردم و شورا، پایه و اساس همکاری متقابل و تعامل سازنده را پی‌ریزی و با استفاده از تکنیک‌های ارتباطی معقول و مناسب، پیوسته از خواسته‌ها و نظریات عموم مردم آگاه شویم و پاسخگوی نیاز آنها باشیم.
امروز ارتباط شورا با رسانه‌ها خوب است و مرتب اخبار و اطلاعات ما به اطلاع مردم می‌رسد. جلسات کمیسیون‌های شورا اغلب با حضور سمن‌ها و نخبگان فرهنگی و اجتماعی شهر برگزار می‌شود و در تصمیم‌گیری‌ها نظرات صاحب‌نظران و مشاوران را دریافت می‌کنیم، همچنین حضور اعضا در جمع مردم و سرکشی از پروژه‌های شهری و حضور مستمر در برنامه‌ها باعث شده است ارتباط ما با بدنه جامعه در حد مطلوبی باشد.
شفافیت و پاسخگویی از مهمترین مؤلفه‌های رشد سرمایه اجتماعی و مشارکت اجتماعی است
ایمنا: شوراها از چه راه‌هایی می‌توانند به افزایش حداکثری مشارکت مردم در امور شهری دست پیدا کنند؟
خسروانی: اعتقاد من این است که مشارکت شهروندان در روند تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری شهری، یکی از مؤلفه‌های اصلی حکمرانی محلی است.
ما در شعار انتخاباتی خود گفتیم که «شهر را با هم بسازیم» زیرا باور داریم که رابطه شهر و شهروندی یک رابطه دوسویه است؛ شهروندان با رفتارها، ایده‌ها و مطالبات خود شهر را می‌سازند و شرایط شهرها نیز در زندگی آنها تأثیر مستقیم دارد.
توسعه روزافزون شهرها و وجود بعضی مشکلات و مطالبات مردم، شورای اسلامی شهر را به سازمانی با ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی تبدیل کرده است و هرچه رو به جلوتر حرکت می‌کنیم، به وظایف اجتماعی این نهاد مردمی افزوده می‌شود؛ در چنین شرایطی انجام وظایف و مأموریت‌های شورای اسلامی شهر بدون مشارکت شهروندان، سخت و دشوار خواهد بود.
به‌نظر من شفافیت و پاسخگویی از مهمترین مؤلفه‌های رشد سرمایه اجتماعی و مشارکت اجتماعی است و شوراها زمانی می‌توانند پاسخگو باشند که حق شهروندان در دسترسی آزاد و همگانی به اطلاعات و حق نظارت عمومی مردم را به رسمیت بشناسد، چراکه با نهادینه شدن اصل پاسخگویی و عمومی شدن آن، این فرایند تسهیل می‌شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که نبود مشارکت شهروندان در فرایند توسعه شهر موجب زیان‌های فراوان شده است، به‌عنوان مثال نبود تطابق طرح‌ها و برنامه‌ها با نیازها و مطالبات واقعی مردم منجر به بروز نارضایتی‌ها نسبت به این طرح شده و نتوانسته است گره‌ای از مشکلات شهر را باز کند.
وقتی شهروندان را در مدیریت شهر سهیم نمی‌بینند، به‌ناچار در امور شهر نیز مشارکت نمی‌کنند و به روایتی ساده‌تر، با مدیریت شهری قهر می‌کنند، لذا ما در شورای ششم هیچ طرح و پروژه‌ای را بدون اطمینان از مسئله بودن آن برای مردم آغاز نمی‌کنیم، گوش شنوایی برای شنیدن طرح‌ها و ایده‌های مردمی داریم و در تصویب مصوبات و تصمیم‌های نهایی از بخش‌های مردمی همچون انجمن‌ها، سمن‌ها، اتحادیه‌ها و دانشگاه‌ها استفاده می‌کنیم.
نظر شما